ठूलो धब्बेदार लाहाँचे

ठुलाे धब्बेदार लाहाँचे (डेन्ड्रोकोपोस मेजर) एउटा मध्यम आकारको लाहाँचेको प्रजाती हो जसको कालो र सेतो पिसाब र तल्लो पेटमा रातो धब्बा हुन्छ। नर र जवान चराहरूको घाँटी वा टाउकोमा पनि रातो चिन्हहरू हुन्छन्। यो प्रजाति उत्तरी अफ्रिकाका केही भागहरूसहित पालिआर्कटिक मा पाइन्छ। यसको धेरैजसो दायरामा यो बसोबास गर्दछ, तर उत्तरमा केही कोनिफर कोन बाली असफल भएमा बसाइँ सर्छन्। केही व्यक्तिहरूमा घुम्ने प्रवृत्ति हुन्छ, जसले २१ औँ शताब्दीको पहिलो दशकमा आयरल्यान्डको पुनः उपनिवेश र उत्तरी अमेरिकामा भ्याग्रेन्सी निम्त्यायो। ठुलो धब्बेदार लाहाँचे खाना खोज्न वा गुँडमा प्वालहरू उत्खनन गर्न रूखहरूमा चिस्याउँछन् र अन्य लाहाँचेले जस्तै सम्पर्क र क्षेत्रीय विज्ञापनका लागि ढोल पनि गर्छन्, तिनीहरूसँग हथौडा कार्यबाट शारीरिक तनावहरू व्यवस्थापन गर्न शारीरिक अनुकूलनहरू छन्। यो प्रजाति सिरियाली लाहाँचे जस्तै छ।

यो लाहाँचे सबै प्रकारका वनहरूमा पाइन्छ र विभिन्न प्रकारका खाना खान्छ, पाइन कोनबाट बीउ, रूखहरू भित्रबाट कीराको लार्भा वा अण्डा र अन्य चराहरूको गुँडबाट चल्ला निकाल्न सक्षम हुन्छ। यसले जीवित वा मृत रूखहरूमा खोलेका प्वालहरूमा प्रजनन गर्छ, काठको टुक्राहरूबाट अलग्गै विशिष्ट गुँड चार देखि छ वटा चम्किलो सेतो अण्डाहरू हुन्छन्। दुवै आमाबाबुले अण्डा ओथार्ने गर्छन्, चल्लाहरूलाई खुवाउँछन् र गुँड सफा राख्छन्। जब साना चराहरू निस्कन्छन्, तिनीहरूलाई वयस्कहरूले लगभग दस दिनसम्म खुवाउँछन्, प्रत्येक अभिभावकले बच्चाको केही भाग खुवाउने जिम्मेवारी लिन्छ।

यो प्रजातिको यसको वंशका केही अन्य सदस्यहरूसँग नजिकको सम्बन्ध छ। यसमा धेरै उपप्रजातिहरू छन्, जसमध्ये केही सम्भावित नयाँ प्रजाति बन्न पर्याप्त विशिष्ट छन्। यसको विशाल दायरा र ठूलो जनसंख्या छ, कुनै व्यापक खतरा छैन, त्यसैले यसलाई प्रकृति संरक्षणका लागि अन्तर्राष्ट्रिय संघ (आइयुसिएन) द्वारा न्यूनतम चिन्ताको प्रजातिको रूपमा वर्गीकृत गरिएको छ।

वर्गीकरण

लाहाँचे हरु घाँटी बाङ्गे, पिकुलेट र साँचो लाहाँचे तिनवटा उपपरिवारहरू मिलेर बनेको एउटा प्राचीन पक्षी परिवार हो। पिकिनेभित्रका पाँच जनजातिहरू सबैभन्दा ठुलो मेलानेरपिनी हो, विचित्र लाहाँचे, एउटा समूह जसमा ठुला ठुला लाहाँचे समावेश छ। डेन्ड्रोकोपोस वंशभित्रका ठुला लाहाँचेहरु हिमालय, सिन्ध, सिरियाली, सेतो-पाखा भएको लाहाँचे र दार्जिलिङे लाहाँचे हुन्। ठुलो धब्बेदार लाहाँचे सिरियाली लाहाँचेसँग सङ्करको रूपमा रेकर्ड गरिएको छ।

ठुलो धब्बेदार लाहाँचेलाई कार्ल लिनियस ले आफ्नो ऐतिहासिक सन् १७५८ को १० औँ संस्करणमा सिस्टमा नेचुरा पिकस मेजर का रूपमा वर्णन गरेका थिए। यसलाई सन् १८१६ मा जर्मन प्रकृतिविद् कार्ल लुडविग कोच यसको हालको वंश, डेन्ड्रोकोपोस सारिएको थियो। जीनस नाम डेन्ड्रोकोपोस ग्रीक शब्द डेन्ड्रोन, "रूख", र कोपोस, "स्ट्राइकिङ" को संयोजन हो। विशिष्ट मेजर ल्याटिन मायोरबाट आएको हो, "ग्रेटर"।^[१]

