यो एक विकिपिडियामा प्रस्ताव गरिएको नीति, दिशानिर्देश, वा प्रक्रिया हो। यो प्रस्ताव हाल बन्ने क्रममा रहेको छ वा बनिसकेको छ र नीति लागू गर्न वार्तालाप पृष्ठमा सहमतिको लागि प्रयास भइरहेको छ।
पृष्ठ सङ्क्षेपमा:लेखले कुनै समूह वा कसैको पक्षपोषण गर्नुहुदैँन। यसमा तपाईँ के वा कसरी भन्नुहुदैँछ, ध्यान पुर्याउनु आवश्यक छ।
यस तराजुले सम्पुर्ण भाषाका विकिपीडियाका लेखहरु निष्पक्ष हुनुपर्छ भन्ने बताउँछ ।
विकिपीडियामा भएका सम्पुर्ण लेखहरुले तटस्थ वा निष्पक्ष दृष्टिकोण राख्ने हुनुपर्छ जसको अर्थ कसैलाई पनि फरक नसम्झी, नछुट्याई, प्रमाणित र भरपर्दो स्रोतबाट जानकारीहरु लेखिनुपर्छ । विकिपीडियामा आफ्नो विचार, विश्लेषण र दृष्टिकोण कहिले पनि नलेख्नुहोस् ।
विकिपीडिया र अन्य भातृ-विकि-परियोजनाहरुमा यो कुरा लागू हुन्छ । यो अति आवश्यक र विकिपीडियाका सम्पादकहरुले मान्नैपर्ने नियम हो ।
व्याख्या
तटस्थ भन्नाले विकिपीडियामा लेखहरू भरपर्दो स्रोत केलाई लेखिएको र ती जानकारीहरुले कुनै पनि व्यक्ति वा विचारको पक्ष नलिएको बुझिनुपर्छ । कुनै विषयमा मतभेद वा विवाद छ भने, त्यसैलाई लेखमा प्रकाश पारिनुपर्छ तर लेख त्यसमै आधरित भई यही सही भन्दै लेखिनु विकिपीडिको यस नियम विपरित हो । "तटस्थ दृष्टिकोण" भन्नाले कुनै विवादित विचारलाई समेट्नु नै हुन्न भनेको होइन बरु विषयलाई मध्यनजर गर्दै, भरपर्दो स्रोत जोड्दै सबै विषयलाई बराबर महत्व दिई लेखिनुपर्छ भनेको हो ।
निम्न कुराहरूमा ध्यान दिनुहोस्:
आफ्नो विचारलाई यथार्थ नबताउनुहोस्: लेखहरुमा प्राय विचारहरुको व्याख्या गरिन्छ तर त्यसो गर्दा त्यसलाई विकिपीडियाको आवाज नबनाउनुहोस् । कुनै पनि वाक्य लेखिँदा ती प्रमाणित हुनुपर्छ । जस्तै: लेखमा हत्या गर्नु महापाप हो । लेखिनुको सट्टा प्रोफेसर एक्सद्वारा हत्या गर्नु महापाप भनिएको छ । लेख्दा उपयुक्त बन्न आउँछ ।
विभिन्न भरपर्दो स्रोतमा नै फरक विचार छ भने सबैलाई स्रोत खुलाई लेख्नुहोस् ।
यदि कुनै कुरा यथार्थ हो भने त्यसलाई विकिपीडियामा स्रोत नदिइकन लेख्नुहोस् । जस्तै: घाम पूर्वबाट उदाउँछ ।
मन नपरेका विषयमा यदि कुनै लेख छ भने लेखको विषयलाई फरक रुपले अरु नै अर्थ दिने सम्पादन नगर्नुहोस् ।
लेखको विषयमा पक्ष र विपक्ष छन् भने दुवै विषयलाई सन्तुलन कायम राखी लेख्नुहोस् । यस विषयमा लेखिँदा कुनै पक्षका राम्रा पक्ष मात्र आउने गरी वा कुनै पक्षका नराम्रा पक्ष मात्र आउने गरि कदापि नलेख्नुहोस् ।
लेख तटस्थ बनाउन
विकिपीडियाको सामान्य नियम अनुसार भरपर्दो स्रोतबाट प्रमाणित गरिएका जानकारी नहटाउनुहोस् । यसो गर्दा विवादित विषयको लेखले तुलान्त्मक रुपमा तटस्थ दृष्टिकोण नदेखाएको हुन सक्छ, यसका लागि सम्पादकहरूले अनुच्छेद पुन: लेखन गर्दै अन्य स्रोत जोड्दै लेख तटस्थ बनाउनुहोस् ।
लेखको शीर्षक, लेख संरचना, लेखन शैली, भाषा शैली, शब्द प्रयोग र विभिन्न विषयलाई ध्यान दिदैँ लेख लेखिनुपर्छ । यसका लागि लेखको विषयको अध्ययन हुनु आवश्यक छ।
तरिकाहरू
विचारहरू सधैँ विवादित हुन आउँछन् । जस्तै: " विमल राम्रा फुटबल खेलाडि हुन् " भन्ने विचार हुन आउँछ । यसलाई " विमलको खेल फुटबल प्रशिक्षक रोनद्वारा राम्रो मानिएको छ " लेखिए पश्चात् प्रमाणित भएपछि लेख स्तरिय हुन आउँछ ।
सकेसम्म जानकारीहरू अंकमा आए लेख स्तरिय बन्छ । जस्तै: "विमलले सन् २००३ देखि २००६ सम्म सर्वाधिक गोल गरेका थिए", यसो गर्दा विमल राम्रा खेलाडी हुन् या होइनन् भन्ने कुरा बुझिन नआएपनि सर्वाधिक गोलले तटस्थ भएको बुझाउँछ ।
" मानिसहरू विमललाई राम्रो खेलाडी मान्छन् " वा " धेरै मानिसहरू यो सोच्छन् " जस्ता लेखिदाँ लेखमा कतिजना, ककसले जस्ता प्रश्न निम्तिन्छन् । तर, लेखमा त्यसो लेखिदाँ भरपर्दो स्रोत जोड्नु आवश्यक हुन जान्छ ।
दृष्टिकोणात्मक लेखहरू लेखिनु विकिपीडियाको नियम विपरित हो । सबै दृष्टिकोण अटाउने गरि एकै लेख लेखिनुपर्छ । आफ्नै अनुमानको भरमा लेखमा जानकारी थप्नु हुदैँन ।
कुनै पनि दोधारत्मक विषय (विश्वासिलो स्रोतको प्रमाण विना), कुनै पनि एक समूहप्रति आक्षेप वा एक पक्षको तारिफ गरिएका विषय बर्बरता हुन जान्छ ।
कुनै पनि विषयमा प्रबन्धक र अन्य सम्पादकहरूसँग छलफल गरिनु पर्ने हुन्छ । चौतारीमा विकिपीडियाका कुनै पनि विषयका कुरा राख्नुहोस् ।
इतिहास
तटस्थ दृष्टिकोण विकिपीडियाको पुरानो नियम मध्येको एक हो ।
