जुम्ली खस भाषा

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
(कर्णाली नेपाली भाषाबाट अनुप्रेषित)
जुम्ली खस भाषा
जुम्ली खस
देवनागरी लिपिमा लेखिएको "जुम्ली खस" शब्द
क्षेत्रनेपाल
मातृभाषी वक्ता४०,०००
आञ्चलिक भाषाहरू
  • असि दराली
  • त्रिविकोटी
  • रासकोटी
  • मुहु
देवनागरी लिपि
भाषा सङ्केतहरू
आइएसओ ६३९-३jml
ग्लोटोलगjuml1238[१]

जुम्ली वा जुम्ली खस नेपालको एक आर्य भाषा हो जुन नेपालीसँग घनिष्ठ रूपमा सम्बन्धित छ। यो मुख्यतया नेपालको कर्णाली प्रदेशमा बोलिने गरिन्छ। भाषालाई कहिलेकाहीँ नेपाली भाषाको बोलीको रूपमा उल्लेख गरिएको छ तर नेपाल सरकारले जुम्लीलाई फरक भाषाको रूपमा लिन्छ र नेपालको एघारौँ राष्ट्रिय जनगणना, २०६८ ले ८५१ मा स्थानीय भाषा बोल्नेहरूको सङ्ख्या राखेको छ। खस भाषालाई नेपाली भाषाको मातृभाषाको रूपमा चिनिन्छ।[३]

बोलीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

कर्णालीका केही खस भाषाका उपभाषिकाहरू :

  • असी दराली उप-भाषिका
  • त्रिविकोटी उप-भाषिका
  • रासकोटी उप-भाषिका
  • मुहु उप-भाषिका[४]

लिपि[सम्पादन गर्नुहोस्]

जुम्ली खस भाषाले देवनागरी लिपि प्रयोग गर्छ।

इतिहास[सम्पादन गर्नुहोस्]

खस भाषालाई नेपालीको मातृभाषा मानिन्छ। कर्णाली प्रदेशको सिन्जा उपत्यकामा भाषाको विकास भएको मानिन्छ।[५]

सन्दर्भ सामग्रीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

  1. Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, सम्पादकहरू (२०१७), "Jumli", Glottolog 3.0, Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History। 
  2. ढाँचा:E21
  3. "Census Nepal 2021", censusnepal.cbs.gov.np, अन्तिम पहुँच २०२२-११-०२ 
  4. "खस भाषालाई पुनर्जीवन" 
  5. "भाषा आयोगको लापरबाही : जुम्ली खस भाषाको अभिलेख नै छैन", भाषा आयोगको लापरबाही : जुम्ली खस भाषाको अभिलेख नै छैन (अङ्ग्रेजीमा), अन्तिम पहुँच २०२२-११-०२