उपप्रजातिहरू

मान्यता प्राप्त उपप्रजातिहरू लेखकद्वारा १४ देखि लगभग ३० सम्म भिन्न हुन्छन्। यो धेरै हदसम्म किनभने परिवर्तनहरू धेरै मध्यवर्ती रूपहरूसँग क्लिनल हुन्। यद्यपि, माइटोकन्ड्रियल डिएनए डाटाले क्यास्पियन सागर क्षेत्रको डेन्ड्रोकोपोस मेजर पोएलजामी, जापानी डि. एम. जापोनिकस र चिनियाँ डि. एम,क्याबानीसी सबै पूर्ण प्रजातिको हैसियतमा हुन सक्ने बुझिन्छ। यसको विशिष्ट उपस्थितिको बावजुद, क्यानरी टापुहरू टेनेरिफ डी. एम. क्यानारियन्सिस नामित उप-प्रजाति डी. एम मेजरसँग नजिकको सम्बन्ध रहेको देखिन्छ।

जीवाश्म उपप्रजाति डी. एम. सबमाजोर मध्य प्लेइस्टोसिन रिस हिमनदी (250,000 देखि 300,000 वर्ष पहिले) को समयमा बस्थे, जब यो बरफको पातको दक्षिणमा युरोपमा फेला परेको थियो। यसलाई कहिलेकाहीँ एक विशिष्ट प्रजातिको रूपमा व्यवहार गरिन्छ, तर यो विद्यमान ठुलो धब्बेदार लाहाँचेभन्दा उल्लेखनीय रूपमा भिन्न थिएन, जसको युरोपेली उपप्रजातिहरू सम्भवतः यसको प्रत्यक्ष वंशज हुन्।^[२]

वर्णन

एक वयस्क ठुलो धब्बेदार लाहाँचे २०-२४ इन्च′ लामो, ७०-९८ ग्राम (२.५-३.५) ओज तौल र ३४-३९ सेन्टिमिटर (१३-१५ इन्च) पंख हुन्छ। माथिल्लो भागहरू चम्किलो निलो-कालो हुन्छन्, अनुहार र घाँटीको छेउमा सेतो हुन्छन्। कालो रेखाहरू काँधदेखि कपालसम्म, चुच्चोको आधार र छाती लगभग आधा बाटोसम्म चल्छन्। त्यहाँ काँधमा ठुलो सेतो धब्बा हुन्छ र उडानमा पंखहरू कालो र सेतोले बाँधिएका देखिन्छन् पुच्छर जस्तै। तल्लो पेट र तल्लो पुच्छरमा रातो रङ बाहेक तल्लो भाग सेतो हुन्छ। चुच्चो रुखो-कालो, खुट्टा हरियो-खैरो र आँखा गहिरो रातो हुन्छ। पुरुषहरूको घाँटीमा धमिलो खैरो धब्बा हुन्छ, जुन अन्यथा समान महिलाहरूबाट अनुपस्थित हुन्छ। किशोर चराहरू वयस्कहरू भन्दा कम चम्किलो हुन्छन् र तिनीहरूको माथिल्लो भागहरूमा खैरो रङ र गन्दा सेतो तल्लो भागहरू हुन्छन्। तिनीहरूको चिन्हहरू वयस्कको तुलनामा कम राम्रोसँग परिभाषित हुन्छन् र तल्लो पेट रातोको सट्टा गुलाबी हुन्छ। किशोरको टाउकोको मुकुट रातो हुन्छ, पुरुषहरू भन्दा जवान महिलाहरूमा कम व्यापक रूपमा।^[३]

विभिन्न उपप्रजातिहरू पिसाबमा भिन्न हुन्छन्, सामान्य ढाँचा उत्तरी रूपहरू ठुला, भारी चुच्चो र तल सेतो हुन्छन्, बर्गम्यानको नियमले भविष्यवाणी गरे अनुसार, त्यसैले उत्तरी युरेसियन डी. एम. मेजर र डी. एम काम्ट्सच्याटिकस ठुला र आश्चर्यजनक रूपमा सेतो हुन्छन्, जबकि आइबेरिया डी. एम हिस्पानिकस र कोर्सिका र सार्डिनिया डी. एम हार्टेर्टी केही सानो हुन्छन् र गाढा तल्लो भागहरू हुन्छन्। क्यानरी टापुहरूमा डी. एम. क्यानारियन्सिस र डी. एम, थाननेरी इबेरियन जाति जस्तै छन् तर सेतो पार्श्वहरू विपरीत छन्। मोरक्कोमा, डी. एम. मौरितानस यसको छातीको बिचमा रातो र तल पहेँलो हुन्छ र उच्च उचाइमा प्रजनन गर्ने चराहरू पाहाडहरूमा कम हुनेहरू भन्दा ठुला र गाढा हुन्छन्। अल्जेरिया र ट्युनिसियामा डी. एम. न्युमिडस धेरै विशिष्ट छ, रातो-झुकेको कालो पंखको छातीको पट्टीको साथ। क्यास्पियन डी. एम. पोएलजामी सानो, अपेक्षाकृत लामो-चुच्चो र खैरो तल्लो भागहरू हुन्छन्। जापानको डी. एम. जापोनिकसको काँधमा कम तर खुट्टामा बढी सेतो हुन्छ। दुई चिनियाँ रूपहरू, डी. एम. क्याबानीसी र डी. एम, स्ट्रेसेमानी, खैरो टाउको र तल्लो भागहरू हुन्छन्, र प्रायः छातीमा केही रातो हुन्छ। दुवै जातिहरूको आ-आफ्नो दायराको दक्षिणतिर बढ्दो अँध्यारो अन्डरपार्टहरू छन्।^[३]

