जहाँगीर

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
सलीम जहाँगीर
मुगल सम्राट
शासनकाल3 नवंबर 1605 - 28 अक्टूबर 1627
(२१ वर्ष, ३५९ दिन)
राज्याभिषेक24 नवंबर 1605, आगरा
पूर्वाधिकारीअकबर
उत्तराधिकारीशाहजहाँ
जन्मसलीम
31 अगस्त 1569
फ़तेहपुर सीकरी में शेख सलीम चिश्ती की कुटिया में हुआ
मृत्यु२८ अक्टोबर १६२७(1627-10-28) (उमेर ५८)
चिंगारी सिरी
Burial
जीवनसाथीनूर जहाँ

मानबाई (मभांवती बाई) (शाह बेगम)
जगत गोसाई
साहिब जमाल
मलिका जहाँ
नूरुन्निसा बेगम
ख़ास महल
कर्मसी

सालिहा बानो बेगम (पादशाह बेगम)
सन्ताननिसार बेगम
खुसरौ मिर्ज़ा
परवेज़
बहार बनू बगुम
शाह जहाँ
शहरयार
जहाँदार
घरानातिमुरिड
वंश मुग़ल
बाबुअकबर
आमामरियम उज़-ज़मानी
धर्मइस्लाम

जहाँगीर अकबरका जेठा छोरा थिए। मुराद र दानियल उनका साना भाइहरु थिए। बुबाको जीवनमा रक्सी पिउने कारण मुराद र दानियलको मृत्यु भएको थियो। जहाँगीरको पहिलो विवाह १५८५ ईस्वी मा मनबाईसंग भएको थियो, जो आमेरका राजा भगवानदासकी छोरी र मान सिंहकी बहिनी थिइन्। यस पछि उनको दोस्रो विवाह मारवाड़का राजा उदय सिंहकी छोरी जगतगोसाई संग भयो। सलीम अकबर को मृत्यु पछि, नुरुद्दीन मुहम्मद जहांगीर को उपनाम बाट मुगल सम्राट बने। १६०५ ई. मा धेरै उपयोगी सुधारहरु लागू गरियो। कान, नाक र हात आदि काट्ने सजाय रद्द गरियो। अल्कोहल र अन्य मादक पदार्थहरु को stash रोक्नुहोस्। धेरै अवैध आरोप हटाईयो। पशु वध प्रमुख दिनहरुमा बन्द छ। फ्रिडियनको दादले उनको दरबारको पर्खालबाट डोरीको लागी एउटा चेन झुण्ड्यायो। जसलाई चेन ब्यालेन्स भनिन्थ्यो। १६०५  ईस्वीमा उनका जेठा छोरा खुसरौले विद्रोह गरे। र आगरा छोडेर पञ्जाब पुग्यो। जहाँगीरले उनलाई पराजित गरे। खुसरोलाई सहयोग गर्ने सिखहरुको पाँचौं गुरु अर्जुन देवलाई फाँसी दिइएको थियो। १६१४ ईस्वीमा राजकुमार खुर्रम शाहजहाँले मेवाड़का राणा अमर सिंहलाई पराजित गरे। १६२० ईस्वी मा, जहाँगीर आफैले कंगढ कब्जा गरे। १६२२ ईस्वी मा कान्धार क्षेत्र हात बाट बाहिर गयो। जहाँगीर बेलायती राजदूत सर थोमस रो द्वारा पहिलो पटक भारतीय वाणिज्य अधिकारहरु लिने इरादा संग आए। १६२३ ईस्वी मा, खुर्रम विद्रोह भयो। किनकि नूरजहाँ आफ्नो ज्वाइँ शाहरयारलाई वली अहद बनाउन खोज्दै थिए। अन्ततः १६२५ ईस्वी मा पिता र पुत्र को बीच एक मेलमिलाप भएको थियो।

सम्राट जहांगीर आफ्नो आत्मकथा 'तुजुक-ए-जहांगीरी' मा लेख्छन् कि गुलाब बाट अत्तर निकाल्ने विधि नूरजहाँ बेगम (असमत बेगम) की आमाले आविष्कार गरेकी थिइन्। जहाँगीर चित्रकला र कला को धेरै शौक थियो। उनले आफ्नो परिस्थिति ताजुजुके जहाँगीर नामक पुस्तकमा लेखेका छन्। उनी शिकारबाट पनि प्रेरित थिइन्। अफीम र रक्सी को अत्यधिक खपत को कारण, उहाँ अन्तिम दिनहरुमा बिरामी हुनुहुन्थ्यो। २८ अक्टोबर १६२७ ई. काश्मिर बाट फर्कने क्रममा बाटोमा भीमवार नामक ठाउँमा उनको मृत्यु भयो। उनलाई लाहोर नजिक शाहदरा मा रावी नदी को किनार मा गाडिएको थियो। जहाँगीर को समय चित्रकारी को स्वर्ण युग भनिन्छ।

जहाँगीर
जन्म: 31 अगस्त 1569 मृत्यु: 28 अक्टूबर 1627
राजकीय पद
पूर्वाधिकारी
{{{before}}}
मुगल सम्राट
1605-1627
पछिल्लो
शाहजहां

मुगल सम्राटहरुको कालक्रम[सम्पादन गर्नुहोस्]

बहादुर शाह द्वितीयअकबर शाह द्वितीयअली गौहरमुही-उल-मिल्लतअज़ीज़ुद्दीनअहमद शाह बहादुररोशन अख्तर बहादुररफी उद-दौलतरफी उल-दर्जतफर्रुख्शियारजहांदार शाहबहादुर शाह प्रथमऔरंगज़ेबशाह जहाँजहांगीरअकबरइस्लाम शाह सूरीशेर शाह सूरीबाबर

सन्दर्भ[सम्पादन गर्नुहोस्]

बाह्य लि्क[सम्पादन गर्नुहोस्]