"अभिजाततन्त्र" का संशोधनहरू बिचको अन्तर
सा
वि. म.: हिज्जे ठीक (-राजनैतिक; +राजनीतिक)
सा (Bot: Migrating 58 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q123432 (translate me)) |
सा (वि. म.: हिज्जे ठीक (-राजनैतिक; +राजनीतिक)) |
||
{{Orphan|date=जुन २०११}}
'''अभिजाततन्त्र''' (अरिस्टक्रैसी) त्यो शासनतन्त्र हो जसमा
== परिचय ==
अभिजाततन्त्रको उल्लेख प्राय: अनेक देशहरूका इतिहासमा भेटिन्छ। विद्वानहरूको मत हो कि [[भारत]]मा पनि प्राचीन कालमा केही अभिजाततन्त्र थिए। अफलातूनको सुविख्यात पुस्तक "[[रिपब्लिक]]"मा वर्णित आदर्श नगरव्वयस्था सर्वज्ञ दार्शनिकहरूको अभिजाततन्त्र हो। यिनी दार्शनिकहरूको लागि अफलातूनले कौटुंबिक र सम्पत्ति सम्बन्धी साम्यवादको व्यवस्थाको हो।
राज्यदर्शनका इतिहासमा [[धनिकतन्त्र]]लाई पनि कहिले काँही अभिजाततन्त्र मानिएको छ। यसका दुइ कारण छन्। प्रथम, दुवैमा शासनसत्ता एक व्यक्ति या समस्त वयस्क नागरिकहरूका हातमा न भएर थोरै व्यक्तिहरूका हातमा हुन्छ। दोस्रो, केहीको मत हो कि धनसञ्चय चरत्रिवान नैं गर्न सक्त छन् र यस प्रकार त्यो सद्गुणको अभिव्यक्ति हो। अनेक आधुनिक समाजशास्त्रीहरूको मत हो कि राजतन्त्र र जनतन्त्रमा पनि वास्तवमा संप्रभुता थोरै व्यक्तिहरूका नैं हातमा हुन्छ। राजालाई शासन सञ्चालनको लागि चतुर राजनीतिज्ञहरूको सहायतामा निर्भर रहन पर्दछ। जनतन्त्रमा पनि प्राय: सामान्य जनतालाई राजनीतिमा रुचि हुँदैन, त्यो अनुगामी हुन्छ। शासनको बागडोर जनतन्त्रमा पनि चतुर राजनीतिज्ञहरूका नैं हातमा हुन्छ्न् र उनी धनी होते छन्। वास्तविक
किंतु अभिजनको नियुक्ति कसरि हो? यदि जननिर्वाचन द्वारा, त त्यो एक प्रकारको जनतन्त्र हो। यदि अन्य कुनै प्रकारबाट , त अभिजन शासन संकीर्ण, स्वार्थी, दुर्विनीत र धनप्रिय हुन जान्छन् र आफ्नो क्षमतालाई परिवर्तित परिस्थितिका अनुरूप राख्न सक्तैनन्।
|