खैरो तित्रा

Grey partridge
	Male at Turvey, near Dublin, Ireland
संरक्षण स्थिति
	; कम चासोका (आइयुसिएन ३.१)
वैज्ञानिक वर्गीकरण
Unrecognized taxon (fix):	Perdix
प्रजाति:	Template:Taxonomy/PerdixP. perdix
वैज्ञानिक नाम
	Template:Taxonomy/PerdixPerdix perdix; (Linnaeus, 1758)
Subspecies
	8, see text
	Range of P. perdix Native range Introduced range
पर्याय
	Tetrao perdix Linnaeus, 1758

खैरो तित्रा (पर्डिक्स पर्डिक्स) ग्यालिफोर्म्स, ग्यालिनेसियस चराहरूको क्रमको फेजेन्ट परिवार फासियानिडे चरा हो। यसको वैज्ञानिक नाम ल्याटिन "पार्ट्रिज" हो।

वर्गीकरण

खैरो तित्रालाई औपचारिक रूपमा सन् १७५८ मा स्विडेनी प्रकृतिविद् कार्ल लिनियसले आफ्नो सिस्टमा नेचुरा को दशौं संस्करणमा द्विपदी नाम टेट्रो पर्डिक्स अन्तर्गत वर्णन गरेका थिए। लिनियसले युरोपको रूपमा प्रकारको स्थान निर्दिष्ट गरे तर यो स्विडेनमा सीमित गरिएको छ। ^[२]^[३]पर्डिक्स शब्द ल्याटिन अर्थ "तीतर" हो, प्राचीन ग्रीक περδιξ/perdix बाट जसको अर्थ "तीत्रा" हो। डौरियन तीत्रा र तिब्बती तीत्रा साथ खैरो तीत्रालाई अब पेर्डिक्स जीनसमा राखिएको छ जुन फ्रान्सेली प्राणीशास्त्री माथुरिन ज्याक ब्रिसन सन् १७६० मा प्रस्तुत गरेका थिए।^[४]

उपप्रजातिहरू

आठ उपप्रजातिहरू आईओसी विश्व पक्षी सूचीद्वारा मान्यता प्राप्त छन्, यद्यपि भिन्नताहरू फरक हुन् र सबै अन्य अधिकारीहरूद्वारा स्वीकार गरिँदैनन्-एचबिडब्लु/बर्डलाइफ इन्टरनेसनल सूचीले केवल छवटा उपप्रजातिहरूलाई स्वीकार गर्दछ तल उल्लेख गरिएका भिन्नताहरूः

पी. पी. पर्डिक्स (लिनियस, 1758) नामाङ्कन, ब्रिटिस टापुहरू र दक्षिणी स्क्यान्डिनेभिया इटाली र बाल्कन पाइन्छ।
पी. पी. आर्मोरिकाना (हार्टर्ट, 1917) दक्षिण-पश्चिमी फ्रान्स।
पी. पी. स्फ्याग्नेटोरम (अल्टम, 1894) । नेदरल्यान्ड्स उत्तरी भाग र उत्तरपश्चिम जर्मनी पिट माटोमा। P. p. perdix बाट थोरै फरक र यसमा HBW/BLI द्वारा समावेश गरिएको छ।^[५]
पी. पी. हिस्पानियन्सिस (रेइचेनो, 1892) । उत्तरपूर्वी पोर्चुगल मध्य पाइरेनिस
पी. पी. इटालिका (हार्टर्ट, 1917) P. p. perdix द्वारा HBW/BLI. पहिले जङ्गलीमा विलुप्त, अब पुनः प्रस्तुत गरिएको छ।^[६]
पी. पी. लुसिडा (अल्टम, 1894) फिनल्यान्ड पूर्वमा यूराल पर्वत र दक्षिणमा कालो सागर र उत्तरी ककेशसमा।
पी. पी. क्यानसेन्स (बर्टुरलिन, 1906) । टर्की पूर्वमा दक्षिण ककेशस र उत्तरपश्चिम इरान।
पी. पी. रोबस्टा (होमेयर र ट्यान्क्रे, 1883) दक्षिणपश्चिम साइबेरिया र उत्तरपश्चिम चिन यूराल पर्वतहरू। सबैभन्दा ठूलो उपप्रजाति ^[७]

खैरो तीत्रा र खैरो छाती भएको खैरो-पिठ्यु भएको घुम्ने चरा हो। यसको पेट सेतो हुन्छ, सामान्यतया पुरुषहरूमा र धेरै महिलाहरूमा पनि ठुलो छातीको भाग-खैरो घोडा-जुत्ताको चिन्हले चिन्ह लगाइएको हुन्छ। कुखुराले जमिनको गुँडमा बीस वटा अन्डा पार्छ। गुँड सामान्यतया अन्नको खेतको किनारमा हुन्छ, प्रायः जाडोमा गहुँको बाली छेउमा।

मापन ^[७]

