"फिडेल क्यास्ट्रो" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
Content deleted Content added
+इन्फोबक्स
पङ्क्ति १: पङ्क्ति १:

{{Infobox officeholder
{{Infobox officeholder
|name = फिडेल क्यास्ट्रो
| name = फिदेल कास्तो
|birth_name = फिदेल ऐलेजेन्द्रो कास्त्रो रुस
| image = Fidel Castro.jpg
|image = Fidel Castro.jpg
|imagesize =
|caption =
|office = [[क्युबाको राष्ट्रपति|क्युबाको १७औँ राष्ट्रपति]]
|primeminister = ''स्वयं''
|term_start = सन् १९७६ डिसेम्बर २
|term_end = सन् २००८ फेब्रुअरी २४
|vicepresident = [[राउल क्यास्ट्रो]]
|predecessor = [[ओस्वाल्डो डोर्तिकोस तोर्रादो]]
|successor = [[राउल क्यास्ट्रो]]
|office2 = [[कम्युनिस्ट पार्टी अफ क्युबा]]को केन्द्रीय समितिको प्रथम सचिव
|deputy2 = [[राउल क्यास्ट्रो]]
|term_start2 = सन् १९६१ जुन २४
|term_end2 = सन् २०११ अप्रिल १९,
|predecessor2 = [[ब्लास रोका कल्देरियो]]
|successor2 = [[राउल क्यास्ट्रो]]
|office3 = क्युबा मन्त्रिपरिषदको अध्यक्ष
|president3 = ''स्वयं''
|term_start3 = सन् १९७६ डिसेम्बर २
|term_end3 = सन् २००८ फेब्रुअरी २४
|predecessor3 = ''स्वयं'' (प्रधानमन्त्रीको रूपमा)
|successor3 = [[राउल क्यास्ट्रो]]
|office4 = [[क्युबाको राष्ट्रपति|क्युबाको १६औँ राष्ट्रपति]]
|president4 = [[म्यानुअल उर्रुतिया लियो]]<br/>[[ओस्वाल्डो डोर्तिकोस तोर्रादो]]
|term_start4 = सन् १९५९ फेब्रुअरी १६
|term_end4 = सन् १९७६ डिसेम्बर २
|predecessor4 = [[जोस मिरो कादोना]]
|successor4 = ''स्वयं'' (मन्त्रिपरिषदको अध्यक्षको रूपमा)
|office5 = [[असंलग्न अभियान|असंलग्न आन्दोलनको ७औँ र २३औँ महासचिव]]
|term_start5 = सन् २००६ सेप्टेम्बर १६
|term_end5 = सन् २००८ फेब्रुअरी २४
|predecessor5 = [[अब्दुल्लाह अहमद बदावी]]
|successor5 = [[राउल क्यास्ट्रो]]
|term_start6 = सन् १९७९ सेप्टेम्बर १०
|term_end6 = सन् १९८३ मार्च ६
|predecessor6 = [[जुनिअस रिचर्ड जयवर्धने]]
|successor6 = [[नीलम संजीव रेड्डी]]
|birth_date = सन् १९२६ अगस्ट १३
|birth_place = [[बिरान]], होल्गुइन प्रान्त, [[क्युबा गणतन्त्र (१९०२-१९५९)|क्युबा]]
|death_date = {{Death date and age|2016|11|25|1926|8|13}}
|death_place = [[हवाना]], क्युबा
|party = [[पार्तिदो ओर्थोदोक्सो]]<br/>{{small|(१९४६–५२)}}<br/>[[एम-२६-७|२६ जुलाईको आन्दोलन]]<br/>{{small|(१९५३–६५)}}<br/>[[कम्युनिस्ट पार्टी अफ क्युबा]]<br/>{{small|(१९६५–२०१६)}}
|relations = [[राउल क्यास्ट्रो|राउल]], [[रेमन क्यास्ट्रो रुस|रेमन]], [[जुयनिता क्यास्ट्रो|जुयनिता]]
|spouse = [[मिर्ता डियाज बालार्ट]] {{small|(१९४८–५५)}}<br/>डालिया सोटो डेल भेल {{small|(१९८०–२०१६; मृत्यु पर्यन्त)}}
|children = ९, [[एलिना फर्नान्डिज]] सहित
|alma_mater = [[हवाना विश्वविद्यालय]]
|residence = [[सेन्टियागो डे क्युबा प्रान्त|सेन्टियागो डे क्युबा]]
|profession = वकिल
|signature = Fidel Castro Signature.svg
|footnotes = *जुलाई ३१ बाट राष्ट्रपति अधिकार राउल क्यास्ट्रोलाई स्थानान्तरित गरेका थिए।
}}
}}


