लिनक्स बितरण
लिनक्स वितरण (प्रायः डिस्ट्रो रूपमा संक्षिप्त रूपमा) एक अपरेटिङ्ग सिस्टम हो, जसले यसको कर्नेल कार्यक्षमताका लागि लिनक्स कर्नेल समावेश गर्दछ। यद्यपि आफ्नो नामले प्रति उत्पादन वितरण जनाउँदैन, यदि यसको आफ्नै वितरण गरिएको छ भने, प्रायः उद्देश्यका लागि विशेष रूपमा लक्षित वेबसाइट मार्फत प्राप्त गरिन्छ। डिस्ट्रोहरू व्यक्तिगत कम्प्युटरहरू (उदाहरणका लागि, लिनक्स मिन्ट) देखि सर्भरहरू (उदाहरणका निम्ति, रेड ह्याट इन्टरप्राइज लिनक्स) र इम्बेडेड उपकरणहरू (उदाहरणका लागि ओपनवर्ट) बाट सुपरकम्प्युटरहरू (उदाहरणका लागि, रक क्लस्टर वितरण) सम्मका विभिन्न प्रकारका प्रणालीहरूका लागि डिजाइन गरिएको छ।
डिस्ट्रोले सामान्यतया लिनक्स कर्नेलका अतिरिक्त धेरै कम्पोनेन्टहरू समावेश गर्दछ । सामान्यतया, यसले प्याकेज प्रबन्धक, एक init प्रणाली (जस्तै systemd, ओपन आरसी, वा runit: जीएनयू उपकरणहरू र पुस्तकालयहरू, कागजात, आईपी नेटवर्क कन्फिगरेसन उपयोगिताहरू, getty TTY सेटअप प्रोग्राम, र धेरै धेरै समावेश गर्दछ। डेस्कटप अनुभव प्रदान गर्न (प्रायः मेस प्रयोगकर्ताहरूका लागि ग्राफिक्स ड्राइभरहरू-एक प्रदर्शन सर्भर (सबैभन्दा सामान्य X.org सर्भर, वा, हालसालै, एक वेल्यान्ड कम्पोजिटर जस्तै स्वे, केडीई को केवीन, वा जिनोमको मटर-एक डेस्कटप वातावरण (प्रायः जिनोम, केडीई प्लाज्मा, वा Xfce) एक ध्वनि सर्भर (सामान्यतया पल्स अडियो वा हालसालै पाइपवायर), र अन्य सम्बन्धित प्रोग्रामहरू प्रयोगकर्ताद्वारा समावेश वा स्थापना गर्न सकिन्छ ।
सामान्यतया, समावेश गरिएका अधिकांश सफ्टवेयरहरू निःशुल्क र खुला-स्रोत सफ्टवेयर हुन्-सुविधाका लागि बाइनरी र स्रोत कोड दुवैका रूपमा उपलब्ध गराइन्छ जसले यसलाई परिमार्जन गर्न अनुमति दिन्छ। डिस्ट्रोमा स्वामित्व सफ्टवेयर पनि समावेश हुन सक्छ, जुन स्रोत कोड फारममा उपकरण ड्राइभर बाइनरी उपलब्ध छैन ।
डिस्ट्रोलाई अनुप्रयोग र उपयोगिता सफ्टवेयरको विशेष वर्गीकरणको रूपमा वर्णन गर्न सकिन्छ (विविध जीएनयू उपकरणहरू र पुस्तकालयहरू, उदाहरणका लागि ) लिनक्स कर्नेलसँग प्याकेज गरिएको यसको क्षमताहरूले प्रयोगकर्ताहरूको आवश्यकताहरू पूरा गर्दछ। सफ्टवेयर सामान्यतया वितरणहरूमा अनुकूलित हुन्छ र त्यसपछि वितरणको मर्मतकर्ताहरू द्वारा सफ्टवेयर प्याकेजहरूमा संयोजन गरिन्छ। सफ्टवेयर प्याकेजहरू भण्डारहरू अनलाइन उपलब्ध छन्, जुन भण्डारण स्थानहरू हुन्, जुन सामान्यतया विश्वभरि वितरण गरिन्छ। "ग्लू" कम्पोनेन्टहरू बाहेक, जस्तै वितरण स्थापनाकर्ताहरू (उदाहरणका लागि, डेबियन-स्थापनाकर्ता र एनाकोन्डा) र प्याकेज व्यवस्थापन प्रणालीहरू, धेरै थोरै प्याकेजहरू वास्तवमा वितरणहरूको मर्मतकर्ताहरू द्वारा लेखिएका हुन्छन्।
लिनक्स वितरणहरू डेस्कटपहरू, सर्भरहरू, ल्यापटपहरू, नेटबुकहरू, मोबाइल उपकरणहरू (फोनहरू र ट्याब्लेटहरू) र इम्बेडेड प्रणालीहरू सहित कम्प्युनिटी वातावरणहरूको एक विस्तृत श्रृंखलाका लागि डिजाइन गरिएको छ। त्यहाँ व्यावसायिक रूपमा समर्थित वितरणहरू छन्, जस्तै फेडोरा लिनक्स (रेड ह्याट ओपनसुज (एसयूएसई) र उबुन्टु (क्यानोनिकल लिमिटेड) र पूर्ण रूपमा समुदाय-संचालित वितरणहरू, जस्तै डेबियन, स्ल्याकवेयर, जेन्टु र आर्क लिनक्स धेरै जसो वितरणहरू प्रयोग गर्न तयार र एक विशिष्ट निर्देशन सेट लागि पूर्व-निर्मित हुन्छन्, जबकि केही वितरणहरू (जस्तै जेन्टु) प्रायः स्रोत कोड फारममा वितरण गरिन्छ र स्थापना अघि निर्माण गर्नुपर्दछ ।
इतिहास
[सम्पादन गर्नुहोस्]
लिनस टोरभाल्ड्सले लिनक्स कर्नेलको विकास गरे र यसको पहिलो ०.०१ संस्करण,१९९१ मा वितरण गरे। लिनक्सको सुरुमा स्रोत कोड रूपमा मात्र वितरण गरिएको थियो, र पछि डाउनलोड गर्न सकिने फ्लपी डिस्क इमेजहरूको जोडीको रूपमाः एउटा बुट गर्न योग्य र लिनक्स कर्नेल आफै समावेश गर्दछ, र अर्को फाइल प्रणाली स्थापना गर्न जीएनयू उपयोगिताहरू र उपकरणहरूको सेटको साथ। स्थापना प्रक्रिया जटिल भएकोले, विशेष गरेर उपलब्ध सफ्टवेयरको बढ्दो मात्राको सामना गर्नुपर्दा, यसलाई सरल बनाउन वितरणहरू बजारमा आए ।
प्रारम्भिक वितरणहरूमा समावेशः
- टोरभाल्ड्सको "बुट-रुट" छविहरू, पछि गएर जिम विन्स्टेड जुनियरद्वारा मर्मत गरिएको, कर्नेल र सुरु गर्नको लागि निरपेक्ष न्यूनतम उपकरणहरूको साथ माथि उल्लिखित डिस्क इमेज जोडिएको थियो (४ नोभेम्बर १९९१)
