पाकिस्तानको संविधान
| इस्लामी गणतन्त्र पाकिस्तानको संविधान | |
|---|---|
 | |
| अवलोकन | |
| क्षेत्राधिकार |  पाकिस्तान |
| सिर्जना | २० अक्टोबर १९७२ |
| अनुमोदन | १० अप्रिल १९७३[१] |
| प्रभावकारी मिति | १४ अगस्ट १९७३ |
| प्रणाली | सङ्घीय संसदीय संवैधानिक गणतन्त्र |
| सरकारी संरचना | |
| शाखाहरू | तीन (कार्यपालिका, व्यवस्थापिका र न्यायपालिका) |
| राष्ट्रप्रमुख | पाकिस्तानको राष्ट्रपति |
| कक्षहरू | द्विसदनात्मक (महासभा र राष्ट्रिय सभा) |
| कार्यकारिणी | संसदको तल्लो सदनप्रति उत्तरदायी प्रधानमन्त्री नेतृत्वको मन्त्रिपरिषद् |
| न्यायपालिका | सर्वोच्च अदालत, उच्च अदालत र जिल्ला अदालत |
| सङ्घीयता | सङ्घीयता |
| निर्वाचक मण्डल | हुन्छ, राष्ट्रपति निर्वाचनको लागि |
| इतिहास | |
| संशोधन | २६ |
| अन्तिम संशोधन | ३१ मे २०१८ |
| स्थान | संसद भवन, इस्लामाबाद, पाकिस्तान |
| निर्माण | पाकिस्तानको संसद |
| हस्ताक्षरकर्ताहरू | पाँचौँ संसद (१५० मध्ये १४५ सदस्य) |
पाकिस्तानको संविधान (उर्दु: آئینِ پاکستان जसलाई सन् १९७३ को संविधान पनि भनिन्छ, पाकिस्तानको सर्वोच्च कानून हो। दस्तावेजले पाकिस्तानको कानून, राजनीतिक संस्कृति र प्रणालीलाई मार्गदर्शन गर्दछ। यसले राज्यको रूपरेखा, जनसङ्ख्याको मौलिक अधिकार, राज्यको कानून र आदेश, संस्था र सशस्त्र बलहरूको संरचना र स्थापना पनि गर्दछ।[२] जुल्फिकार अली भुट्टोको सरकारले देशको विपक्षी दलहरूको अतिरिक्त सहयोगमा यसलाई १० अप्रिलमा ५ औँ संसदले सर्वसम्मतिले अनुमोदन गरेको थियो र १४ अगस्ट १९७३ मा अनुमोदन गरिएको थियो।[३][४] पहिलो तीन अध्यायहरूले सरकारका तीन शाखाहरूको नियम, जनादेश र अलग-अलग शक्तिहरू स्थापित गर्दछ। यसमा एक द्विसदनीय व्यवस्थापिका हुने व्यवस्था गरिएको छ जहाँ कार्यकारी प्रधानमन्त्री हुन्छन् र सर्वोच्च अदालतको अध्यक्षतामा एक सर्वोच्च सङ्घीय न्यायपालिका रहने व्यवस्था गरिएको छ।[४] संविधानलेपाकिस्तानको राष्ट्रपतिलाई औपचारिक राष्ट्रप्रमुखको रूपमा मनोनीत गरेको छ जसले राज्यको एकताको प्रतिनिधित्व गर्दछ।[५] संविधानको पहिलो ६ वटा धारामा राजनीतिक प्रणालीलाई सङ्घीय संसदीय गणतन्त्रात्मक प्रणालीको रूपमा उल्लेख गरिएको छ। साथै इस्लाम यसको राज्य धर्मको रूपमा रहेको छ।[६] संविधानले कुरान र सुन्नतमा निहित इस्लामी आदेशहरूको अनुपालनको लागि कानुनी प्रणालीको पालना गर्ने प्रावधानहरू पनि समेटेको छ।[७]
संसदले संविधान विपरीत वा प्रतिकूल हुने गरी कुनै पनि कानून बनाउन सक्दैन। तथापि, सन् १९५६ र १९६२ को विगतका कानुनी दस्तावेजहरूको विपरीत, द्विसदनीय संसद्का दुवै सदनमा दुई तिहाइ बहुमतले संविधान संशोधन गर्न सकिन्छ। यसलाई समयको साथ संशोधन गरिएको छ, र राजनीतिक उन्नयन र सुधारको लागि सबैभन्दा पछिल्लो निर्णणहरूलाई संशोधन गरिएको छ।[८] यद्यपि, सन् १९७३ मा लागू भए तापनि पाकिस्तानले २३ मार्चमा संविधान पारित भएको मान्दछ।[९] प्राविधिक रूपमा २६ वटा संशोधन भए पनि संविधानमा २३ वटा संशोधन भएका छन् भने तीनवटा संशोधन संसदबाट पारित हुन सकेका छैनन्।
यो पनि हेर्नुहोस्
[सम्पादन गर्नुहोस्]सन्दर्भ सामग्रीहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- ↑ "Golden Jubilee celebrations of 1973 Constitution start today", १० अप्रिल २०२३।
- ↑ Abiad, Nisrine (२००८), Sharia, Muslim states and international human rights treaty obligations : a comparative study, London: British Institute of International and Comparative Law, पृ: 96–200, आइएसबिएन 978-1-905221-41-7।
- ↑ Enterprise Team (१ जुन २००३), "The Constitution of 1973'", The Story of Pakistan, मूलबाट २ अक्टोबर २०१३-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १५ अक्टोबर २०११।
- ↑ ४.० ४.१ Constitution of Pakistan, "Constitution of Pakistan", Constitution of Pakistan, मूलबाट १२ जुलाई २०११-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २२ जनवरी २०१३।
- ↑ "Part III. The Federation of Pakistan: Chapter 1; The President", Const. of Pakistan, मूलबाट ७ अप्रिल २०११-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २२ जनवरी २०१३।
- ↑ "First Six Articles.", मूलबाट २१ मे २०१३-मा सङ्ग्रहित।
- ↑ Iqbal, Khurshid (२००९), The Right to Development in International Law: The Case of Pakistan, Routledge, पृ: 189, आइएसबिएन 978-1-134-01999-1।
- ↑ Iftikhar A. Khan (२४ जुन २०१२), "Parliament can't make laws repugnant to Constitution: CJ", Dawn News, मूलबाट २५ अगस्ट २०१२-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २३ जनवरी २०१३।
- ↑ "Constitutional history of Pakistan", National Assembly of Pakistan pr of Pakistan press, मूलबाट २२ जनवरी २०१३-मा सङ्ग्रहित।
बाह्य कडीहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- इस्लामी गणतन्त्र पाकिस्तानको संविधान, मौलिक अधिकार समावेश
- संविधानको पूर्ण पाठ वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१२-०३-०९ मिति कानून तथा न्याय आयोग
- पूर्ण पाठ र कानून वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०२३-०४-०३ मिति जेन शेख एन्ड एसोसिएट्स
- उर्दू पाठ राष्ट्रिय सभाबाट
- कानून र आदेश, सन् २००२ (अद्यावधिक संस्करण)