'''फिदेल ऐलेजेन्द्रो कास्त्रो रूस''' ({{Audio|Es-Fidel Castro.ogg|audio}}, १३ अगस्ट १९२६ – २५ मंसिर २०१६) [[क्युबा]]को राजनीतिज्ञ तथा क्युबा क्रान्तिका प्राथमिक नेताहरू मध्येका एक थिए । उनी फेब्रुअरी १९५९ देखि डिसेम्बर १९७६ सम्म क्युबाको प्रधानमन्त्री र फेरि क्युबाको राज्य परिषदको अध्यक्ष (राष्ट्रपति) भएका थिए। उनले फेब्रुअरी २००८ मा आफ्नो पदबाट राजिनामा दिएका थिए।
'''फिडेल ऐलेजेन्ड्रो क्यास्ट्रो रूस''' ({{IPAc-en|ˈ|k|æ|s|t|r|oʊ}};<ref>[http://www.dictionary.com/browse/castro "Castro"]. ''[[Random House Webster's Unabridged Dictionary]]''.</ref> {{IPA-es|fiˈðel aleˈxandɾo ˈkastɾo ˈrus|am}} अनु. फिदेल ऐलेजेन्द्रो कास्त्रो रूस; सन् १९२६ अगस्ट १३सन् २०१६ नोभेम्बर २५) [[क्युबा]]को राजनीतिज्ञ तथा क्युबा क्रान्तिका प्राथमिक नेताहरू मध्येका एक थिए। उनी सन् १९५९ फेब्रुअरीदेखि सन् १९७६ डिसेम्बरसम्म क्युबाको प्रधानमन्त्री र फेरि क्युबाको राज्य परिषदको अध्यक्ष (राष्ट्रपति) भएका थिए। उनले सन् २००८ फेब्रुअरीमा आफ्नो पदबाट राजिनामा दिएका थिए।

==जीवनी==
उनी एउटा धनी परिवारमा जन्मिएका थिए र उनले कानुनमा स्नातकोत्तर प्राप्त गरेका थिए। हबाना विश्वविद्धालयमा अध्ययन गर्दा उनले आफ्नो राजनीतिक जीवनको सुरूवात गरेका थिए र क्युबाको राजनीतिमा एक मान्यता प्राप्त व्यक्ति बनेका थिए। उनको राजनीतिक जीवन [[फुल्गेङ्कियो बतिस्ता]] शासन र [[संयुक्त राज्य अमेरिका]]को क्युबाको [[राष्ट्रहित]]मा राजनीतिक र कारपोरेट कम्पनीहरूको प्रभावको आलोचक रहेको छन् । उनलाई उत्साहजनक रुपमा, तर सीमित, समर्थक मिले र उनले अधिकारीहरूको ध्यान आकर्षित गर्‍यो ।<ref>{{cite book | last =DePalma | first =Anthony | year = 2006 | month = | url = | title =The Man Who Invented Fidel | publisher =Public Affairs}}</ref> उनले [[मोंकाडा बैरकों]]मा १९६३ मा असफल हमलाको नेतृत्व गरे जसपछि उनी गिरफ्तार भए, उनीमा मुद्दा चला, उनी जेलमा रहे र त्यस पछि रिहा गरिए.इसपछि बतिस्ताको क्युबामा हमलाको लागि मान्छेहरूलाई संगठित र प्रशिक्षित गर्नको लागि उनी [[मेक्सिको]]<ref name="The Spirit Of Moncada">{{cite web | last =Bockman | first =Larry James | authorlink = | coauthors = |date= | year = 1984 | month =April 1 | url =http://www.globalsecurity.org/military/library/report/1984/BLJ.htm | title =The Spirit Of Moncada: Fidel Castro's Rise To Power, 1953 - 1959 | work = | pages = | publisher = | language = | accessdate =2006-06-13 }}</ref><ref name="Sweig">{{cite book |first=Julia E. |last=Sweig |year=2002 | title=Inside the Cuban Revolution |publisher= Harvard University Press |isbn=0-674-00848-0}}</ref> पुगे । उनी र उनको क्रांतिकारी साथीहरूले डिसेम्बर १९५६ मा मेक्सिको छोडिदिए दिए र पुन: क्युबा फर्किए ।
उनी एउटा धनी परिवारमा जन्मिएका थिए र उनले कानुनमा स्नातकोत्तर प्राप्त गरेका थिए। हबाना विश्वविद्धालयमा अध्ययन गर्दा उनले आफ्नो राजनीतिक जीवनको सुरूवात गरेका थिए र क्युबाको राजनीतिमा एक मान्यता प्राप्त व्यक्ति बनेका थिए। उनको राजनीतिक जीवन [[फुल्गेङ्कियो बतिस्ता]] शासन र [[संयुक्त राज्य अमेरिका]]को क्युबाको [[राष्ट्रहित]]मा राजनीतिक र कारपोरेट कम्पनीहरूको प्रभावको आलोचक रहेको छन् । उनलाई उत्साहजनक रुपमा, तर सीमित, समर्थक मिले र उनले अधिकारीहरूको ध्यान आकर्षित गर्‍यो ।<ref>{{cite book | last =DePalma | first =Anthony | year = 2006 | month = | url = | title =The Man Who Invented Fidel | publisher =Public Affairs}}</ref> उनले [[मोंकाडा बैरकों]]मा १९६३ मा असफल हमलाको नेतृत्व गरे जसपछि उनी गिरफ्तार भए, उनीमा मुद्दा चला, उनी जेलमा रहे र त्यस पछि रिहा गरिए.इसपछि बतिस्ताको क्युबामा हमलाको लागि मान्छेहरूलाई संगठित र प्रशिक्षित गर्नको लागि उनी [[मेक्सिको]]<ref name="The Spirit Of Moncada">{{cite web | last =Bockman | first =Larry James | authorlink = | coauthors = |date= | year = 1984 | month =April 1 | url =http://www.globalsecurity.org/military/library/report/1984/BLJ.htm | title =The Spirit Of Moncada: Fidel Castro's Rise To Power, 1953 - 1959 | work = | pages = | publisher = | language = | accessdate =2006-06-13 }}</ref><ref name="Sweig">{{cite book |first=Julia E. |last=Sweig |year=2002 | title=Inside the Cuban Revolution |publisher= Harvard University Press |isbn=0-674-00848-0}}</ref> पुगे । उनी र उनको क्रांतिकारी साथीहरूले डिसेम्बर १९५६ मा मेक्सिको छोडिदिए दिए र पुन: क्युबा फर्किए ।