- एमसिसी इन्टरिम लिनक्स (३ मार्च १९९२)
- सफ्टल्याण्डिङ लिनक्स प्रणाली (एसएलएस) जसमा एक्स विन्डो प्रणाली समावेश थियो र छोटो समयको लागि सबैभन्दा व्यापक वितरण थियो (१५ अगस्ट १९९२)
- एचजे लुको "बुटेबल रुटडिस्क" (२३ सेप्टेम्बर १९९२) र "लिनक्स बेस सिस्टम" (५ अक्टोबर १९९२)
- Yggdrasil लिनक्स/GNU/X, एक व्यावसायिक वितरण (८ डिसेम्बर १९९२)
दुई सबैभन्दा पुराना, अझै पनि सक्रिय वितरण परियोजनाहरू सन् १९९३ मा सुरु भए। एसएलएस वितरण राम्रोसँग कायम गरिएको थिएन, त्यसैले जुलाई १९९३ मा नयाँ एसएलएस-आधारित वितरण, स्ल्याकवेयर, प्याट्रिक भोल्कर्डिङग द्वारा जारी गरिएको थियो। एसएलएसबाट पनि असन्तुष्ट, इयान मर्डोक अगस्ट १९९३ मा डेबियन स्थापना गरेर निः शुल्क वितरण सिर्जना गर्न सेट गरे, पहिलो सार्वजनिक बीटा जनवरी १९९४ मा जारी गरियो र जुन १९९६ मा पहिलो स्थिर संस्करण थियो ।
प्रयोगकर्ताहरू लिनक्स वितरणहरूमा आइबिएम पीसी उपयुक्त कम्प्युटरहरूमा डस र माइक्रोसफ्ट विन्डोज अपरेटिङ्ग सिस्टम, एप्पल म्याकिन्टोसमा म्याक ओएस, र युनिक्स स्वामित्व संस्करणहरूको विकल्पका रूपमा आकर्षित भएका थिए। धेरैजसो प्रारम्भिक अपनाउनेहरू काम वा विद्यालयबाट युनिक्ससँग परिचित थिए। तिनीहरूले लिनक्स वितरणहरू आफ्नो कम (वा अनुपस्थित) लागत, र धेरै जसो वा सबै सफ्टवेयरका लागि स्रोत कोड उपलब्धताका लागि स्वीकार गरे ।
सन् २०२४ सम्ममा लिनक्स डेस्कटप बजारभन्दा सर्भर र इम्बेडेड उपकरणहरू बजारमा बढी लोकप्रिय भएको छ। यो वेब सर्भरहरूको लगभग ५८.९% मा प्रयोग गरिन्छ यसको हालको अपरेटिङ्ग सिस्टम बजार सेयर लगभग ३.६७% हो।
घटकहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]
धेरै लिनक्स वितरणहरूले अन्य आधुनिक अपरेटिङ सिस्टमहरूसँग प्रदान गरिएको जस्तै स्थापना प्रणाली प्रदान गर्दछ। जेन्टु लिनक्स सहित अन्य वितरणहरूले आधारभूत कर्नेल, संकलन उपकरणहरू, र स्थापनाकर्ताले यी उपकरणहरू र सफ्टवेयरको स्रोत कोड प्रयोग गरेर प्रयोगकर्ताहरूको कम्प्युटरको विशिष्ट वास्तुकला लागि सबै अनुरोध गरिएको सफ्टवेयर कम्पाइल गर्दछ।
प्याकेज व्यवस्थापन
[सम्पादन गर्नुहोस्]वितरणहरू सामान्यतया प्याकेजहरू विभाजित हुन्छन्। प्रत्येक प्याकेजहरूमा एक विशिष्ट अनुप्रयोगहरू वा सेवा समावेश हुन्छ। प्याकेजहरूका उदाहरणहरू पीएनजी इमेज ढाँचा ह्यान्डल गर्नका लागि पुस्तकालय, फन्टहरूको सङ्ग्रह, र वेब ब्राउजर हुन्।
प्याकेज सामान्यतया कम्पाइल कोडको रूपमा प्रदान गरिएको छ, साधारण फाइल आर्काइभर सट्टा प्याकेजहरू व्यवस्थापन प्रणाली (PMS) द्वारा ह्यान्डल गरिएका प्याकेजहरूको स्थापना र हटाउने। यस्तो पीएमएसका लागि बनाइएको प्रत्येक प्याकेजमा मेटा-जानकारी समावेश हुन्छ जस्तै यसको विवरण, संस्करण सङ्ख्या, र यसको निर्भरता (अन्य प्याकेजहरू यसलाई चलाउन आवश्यक छ) । प्याकेज व्यवस्थापन प्रणालीले प्याकेज खोजीहरूलाई अनुमति दिन, नयाँ संस्करणहरूमा स्वचालित अपग्रेडहरू प्रदर्शन गर्न, र प्याकेजका सबै निर्भरताहरू उपस्थित छन् भनेर जाँच गर्न (र या त प्रयोगकर्तालाई तिनीहरूलाई स्थापना गर्न सूचित गर्दछ, वा तिनीहरूलाई स्वचालित रूपमा स्थापना गर्न) यस मेटा-जानकारीको मूल्याङ्कन गर्दछ। प्याकेजहरूलाई प्रणालीमा कम्पाइल गर्न स्रोत कोड रूपमा पनि प्रदान गर्न सकिन्छ।
धेरैजसो वितरणहरूले पूर्वनिर्धारित कन्फिगरेसनमा कर्नेल र अन्य कोर अपरेटिङ सिस्टम कम्पोनेन्टहरू सहित प्याकेजहरू स्थापना गर्छन्। केहीलाई अब पहिलो स्थापना समयमा कन्फिगरेसन समायोजन अत्यावश्यक वा अनुमति दिन्छ। यसले स्थापनालाई कम डरलाग्दो बनाउँछ, विशेष गरी नयाँ प्रयोगकर्ताहरूका लागि, तर सधैं स्वीकार्य हुँदैन। विशिष्ट आवश्यकताहरूका लागि, धेरै सफ्टवेयरहरू सावधानीपूर्वक उपयोगी हुन, अन्य सफ्टवेयरसँग सही रूपमा काम गर्न, वा सुरक्षित हुन कन्फिगर गर्नुपर्दछ, र स्थानीय प्रशासकहरू प्रायः यसलाई समीक्षा गर्न र पुनः कन्फिगर गर्ने समय खर्च गर्न बाध्य हुन्छन्।
केही (तर सबै हैन )वितरणहरू तिनीहरू समावेश सफ्टवेयर समायोजन र अनुकूलन गर्न पर्याप्त लम्बाइमा जाँदैनन्, र केहीले प्रयोगकर्ताहरूलाई त्यसो गर्न मद्दत गर्न कन्फिगरेसन उपकरणहरू प्रदान गर्दछ।