यसको वंशका केही अन्य प्रजातिहरू ठुला धब्बेदार लाहाँचे जस्तै छन्। सिरियाली लाहाँचेमा यसको आफन्तको कालो गालाको पट्टीको अभाव छ र सेतो तल्लो भाग र पहेँलो रातो तल्लो भागहरू छन्, यद्यपि किशोर ठुलो धब्बेदार लाहाँचेमा प्रायः अधुरो गालाको पट्टी हुन्छ, त्यसैले सम्भावित रूपमा सिरियालीको रूपमा गलत पहिचान गर्न सकिन्छ। सेतो-पंख भएको लाहाँचेमा ठुला धब्बेदार लाहाँचे भन्दा धेरै व्यापक सेतो प्वाँखमा धब्बा हुन्छ। सिन्ध लाहाँचे सिरियाली प्रजातिसँग धेरै मिल्दोजुल्दो छ र त्यसै तरिकाले ठूलो धब्बेदार लाहाँचेबाट छुट्याउन सकिन्छ।^[४]

काँचुली

वयस्क ठुला धब्बेदार लाहाँचे प्रजननको मौसमपछि पूर्ण रूपमा ढाकिन्छ जसमा लगभग १२० दिन लाग्छ। उत्तरी डी. एम. मेजर बैशाखको अन्त्यदेखि असारको मध्यसम्म आफ्नो प्वाँख फेरिन सुरु गर्छ र भदौ वा असोजमा समाप्त हुन्छ, डी. एम पिनेटोरम जस्ता समशीतोष्ण दौडहरू पहिले हुन्छन्, बैशाखको सुरुमा सुरु भएर जेष्ठको मध्यमा र भदौको मध्यदेखि असोज अन्त्यमा समाप्त हुन्छन् र दक्षिणी डी. एम हिस्पानिकस बैशाख वा जेष्ठको अन्त्यमा सुरु हुन्छ र साउनको सुरुमा समाप्त हुन्छ। किशोरहरूमा आंशिक प्वाँख फेरिने हुन्छ, जसले केही पाखाको आवरणहरू राख्छ तर शरीर, पुच्छर र प्राथमिक पंखहरू प्रतिस्थापन गर्दछ। यो प्वाँख फेरिने निकट-वयस्क पिसाब बैशाख को मध्यदेखि साउनको मध्यसम्म सुरु हुन्छ र मध्य भदौ देखि कार्तिकको अन्त्यसम्म समाप्त हुन्छ, समय वयस्कहरू जस्तै अक्षांशसँग फरक हुन्छ।^[५]

आवाज

ठुलो धब्बेदार लाहाँचेले ठुला किक आह्वान गर्छ, जसलाई चरालाई खलल परेमा लाहाँचेको हल्लाइरहेको क्रारारारको रूपमा दोहोऱ्याउन सकिन्छ। कोर्टसिप आवाज, ग्विग, प्रायः प्रदर्शन उडानमा दिन्छ। मृत रुखहरू र शाखाहरूमा ठुँग्दा र कहिलेकाहीँ उपयुक्त मानव निर्मित संरचनाहरू, जोडी वयस्कहरू बीच सम्पर्क कायम राख्न र क्षेत्रको स्वामित्वको विज्ञापन गर्न काम गर्दछ।^[६]

ठुँग्दै

दुवै लिङ्ग रुख ठुँग्छन्, यद्यपि पुरुषले धेरै पटक ठुँग्छन्, प्रायः माघको मध्यदेखि जवानहरू नबढ्नेसम्म, टाढासम्म सुनिने रुख ठुँग्ने यसको दायरामा कुनै पनि अन्य लाहाँचेको लागि लगभग १०-१६ प्रति सेकेन्ड प्रहारहरू, सामान्यतया एक सेकेन्डको फटमा, यद्यपि बारम्बार दोहोरिन्छ। बीसौं शताब्दीको सुरुमा यो सोचेको थियो कि रुख ठुँग्नु एक स्वर हुन सक्छ र यो सन् १९४३ सम्म थिएन कि यो अन्ततः विशुद्ध यांत्रिक साबित भयो।^[७]