१२:३४, २१ अगस्ट २०२० जस्तै गरी पुनरावलोकन

फिडेल क्यास्ट्रो
क्युबाको १७औँ राष्ट्रपति
कार्यकाल
सन् १९७६ डिसेम्बर २ – सन् २००८ फेब्रुअरी २४
प्रधानमन्त्रीस्वयं
उपराष्ट्रपतिराउल क्यास्ट्रो
पूर्वाधिकारीओस्वाल्डो डोर्तिकोस तोर्रादो
उतराधिकारीराउल क्यास्ट्रो
कम्युनिस्ट पार्टी अफ क्युबाको केन्द्रीय समितिको प्रथम सचिव
कार्यकाल
सन् १९६१ जुन २४ – सन् २०११ अप्रिल १९,
सहायकराउल क्यास्ट्रो
पूर्वाधिकारीब्लास रोका कल्देरियो
उतराधिकारीराउल क्यास्ट्रो
क्युबा मन्त्रिपरिषदको अध्यक्ष
कार्यकाल
सन् १९७६ डिसेम्बर २ – सन् २००८ फेब्रुअरी २४
राष्ट्रपतिस्वयं
पूर्वाधिकारीस्वयं (प्रधानमन्त्रीको रूपमा)
उतराधिकारीराउल क्यास्ट्रो
क्युबाको १६औँ राष्ट्रपति
कार्यकाल
सन् १९५९ फेब्रुअरी १६ – सन् १९७६ डिसेम्बर २
राष्ट्रपतिम्यानुअल उर्रुतिया लियो
ओस्वाल्डो डोर्तिकोस तोर्रादो
पूर्वाधिकारीजोस मिरो कादोना
उतराधिकारीस्वयं (मन्त्रिपरिषदको अध्यक्षको रूपमा)
असंलग्न आन्दोलनको ७औँ र २३औँ महासचिव
कार्यकाल
सन् २००६ सेप्टेम्बर १६ – सन् २००८ फेब्रुअरी २४
पूर्वाधिकारीअब्दुल्लाह अहमद बदावी
उतराधिकारीराउल क्यास्ट्रो
कार्यकाल
सन् १९७९ सेप्टेम्बर १० – सन् १९८३ मार्च ६
पूर्वाधिकारीजुनिअस रिचर्ड जयवर्धने
उतराधिकारीनीलम संजीव रेड्डी
व्यक्तिगत विवरण
जन्म
फिदेल ऐलेजेन्द्रो कास्त्रो रुस

सन् १९२६ अगस्ट १३
बिरान, होल्गुइन प्रान्त, क्युबा
मृत्यु२५ नोभेम्बर २०१६(2016-11-25) (उमेर ९०)
हवाना, क्युबा
राजनीतिक दलपार्तिदो ओर्थोदोक्सो
(१९४६–५२)
२६ जुलाईको आन्दोलन
(१९५३–६५)
कम्युनिस्ट पार्टी अफ क्युबा
(१९६५–२०१६)
जीवन साथी(हरू)मिर्ता डियाज बालार्ट (१९४८–५५)
डालिया सोटो डेल भेल (१९८०–२०१६; मृत्यु पर्यन्त)
नाताराउल, रेमन, जुयनिता
सन्तान(हरू)९, एलिना फर्नान्डिज सहित
निवाससेन्टियागो डे क्युबा
मातृ शिक्षाप्रतिष्ठानहवाना विश्वविद्यालय
जीवनवृतिवकिल
हस्ताक्षर
  • जुलाई ३१ बाट राष्ट्रपति अधिकार राउल क्यास्ट्रोलाई स्थानान्तरित गरेका थिए।