वितरणमा सामान्यतया प्रदान गरिएका सबै कुरा प्राप्त र स्थापना गरेर, एक प्रशासकले "वितरणविहीन" स्थापना सिर्जना गर्न सक्छ। वितरणहरू पूर्ण रूपमा बेवास्ता गर्दै, स्क्र्याचबाट त्यस्ता प्रणालीहरू निर्माण गर्न सम्भव छ। प्रणाली स्व-होस्टिङ नभएसम्म पहिलो बाइनरीहरू उत्पन्न गर्ने तरिकाहरू चाहिन्छ। यो अर्को प्रणालीमा संकलनको माध्यमबाट गर्न सकिन्छ जुन लक्षित लक्ष्यका लागि बाइनरीहरू निर्माण गर्न सक्षम छ (सम्भवतः क्रस-कम्पाइलेसनद्वारा) ।
प्रकार र प्रवृत्तिहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]व्यापक रूपमा लिनक्स वितरणहरू हुन सक्छन्ः
- व्यावसायिक वा गैर-व्यावसायिक
- उद्यम प्रयोगकर्ताहरू, पावर प्रयोगकर्ताहरू, वा घर प्रयोगकर्ताहरूका लागि डिजाइन गरिएको
- बहु प्रकारका हार्डवेयर, वा प्लेटफर्म-विशिष्टमा समर्थित, प्लेटफर्म विक्रेता द्वारा प्रमाणीकरणको हदसम्म पनि
- सर्भरहरू, डेस्कटपहरू, वा इम्बेडेड उपकरणहरूका लागि डिजाइन गरिएको
- सामान्य उद्देश्य वा विशेष मेसिन प्रकार्यहरू (जस्तै फायरवालहरू, नेटवर्क राउटरहरू, र कम्प्युटर क्लस्टरहरू)को लागि अत्यधिक विशेष
- विशिष्ट प्रयोगकर्ता समूहहरूमा लक्षित, उदाहरणका लागि भाषा अन्तर्राष्ट्रियकरण र स्थानीयकरण मार्फत, वा धेरै सङ्गीत उत्पादन वा वैज्ञानिक कम्प्युटिङ प्याकेजहरूको समावेश मार्फत
- सुरक्षा, उपयोगिता, पोर्टेबिलिटी, वा व्यापकताका लागि मुख्य रूपमा निर्माण गरिएको
- मानक रिलिज वा रोलिङ्ग रिलिज, तल हेर्नुहोस्।
लिनक्स वितरणको विविधता विक्रेताहरू र प्रयोगकर्ताहरू बिचको प्राविधिक, संगठनात्मक र दार्शनिक भिन्नताको कारण हो। निःशुल्क सफ्टवेयरको अनुमेय इजाजतपत्रको अर्थ पर्याप्त ज्ञान र चासो भएका प्रयोगकर्ताहरूले कुनै पनि अवस्थित वितरणहरूलाई अनुकूलित गर्न सक्छन्, वा आफ्नै आवश्यकताहरू अनुरूप डिजाइन गर्न सक्छन्।
रोलिंग वितरणहरू मानक रिलिजहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]रोलिङ्ग लिनक्स वितरणहरू साना र बारम्बार अद्यावधिकहरू प्रयोग गरेर हालको राखिन्छ। शब्दहरू आंशिक रूपमा रोलिङ्ग र आंशिक रोलिङ्ग (अर्ध-रोलिङ्ग र आधा-रोलिङ्ग, पूर्ण रोलिङ्ग, साँच्चै रोलिङ्ग र वैकल्पिक रोलिङ्गको पर्यायवाची शब्दहरू कहिलेकाहीँ सफ्टवेयर विकासकर्ताहरू र प्रयोगकर्ताहरू द्वारा प्रयोग गरिन्छ।[२]
रोलिंग वितरणका भण्डारहरूमा प्रायः हालैका सफ्टवेयर रिलिजहरू हुन्छन्-प्रायः नवीनतम स्थिर संस्करणहरू उपलब्ध हुन्छन्। तिनीहरूसँग छद्म-रिलिजहरू र स्थापना मिडिया छन्, जुन स्थापना छवि जारी भएको समयमा वितरणको स्न्यापसटहरू हुन्। सामान्यतया, पुरानो स्थापना माध्यमहरूबाट स्थापित रोलिङ्ग-रिलिज ओएसको स्थापना पछि पूर्ण रूपमा अद्यावधिक गर्न सकिन्छ।
प्रयोगको मामलामा निर्भर गर्दै, त्यहाँ मानक रिलीजहरू र रोलिङ्ग रिलीज सफ्टवेयर विकास विधिहरू दुवैका लागि पक्ष र विपक्ष हुन सक्छ।[३]
सफ्टवेयर विकास प्रक्रियाको सन्दर्भमा, मानक रिलिजहरू पुरानो संस्करणहरूलाई अप-टु-डेट राख्न बग फिक्सहरू नयाँ शाखामा फिर्ता प्रचार गरेर, नयाँ विकास शाखा ध्यान केन्द्रित गरेर महत्त्वपूर्ण विकास प्रयास आवश्यक पर्दछ। साथै, रोलिङ्ग रिलिजहरूको विपरीत, मानक रिलिजहरूलाई एक भन्दा बढी कोड शाखाहरू विकास र मर्मत गर्न आवश्यक पर्दछ, जसले सफ्टवेयर विकासकर्ताहरू र मर्मतकर्ताहरूको कामको भार बढाउँछ।
अर्कोतर्फ, सफ्टवेयर सुविधा र प्रविधिहरू योजना मानक रिलिजहरूमा अर्को संस्करणमा आगामी सुविधाहरूको राम्रो बुझाईको कारण सजिलो हुन्छ । सफ्टवेयर रिलिज चक्रहरू डेस्कटप वातावरण जस्ता प्रमुख अपस्ट्रीम सफ्टवेयर परियोजनाहरूसँग पनि सिङ्क्रोनाइज गर्न सकिन्छ।
प्रयोगकर्ता अनुभव लागि, मानक रिलीजहरू प्रायः अधिक स्थिर र बग-मुक्तको रूपमा हेरिन्छ, किनकि सफ्टवेयर द्वन्द्वहरू सजिलैसँग सम्बोधन गर्न सकिन्छ र सफ्टवेयर विकास चक्रको समयमा, सफ्टवेयर स्ट्याक अधिक राम्ररी परीक्षण र मूल्याङ्कन गरिन्छ । यस कारणका लागि, तिनीहरू उद्यम वातावरण र मिसन-महत्वपूर्ण कार्यहरूमा मनपर्ने विकल्प हुन रुचाउँछन्।