वितरण र आवास

यो प्रजाति आयरल्यान्ड देखी जापानसम्म युरेशियाभरि फैलिएको छ र उत्तरी अफ्रिकामा मोरक्कोदेखि ट्युनिसियासम्म यो उपयुक्त रुखहरू बासस्थान हुन सक्ने ठन्डा वा सुख्खा क्षेत्रहरूबाट मात्र अनुपस्थित छ। यो विभिन्न प्रकारका जङ्गल, फराकिलो पात, शंकुधारी वा मिश्रित, र पार्क, बगैँचा र जैतुनको बगैँचा जस्ता परिमार्जित बासस्थानहरूमा पाइन्छ। यो समुद्र सतहदेखि रूख रेखासम्म, युरोपमा २,००० मी (६,६०० फिट) , मोरक्कोमा २,२०० मी (७,२०० फिट) र मध्य एसिया २,५०० मी (८,२०० फिट) सम्म पाइन्छ।^[३]

ठुला धब्बेदार लाहाँचे मुख्यतया वर्षभरि बसोबास गर्दछ, तर दायराको उत्तरमा पाइन र स्प्रस कोनको अभाव हुँदा ठुलो आन्दोलन हुन सक्छ। पाहाडी जनसङ्ख्या प्रायः जाडोमा कम उचाइमा झर्छ। किशोरहरूमा पनि उनीहरू छुट्टिएको ठाउँबाट केही दुरीमा घुम्ने प्रवृत्ति हुन्छ, प्रायः १००-६००(६०-४०० माइल) कहिलेकाहीँ ३,००० किमी (१,९०० माइल) सम्म। आवाराहरु फ्यारो टापुहरू, हङकङ र आइसल्याण्डमा पुगेका हुन्छन् र उत्तर अमेरिकाबाट कम्तिमा अलेउतियन टापुहरू, प्रिबिलोफ टापुहरू र अलास्का मा धेरै दृश्यहरू देखिन्छन्।^[३]

वन विनाशका कारण, यो लाहाँचे आयरल्यान्ड मा सत्रौं शताब्दीमा हटाइएको थियो, तर टापु प्राकृतिक रूपमा पुनः उपनिवेश भएको छ, सन् २००७ मा काउन्टी डाउन पहिलो प्रमाणित गुँड भएको थियो। यसको दायरामा विस्तार जारी छ, सन् २०१३ सम्म कम्तिमा १० काउन्टीहरूमा प्रजनन प्रमाणित वा शङ्कास्पद छ, डाउन र काउन्टी विकलो मुख्य एकाग्रता सहितआनुवंशिक प्रमाणले पक्षीहरू स्क्यान्डिनेभियन भन्दा बेलायती वंशका भएको देखाउँछ, आयरल्यान्ड र उत्तरी आयरल्यान्ड जनसङ्ख्याको छुट्टै उत्पत्ति भएको छ। ठुला धब्बेदार लाहाँचे सन् २००९ देखि आइल अफ म्यान मा गुँड बनाइरहेको र सन् २०१० मा पनि प्रजनन गरिरहेको पाइएको थियो।^[८]

व्यवहार

ठुला धब्बेदार लाहाँचेले आफ्नो धेरै समय रूखहरू चढ्नमा खर्च गर्दछ र यसको जीवनशैलीमा अनुकूलन गर्दछ, जसमध्ये धेरै अन्य लाहाँचेका प्रजातिहरूद्वारा साझा गरिन्छ। यसमा खुट्टाको जाइगोडाक्टाइल व्यवस्था समावेश छ, दुई खुट्टाहरू अगाडि र दुई पछाडि, र कडा पुच्छर पंखहरू जुन पाइलाको बिरूद्ध आधारको रूपमा प्रयोग गर्छ। धेरैजसो चराहरूमा पुच्छरको हड्डी यसको अन्त्यतिर आकारमा घट्छ, तर यो लाहाँचेमा हुँदैन र अन्तिम कशेरुका, पाइगोस्टाइल, बलियो पुच्छर मांसपेशीहरू लङ्गर गर्न धेरै ठूलो हुन्छ।^[९]

लाहाँचेले रुख ठुँग्दा वा खोप्दा ठूलो शक्ति सिर्जना गर्दछ जुन चराहरूका लागि सम्भावित रूपमा हानिकारक हुन्छ। ठुलाे धब्बेदार लाहाँचे र यसका धेरैजसो आफन्तहरूमा, खोपडीको अगाडिको भाग माथिल्लो बङ्गारासँग जोडेको कब्जा भित्रतिर मोडिएको हुन्छ, मांसपेशीले तनाव दिन्छ जसले कडा काठमा चुच्चो प्रहार गर्दा प्रभावको आघातको बिरूद्ध यसलाई बाँध्छ। माथिल्लो बङ्गाराको बाहिरी तह अधिक कठोर तल्लो बङ्गारा भन्दा लामो हुन्छ र धेरै मन दुखाउने बल अवशोषित गर्दछ। कंकाल अनुकूलन र सुदृढीकरणले आघातलाई अवशोषित गर्न मद्दत गर्दछ, र साँघुरो नाकले उडान भग्नावशेषबाट बचाउँछ।^[९]