लम्बाइ २९-३१ सेमी (एलडी २)
पंख: ४५-४८ इन्च
वजन (पृ. पृ. तित्रा: ३२०-४५५ ग्राम (एलडी१) औंस
वजन (पृ. पृ. रोबस्टा): ३५०-६०० ग्राम (एलडी२) औंस

पुरुष र महिलाहरू एउटै आकारका हुन्छन्, र पिसाबमा धेरै मिल्दोजुल्दो हुन्छन्, यद्यपि महिलाहरू अलिक मधुरो रङका हुन्छन्, र पेटमा सानो गाढा धब्बा हुन्छ। हातमा, महिलाको तृतीयक आवरणमा तथाकथित "लोरेनको क्रस" लाई पुरुषहरूमा भएको बारको विपरीत दुई अनुप्रस्थ बारहरूले चिन्ह लगाइएको छ। [उद्धरण आवश्यक] यी लगभग १६ हप्ताको उमेर पछि उपस्थित हुन्छन् जब चराहरू वयस्क पिसाबमा परिणत हुन्छन्। युवा खैरो तीत्राहरू प्रायः पहेँलो-खैरो हुन्छन् र विशिष्ट अनुहार र तल्लो भागका चिन्हहरू हुदैँनन्। यसको गीत कठोर, उच्च-पिच किर-इक हो। विचलित हुँदा, धेरै जसो गेमबर्ड्स जस्तै, यो गोलाकार खुट्टामा छोटो दूरी उड्छ, प्रायः यो उठ्दा रिक रिक भनिन्छ।^[८]

तिनीहरू बिउ खाने प्रजाति हुन्, तर विशेष गरी जवानहरूले कीरा आवश्यक प्रोटिन आपूर्तिको रूपमा लिन्छन्। जीवनको पहिलो १० दिनमा, जवानहरूले केवल कीराहरू पचाउन सक्छन्। आमाबाबुले आफ्ना बच्चाहरूलाई अन्न खेतको किनारमा लैजान्छन्, जहाँ तिनीहरूले कीराहरूका लागि चराउन सक्छन्।

वितरण

यसको धेरैजसो दायरामा व्यापक र सामान्य, खैरो तीत्रालाई आइयुसिएनको खतरामा परेका प्रजातिहरूको रातो सूचीमा "न्यूनतम चिन्ताको" रूपमा मूल्याङ्कन गरिएको छ। यद्यपि, बेलायतमा यसले गम्भीर गिरावट बेहोरेको छ, र सन् २०१५ मा "बर्ड्स अफ कन्जरभेसन कन्सर्न" रातो सूचीमा देखा पर्यो। यो तीत्रा युरोप को अधिकांश भाग र पश्चिमी पालेआर्कटिकभरि दक्षिणपश्चिम साइबेरियासम्म खेतमा प्रजनन गर्दछ-यो एक गैर-प्रवासी स्थलीय प्रजाति हो र प्रजनन मौसम बाहिर ३० वटा सम्मको हुल बनाउँछ।

यसलाई क्यानाडा, संयुक्त राज्य अमेरिका, दक्षिण अफ्रिका, अस्ट्रेलिया र न्युजिल्यान्ड मा गेमबर्डको रूपमा व्यापक रूपमा प्रस्तुत गरिएको छ। उत्तरी अमेरिकाका ठुला क्षेत्रहरूमा लोकप्रिय गेम्बर्ड, यसलाई कहिलेकाहीँ त्यहाँ "हङ्गेरियन पार्ट्रिज" वा केवल "हुन" भनेर चिनिन्छ। ^{[स्रोत नखुलेको]}^{[<span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2024)">citation needed</span>]}

स्थिति र संरक्षण

सामान्य र खतरामा नपरे पनि, प्रजनन बासस्थानको क्षति र कीटनाशक प्रजातिका लागि महत्त्वपूर्ण खाद्य स्रोत कीटहरूको सङ्ख्यालाई हानि पुर्याउँदा युनाइटेड किंगडम जस्ता गहन खेतीका केही क्षेत्रहरूमा यो सङ्ख्यामा घट्दैछ। विगत २५ वर्षमा यी क्षेत्रहरूमा तिनीहरूको सङ्ख्या ८५% ले घटेको छ। ^{[स्रोत नखुलेको]}[उद्धरण आवश्यक] युनाइटेड किंगडममा गेम एन्ड वाइल्डलाइफ कन्जरभेसन ट्रस्ट जस्ता संस्थाहरूले संरक्षण हेडल्याण्डहरू सिर्जना गरेर यो गिरावट रोक्न प्रयासहरू गरिरहेका छन्।

सन् १९९५ मा, यसलाई जैविक विविधता कार्य योजना (बिएपिएस प्रजाति) मनोनीत गरिएको थियो। आयरल्यान्ड, यो अब काउन्टी अफली लोफ बोरा रिजर्भमा सीमित छ जहाँ हालैको संरक्षण परियोजनाले यसको सङ्ख्या ९०० को आसपास बढाउन सफल भएको छ, यसले आयरल्यान्डको बाँकी भागमा पुनः परिचय गराउन सकिने आशा जगाएको छ।^[९]