यद्यपि, रोलिङ्ग रिलिजहरूले अधिक हालको सफ्टवेयर प्रस्ताव गर्दछ जसले नयाँ सुविधाहरू, अधिक कार्यक्षमताहरू, छिटो चलिरहेको गति, र सुधारिएको प्रणाली र अनुप्रयोग सुरक्षाको अतिरिक्त फाइदाहरूसँगै स्थिरता र कम सफ्टवेयर बगहरू पनि प्रदान गर्न सक्छ । सफ्टवेयर सुरक्षा सन्दर्भमा, रोलिंग रिलिज मोडेलसँग समयमै सुरक्षा अद्यावधिकहरू, प्रणाली वा अनुप्रयोग सुरक्षा बगहरू र कमजोरीहरू फिक्स गर्ने, जुन मानक रिलिजहरूले अर्को रिलिजसम्म पर्खनु पर्ने वा विभिन्न संस्करणहरूमा प्याच गर्नुपर्ने हुन सक्छ। एक रोलिङ्ग रिलीज वितरणमा, जहाँ प्रयोगकर्ताले यसलाई अत्यधिक गतिशील प्रणालीको रूपमा चलाउन छनौट गरेको छ, सफ्टवेयर प्याकेजहरूको निरन्तर फ्लक्सले नयाँ अनपेक्षित कमजोरताहरू प्रस्तुत गर्न सक्छ।
स्थापना-मुक्त वितरणहरू (लाइभ सिडी/युएसबी)
[सम्पादन गर्नुहोस्]"लाइभ" वितरण एक लिनक्स वितरण हो जुन हटाउन सकिने भण्डारण मिडिया जस्तै अप्टिकल डिस्क वा युएसबी फ्ल्यास ड्राइभबाट हार्ड डिस्क ड्राइभ स्थापना र बुट गर्नुको सट्टा बुट गर्न सकिन्छ । स्थापना-मुक्त वितरणहरूको पोर्टेबिलिटीले तिनीहरूलाई प्रदर्शनहरू, कसैको कम्प्युटर उधारो लिने, उद्धार कार्यहरू, वा मानक वितरणका लागि स्थापना मिडियाको रूपमा अनुप्रयोगहरूका लागि फाइदाजनक बनाउँछ।
जब अपरेटिङ्ग सिस्टम एक पढ्न-मात्र माध्यम जस्तै एक सीडी वा डीभीडी बाट बुट गरिएको छ, कुनै पनि प्रयोगकर्ता डाटा सत्रहरू बीच कायम राख्न आवश्यक छ कि बुट उपकरणमा भण्डारण गर्न सकिँदैन तर अर्को भण्डारण उपकरण जस्तै युएसबी फ्ल्यास ड्राइभ वा हार्ड डिस्क ड्राइभमा लेखिएको हुनुपर्छ ।
धेरै लिनक्स वितरणहरूले तिनीहरूको परम्परागत रूपको अतिरिक्त "लाइभ" फारम प्रदान गर्दछ, जुन एक नेटवर्क-आधारित वा हटाउन योग्य-मिडिया छवि हो, जुन स्थापनाका लागि मात्र प्रयोग गर्नको लागि हो-त्यस्ता वितरणहरूमा एसयूएसई, उबुन्टु, लिनक्स मिन्ट, एमईपीआईएस र फेडोरा लिनक्स समावेश छन्। नोपिक्स, पप्पी लिनक्स, डेभिल-लिनक्स, सुपरगेमर, स्लिटाज जीएनयू/लिनक्स र डाइनः बोलिक सहित केही वितरणहरू मुख्य रूपमा प्रत्यक्ष प्रयोगका लागि डिजाइन गरिएको हो। थप रूपमा, केही न्यूनतम वितरणहरू प्रणालीको हार्ड डिस्क ड्राइभको सामग्रीहरू परिवर्तन गर्न आवश्यक बिना एक फ्लपी डिस्कको रूपमा थोरै ठाउँबाट सिधै चलाउन सकिन्छ।
उदाहरणहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]वेबसाइट डिस्ट्रोवाच धेरै लिनक्स वितरणहरू सूचीबद्ध गर्दछ र साइटमा सबैभन्दा धेरै वेब ट्राफिक भएका केहीहरू प्रदर्शन गर्दछ। विकिमीडिया फाउन्डेसन सन् २०१५ सम्म डब्ल्यूएमएफ वेबसाइटहरूमा आगन्तुकहरूको ब्राउजर प्रयोगकर्ता एजेन्टहरू विश्लेषण जारी गर्यो, जसमा केही लिनक्स वितरणहरू सहित सबैभन्दा लोकप्रिय अपरेटिङ्ग सिस्टम पहिचानकर्ताहरूको विवरणहरू समावेश छन्। धेरै लोकप्रिय वितरणहरू तल सूचीबद्ध छन्।
व्यापक रूपमा प्रयोग गरिएको GNU-आधारित वा GNU-संगत वितरणहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- डेबियन, एक गैर-व्यावसायिक वितरण र प्रारम्भिक मध्ये एक, निः शुल्क सफ्टवेयर सिद्धान्तहरू र लोकतान्त्रिक परियोजनाहरू प्रबन्धनको लागि बलियो प्रतिबद्धताको साथ एक स्वयंसेवक विकासकर्ता समुदायद्वारा कायम गरिएको।
- उबुन्टु, डेबियनबाट व्युत्पन्न डेस्कटप र सर्भर वितरण, ब्रिटिस कम्पनी क्यानोनिकल लिमिटेड मर्मत गरिएको।
- उबुन्टुमा आधारित धेरै वितरणहरू छन् जसले मुख्य रूपमा GNOME स्टक डेस्कटप वातावरणलाई प्रतिस्थापन गर्दछ, जस्तैः KBUNTU KDE मा आधारित, LXQT मा आधारित लुबुन्टु, XFCE मा आधारित जुबुन्टु, MATE मा आधारित उबुन्टु मेट, बड्गीमा आधारित उबुन्टू बग्गी। अन्य आधिकारिक काँटाहरूको चिनियाँ-भाषी प्रयोगकर्ताहरूका लागि उबुन्टु किलिन, वा मिडिया सामग्री सिर्जनाकर्ताहरूका लागि युबुन्टु स्टुडियो जस्ता विशिष्ट प्रयोगहरू छन्।
- लिनक्स मिन्ट, उबुन्टुमा आधारित र उपयुक्त वितरण। धेरै डेस्कटप वातावरणहरू समर्थन गर्दछ, अन्य GNOME शेल काँटा सिनामन र GNOME 2 काँटा MATE बीच।
- पप॒ओएस) , उबुन्टु आधारित लिनक्स वितरण हो जुन अमेरिकी लिनक्स कम्प्युटर निर्माता सिस्टम76 द्वारा विकसित गरिएको हो, र कस्मिक भनेर चिनिने अनुकूलित GNOME डेस्कटप वातावरणको विशेषता हो।
- उबुन्टु, डेबियनबाट व्युत्पन्न डेस्कटप र सर्भर वितरण, ब्रिटिस कम्पनी क्यानोनिकल लिमिटेड मर्मत गरिएको।
- फेडोरा लिनक्स, अमेरिकी कम्पनी रेड ह्याट प्रायोजित एक सामुदायिक वितरण र कम्पनीको अघिल्लो प्रस्ताव, रेड ह्याट लिनक्स उत्तराधिकारी। यो रेड ह्याटको व्यावसायिक लिनक्स प्रस्तावका लागि टेक्नोलोजी टेस्टबेड हुने लक्ष्य राख्छ, जहाँ नयाँ ओपन-सोर्स सफ्टवेयर रेड ह्याट इन्टरप्राइज लिनक्समा परिपक्व हुनु अघि सामुदायिक सेटिङमा प्रोटोटाइप, विकास र परीक्षण गरिन्छ।
