वसन्त कुमार शर्मा 'नेपाल'

अन्य प्रयोगको लागि वसन्त (स्पष्टता) हेर्नुहोस्।

वसन्तकुमार शर्म्मा 'नेपाल' (वि.सं. १९८४ - वि.सं. २०७६) कोशकार हुन् । उनका करिब एक सय कृति प्रकाशित छन्। उनले तयार पारेको नेपाली शब्दसागर शब्दकोश हालसम्मकै सबभन्दा ठूलो नेपाली शब्दकोश हो।

जीवनी

शर्माको जन्म बि.सं १९८४ को चैत रामनवमीका दिन महाराजगंज, काठमाडौंमा भएको थियो । उनका पिता पण्डित दिवाकर शर्मा नेपाल र माता हेमकुमारी देवी हुन् । यसैगरी उनको मृत्यु वि.सं. २०७६ साल बैशाख ७ गते फोक्सोको सङ्क्रमणबाट भएको हो ।

शिक्षा

साहित्य-धर्मशास्त्र-राजशास्त्रमा शास्त्री, हिन्दी शर्माले साहित्यमा साहित्यभूषण, नेपालीमा एम्.ए., बी. एड., हामीयो डाक्टर उपाधि प्राप्त गरेका छन् ।

सेवा

• नेपाली भाषा प्रकाशिनी समिति र भाषानुवाद् परिषद्मा बृहद् नेपाली शव्दकोषका सहायक संपादक,
• संक्षिप्त संस्कृत-नेपाली शव्दकोषका संपादक,
• नेपाल राजकीय प्रज्ञाप्रतिष्ठान गद्यसाहित्य विभाग,
• विदेशी साहित्यकार संम्पर्क समितिका सचिव र
• चित्र-कला विभागका सहायक सचिव।

सामाजिक संलग्नता

• विश्वबन्धु पुस्तकालय २००४-१२ -कान्तिसाँस्कृतिक केन्द्र) का संस्थापक सचिव र अध्यक्ष,
• अखिल नेपाल पुस्तकालय संघका संस्थापक सदस्यसचिव २००७-१०,
• संस्कृत छात्र सङ्घीय अध्यक्ष २००८-१०,
• अग्रगामी साहित्यिक मण्डलका संस्थापक सदस्य सचिव २००९-१२,
• नेपाल फुटबल संघका संस्थापक सदस्य २०१३-२०, जयन्ती -साहित्यिक मासिक) पत्रिकाका संस्थापक संपादक २०२७-३१,
• नेपाल नाटक संघका संस्थापक सचिव र निर्देशक २००५-०९,
• चारु मित्र चौतारी समूहका सम्मानित सदस्य, नवजीवन बुद्ध सेवा संघका संरक्षक,
• शिक्षा मन्त्रालयद्धारा प्रकाशित नेपाली शिक्षा, जागृति, शिक्षा समाचार २००६-१०, पद्मोदय रजत जयन्ती मुखपत्र २०२९ आदिका संपादक प्रबन्ध संपादक

शैक्षिक संलग्नता

• नेपाली शिक्षा परिषद्का संस्थापक शिक्षक (२००८),
• रत्नराज्यलक्ष्मी क्याम्पसका संस्थापक सचिव र प्राध्यापक (२०१८),
• पशुपति बहुमुखी क्याम्पस चाबेलका संस्थापक, सदस्य-सचिव र क्याम्पस प्रमुख (२०३७-२०४१),
• नुवाकोट आदर्श बहुमुखी क्याम्पसका संस्थापक, सदस्य सचिव र क्याम्पस प्रमुख (२०४२-०४३),
• कन्या क्याम्पस, डिल्लीबजारका संस्थापक प्राध्यापक (२०३७-२०४०),
• पद्मोदय मा.वि. रामशाहपथका शिक्षक २०१०-२०३१,
• पद्मकन्या मा.वि. डिल्लीबजारका शिक्षक २०३१-२०४३,
• प्रौढ महिला मन्दिरका संस्थापक शिक्षक, रात्री पाठशाला -नन्दी-रात्री मा. वि.) नक्सालका शिक्षक,
• अमर आदर्श आवसीय विद्यालय वानेश्वरका संस्थापक शिक्षक,
• आदर्श शिक्षा मन्दिर -हाल शिवपुरी मा. वि.) महाराजगन्जका संस्थापक सदस्य,
• बालकुमारी आवसीय विद्यालय काठमाडौंका संस्थापक सदस्य,
• शहीद शुक्र मा. वि. का संस्थापक सदस्य,
• शारदा मा. वि. देवपत्तन काठमाडौंका संस्थापक शिक्षक,
• नीजि क्याम्पस अर्गनाईजेसनको सदस्य सचिव २०३८-४३,
• नेपाल सरकारको पाठ्यक्रम परिमार्जन समितिमा पटक-पटक १ देखि १० कक्षा सम्मको नेपाली पुस्तकको परिमार्जनमा संलग्न र

