चीनका विशेष प्रशासनिक क्षेत्रहरू
जनवादी गणतन्त्र चीनका विशेष प्रशासनिक क्षेत्रहरू | |
|---|---|
 | |
 | |
| आधिकारिक भाषाहरू | |
| आधिकारिक लिपि | |
| विशेष प्रशासनिक क्षेत्र | |
| सरकार | एक देश, दुई प्रणाली |
| सि जिनपिङ | |
| लि छियाङ | |
| झाओ लेजी | |
| दिङ छुजियाङ | |
| सिया बाओलोङ | |
| जोन लिका चिउ | |
| साम होउ फे | |
| क्षेत्रफल | |
• जम्मा | २,८७०.२७ किमी२ (१,१०८.२२ वर्ग माइल) |
| जनसङ्ख्या | |
• सन् २०१४ अनुमानित | ८७,५८,८००[१][२] |
• घनत्व | ६,९२० /किमी2 (१७,९२२.७ /वर्ग माइल) |
| मुद्रा | हङकङ डलर (हङकङ, मकाउ) मकाउ पाताका (मकाउ) |
| मिति ढाँचा |
|
| सडक प्रयोग | बायाँ |
| जनवादी गणतन्त्र चीनका विशेष प्रशासनिक क्षेत्र(हरू) | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| चिनियाँ नाम | |||||||||||||||||||||
| परम्परागत चिनियाँ | 中華人民共和國特別行政區 | ||||||||||||||||||||
| सरलीकृत चिनियाँ | 中华人民共和国特别行政区 | ||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| पोर्तगाली नाम | |||||||||||||||||||||
| पोर्तगाली | Regiões Administrativas Especiais da República Popular da China[टिप्पणीहरू १] | ||||||||||||||||||||
जनवादी गणतन्त्र चीनको विशेष प्रशासनिक क्षेत्रहरू (चिनियाँ:特别行政区) जनवादी गणतन्त्र चीनको चार प्रकारका प्रदेश स्तरीय विभाजनहरू मध्ये एक हो जुन प्रत्यक्ष रूपमा यसको केन्द्रीय जनसरकार (राज्य परिषद्)को नियन्त्रणमा छ, जुन देशका अभिन्न क्षेत्रहरू हुन्। एक क्षेत्रको रूपमा, उनीहरूसँग चीनको केन्द्रीय सरकारबाट उच्चतम स्तरको स्वायत्तता छ। तथापि, केन्द्रीय जनसरकारले विशेष प्रशासनिक क्षेत्रहरू प्रदान गर्ने सापेक्ष स्वायत्तताको बावजुद, राष्ट्रिय जनकाङ्ग्रेस र यसको स्थायी समिति विशेष प्रशासनिक क्षेत्रहरूको लागि कानूनहरू लागू गर्न सक्षम छ।[३]
चीनका अन्य प्रशासनिक विभागहरूको विपरीत, यसको स्थापनाको लागि कानूनी आधार, सन् १९८२ को चीनको संविधानको धारा ३० को सट्टा अनुच्छेद ३१ द्वारा प्रदान गरिएको छ। धारा ३१ मा भनिएको छ, "राज्यले आवश्यक परेको बेला विशेष प्रशासनिक क्षेत्र स्थापना गर्न सक्नेछ। विशेष प्रशासनिक क्षेत्रहरूमा स्थापना गरिने प्रणालीहरू विशिष्ट परिस्थितिहरूको प्रकाशमा राष्ट्रिय जनकाङ्ग्रेसद्वारा लागू गरिएको कानूनद्वारा निर्धारित गरिनेछ"।[४][५][६][७]
हाल, संविधानद्वारा स्थापित दुई विशेष प्रशासनिक क्षेत्रहरू छन् जसमा हङकङ र मकाउ पर्दछन्। सन् १९८४ र १९८७ मा क्रमशः चीन–बेलायत र चीन–पोर्तगाली संयुक्त घोषणापत्रमा हस्ताक्षर भएपछि सन् १९९७ र १९९९ मा यी पूर्व बेलायती र पोर्तगाली क्षेत्रहरू चीनलाई हस्तान्तरण गरिएको थियो।[८] संयुक्त राष्ट्रसङ्घमा दर्ता भएका अन्तर-राज्य सन्धिहरू बाध्यकारी हुने उनीहरूको संयुक्त घोषणापत्रहरू र तिनीहरूका आधारभूत कानूनहरू अनुसार, चिनियाँ विशेष प्रशासनिक क्षेत्रहरूले उच्च स्तरको स्वायत्तताको उपयोग गर्नेछन्। सामान्यतया, यी क्षेत्रहरू मुख्यभूमि चीनको एक भागको रूपमा लिइएको छैन।[९]
हङकङमाथिको सार्वभौमिकताको प्रश्नमा संयुक्त अधिराज्यसँग वार्ता हुने प्रत्याशामा सन् १९८२ मा संविधानमा विशेष प्रशासनिक क्षेत्र स्थापना गर्ने प्रावधान राखिएको थियो। यसलाई ताइवान र अन्य टापुहरूसँग अन्तिम एकीकरणको लागि मोडेलको रूपमा कल्पना गरिएको थियो, जहाँ गणतन्त्र चीन सन् १९४९ देखि अस्तित्वमा रहेको छ।
एक देश, दुई प्रणाली सिद्धान्त अन्तर्गत, चिनियाँ केन्द्रीय सरकार दुई क्षेत्रहरूको कूटनीतिक, सैन्य र अन्य राज्य-स्तरीय मामिलाहरूको लागि जिम्मेवार छ। दुवै दुई विशेष प्रशासनिक क्षेत्र आफ्नै बहुदलीय व्यवस्थापिका, कानुनी प्रणाली, प्रहरी बल, छुट्टै भन्सार क्षेत्र, अध्यागमन नीति, बायाँ हाते ट्राफिक, आधिकारिक भाषाहरू, शिक्षा र शैक्षिक प्रणालीहरू, केही अन्तर्राष्ट्रिय निकायहरूमा प्रतिनिधित्व र अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिताहरूमा प्रतिनिधित्व, र स्वायत्त स्तर भित्र पर्ने अन्य पक्षहरू संलग्नता छन्।[१०]