- Red Hat Enterprise Linux (RHEL) फेडोरा लिनक्सको व्युत्पन्न, Red Hat द्वारा अनुरक्षित र व्यावसायिक रूपमा समर्थित। यसले व्यवसायहरूलाई परीक्षण गरिएको, सुरक्षित, र स्थिर लिनक्स सर्भर र वर्कस्टेशन समर्थन प्रदान गर्न खोज्छ।
- ओपनसुज, मुख्यतया जर्मन कम्पनी सुजेद्वारा प्रायोजित एक सामुदायिक वितरण हो।
- ओपनसुसेबाट व्युत्पन्न, सुसेद्वारा व्यवस्थित र व्यावसायिक रूपमा समर्थित सुसे लिनक्स इन्टरप्राइज
- आर्क लिनक्स, अनुभवी लिनक्स प्रयोगकर्ताहरूलाई लक्षित र स्वयंसेवक समुदायद्वारा मर्मत गरिएको एक रोलिङ्ग रिलिज वितरण, आधिकारिक बाइनरी प्याकेजहरू र अनौपचारिक प्रयोगकर्ता-पेश गरिएको स्रोत प्याकेजहरूको विस्तृत श्रृंखला प्रदान गर्दछ। प्याकेजहरू सामान्यतया एकल PKGBUILD पाठ फाइलद्वारा परिभाषित हुन्छन्।
- मन्जारो लिनक्स, आर्क लिनक्सको व्युत्पन्न हो जसमा कम अनुभवी लिनक्स प्रयोगकर्ताहरूका लागि ग्राफिकल स्थापनाकर्ता र अन्य प्रयोग गर्न सजिलो सुविधाहरू समावेश छन्।
- जेन्टु, पावर प्रयोगकर्ताहरूलाई लक्षित एक वितरण, स्रोत कोडबाट अनुप्रयोगहरू कम्पाइल गर्नका लागि यसको फ्रीबिएसडी पोर्ट्स-जस्तो स्वचालित प्रणालीका लागि परिचित छ।
लिनक्स कर्नेल आधारित अपरेटिङ्ग सिस्टम
[सम्पादन गर्नुहोस्]धेरै अपरेटिङ्ग सिस्टमहरूमा लिनक्स कर्नेल समावेश छ, तर एक प्रयोगकर्ता-भूमि छ जुन मुख्यधाराको लिनक्स वितरणहरू भन्दा उल्लेखनीय रूपमा भिन्न छः
- अल्पाइन लिनक्स, जुन सर्भरहरूमा लोकप्रिय छ र यसको प्रयोगकर्ता भूमि प्रदान गर्न मुस्ली सी मानक पुस्तकालय र बिजी बक्स प्रयोग गर्दछ।
- एन्ड्रोइड, एन्ड्रोइड ओएसपी आधारित गुगलको व्यावसायिक अपरेटिङ सिस्टम हो जुन स्मार्टफोन, स्मार्ट टिभी, सेट-टप बक्स जस्ता धेरै उपकरणहरूमा चल्छ।
- त्यहाँ AOSP को धेरै तेस्रो-पक्ष वितरणहरू छन्, बारीमा, सहितः Cyanogenmod, यसको काँटा LineageOS, Android-x86
- चिमेरा लिनक्स, जुन एउटा सामुदायिक वितरण हो जसले फ्रीबिएसडी प्रयोगकर्ताभूमि, मसल सी मानक पुस्तकालय, अल्पाइन प्याकेज किपर (ए. पि. के. के. प्याकेज प्रबन्धक र डिनिट init प्रणाली प्रयोग गर्दछ।
- क्रोमओएस, क्रोमियमओएस आधारित गुगलको व्यावसायिक अपरेटिङ सिस्टम हो जुन क्रोमबुक, क्रोमबक्स र ट्याब्लेट कम्प्युटरहरू मात्र चल्छ। एन्ड्रोइड जस्तै, यसमा गुगल प्ले स्टोर र अन्य गुगल एपहरू छन्। GNU अनुकूलता आवश्यक पर्ने अनुप्रयोगहरूका लागि समर्थन क्रोस्टिनी भनिने भर्चुअल मेसिन मार्फत उपलब्ध छ र गुगलले लिनक्स समर्थनको रूपमा उल्लेख गरेको छ, क्रोमबुक § लिनक्स अनुप्रयोगहरूसँग अनुकूलता हेर्नुहोस् (GNU अनुकूलिता) ।
त्यस्ता अपरेटिङ्ग सिस्टमहरूलाई "लिनक्स वितरण" को रूपमा गणना गरिन्छ कि हुँदैन भन्ने कुरा विवादास्पद विषय हो। तिनीहरूले लिनक्स कर्नेल प्रयोग गर्छन्, त्यसैले लिनक्स फाउन्डेसन र क्रिस डिबोना, गुगलको पूर्व ओपन-सोर्स प्रमुख, एन्ड्रोइड लिनक्स वितरण हो भन्ने कुरामा सहमत छन्-अरूहरू, जस्तै गुगल इन्जिनियर प्याट्रिक ब्राडी, ग्लिब्स सहित एन्ड्रोइडमा धेरै जीएनयू उपकरणहरूको लागि समर्थनको कमीलाई ध्यानमा राख्दै असहमत छन्।
अन्य लिनक्स-कर्नेल-आधारित सञ्चालन प्रणालीहरूमा टिजेन, मेर/सेलफिस ओएस, काई ओस र अमेजन किन्डल फर्मवेयर समावेश छन्।
हल्का वितरणहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]हल्का लिनक्स वितरणहरू ती हुन्, जुन पुरानो हार्डवेयरलाई दिमागमा राखेर डिजाइन गरिएको छ, पुरानो हार्डवेयरहरूलाई नयाँ हार्डवेयरमा अधिकतम सम्भावित गतिको लागि अनुप्रयोगहरूद्वारा प्रयोगका लागि थप स्रोतहरू उपलब्ध गराएरअझै पनि उत्पादक रूपमा प्रयोग गर्न अनुमति दिन्छ । उदाहरणहरूमा टिनी कोर लिनक्स, पप्पी लिनक्स र स्लिटाज समावेश छन्।
आला वितरणहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]अन्य वितरणहरूले विशिष्ट स्थानहरूलाई लक्षित गर्दछ, जस्तैः
- राउटरहरू-उदाहरणका लागि OpenWrt ओपनवर्ट
- मेमोरी व्यवस्थापन एकाइ बिना माइक्रोकन्ट्रोलरहरू (MMU-उदाहरणका लागि μClinux) μक्लिनक्स
- इन्टरनेट अफ थिंग्स-उदाहरणका लागि, उबुन्टु कोर र माइक्रोसफ्टको एजुरे क्षेत्र लक्षित