प्रजननका लागि प्वालहरू प्रयोग गर्नुका साथै, ठुला धब्बेदार लाहाँचे रातमा र कहिलेकाहीँ दिनको समयमा, अन्य लाहाँचेले उत्खनन गरेको पुरानो गुँडको टोड्काहरूमा बस्छन्। तिनीहरूले कहिलेकाहीँ नयाँ बासस्थान प्वाल बनाउँछन् वा कृत्रिम स्थल जस्तै गुँड डिब्बा प्रयोग गर्छन्।^[१०]

प्रजनन

ठुलो धब्बेदार लाहाँचे कडा रूपमा क्षेत्रीय हुन्छन्, सामान्यतया लगभग ५ हेक्टर (१२ एकड) वर्षभरि ओगट्ने क्षेत्रहरू ओगटेका हुन्छन्, जुन मुख्यतया पुरुषद्वारा सुरक्षित गरिन्छ, यस्तो व्यवहार जसले महिलाहरूलाई आकर्षित गर्दछ। जोडीहरू प्रजनन अवधिमा एकविवाहित हुन्छन्, तर प्रायः अर्को सिजन अघि साझेदारहरू परिवर्तन गर्छन्।^[११]

यौन परिपक्वता एक वर्षको उमेरमा प्राप्त हुन्छ र अर्को माघमा प्रेमालापको व्यवहार सुरु हुन्छ। पुरुषसँग उथले पखेटाको धड्कन र फैलिएको पुच्छरको साथ फड्को मार्दै गर्ने उडान प्रदर्शन हुन्छ। उसले उडानमा आवाज दिन्छ र सम्भावित गुँड स्थानमा अवतरण गर्छ। महिलाले सङ्गम सुरु गर्न सक्छ र कहिलेकाहीँ पुरुषलाई समन्वायोजन गर्दछ, यो उल्टो सामान्यतया सामान्य मैथुन भन्दा पहिले हुन्छ।^[१२]

यो जोडीले कम्तिमा ०.३ मी (१ फिट) जमिनबाट माथि र सामान्यतया ८ मी (२६ फिट) भन्दा कममा नयाँ प्वाल उत्खनन गर्दछ। छनोट गरिएको स्थान सामान्यतया रूख, जीवित वा मृत, कहिलेकाहीँ युटिलिटी पोल वा गुँड डब्बा हो। पुराना प्वालहरू विरलै पुनः प्रयोग गरिन्छ, यद्यपि एउटै रूख धेरै वर्षसम्म गुँड बनाउन प्रयोग गर्न सक्छ। गुँडको टोड्का २५-३५ सेमी (९.८-१३.८ इन्च) गहिरो र प्रवेश द्वारमा ५-६ सेमी (२.०-२.४) इन्च चौडा हुन्छ। यो दुवै लिङ्गद्वारा उत्खनन गरिएको हुन्छ, पुरुषले अधिकांश चिज गर्ने काम गर्दछ। अन्य लाहाँचेमा जस्तै, प्वाल पनि खोलिने छैन, यद्यपि उत्खननबाट काठका चिपहरूले गुहाको आधारलाई ढाक्न सक्छ।

गुँडको प्वालहरूका लागि छानिएका रूखहरूमा नरम मुटु र कडा रस काठ हुन्छ, पहिलो प्रायः परजीवी वा रोगहरूको कारणले गर्दा रूखको कोर कमजोर हुन्छ। यो निश्चित छैन कि कसरी उपयुक्त रूखहरू चयन गरिन्छ, यद्यपि यो ठुँगेर हुन सक्छ, किनकि फरक लोचदार मापांक र घनत्व भएका जङ्गलहरूले विभिन्न गति ध्वनि प्रसारित गर्न सक्छन्। एउटा जापानी अध्ययनले धेरै परिवारहरूका रूखहरूमा गुँड फेला पारेको थियो-जसमा ग्रे एल्डर, जापानी सेतो बर्च, जापानी हप-हर्नबीम, जापानी ट्री लिलाक, विलो, जापानी लार्च र सार्जेन्टको चेरी समावेश थिए। मङ्गोलियन ओक र काँटायुक्त क्यास्टर-तेल रूख विरलै प्रयोग गरिएको थियो।^[१३]