हाल

• ब्रिलियन्ट उच्च बहुमुखी क्याम्पसका संरक्षक,
• पायोनियर एकाडेमीका सञ्चालक समितिका अध्यक्ष,
• योगी नरहरीनाथ ट्रष्ट सेवा समितिका सल्लाहकार।

सम्मान तथा पुरस्कार

'आमा' (मेक्सिम गोर्की)को अनुवादमा रुस सरकारबाट पुरस्कृत-२०१०, शिक्षासेवा नगद पुरस्कार-२०२९, गुणराज व्याख्यान पुरस्कार-२०५१, पशुपति बहुमुखी क्याम्पसबाट अभिनन्दित-२०५३, नुवाकोट बहुमुखी क्याम्पसबाट अभिनन्दित-२०५६, उपनिषत् प्रसंगमा गुणराज पुरस्कार-२०५६, विजय श्री पुरस्कार-२०५८, हेमराज पुरस्कार-२०५८, विश्व हिन्दू परिषद्बाट अभिनन्दित-२०५८, वि्रलियन्ट उच्च बहुमुखी क्याम्पसबाट अभिनन्दित-२०५८, आफ्नो सहकारी कोषबाट अभिनन्दित-२०५८, नेपाल वंशज परिषद्बाट अभिनन्दित-२०५८, वीरेन्द्र ऐश्वर्य सेवा पदक-२०५८, पद्मकन्या विद्याश्रमबाट अभिनन्दित-२०५९, राष्ट्रिय व्यक्तित्व सम्मान-२०५९, बालचन्द्र पुरस्कार-२०५९, सुप्रवल गोरखा दक्षिणबाहु-२०५९, आयफा सम्मान-२०६०, त्रि.वि.वि.को तुलसाबाट अभिनन्दित-२०६०, देवकोटा काव्य सम्मान-२०६०, पद्मोदय सम्मान-२०६०, पशुपति क्याम्पसबाट सेवा सम्मान-२०६१, लेखनाथ रथयात्रा सम्मान-२०६१, श्रीमद्भागवत् ज्ञान महायज्ञ मूल समारोह समितिबाट अभिनन्दित-२०६१, मदन पुरस्कार स्वर्ण वर्ष सम्मान-२०६२, लोयलिटी एकाडेमी सम्मान-२०६२, स्टानफोर्ड, भानु प्रतिष्ठान, भानु जन्म स्थाल विकास समितिद्धारा सम्मान-२०६२, खिलशर्म-राजीवलोचन जोशी पुरस्कार-२०६२, पानी पोखरी युवा क्लवबाट सम्मान-२०६४, नेपाल पुस्तक तथा स्टेश्नरी व्यवशायी महासंघबाट अभिनन्दित-२०६४, योगी नरहरीनाथ ट्रष्ट सेवा केन्द्रबाट अभिनन्दित-२०६४, लुम्विनी एकेडेमी फाउन्डेशनबाट अभिनन्दित-२०६४, भद्रकुमारी घले सेवा सदनबाट अभिनन्दित-२०६४, ज्ञानदीप शिक्षा सदनबाट अभिनन्दित-२०६४, तन्नेरी द्वैमासिकबाट अभिनन्दित-२०६५, दायित्व वाङ्मय प्रतिष्ठानबाट अभिनन्दित-२०६५, चक्रपाणि स्मारक प्रतिष्ठानबाट सम्मान-२०६६, सीतापाइला बहुद्देश्य सहकारीबाट अभिनन्दित-२०६६, महाकवि देवकोटा शताब्दी सम्मान-२०६६, उदयानन्द पुरस्कार २०६७।

