मालाबार विचित्र धनेश
"Speciesbox" ढाँचामा अझै विवरण छैन, तर ढाँचाको पृष्ठमा केही जानकारी हुन सक्छ।
| Malabar pied hornbill | |
|---|---|
_male.jpg)
| |
| Male | |
_female.jpg)
| |
| Female | |
वैज्ञानिक वर्गीकरण 
| |
| Unrecognized taxon (fix): | Anthracoceros |
| प्रजाति: | Template:Taxonomy/AnthracocerosA. coronatus
|
| वैज्ञानिक नाम | |
| Template:Taxonomy/AnthracocerosAnthracoceros coronatus (Boddaert, 1783) | |
मालाबार विचित्र धनेश (एन्थ्राकोसेरोस कोरोनाटस) जसलाई लेसर पाइड धनेश पनि भनिन्छ, धनेश परिवार मा पर्ने एउटा चरा हो, जुन पुरानो संसार पाइने उष्णकटिबन्धीय निकट-पासेरिन चराहरू को परिवार हो।
वर्गीकरण
[सम्पादन गर्नुहोस्]मालाबार विचित्र धनेशलाई फ्रान्सेली बहुश्रुत जर्ज-लुइस लेक्लर्क, कोम्टे डे बफनले सन् १७८० मा आफ्नो हिस्टोइर नेचरले डेस ओइसेक्समा वर्णन गरेका थिए। यो चरा पनि हात-रंगीन थालीमा चित्रित गरिएको थियो जुन फ्रान्कोइस-निकोलस मार्टिनेट प्लान्चेस एनल्युमिनियस डी हिस्टोइर नेचरलमा कुँदिएको थियो, जुन बफनको पाठको साथमा एडमे-लुइस डाउबेन्टन पर्यवेक्षणमा उत्पादन गरिएको थियो। न त थाली शिर्षक र न त बफनको वर्णनमा वैज्ञानिक नाम समावेश थियो तर सन् १७८३ मा डच प्रकृतिविद् पिटर बोडेर्टले प्लान्चेस एनल्युमिनियसको सुचीमा द्विपदी नाम बुसेरोस कोरोनाटसको आविष्कार गरे। मालाबार पाइड धनेशलाई अहिले एन्थ्राकोसेरोस जीनसमा राखिएको छ जुन जर्मन प्रकृतिविद् लुडविग रेचेनबाखले सन् १८४९ मा प्रस्तुत गरेका थिए। यो प्रजाति मोनोटाइपिक हो । सामान्य नामले प्राचीन ग्रिक एन्थ्रेक्स, जसको अर्थ "कोइला कालो" र केरोस, जसको अर्थ हो "सिङ" लाई मिलाउँछ। विशिष्ट उपनाम कोरोनाटस ल्याटिनमा "मुकुट" को लागि हो।[३]
वर्णन
[सम्पादन गर्नुहोस्]मालाबार विचित्र धनेश ६५ सेमी (२६ इन्च) लम्बाइको ठुलो धनेश हो। यसको सेतो पेट, घाँटीको धब्बा, पुच्छरको छेउमा र पाखाको पछाडि किनार बाहेक यसमा मुख्यतया कालो पिसाब हुन्छ। नोट पहेँलो र ठुलो, मुख्यतया कालो खप्पर हुन्छ। पोथीहरूमा सेतो कक्षीय छाला हुन्छ, जुन पुरुषहरूमा हुँदैन। किशोरहरूको कुनै खप्पर हुँदैन। यो प्राच्य विचित्र धनेश भनेर भ्रमित हुन सकिन्छ। यसको वजन लगभग १ किलो (२.२ पाउण्ड) हुन्छ।
वितरण र आवास
[सम्पादन गर्नुहोस्]मालाबार विचित्र धनेश भारत र श्रीलङ्कामा सामान्य निवासी प्रजननकर्ता हो। यसको बासस्थान सदाबहार र आर्द्र पर्णपाती वनहरू हुन्, प्रायः मानव बस्तीहरू नजिकै। यो भारतीय उपमहाद्वीपभित्रका तीन मुख्य क्षेत्रहरूमा वितरण गरिएको छः मध्य र पूर्वी भारत, पश्चिमी घाट छेउमा र श्रीलङ्का मध्य र पूर्वी भारतमा, यो पश्चिमी पश्चिम बङ्गालदेखि झारखण्ड, छत्तीसगढ, ओडिसा, मध्य प्रदेश, उत्तरी र पूर्वी महाराष्ट्र, उत्तरी आन्ध्र प्रदेश र तेलङ्गानाको उत्तर-पूर्वी टुप्पासम्म फैलिएको छ। पश्चिमी घाटको किनारमा, यो प्रजाति पूर्वी ढलानहरू र कोङ्कण पेटी र पश्चिमी तटमा पश्चिमी महाराष्ट्रबाट गोवा, पश्चिमी कर्नाटक र तमिलनाडु हुँदै र केरलामा फैलिएको छ। श्रीलङ्कामा, प्रजातिहरू मुख्यतया तल्लो देश र सुख्खा क्षेत्र वनका साथै घर बगैँचाहरूमा पाइन्छ।
प्रकृति र व्यवहार