- होम थिएटर पीसी-उदाहरणका लागि, नोपमिथ, कोडी (फर्मर एक्सबीएमसी) र मिथबुन्टु लक्षित
- विशिष्ट प्लेटफर्महरू-उदाहरणका लागि, रास्पबेरी पाई ओएस रास्पबेरी पाइ प्लेटफर्मलाई लक्षित गर्दछ
- यसलाई आफै गर्नुहोस्, जुन वितरणहरू म्यानुअल रूपमा जमिनबाट निर्माण गरिएको हो, जस्तै लिनक्स फ्रम स्क्र्याच।
- शिक्षा-उदाहरणहरू एडुबुन्टु र कारोसी हुन्, PCLinuxOS मा आधारित सर्भर प्रणालीहरू
- सङ्गीत उत्पादनका लागि डिजिटल अडियो वर्कस्टेशनहरू-उदाहरणका लागि, उबुन्टु स्टुडियो लक्षित
- कम्प्युटर सुरक्षा, डिजिटल फोरेंसिक र पेनेट्रेसन परीक्षण-उदाहरणहरू काली लिनक्स र प्यारोट सुरक्षा ओएस हुन्।
- गोपनीयता र अज्ञातता-उदाहरणका लागि, टेल्स, व्होनिक्स, क्यूब्स, र फ्रिडमबक्स लक्षित
- अफलाइन प्रयोग-उदाहरणका लागि, एन्डलेस ओएस अनन्त ओएस
- गेमिङ्ग-उदाहरणका लागि, स्ट्रिम ओएस
अन्तर-वितरण मुद्दाहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]स्वतन्त्र मानक समूह प्रमुख सफ्टवेयर र हार्डवेयर विक्रेताहरूद्वारा गठन गरिएको एक संस्था हो जसले विभिन्न वितरणहरू बिच अन्तरक्रियाशीलता सुधार गर्ने लक्ष्य राख्छ। तिनीहरूको प्रस्तावित मापदण्डहरू मध्ये लिनक्स मानक आधार, जसले लिनक्सका लागि साझा एबीआई र प्याकेजिङ प्रणालीलाई परिभाषित गर्दछ, र फाइलसिस्टम पदानुक्रम मानक जसले मानक फाइलनाम चार्ट सिफारिस गर्दछ, विशेष गरी कुनै पनि लिनक्स फाइलसिस्टेमको रूखको मूलमा पाइने आधारभूत डाइरेक्टरी नामहरू। ती मापदण्डहरू, तथापि, संगठनका सदस्यहरूद्वारा विकसित वितरणहरू बिचमा पनि सीमित प्रयोग देख्छन्।
लिनक्स वितरणको विविधताको अर्थ के हो भने सबै सफ्टवेयरहरू सबै वितरणहरूमा चल्दैनन्, कुन पुस्तकालयहरू र अन्य प्रणाली विशेषताहरू आवश्यक छन् भन्ने आधारमा। प्याकेज गरिएका सफ्टवेयर र सफ्टवेयर भण्डारहरू सामान्यतया विशेष वितरणका लागि विशिष्ट हुन्छन्, यद्यपि क्रस-स्थापना कहिलेकाहीँ नजिकको सम्बन्धित वितरणहरूमा सम्भव हुन्छ।
स्थापना
[सम्पादन गर्नुहोस्]लिनक्स वितरणहरू स्थापना गर्ने धेरै तरिकाहरू छन्। लिनक्स स्थापना गर्ने सबैभन्दा सामान्य विधि लाइभ युएसबी मेमोरी स्टिक बुट गरेर हो, जुन युएसबी इमेज राइटर अनुप्रयोग र आइएसओ इमेज प्रयोग गरेर सिर्जना गर्न सकिन्छ, जुन विभिन्न लिनक्स वितरण वेबसाइटहरूबाट डाउनलोड गर्न सकिन्छ। डिभिडी डिस्कहरू, सिडि डिस्कहरू, सञ्जाल स्थापनाहरू र अन्य हार्ड ड्राइभहरू पनि "स्थापना मिडिया" को रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्छ।
सन् १९९० को दशकमा, लिनक्स वितरणहरू फ्लोपी डिस्कहरू सेटहरू प्रयोग गरेर स्थापना गरिएको थियो तर यसलाई सबै प्रमुख वितरणहरूले त्यागेका छन्। सन् 2000 को दशकमा धेरै वितरणहरूले पहिलो डिस्कमा महत्त्वपूर्ण प्याकेजहरू र पछिका प्याकेजहरूमा कम महत्त्वपूर्ण प्याकेजहरूसहित सीडी र डिभिडी सेटहरू प्रस्ताव गरे। केही वितरणहरू, जस्तै डेबियन फ्लपी डिस्कहरूको सेट वा यसमा थोरै डाटाको साथ सीडीबाट बुट गरेपछि नेटवर्कमा स्थापना सक्षम गर्यो।[४]
नयाँ प्रयोगकर्ताहरूले आफ्नो पहिले स्थापित सञ्चालन प्रणाली राख्नका लागि हार्ड ड्राइभ विभाजन गरेर सुरु गर्छन्। लिनक्स वितरण त्यसपछि पहिले बचत गरिएको डेटालाई असर नगरी यसको आफ्नै छुट्टै विभाजनमा स्थापना गर्न सकिन्छ।
लाइभ सीडी सेटअपमा, कम्प्युटरले कम्प्युटरको हार्ड डिस्कमा पहिले स्थापना नगरी सीडीबाट सम्पूर्ण अपरेटिङ सिस्टम बुट गर्दछ। धेरै वितरणहरूमा लाइभ सीडी स्थापनाकर्ता हुन्छ, जहाँ कम्प्युटरले डिस्कबाट अपरेटिङ सिस्टम बुट गर्दछ, र त्यसपछि यसलाई कम्प्युटरको हार्ड डिस्कमा स्थापना गर्न सकिन्छ, जसले हार्ड डिस्कबाट चलिरहेको ओएसमा सीडीबाट चलिरहेको ओएसबाट निर्बाध संक्रमण प्रदान गर्दछ।
पहिले नै स्थापित लिनक्ससँग आउने दुवै सर्भर र व्यक्तिगत कम्प्युटरहरू ह्युवलेट-प्याकार्ड, डेल र सिस्टम७६ लगायत विक्रेताहरूबाट उपलब्ध छन्।
इम्बेडेड उपकरणहरूमा, लिनक्स सामान्यतया उपकरणको फर्मवेयर राखिन्छ र उपभोक्ता-पहुँचयोग्य हुन वा नहुन सक्छ।
एनाकोन्डा, अधिक लोकप्रिय स्थापनाकर्ताहरू मध्ये एक, रेड ह्याट इन्टरप्राइज लिनक्स, फेडोरा (जसले स्थापना प्रक्रिया सरल बनाउन फेडोरा मिडिया राइटर र अन्य वितरणहरू प्रयोग गर्दछ। डेबियन, उबुन्टु र अन्य धेरै डेबियन-इन्स्टलर प्रयोग गर्छन्।
