मुखद्वीप

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
(नदी डेल्टाबाट अनुप्रेषित)
गङ्गा मुखद्वीप

मुखद्वीप भनेको त्रिभुज जस्तो आकारको भू-रूप हो, जुन तलछटको निक्षेपबाट बनाइएको हो जुन नदीले बोकेको छ र ढिलो-चलिरहेको वा स्थिर पानीमा प्रवेश गर्दछ।[१] यो तब हुन्छ जब एक नदी एक महासागर, समुद्र, मुहाना, ताल, जलाशय, वा (विरलै) अर्को नदीमा प्रवेश गर्दछ जुन आपूर्ति गरिएको तलछट लैजान सक्दैन। मुखद्वीपको आकार र आकारलाई तलछट आपूर्ति गर्ने वाटरशेड प्रक्रियाहरू र त्यो तलछटलाई पुन: वितरण गर्ने, अलग गर्ने र निर्यात गर्ने बेसिन प्रक्रियाहरू बीचको सन्तुलनद्वारा नियन्त्रण गरिन्छ।[१] प्राप्त बेसिनको आकार, ज्यामिति र स्थानले पनि मुखद्वीप विकासमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ।[२]

मुखद्वीपहरू मानव सभ्यतामा महत्त्वपूर्ण छन्, किनकि तिनीहरू प्रमुख कृषि उत्पादन केन्द्रहरू र जनसङ्ख्या केन्द्रहरू हुन्।[३] तिनीहरूले तटीय रक्षा प्रदान गर्न सक्छन् र पिउने पानी आपूर्तिलाई असर गर्न सक्छन्।[४] मुखद्वीपहरू सामान्यतया डिपोजिसनमा मुख्य नियन्त्रणको आधारमा वर्गीकृत गरिन्छ, जुन प्रत्येकको बलको आधारमा नदी, लहर र ज्वारीय प्रक्रियाहरूको संयोजन हो।[५] मुख्य भूमिका खेल्ने अन्य दुई कारकहरू ल्यान्डस्केप स्थिति र नदीबाट मुखद्वीपमा प्रवेश गर्ने स्रोत तलछटको दाना आकार वितरण हुन्।[५]

सन्दर्भ सामग्रीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

  1. १.० १.१ Miall, A. D. 1979. Deltas. in R. G. Walker (ed) Facies Models. Geological Association of Canada, Hamilton, Ontario.
  2. Pasternack, Gregory B.; Brush, Grace S.; Hilgartner, William B. (२००१-०४-०१), "Impact of historic land-use change on sediment delivery to a Chesapeake Bay subestuarine delta", Earth Surface Processes and Landforms (अङ्ग्रेजीमा) 26 (4): 409–427, आइएसएसएन 1096-9837, डिओआई:10.1002/esp.189, बिबकोड:2001ESPL...26..409P 
  3. Schneider, Pia; Asch, Folkard (२०२०), "Rice production and food security in Asian Mega deltas—A review on characteristics, vulnerabilities and agricultural adaptation options to cope with climate change", Journal of Agronomy and Crop Science (अङ्ग्रेजीमा) 206 (4): 491–503, आइएसएसएन 1439-037X, डिओआई:10.1111/jac.12415 
  4. Anthony, Edward J. (२०१५-०३-०१), "Wave influence in the construction, shaping and destruction of river deltas: A review", Marine Geology 361: 53–78, डिओआई:10.1016/j.margeo.2014.12.004, बिबकोड:2015MGeol.361...53A 
  5. ५.० ५.१ Galloway, W.E., 1975, Process framework for describing the morphologic and stratigraphic evolution of deltaic depositional systems, in Brousard, M.L., ed., Deltas, Models for Exploration: Houston Geological Society, Houston, Texas, pp. 87–98.