[सम्पादन गर्नुहोस्]प्रजननको समयमा, पोथिले रूखको प्वालमा दुई वा तीन सेतो अन्डा पार्छ, जुन माटो, फोडा र फलको लुगाले बनेको सिमेन्टले अवरुद्ध हुन्छ। त्यहाँ एउटा मात्र साँघुरो छिद्र हुन्छ, पुरुषले आमा र बच्चाहरूलाई खाना हस्तान्तरण गर्न पर्याप्त ठूलो हुन्छ। जब बच्चाहरू धेरै ठुला हुन्छन् कि आमाले उनीहरूसँग गुँडमा बस्न सक्दैनन्, उनी बाहिर निस्कन्छिन् र पर्खाल पुनर्निर्माण गर्छिन्, त्यसपछि दुबै आमाबाबुले बच्चाहरूलाई खान दिन्छन्।
खाना र भोजन
[सम्पादन गर्नुहोस्]यो प्रजाति फलफुल, साना स्तनपायी, चराचुरुङ्गी, साना सरीसृप, किराहरू आदि लिएर सर्वभक्षी छ। बैशाखदेखि माघसम्म उनीहरूको आहारको ६०% योगदान गर्ने, प्रजननको समयमा गैर-प्रजनन मौसम, फाल्गुन र चैत्रमा, गुँडमा भेला गरिएका फलहरूको ७५% सम्म अन्जीर थिए। तिनीहरूले अन्य फलहरू पनि खान्छन्, जसमा स्ट्रिच्नोस नक्स-भोमिका पनि समावेश छ, जुन धेरै कशेरुकहरूका लागि विषाक्त हुन्छ।
कारवार नजिकैको कैगा आणविक उर्जा केन्द्रको बस्तीमा ठुला विचित्र धनेश र मालाबार विचित्र धनेशहरु प्रायः देखिन्छन्। यस बिरुवाको वरपरको जङ्गलमा रहेको समृद्ध जैविक विविधता विभिन्न प्रकारका दुर्लभ पक्षी प्रजातिहरूका लागि एउटा स्थान बनेको छ। डान्डेली २३ वर्षको अवधिमा जनसङ्ख्याको तुलना गरेको एउटा अध्ययनले कुनै महत्त्वपूर्ण परिवर्तन फेला पारेको छैन।[४]
मध्य भारतमा, आदिवासी मानिसहरूले धनेश (धनचिडिया भनेर चिनिन्छ) को खोपडी झुन्ड्याउँदा धन प्राप्त हुने विश्वास गर्थे।[५]
-
जोडी डंडेली वन्यजन्तु अभयारण्य -
धुलो स्नान कर्नाटक भारत -
ले आई कर्नाटक भारत उडान याला राष्ट्रिय निकुञ्ज, श्रीलंका -
कुमटा, कर्नाटक याला राष्ट्रीय निकुञ्ज श्रीलंका का
_female_in_flight.jpg)
सन्दर्भहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- ↑ BirdLife International (२०१६), "Anthracoceros coronatus", आइयुसिएनको रातो सूची अनुसार सङ्कटापन्न प्रजातिहरू 2016: e.T२२६८२४३३A९२९४५२४०, डिओआई:10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T22682433A92945240.en, अन्तिम पहुँच १३ नोभेम्बर २०२१।
- ↑ "Appendices | CITES", cites.org, अन्तिम पहुँच २०२२-०१-१४।
- ↑ The Helm Dictionary of Scientific Bird Names, London।
- ↑ Sneha V; P Davidar (२०११), "Status survey of Malabar Pied Hornbill in the Dandeli region, Northern Western Ghats, India", Raffles Bulletin of Zoology, Supplement 24: 45–51, मूलबाट २०१३-१०-०२-मा सङ्ग्रहित।
|name-list-style=प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता) वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१३-१०-०२ मिति - ↑ Papers relating to the Aboriginal tribes of the Central Provinces, पृ: ६।
- ग्रिमेट, रिचर्ड इन्स्किप, क्यारोल इन्स्किप (1999) । भारत, पाकिस्तान, नेपाल, बङ्गलादेश, भुटान, श्रीलङ्का र माल्दिभ्सका चराहरू। प्रिन्सटन फिल्ड गाइडहरू। प्रिन्सटन, एनजेः प्रिन्सटन युनिभर्सिटी प्रेस। आइएसबिएन 0-691-04910-6। OCLC 43578307। "यो पकेट गाइड भारतीय उपमहाद्वीपका चराहरू (1998) को कम्प्याक्ट संस्करण हो।"-पृष्ठ 6Birds of India, Pakistan, Nepal, Bangladesh, Bhutan, Sri Lanka, and the Maldives, Princeton, N.J., १९९९।
बाह्य लिङ्कहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- Oiseaux Photo
- ढाँचा:EBirdSpecies