सामान्य गुँडमा चार देखि छ वटा चम्किला सेता अण्डाहरू पार्छन् जुन २७ मिमी × २० मिमी (१.०६ इन्च × ०.७९ इन्च) मापन हुन्छन् र लगभग ५.७ ग्रा (०.२० औंस) तौलका हुन्छन्, जसमध्ये ७% खोल हुन्छ।[१][२] तिनीहरू मध्य चैत्रदेखि जेठसम्म राखिन्छन्, पछिल्ला मितिहरू दायराको उत्तरमा वा उचाइमा प्रजनन गर्ने चराहरूको लागि हुन्।[३] अण्डाहरू दिनको समयमा वयस्कहरूले र रातमा भालेहरूले,[४][२] अण्डाहरू अण्डाबाट निस्कनुभन्दा १०-१२ दिन अघि ओथार्ने गर्छन्। दुवै चराहरूले उच्च नाङ्गा चल्लाहरूलाई बच्चा बनाउँछन् र खुवाउँछन् र गुँड सफा राख्छन्। अण्डाबाट निस्केको २०-२३ दिनमा साना चल्लाहरू निस्कन्छन्। त्यसपछि प्रत्येक अभिभावकले लगभग दस दिनसम्म बच्चाको केही भागलाई खुवाउने जिम्मेवारी लिन्छन्, जुन समयमा तिनीहरू सामान्यतया गुँडको रूखको नजिकै रहन्छन्।[3]

त्यहाँ वर्षमा एउटा मात्र सन्तान हुन्छ। वयस्क र जवानहरूका लागि बाँच्ने दरहरू अज्ञात छन्, औसत आयु जस्तै, तर अधिकतम ज्ञात उमेर केवल ११ वर्ष भन्दा बढी छ।^[१४]

भोजन

युवा बालकलाई खाना खुवाइरहेका पुरुष र महिला

ठुलो धब्बेदार लाहाँचे सर्वभक्षी हुन्छ। यसले रुखहरूबाट बिटल लार्भा खन्ने गर्छ र वयस्क बिटल, एन्ट्स र माकुराहरूसहित अन्य धेरै अमेरुदण्डीहरू पनि लिन्छ। चराले एक्रोनिक्टा रुमिसिस जस्ता लेपिडोप्टेरा लार्भा पनि खोज्दछ। क्रस्टेसियन, मोलस्क र क्यारियन खान सक्छन् र चरालाई खुवाउनेहरू बिउ, सुट र घरेलु फोहोरहरूका लागि भ्रमण गर्छन्। अन्य टोड्के-गुँड चराहरूका गुँडहरू, जस्तै चुच्चो, तिनीहरूको अन्डा र चल्लाका लागि छापा मार्न सक्छन् गुँडका डब्बाहरु पनि त्यस्तै आक्रमण गर्न सक्छन्, जहाँ आवश्यक छ लाहाँचे प्रवेश गर्ने प्वालहरू चुहिन्छ। हाउस मार्टिन उपनिवेशहरू बारम्बार भ्रमण गर्दा नष्ट गर्न सक्छन्।^[७]

मोटो अग्लो बोटबिरुवा उत्पादनहरू जस्तै नट र कोनिफर बीजहरू विशेष गरी लाहाँचेको दायराको उत्तरमा जाडोको खानाको रूपमा महत्त्वपूर्ण छन्, र त्यसपछि चराको ऊर्जा आवश्यकताहरूको ३०% भन्दा बढी आपूर्ति गर्न सक्छन्। खपत गरिएका अन्य बोटबिरुवाका वस्तुहरूमा कलाहरू, जामुन र रूखको रस समावेश छन्, पछिल्लो रूखको तना वरिपरि प्वालहरूको खोलेको घेराहरूद्वारा प्राप्त गरियो।^[६]

यस प्रजातिले रूखको सबै तहमा, सामान्यतया एक्लै, तर कहिलेकाहीँ जोडीको रूपमा खान्छ। यसले कडा वस्तुहरू, विशेष गरी सल्लाको रूख, सजाउने र लार्च शंकु र फलफुल, बदाम र कडा शरीरका कीराहरू पनि हथौडा गर्न "ईर्ष्या" प्रयोग गर्छ।^[३]

सजिलै पहुँचयोग्य वस्तुहरू रूखको सतहबाट वा बोक्रामा दरारहरूबाट उठाउँछ, तर लार १० सेमी (३.९ इन्च) गहिरो प्वालहरू चिरेर निकाल्छ र जिब्रोले नरम किरालाई पक्रन्छ, जुन चुच्चो भन्दा बाहिर ४० मिमी (१.६ इन्च) सम्म निकाल्न सक्छ, र शिकारलाई फाल्न कपाल र चिपचिपा लारले ढाकिएको हुन्छ। लाहाँचेले आफ्नो जिब्रोलाई अहिलेसम्म विस्तार गर्न सक्षम छ किनभने यो जोडिएको लुकेको हड्डीमा लामो लचिलो "सिङ्गा" हुन्छ जुन खोपडीको वरिपरि हावा हुन्छ र आवश्यक पर्दा अगाडि बढ्न सक्छ।^[१५]

प्रिडेटर र परजीवीहरू

युरेसियन स्पेरोहक र उत्तरी गोशोक जस्ता शिकारी वुडल्याण्ड चराहरूले ठुलो धब्बेदार लाहाँचेको सिकार गर्छन्। यो लाहाँचेको रगत पिउने झिँगाको एक होस्ट हो कार्नस हेमाप्टेरस, र यसको आन्तरिक परजीवीहरूमा स्पिनी-हेडेड कीरा प्रोस्थोरिंकस ट्रान्सभर्सस समावेश हुन सक्छ। प्रोटोजोआनहरू पनि हुन्छन्, सम्भावित घातक टोक्सोप्लाज्मा गोन्डी सहित, जसले टोक्सोप्लाझ्मोसिस निम्त्याउँछ। ठुला धब्बेदार लाहाँचे टेपवर्म एनोमोटेनिया ब्रेभिस मनपर्ने दल हो।^[१६]

