पञ्च प्रयाग

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट

उत्तर भारतको उत्तराखण्ड राज्यको पञ्च प्रयागमा देवप्रयाग, रुद्रप्रयाग, कर्णप्रयाग, नन्दप्रयाग तथा विष्णुप्रयाग छन् । उत्तराखण्डको प्रसिद्ध पञ्च प्रयाग देवप्रयाग रुद्रप्रयाग कर्णप्रयाग नन्दप्रयाग तथा विष्णुप्रयाग मुख्य नदीहरूको संगममा अवस्थित छन् ।

देव प्रयाग
कर्ण प्रयाग

देवप्रयाग[सम्पादन गर्नुहोस्]

अलकनंदा तथा भगीरथी नदीहरूका संगममा देवप्रयाग नामक स्थान स्थित छ । यसै संगम स्थल पछि यस नदीलाई गङ्गाका नामबाट जान जान्छ । यो समुद्र सतहबाट १५०० फीटको ऊंचाईमा स्थित छ । देवप्रयागको ऋषिकेशबाट सडक मार्ग दूरी ७० किमी० छ । गढवाल क्षेत्रमा भगीरथी नदीलाई सास तथा अलकनंदा नदीलाई बहू भनिन्छ । देवप्रयागमा शिव मन्दिर तथा रघुनाथ मन्दिर छ, जो यहांका मुख्य आकर्षण छन् । रघुनाथ मन्दिर द्रविड शैलीबाट निर्मित छ । देवप्रयागलाई सुदर्शन क्षेत्र पनि भनिन्छ । देवप्रयागमा कागहरु देखिदैनन्, जो एक आश्चर्यको कुरा छ ।

रुद्रप्रयाग[सम्पादन गर्नुहोस्]

मन्दाकिनी तथा अलकनन्दा नदीहरूका संगममा रुद्रप्रयाग स्थित छ । संगम स्थलका समीप चामुंडा देवी तथा रुद्गर्नुथ मन्दिर दर्शनीय छ । रुद्र प्रयाग ऋषिकेशबाट १३९ किमी०को दूरीमा स्थित छ । यो नगर बद्रीनाथ मोटर मार्गमा स्थित छ । यो मानिन्छ कि नारद मुनिले यसमा संगीतका गूढ रहस्यहरूको जानने को लागि "रुद्गर्नुथ महादेव"को अराधनाको थियो।

कर्णप्रयाग[सम्पादन गर्नुहोस्]

अलकनन्दा तथा पिण्डर नदीहरूका संगममा कर्णप्रयाग स्थित छ । पिण्डरको एक नाम कर्ण गंगा पनि छ, जसका कारण नैं यस तीर्थ संगमको नाम कर्ण प्रयाग रहयो । यहाँ उमा मन्दिर र कर्ण मन्दिर दर्शनीय छ ।

नन्दप्रयाग[सम्पादन गर्नुहोस्]

नन्दाकिनी तथा अलकनन्दा नदीहरूका संगममा नन्दप्रयाग स्थित छ । यो समुद्र सतहबाट २८०५ फिटको उचाईमा स्थित छ । यहाँ रहेको गोपाल जीको मन्दिर दर्शनीय रहेको छ ।

विष्णुप्रयाग[सम्पादन गर्नुहोस्]

धौली गंगा तथा अलकनन्दा नदीहरूका संगममा विष्णुप्रयाग स्थित छ । संगममा भगवान विष्णु जी प्रतिमाबाट सुशोभित प्राचीन मन्दिर र विष्णु कुण्ड दर्शनीय छन् । यो सागर तलबाट १३७२ मी०को ऊंचाईमा स्थित छ । विष्णु प्रयाग जोशीमठ-बद्रीनाथ मोटर मार्गमा स्थित छ ।

सन्दर्भ सामग्रीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

बाह्य कडीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]