प्रकाशित कृति

1. युगको वारिस-२००८ -लधुनाटक)
2. विधवा विवाह-२०१० -खण्डकाव्य)
3. एक्काईस कथा-२०२१ -कथासङ्ग्रह)
4. हंसिला कथा-२०२५ -बाल कथासङ्ग्रह)
5. मित्रको पत्र-२०२५ -नव्यकाव्य)
6. आधुनिक नेपाली निबन्ध-२०२५ -निबन्ध सङ्ग्रह)
7. संक्षिप्त नेपाली व्याकरण-२०२६ -व्याकरण)
8. महेन्द्रमाला ६-२०२८ -पाठ्य पुस्तक सहलेखन),
9. महेन्द्र माला ९ र १०-२०२८ -पाठ्य पुस्तक सहलेखन)
10. रत्नावली-२०२९ -नाटक)
11. आत्म समीक्षा-२०४४ -संपादन)
12. शकुन्तला-२०४४ -नाटक)
13. विप्रलंभ-२०४४ -महाकाव्य)
14. निबन्ध सङ्ग्रह-२०४४ -निबन्ध)
15. रुक्मिणी-परिणय-२०४४ -अनुवाद)
16. पाँच रात-२०५१ -नाटक)
17. उपनिषद प्रसंग-१-२०५४ -६० उपनिषद् )
18. फेरा-२०५७ -अनुवाद)
19. आदिबिद्रोही-स्पार्टकस)-२०५७ -अनुवाद)
20. नेपाली शब्दसागर-२०५७ -सोपपत्तिक कोश)
21. उपनिषद् प्रसंग-२-२०५८ -६१ उपनिषद्)
22. श्रीमदत्भगवद्गीता-२०५९ -अनुवाद)
23. कोटारानी-२०५९ -संवादकथा)
24. प्रभावती गुप्ता-२०५९ -संवादकथा)
25. गण्डकयुद्ध : जयापीड-२०५९ -संवादकथा)
26. राजकुमारीको स्वयंवर-२०५९ -संवादकथा)
27. रजिया बेगम-२०५९ -लघुनाटक)
28. गण्डकयुद्धः ब्रम्हहत्या-२०५९ -संवादकथा)
29. राज्यश्री-२०५९ -लघुनाटक)
30. रगतको खोलो-२०५९ -नाट्यकथा)
31. नमर्ने इच्छा-२०५९ -नाट्यकथा)
32. लक्ष्मीबाई-२०५९ -संवादकथा)
33. संस्कृतका प्रमुख एकांकी-२०६१ -अनुवाद)
34. जनभावनाका जगदगुरु स्वामी प्रणवानन्द-२०६१ -अनुवाद)
35. संक्षिप्त नेपाली शब्दसागर-२०६१-कोश)
36. सानो नेपाली शब्दसागर-२०६२ -कोश)
37. गद्य महाभारत१- २०६२,
38. गद्य महाभारत२- २०६२,
39. उमा -महाकाव्य) २०६३ -सम्पादन)
40. गद्य महाभारत३- २०६४,
41. ःथ ध्यचम द्यययप २०६४-सम्पादन)
42. द्यभकत ध्यचम द्यययप २०६४ -सम्पादन)
43. गद्य महाभारत -जैमिनीय महाभारतसमेत -२०६६,
44. निरपराधको हत्या -उपन्यास) २०६६ -अनुवाद)
45. मुक्ति संग्राम -उपन्यास) २०६६ -अनुवाद)
46. तीनतारा -बालकथा) २०६६।
47. नेपाली अङ्ग्रेजी शब्दसागर २०६७
48. नेपाली अङ्ग्रेजी संस्कृत शब्दसागर २०६७

अन्य

डाँडावारी अङ्क १-२०३६ -समालोचना), जयन्ती-२०२७/३१ -संपादक), शिक्षामन्त्रालय-द्धारा प्रकाशित नेपाली शिक्षा, जागृति, शिक्षा समाचार २००६/१० र पद्मोदय रजतजयन्ती मुखपत्र २०२९ आदिका संपादक, प्रबन्ध संपादक। २००७ सालदेखि पत्रपत्रिका, रेडियोहरूमा नेपाली, संस्कृत, नेवारी, हिन्दीमा विविध वकुश, ज्ञानेश्वरजी, प्रकाश, दाजु, बाणेश्वर, बच्चुरामबाजे, क्षेत्रीबाहुन, आदि उपनामहरूबाट लेखहरू प्रकाशित।