अवस्था

युरोपमा जनसङ्ख्याको ३५% सहित, ठुलाे धब्बेदार लाहाँचेको कुल जनसङ्ख्या ७३.७-११०.३ मिलियन व्यक्तिहरू अनुमान गरिएको छ। प्रजनन दायरा ५७.८ लाख वर्ग किलोमिटर (२२.३ लाख वर्ग माइल) को रूपमा अनुमान गरिएको छ र समग्रमा जनसङ्ख्या ठुलो र स्पष्ट रूपमा स्थिर वा अलिकति बढ्दो मानिन्छ, विशेष गरी बेलायतमा, जहाँ जनसङ्ख्या हालै आयरल्यान्डमा बढी फैलिएको छ। यस कारणले गर्दा ठुलो धब्बेदार लाहाँचेलाई IUCN द्वारा कम चिन्ताको प्रजातिको रूपमा मूल्याङ्कन गरिएको छ।^[३]

प्रजनन घनत्व ०.१ देखि ६.६ जोडी/१० हेक्टर (आइडी१) जोडी/१० एकडका बिचमा जलोढमा उब्जिरहेको परिपक्व जङ्गलमा सबैभन्दा बढी घनत्वका साथ रेकर्ड गरिएको छ। जङ्गलको रोपणका कारण युरोपमा सङ्ख्या बढेको छ, जसले प्रजनन बासस्थान र अधिक उपलब्ध मृत काठ प्रदान गर्दछ र यस प्रजातिले जङ्गलका प्रकारहरू र मानिसहरूको निकटतामा फस्टाउने क्षमताको सन्दर्भमा यसको लचिलोपनबाट फाइदा उठाएको छ। कठोर जाडो एउटा समस्या हो र जङ्गलको विखण्डनले स्थानीय कठिनाइहरू निम्त्याउन सक्छ। टेनेरिफमा उपप्रजाति डी. एम. क्यानारियन्सिस र ग्रान क्यानरिया डी. एम थाननेरीको क्यानरी टापु जनसङ्ख्याले स्थानीय सल्लाको वनको शोषणबाट सम्भावित खतराको सामना गर्दछ।^[३]

उद्धरणहरू

↑ The Helm Dictionary of Scientific Bird Names, London।
↑ Mourer-Chauviré, Cécile; Philippe, Michel; Quinif, Yves; Chaline, Jean; Debard, Evelyne; Guérin, Claude; Hugueney, Margarite (२००३), "Position of the palaeontological site Aven I des Abîmes de La Fage, at Noailles (Corrèze, France), in the European Pleistocene chronology", Boreas 32 (3): 521–531, डिओआई:10.1111/j.1502-3885.2003.tb01232.x।
↑ ^३.० ^३.१ ^३.२ ^३.३ ^३.४ ^३.५ ^३.६ Winkler, Hans; Christie, David A; Kirwan, Guy M (२०२०), "Great Spotted Woodpecker (Dendrocopos major), version 1.0", in del Hoyo, Josep; Elliott, Andrew; Sargatal, Jordi; Christie, David A; de Juana, Eduardo, Birds of the World (Ithaca, NY, USA: Cornell Lab of Ornithology), डिओआई:10.2173/bow.grswoo.01। Winkler, Hans; Christie, David A; Kirwan, Guy M (2020).
↑ उद्दरण त्रुटी: अवैध <ref>चिनो; bme नामको सन्दर्भका लागि कुनै पाठ प्रदान गरिएको छैन
↑ Handbook of the birds of Europe the Middle East and North Africa. The Birds of the Western Palearctic. Volume 4: Terns to Woodpeckers।
↑ ^६.० ^६.१ The Birds of the Western Palearctic concise edition (2 volumes), Oxford। उद्दरण त्रुटी: Invalid <ref> tag; name "BWP" defined multiple times with different content
↑ ^७.० ^७.१ Birds Britannica, London। उद्दरण त्रुटी: Invalid <ref> tag; name "Cocker" defined multiple times with different content
↑ Morris, Neil G; Sharpe, Christopher (२०२१), "Birds of Conservation Concern in the Isle of Man", British Birds 114 (9): 526–540।
↑ ^९.० ^९.१ The Unfeathered Bird, Princeton।
↑ Mazgajski, Tomasz D (२००२), "Does the Great Spotted Woodpecker Dendrocopos major select holes for roosting?", Polish Journal of Ecology 50 (1): 99–103।
↑ Michalek, K G; Miettinen, J (२००३), "Dendrocopos major Great Spotted Woodpecker", BWP Update 5 (2): 101–184।
↑ Gorman, Gerard (२०२०), "Reverse mounting by three European Dendrocopus woodpeckers", British Birds 113 (3): 180–181।
↑ Matsuoka, Shigeru (२००८), "Wood hardness in nest trees of the Great Spotted Woodpecker Dendrocopos major", Ornithological Science 7 (1): 59–66, डिओआई:10.2326/1347-0558(2008)7[59:WHINTO]2.0.CO;2।
↑ "Great Spotted Woodpecker Dendrocopos major [Linnaeus, 1758]", BTOWeb BirdFacts, British Trust for Ornithology, अन्तिम पहुँच १९ जनवरी २०१६।
↑ New Generation Guide to the Birds of Britain and Europe, Austin, पृ: १६।
↑ The Art of Being a Parasite, Chicago, पृ: ६८।