वितरणहरू बिच निरन्तर स्विच गर्ने प्रक्रियालाई प्रायः "डिस्ट्रो हपिङ" भनिन्छ। भर्चुअल मेसिन सफ्टवेयर जस्तै भर्चुअल बक्स र भिएमवेयर वर्कस्टेशनले हार्डवेयरलाई भर्चुअल बनाउँदछ जसले प्रयोगकर्ताहरूलाई वास्तविक प्रणालीमा स्थापना नगरी भर्चुअल मेसिनमा प्रत्यक्ष मिडियाको परीक्षण गर्न अनुमति दिन्छ। डिस्ट्रोवाच जस्ता केही वेबसाइटहरूले वितरणहरूको सूची प्रस्ताव गर्छन्, र विभिन्न वितरणहरूको पहिलो छाप प्राप्त गर्ने तरिकाको रूपमा अपरेटिङ सिस्टमहरूको स्क्रिनसटहरूमा लिङ्क गर्छन्।
अवस्थित अपरेटिङ्ग सिस्टम मार्फत स्थापना
[सम्पादन गर्नुहोस्]केही वितरणहरूले प्रयोगकर्तालाई आफ्नो हालको प्रणालीको शीर्षमा लिनक्स स्थापना गर्न दिन्छ, जस्तै WinLinux वा coLinuX। लिनक्स विन्डोज हार्ड डिस्क विभाजनमा स्थापित छ, र विन्डोज भित्रबाट नै सुरु गर्न सकिन्छ।
भर्चुअल मेसिनहरू (जस्तै भर्चुअलबक्स वा VMware) ले लिनक्सलाई अर्को अपरेटिङ्ग सिस्टम भित्र चलाउन सम्भव बनाउँछ। भिएम सफ्टवेयरले एउटा छुट्टै कम्प्युटर सिमुलेट गर्दछ जसमा लिनक्स प्रणाली स्थापना गरिएको छ। स्थापना पछि, भर्चुअल मेसिनलाई एउटा स्वतन्त्र कम्प्युटर जस्तै बुट गर्न सकिन्छ।
सीडी बिना अवस्थित प्लेटफर्महरूबाट पूर्ण डुअल-बुट स्थापनाहरू प्रदर्शन गर्न विभिन्न उपकरणहरू पनि उपलब्ध छन्, विशेष गरीः
- विन्डोज प्रयोगकर्ताहरूलाई उबुन्टु वा यसको डेरिभेटिभहरू FAT32 वा स्थापना सीडी बिना NTFS विभाजनमा डाउनलोड र स्थापना गर्न अनुमति दिन्छ, जसले प्रयोगकर्ताहरूलाई सजिलैसँग डाटा गुमाए बिना नै समान हार्ड ड्राइभमा अपरेटिङ सिस्टमको बिचमा डुअल बुट गर्न अनुमति दिन्छ। सर्वव्यापीद्वारा प्रतिस्थापित।
- Win32-लोडर, जुन आधिकारिक डेबियन सीडी/डीभीडीमा एकीकृत हुने प्रक्रियामा छ, र विन्डोज प्रयोगकर्ताहरूलाई सीडी बिना डेबियन स्थापना गर्न अनुमति दिन्छ, यद्यपि यसले नेटवर्क स्थापना गर्दछ र यसैले पुनः विभाजन आवश्यक पर्दछ [५]
- युनेटबुटिन, जसले विन्डोज र लिनक्स प्रयोगकर्ताहरूलाई लिनक्स वितरणहरूको विस्तृत विविधताका लागि समान नो-सीडी नेटवर्क स्थापनाहरू प्रदर्शन गर्न अनुमति दिन्छ र थप रूपमा प्रत्यक्ष USB सिर्जना समर्थन प्रदान गर्दछ।
स्वामित्व सफ्टवेयर
[सम्पादन गर्नुहोस्]केही विशिष्ट स्वामित्व सफ्टवेयर उत्पादनहरू लिनक्सका लागि कुनै पनि रूपमा उपलब्ध छैनन्। सेप्टेम्बर २०१५ सम्म, स्टीम गेमिङ सेवामा लिनक्समा १,५०० भन्दा बढी खेलहरू उपलब्ध छन्, म्याकका लागि २,३२३ खेलहरू र ६,५०० विन्डोज खेलहरूको तुलनामा। वाइन र क्रसओभर जस्ता अनुकरण र एपीआई-अनुवाद परियोजनाहरूले लिनक्स प्रणालीहरूमा गैर-लिनक्स-आधारित सफ्टवेयर चलाउन सम्भव बनाउँदछ, कि त स्वामित्व अपरेटिङ सिस्टमको अनुकरण गरेर वा स्वामित्व एपीआई कलहरू अनुवाद गरेर (उदाहरणका लागि, माइक्रोसफ्टको विन ३२ वा डाइरेक्टएक्स एपीआईमा कलहरू नेटिभ लिनक्स एपीआई कलहरूमा। भर्चुअल मेसिन पनि स्वामित्व ओएस चलाउन प्रयोग गर्न सकिन्छ (जस्तै माइक्रोसफ्ट विन्डोज) लिनक्सको माथि ।
ओईएम अनुबन्धनहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]कम्प्युटर हार्डवेयर सामान्यतया लिनक्स बाहेक अन्य अपरेटिङ सिस्टमसँग बेचिन्छ जुन पहिले नै मूल उपकरण निर्माता (ओइएम) द्वारा स्थापित गरिएको छ। आईबीएम पीसी कम्प्याटिबलको मामलामा, ओएस सामान्यतया माइक्रोसफ्ट विन्डोज हो; एप्पल म्याक कम्प्युटरहरूको मामलामा, यो सधैँ म्याकोस सन माइक्रोसिस्टम सोलारिस साथ स्पार्क हार्डवेयर बेचेको छ-भिडियो गेम कन्सोलहरू जस्तै एक्सबक्स, प्लेस्टेशन, वाईआई, र निन्टेन्डो स्विच प्रत्येकको आफ्नै स्वामित्व ओएस छ। यसले लिनक्सको बजार साझेदारीलाई सीमित पार्छः उपभोक्ताहरू वैकल्पिक अवस्थित छ भन्ने कुरा थाहा पाउँदैनन्, तिनीहरूले फरक अपरेटिङ सिस्टम प्रयोग गर्न सचेत प्रयास गर्नुपर्दछ, र तिनीहरूले या त वास्तविक स्थापना आफै गर्नुपर्दछ, वा साथी, आफन्त, वा कम्प्युटर पेशेवरको समर्थनमा निर्भर हुनुपर्दछ।
यद्यपि, लिनक्स पहिले नै स्थापना गरिएको हार्डवेयर किन्न सम्भव छ। लेनोभो, ह्युवलेट-प्याकार्ड, डेल, अफोर्डी, प्युरिज्म, पाइन64 र सिस्टम76 सबै सामान्य-उद्देश्य लिनक्स ल्यापटपहरू बेच्छन्। कस्टम-अर्डर पीसी निर्माताहरूले लिनक्स प्रणालीहरू पनि निर्माण गर्नेछन्, तर सम्भवतः किबोर्डमा विन्डोज कुञ्जी साथ। फिक्सस्टार सोल्युसन (पहिले टेरा सफ्ट) ले म्याकिन्टोस कम्प्युटर र प्लेस्टेशन ३ कन्सोलहरू येलो डग लिनक्स स्थापना गरेर बेच्छ।