सन्दर्भहरू

↑ BirdLife International (२०१६), "Perdix perdix", आइयुसिएनको रातो सूची अनुसार सङ्कटापन्न प्रजातिहरू 2016: e.T२२६७८९११A८५९२९०१५, डिओआई:10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T22678911A85929015.en, अन्तिम पहुँच १२ नोभेम्बर २०२१।
↑ Systema Naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis, Holmiae (Stockholm), पृ: १६०, डिओआई:Carl Linnaeus|doi= मान जाँच (सहायता)।
↑ Check-List of Birds of the World, Cambridge, Massachusetts, पृ: ८८।
↑ Gill, Frank; Donsker, David; Rasmussen, Pamela, सम्पादकहरू (अगस्ट २०२४), "Pheasants, partridges, francolins", IOC World Bird List Version 14.2, International Ornithologists' Union, अन्तिम पहुँच १९ फेब्रुअरी २०२५।
↑ Bot, Sander; Jansen, Justin J F J (२०१३-०१-०१), "Is Peat Partridge a valid subspecies of Grey Partridge?", Dutch Birding 35 (3): 155–168, आइएसएसएन 0167-2878, अन्तिम पहुँच २०२४-११-३०।
↑ "Welcome back Perdix perdix italica!", Istituto Superiore per la Protezione e la Ricerca Ambientale (अङ्ग्रेजीमा), अन्तिम पहुँच २०२१-१२-१३।
↑ ^७.० ^७.१ Handbook of the Birds of Europe, the Middle East and North Africa, १९८०, पृ: ४८६–४९६। उद्दरण त्रुटी: Invalid <ref> tag; name "BWP" defined multiple times with different content
↑ उद्दरण त्रुटी: अवैध <ref>चिनो; Collins नामको सन्दर्भका लागि कुनै पाठ प्रदान गरिएको छैन
↑ Lee, George (५ सेप्टेम्बर २०१९), "Grey Partridge population on the increase", RTE, अन्तिम पहुँच ५ सेप्टेम्बर २०२०।

बाह्य लिङ्कहरू

BirdLife species factsheet for Perdix perdix
खेल र वन्यजन्तु संरक्षण ट्रस्ट-ग्रे पार्ट्रिज
ग्रे पार्ट्रिज प्रजाति खाता-कर्नेल ल्याब अफ अर्निथोलोजी
वृद्धावस्था र सेक्स (PDF) 2.. 6 MB by जेभियर ब्लास्को-जुमैटा र गर्ड-माइकल हेन्ज
Feeds of Grey Partridge (Perdix perdix) सङ्ग्रहित 2018-03-27 at the Wayback Machine

[iucn_status_12_November_2021-1] BirdLife International (२०१६), "Perdix perdix", आइयुसिएनको रातो सूची अनुसार सङ्कटापन्न प्रजातिहरू 2016: e.T२२६७८९११A८५९२९०१५, डिओआई:10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T22678911A85929015.en, अन्तिम पहुँच १२ नोभेम्बर २०२१।

[2] Systema Naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis, Holmiae (Stockholm), पृ: १६०, डिओआई:Carl Linnaeus|doi= मान जाँच (सहायता)।

[3] Check-List of Birds of the World, Cambridge, Massachusetts, पृ: ८८।

[ioc-4] Gill, Frank; Donsker, David; Rasmussen, Pamela, सम्पादकहरू (अगस्ट २०२४), "Pheasants, partridges, francolins", IOC World Bird List Version 14.2, International Ornithologists' Union, अन्तिम पहुँच १९ फेब्रुअरी २०२५।

[5] Bot, Sander; Jansen, Justin J F J (२०१३-०१-०१), "Is Peat Partridge a valid subspecies of Grey Partridge?", Dutch Birding 35 (3): 155–168, आइएसएसएन 0167-2878, अन्तिम पहुँच २०२४-११-३०।

[6] "Welcome back Perdix perdix italica!", Istituto Superiore per la Protezione e la Ricerca Ambientale (अङ्ग्रेजीमा), अन्तिम पहुँच २०२१-१२-१३।

[BWP-7] ७.० ^७.१ Handbook of the Birds of Europe, the Middle East and North Africa, १९८०, पृ: ४८६–४९६। उद्दरण त्रुटी: Invalid <ref> tag; name "BWP" defined multiple times with different content

[Collins-8] उद्दरण त्रुटी: अवैध <ref>चिनो; Collins नामको सन्दर्भका लागि कुनै पाठ प्रदान गरिएको छैन

[9] Lee, George (५ सेप्टेम्बर २०१९), "Grey Partridge population on the increase", RTE, अन्तिम पहुँच ५ सेप्टेम्बर २०२०।

[१]

[२]

[३]

[४]

[५]

[६]

[७]

[८]

[९]