विशेष प्रशासनिक क्षेत्रहरू विशेष आर्थिक क्षेत्रहरूसँग अलग छन्, जुन क्षेत्रहरू हुन् जसमा विशेष आर्थिक कानूनहरू व्यापार र लगानीलाई बढावा दिन लागू हुन्छन्। सिचुवान प्रदेशको वोलोङ विशेष प्रशासनिक क्षेत्र राजनीतिक विभाजन नभई प्रकृतिको भण्डार हो।
सूची
[सम्पादन गर्नुहोस्]हाल चिनियाँ संविधानको धारा ३१ अनुसार दुई विशेष प्रशासनिक क्षेत्रहरू स्थापित छन्। सिचुआन प्रान्तको वोलोङ विशेष प्रशासनिक क्षेत्रको लागि, कृपया तलको वोलोङ खण्ड हेर्नुहोस्।
| नाम | चिनियाँ (परम्परागत) / (सरलीकृत) | येल | फिनयिन | हुलाक नक्सा | संक्षिप्त रुप | जनसङ्ख्या | क्षेत्रफल किमी१ | आइएसओ | आइएसओ:सिएन | प्रशासनिक विभाजन |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 हङकङ
|
香港 | Hēunggóng | Xiānggǎng | Hongkong | 港 (Gǎng), HK, HKSAR | ७१,८४,००० | १,१०४.४ | HK
|
CN-HK
|
सूची (१८ जिल्लाहरू) |
 मकाउ
|
澳門 / 澳门 | Oumùhn | Àomén | Macao | 澳 (Ào), MO, MC, MSAR, RAEM | ६,१४,५०० | ३१.३ | MO
|
CN-MO
|
सूची (८ प्रेगुसियास) |
टिप्पणीहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]
सन्दर्भ सामग्रीहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- ↑ "Mid-year Population for 2014", Census and Statistics Department (Hong Kong), १२ अगस्ट २०१४, मूलबाट ६ अक्टोबर २०१४-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ५ अक्टोबर २०१४।
- ↑ "Demographic Statistics for the 2nd Quarter 2014", Statistics and Census Service of the Government of Macau SAR, ११ अगस्ट २०१४, मूलबाट १४ नोभेम्बर २०१४-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ५ अक्टोबर २०१४।
- ↑ Regan, Helen (२९ जुन २०२०), "China passes sweeping Hong Kong national security law", CNN, अन्तिम पहुँच २९ जुलाई २०२०।
- ↑ Administrative divisions of the People's Republic of China (中华人民共和国行政区划; Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó Xíngzhèng Qūhuà), १५ जुन २००५, मूलबाट २३ जुलाई २०१०-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ५ जुन २०१०। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २३ जुलाई २०१० मिति
- ↑ Chapter II: Relationship between the Central Authorities and the Hong Kong Special Administrative Region, Article 12, मूलबाट २९ जुलाई २०१०-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ५ जुन २०१०। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २९ जुलाई २०१० मिति
- ↑ Chapter II Relationship between the Central Authorities and the Macau Special Administrative Region, Article 12, मूलबाट ५ फेब्रुअरी २०१२-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ५ जुन २०१०।
- ↑ Lauterpacht, Elihu. Greenwood, C. J. [1999] (1999). International Law Reports Volume 114 of International Law Reports Set Complete set. Cambridge University Press, 1999. आइएसबिएन ०५२१६४२४४२, 9780521642446. p 394.
- ↑ Ghai, Yash P. (2000). Autonomy and Ethnicity: Negotiating Competing Claims in Multi-Ethnic States. Cambridge University Press. आइएसबिएन ०५२१७८६४२८, 9780521786423. p 92.
- ↑ Article 12, Basic Law of Hong Kong and Article 12, Basic Law of Macau
- ↑ Su, Xinqi; Yeung, Raymond (१३ फेब्रुअरी २०१८), "Right side of road the only way to travel on Hong Kong-Zhuhai-Macau bridge", South China Morning Post।
उद्दरण त्रुटी: <ref> tags exist for a group named "टिप्पणीहरू", but no corresponding <references group="टिप्पणीहरू"/> tag was found
उद्दरण त्रुटी: <ref> tags exist for a group named "टिप्पणी", but no corresponding <references group="टिप्पणी"/> tag was found