लिनक्ससँग पूर्वनिर्धारित निर्माता-समर्थित ओएसको रूपमा बेचिएका इम्बेडेड उपकरणहरू फेला पार्न यो अधिक सामान्य छ, लिङ्क्सिस एनएसएलयू२ एनएएस उपकरण, टिभोको व्यक्तिगत भिडियो रेकर्डरहरूको लाइन, र लिनक्स-आधारित सेलफोनहरू (एन्ड्रोइड स्मार्टफोनहरू सहित) PDAs, र पोर्टेबल संगीत प्लेयरहरू।
हालको माइक्रोसफ्ट विन्डोज इजाजतपत्रले निर्मातालाई फिर्ता नीति निर्धारण गर्न दिन्छ। विन्डोजको अघिल्लो संस्करणहरूसँग, यदि निर्माताले साना दावी अदालतहरूमा मुद्दा दायर गरेर फिर्ता प्रदान गर्न असफल भयो भने, फिर्ता प्राप्त गर्न सम्भव थियो। फेब्रुअरी १५,१९९९ मा, ओरेन्ज काउन्टी, क्यालिफोर्निया लिनक्स प्रयोगकर्ताहरूको समूहले माइक्रोसफ्टलाई उनीहरूलाई फिर्ती जारी गर्न दबाब दिने प्रयासमा "विन्डोज रिफन्ड डे" विरोध प्रदर्शन गर्यो। फ्रान्समा, लिनक्सफ्रान्च र एफुल (फ्रान्सेली भाषी लिब्रे सफ्टवेयर प्रयोगकर्ताहरू सङ्घ) सङ्गठनहरूले स्वतन्त्र सफ्टवेयर कार्यकर्ता रोबर्टो डि कोस्मोसँग मिलेर "विन्डोज डिटेक्स" आन्दोलन सुरु गरे, जसले २००६ मा "रेकेटिसिल्स" (अनुवादः रेकेटवेयर) विरुद्ध ३९,४१५ हस्ताक्षरकर्ताहरू र फ्रान्सेली सरकारको डिजिसिसिआरएफ शाखाले बन्डल गरिएको सफ्टवेयर विरुद्ध धेरै उजुरीहरू दायर गरे। २४ मार्च २०१४ मा, आवाज प्लेटफर्ममा एएफयूएलद्वारा नयाँ अन्तर्राष्ट्रिय याचिका सुरु गरिएको थियो, धेरै भाषाहरूमा अनुवाद गरिएको थियो र विश्वभरिका धेरै संस्थाहरूले समर्थन गरेका थिए।
तथ्याङ्क
[सम्पादन गर्नुहोस्]लिनक्स वितरणको लोकप्रियता, अपनाउने, डाउनलोड वा स्थापित आधार कुनै आधिकारिक तथ्याङ्कहरू छैनन्।
लिनक्स प्रणालीहरूको कुल सङ्ख्याका लागि कुनै आधिकारिक तथ्याङ्कहरू पनि छैनन्, आंशिक रूपमा लिनक्स चलिरहेको पीसीहरू सङ्ख्या मापन गर्न गाह्रो भएको कारण धेरै प्रयोगकर्ताहरूले लिनक्स वितरणहरू डाउनलोड गर्छन्। तसर्थ, लिनक्स प्रणाली र व्यावसायिक लिनक्स वितरणहरूका लागि बिक्री तथ्याङ्कहरूले लिनक्स प्रणालीहरूको धेरै कम संख्या र लिनक्स अपनाउने स्तरलाई मामला भन्दा कम सङ्केत गर्दछ-यो मुख्यतया लिनक्स निः शुल्क र खुला स्रोत सफ्टवेयरको कारणले हो जुन निः शुल्क डाउनलोड गर्न सकिन्छ। लिनक्स काउन्टर प्रोजेक्टले लिनक्स प्रणालीहरूको सङ्ख्याको चलिरहेको अनुमान ट्रयाक राखेको थियो, तर रोलिङ्ग रिलिज र मानक रिलिज वितरणहरू बिच भिन्नता देखाएन। यो अगस्ट २०१८ मा सञ्चालन बन्द भयो, यद्यपि केही सम्बन्धित ब्लग पोस्टहरू अक्टोबर २०१८ मार्फत सिर्जना गरिएको थियो।
लिनक्स हार्डवेयर प्रोजेक्टद्वारा जुलाई २०१४ देखि विशेष लिनक्स वितरणहरूका लागि डेस्कटप प्रयोग सांख्यिकीय रिपोर्टहरू सङ्कलन र प्रकाशित गरिएको छ।
यो पनि हेर्नुहोस्
[सम्पादन गर्नुहोस्]- लिनक्स वितरणहरूको तुलना
- हलुका लिनक्स वितरण
- लिनक्स वितरणहरूको सूची
नोटहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]सन्दर्भहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- ↑ "Linux Distributions Timeline", FabioLolix, मूलबाट नोभेम्बर १२, २०२०-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच डिसेम्बर २३, २०२०।
- ↑ "Why openSUSE", opensuse.org, मूलबाट मे १८, २०१९-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच मे १८, २०१९।
- ↑ Chad Perrin (२०१०-०८-०२), Point-release vs rolling-release: developer, user and security considerations, techrepublic.com, मूलबाट सेप्टेम्बर २८, २०१२-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २०११-०९-०६।
- ↑ "Network install from a minimal CD", Debian, मूलबाट जुलाई २८, २०११-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच जुलाई २९, २०११।
- ↑ Debian Webmaster, "Debian - Details of package win32-loader in Lenny", Packages.debian.org, मूलबाट जुन ५, २०११-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच जुलाई २९, २०११।
बाह्य लिङ्कहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]ढाँचा:Linux distributionsढाँचा:Linuxढाँचा:FOSS
| प्राधिकरण नियन्त्रण: राष्ट्रिय पुस्तकालयहरू |
|---|