फिडेल ऐलेजेन्ड्रो क्यास्ट्रो रूस (/ˈkæstr/;[१] अमेरिकी स्पेनी: [fiˈðel aleˈxandɾo ˈkastɾo ˈrus] अनु. फिदेल ऐलेजेन्द्रो कास्त्रो रूस; सन् १९२६ अगस्ट १३ – सन् २०१६ नोभेम्बर २५) क्युबाको राजनीतिज्ञ तथा क्युबा क्रान्तिका प्राथमिक नेताहरू मध्येका एक थिए। उनी सन् १९५९ फेब्रुअरीदेखि सन् १९७६ डिसेम्बरसम्म क्युबाको प्रधानमन्त्री र फेरि क्युबाको राज्य परिषदको अध्यक्ष (राष्ट्रपति) भएका थिए। उनले सन् २००८ फेब्रुअरीमा आफ्नो पदबाट राजिनामा दिएका थिए।

जीवनी

उनी एउटा धनी परिवारमा जन्मिएका थिए र उनले कानुनमा स्नातकोत्तर प्राप्त गरेका थिए। हबाना विश्वविद्धालयमा अध्ययन गर्दा उनले आफ्नो राजनीतिक जीवनको सुरूवात गरेका थिए र क्युबाको राजनीतिमा एक मान्यता प्राप्त व्यक्ति बनेका थिए। उनको राजनीतिक जीवन फुल्गेङ्कियो बतिस्ता शासन र संयुक्त राज्य अमेरिकाको क्युबाको राष्ट्रहितमा राजनीतिक र कारपोरेट कम्पनीहरूको प्रभावको आलोचक रहेको छन् । उनलाई उत्साहजनक रुपमा, तर सीमित, समर्थक मिले र उनले अधिकारीहरूको ध्यान आकर्षित गर्‍यो ।[२] उनले मोंकाडा बैरकोंमा १९६३ मा असफल हमलाको नेतृत्व गरे जसपछि उनी गिरफ्तार भए, उनीमा मुद्दा चला, उनी जेलमा रहे र त्यस पछि रिहा गरिए.इसपछि बतिस्ताको क्युबामा हमलाको लागि मान्छेहरूलाई संगठित र प्रशिक्षित गर्नको लागि उनी मेक्सिको[३][४] पुगे । उनी र उनको क्रांतिकारी साथीहरूले डिसेम्बर १९५६ मा मेक्सिको छोडिदिए दिए र पुन: क्युबा फर्किए ।

कास्त्रो क्युबाको क्रान्तिको माध्यमले अमेरिका [५] समर्थित फुल्गेंकियो बतिस्ताको तानाशाहीलाई फाली सत्तामा आए[६] र उसपछि शीघ्र नै क्युबाको प्रधानमन्त्री बने।[७] सन् १९६५ मा उनी क्युबाको कम्युनिस्ट पार्टीका प्रथम सचिव बने र क्युबाको एक-दलीय समाजवादी गणतन्त्र बनाउनमा नेतृत्व दिए। १९७६ मा उनी क्युबाको राज्य परिषदराज्य परिषद र मन्त्रिपरिषदको अध्यक्ष (राष्ट्रपति) बने।

यो पनि हेर्नुहोस्

सन्दर्भ सामग्रीहरू

  1. "Castro". Random House Webster's Unabridged Dictionary.
  2. DePalma, Anthony (२००६), The Man Who Invented Fidel, Public Affairs। 
  3. Bockman, Larry James (April 1 १९८४), "The Spirit Of Moncada: Fidel Castro's Rise To Power, 1953 - 1959", अन्तिम पहुँच २००६-०६-१३  |month= प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता)
  4. Sweig, Julia E. (२००२), Inside the Cuban Revolution, Harvard University Press, आइएसबिएन 0-674-00848-0 
  5. औडियो: क्युबा मार्क्स 50 इयर्स सिंस 'ट्रियम्फैंट रिवोल्यूशन', जेसन ब्युबिएन द्धारा, NPR औल थिंग्स कन्सिडर्ड , 1 जनवरी 2009
  6. फुलजेंसियो बतिस्ताको लागि "इनसाइक्लोपीडिया ब्रिटैनिका"मा प्रविष्टि
  7. "1959: Castro sworn in as Cuban PM", BBC News, अन्तिम पहुँच २००६-०६-०६ 

बाह्य लिङ्कहरू