उद्धृत पाठहरू

Woodpeckers of the World, London।

पनि हेर्नुहोस्

कम धब्बेदार काठको काठ

बाह्य लिङ्कहरू

जेभियर ब्लास्को-जुमैटा र गर्ड-माइकल हेन्जद्वारा एजिंग र सेक्सिङ (PDF)
Xeno-canto: महान धब्बेदार काठको काठको अडियो रेकर्डिङहरू
महान चित्तीदार काठको काठको काठ (Dendrocopos میجر) वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१८-०३-०४ मिति 2018-03-04 at the Wayback Machine

[job-1] The Helm Dictionary of Scientific Bird Names, London।

[Mourer-Chauvire-2] Mourer-Chauviré, Cécile; Philippe, Michel; Quinif, Yves; Chaline, Jean; Debard, Evelyne; Guérin, Claude; Hugueney, Margarite (२००३), "Position of the palaeontological site Aven I des Abîmes de La Fage, at Noailles (Corrèze, France), in the European Pleistocene chronology", Boreas 32 (3): 521–531, डिओआई:10.1111/j.1502-3885.2003.tb01232.x।

[hbw-3] ३.० ^३.१ ^३.२ ^३.३ ^३.४ ^३.५ ^३.६ Winkler, Hans; Christie, David A; Kirwan, Guy M (२०२०), "Great Spotted Woodpecker (Dendrocopos major), version 1.0", in del Hoyo, Josep; Elliott, Andrew; Sargatal, Jordi; Christie, David A; de Juana, Eduardo, Birds of the World (Ithaca, NY, USA: Cornell Lab of Ornithology), डिओआई:10.2173/bow.grswoo.01। Winkler, Hans; Christie, David A; Kirwan, Guy M (2020).

[bme-4] उद्दरण त्रुटी: अवैध <ref>चिनो; bme नामको सन्दर्भका लागि कुनै पाठ प्रदान गरिएको छैन

[cramp-5] Handbook of the birds of Europe the Middle East and North Africa. The Birds of the Western Palearctic. Volume 4: Terns to Woodpeckers।

[BWP-6] ६.० ^६.१ The Birds of the Western Palearctic concise edition (2 volumes), Oxford। उद्दरण त्रुटी: Invalid <ref> tag; name "BWP" defined multiple times with different content

[Cocker-7] ७.० ^७.१ Birds Britannica, London। उद्दरण त्रुटी: Invalid <ref> tag; name "Cocker" defined multiple times with different content

[BB114gsw-8] Morris, Neil G; Sharpe, Christopher (२०२१), "Birds of Conservation Concern in the Isle of Man", British Birds 114 (9): 526–540।

[grouw-9] ९.० ^९.१ The Unfeathered Bird, Princeton।

[PJE-10] Mazgajski, Tomasz D (२००२), "Does the Great Spotted Woodpecker Dendrocopos major select holes for roosting?", Polish Journal of Ecology 50 (1): 99–103।

[bwpupdate-11] Michalek, K G; Miettinen, J (२००३), "Dendrocopos major Great Spotted Woodpecker", BWP Update 5 (2): 101–184।

[BB113-12] Gorman, Gerard (२०२०), "Reverse mounting by three European Dendrocopus woodpeckers", British Birds 113 (3): 180–181।

[matsuoka2008-13] Matsuoka, Shigeru (२००८), "Wood hardness in nest trees of the Great Spotted Woodpecker Dendrocopos major", Ornithological Science 7 (1): 59–66, डिओआई:10.2326/1347-0558(2008)7[59:WHINTO]2.0.CO;2।

[BTO-14] "Great Spotted Woodpecker Dendrocopos major [Linnaeus, 1758]", BTOWeb BirdFacts, British Trust for Ornithology, अन्तिम पहुँच १९ जनवरी २०१६।

[newgen-15] New Generation Guide to the Birds of Britain and Europe, Austin, पृ: १६।

[combes-16] The Art of Being a Parasite, Chicago, पृ: ६८।

[१]

[२]

[३]

[४]

[५]

[६]

[७]

[८]

[९]

[१०]

[११]

[१२]

[१३]

[१४]

[१५]

[१६]