"भर्सायको सन्धि" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
Content deleted Content added
सा बोट: स्वचालित पाठ परिवर्तन (-पोल्याण्ड +पोल्यान्ड)
सा →‎सन्धिको मूल्यांकन: clean up, replaced: इङ्गल्याण्ड → इङ्ल्यान्ड स्वतःविकी ब्राउजर प्रयोग गर्दै
पङ्क्ति ३६: पङ्क्ति ३६:
== सन्धिको मूल्यांकन ==
== सन्धिको मूल्यांकन ==
यस सन्धिको वर्णन गरिएको छ र धेरै सम्झौताहरूमा विश्व इतिहासमा विवादित छ। वास्तवमा, यो सन्धिले विश्व इतिहासको इतिहासलाई गहिरो असर पारेको छ। यी सन्धिहरूले कडा आलोचना गरेका छन् र यसलाई [[दोस्रो विश्व युद्ध|दोस्रो विश्वयुद्ध]]को बीउको रूपमा बुझ्न सकिन्छ। यस सन्धिका आलोचनालाई निम्न बिन्दुहरूमा देख्न सकिन्छ:
यस सन्धिको वर्णन गरिएको छ र धेरै सम्झौताहरूमा विश्व इतिहासमा विवादित छ। वास्तवमा, यो सन्धिले विश्व इतिहासको इतिहासलाई गहिरो असर पारेको छ। यी सन्धिहरूले कडा आलोचना गरेका छन् र यसलाई [[दोस्रो विश्व युद्ध|दोस्रो विश्वयुद्ध]]को बीउको रूपमा बुझ्न सकिन्छ। यस सन्धिका आलोचनालाई निम्न बिन्दुहरूमा देख्न सकिन्छ:
*संलग्न संधि: <br>
*संलग्न संधि:
भर्सेलिजको सन्धि"अनुबंध संधि" नामको रूपमा चिनिन्छ, यानी "एक वैधानिक शान्ति" को संज्ञा भनेर चिनिन्छ। यस सन्धिको तयारी गर्दा [[जर्मनी]]लाई सम्मेलनमा लिईएको थिएन। यो स्वीकार गरेपछि सहयोगी मित्रहरूको आदेश थियो, त्यहाँ जर्मनीको कुनै अर्को तरिका थिएन। तथ्यको रूपमा, यो जर्मन जनतामा निर्णय गरिएको थियो कि यो एक संयुक्त सम्झौता हो जुन स्वीकार्नु पर्ने बाध्यता छैन। यो कारण जर्मनीले अनुबन्ध प्रावधानहरू बन्द गर्यो।
भर्सेलिजको सन्धि"अनुबंध संधि" नामको रूपमा चिनिन्छ, यानी "एक वैधानिक शान्ति" को संज्ञा भनेर चिनिन्छ। यस सन्धिको तयारी गर्दा [[जर्मनी]]लाई सम्मेलनमा लिईएको थिएन। यो स्वीकार गरेपछि सहयोगी मित्रहरूको आदेश थियो, त्यहाँ जर्मनीको कुनै अर्को तरिका थिएन। तथ्यको रूपमा, यो जर्मन जनतामा निर्णय गरिएको थियो कि यो एक संयुक्त सम्झौता हो जुन स्वीकार्नु पर्ने बाध्यता छैन। यो कारण जर्मनीले अनुबन्ध प्रावधानहरू बन्द गर्यो।
* सार्वजनिक शान्ति उल्लेख गरिएका प्रावधान, कूटनीतिक शान्ति: <br>
* सार्वजनिक शान्ति उल्लेख गरिएका प्रावधान, कूटनीतिक शान्ति:
भर्सेलिजको सन्धि सम्झौता जनताको चासो र आकांक्षाहरू पूरा गर्न सकेन। त्यहाँ थुप्रै क्षेत्रीय व्यवस्थाहरू थिए जसमा संशोधनको आवश्यकता थियो। क्षतिपूर्तिमा धेरै यस्ता प्रावधानहरू थिए कि युरोपको औद्योगिक पुनरुत्थानले विनाशकारी झन्डा बिना बरामद गर्न सक्दैन। यस प्रकार जनताको शान्तिको सन्धि पूरा भएन।
भर्सेलिजको सन्धि सम्झौता जनताको चासो र आकांक्षाहरू पूरा गर्न सकेन। त्यहाँ थुप्रै क्षेत्रीय व्यवस्थाहरू थिए जसमा संशोधनको आवश्यकता थियो। क्षतिपूर्तिमा धेरै यस्ता प्रावधानहरू थिए कि युरोपको औद्योगिक पुनरुत्थानले विनाशकारी झन्डा बिना बरामद गर्न सक्दैन। यस प्रकार जनताको शान्तिको सन्धि पूरा भएन।
*कठोर र अपमानजनक अवस्था: <br>
*कठोर र अपमानजनक अवस्था:
भएको सम्झौता द्वारा जर्मनी भताभुंग, बस्ती खोसिएर नाङ्गै आर्थिक लङ्गडो भयो, आर्थिक स्रोतहरूमा राष्ट्रका स्वामित्व स्थापित गरिएको थियो र सैन्यलाई चुनौती दिईयो । क्षतिपूर्तिको अवस्था अत्यन्तै कठोर र अपमानजनक थियो। क्षतिपूर्तिको गैर-भुक्तानीको घटनामा, जर्मनीको इलाकाहरूमा कब्जा गर्ने कुरा भयो। वास्तवमा, विजयी राष्ट्र जर्मनीले प्रतिकृयाको अधीनमा कठोर परिस्थितिहरू पाउँछन्। सन्धिका सर्तहरू यति कठोर थिए कि कुनै आत्म-सम्मानजनक, सभ्य राष्ट्रले यसलाई सहन सक्छ। चर्चिलको शब्दहरूमा, "यसको आर्थिक परिस्थिति केही हदसम्म बेवकूफ र अचम्मलाग्दो थियो कि उनीहरूले यसलाई स्पष्ट रूपमा अर्थहीन बनाए।"
भएको सम्झौता द्वारा जर्मनी भताभुंग, बस्ती खोसिएर नाङ्गै आर्थिक लङ्गडो भयो, आर्थिक स्रोतहरूमा राष्ट्रका स्वामित्व स्थापित गरिएको थियो र सैन्यलाई चुनौती दिईयो । क्षतिपूर्तिको अवस्था अत्यन्तै कठोर र अपमानजनक थियो। क्षतिपूर्तिको गैर-भुक्तानीको घटनामा, जर्मनीको इलाकाहरूमा कब्जा गर्ने कुरा भयो। वास्तवमा, विजयी राष्ट्र जर्मनीले प्रतिकृयाको अधीनमा कठोर परिस्थितिहरू पाउँछन्। सन्धिका सर्तहरू यति कठोर थिए कि कुनै आत्म-सम्मानजनक, सभ्य राष्ट्रले यसलाई सहन सक्छ। चर्चिलको शब्दहरूमा, "यसको आर्थिक परिस्थिति केही हदसम्म बेवकूफ र अचम्मलाग्दो थियो कि उनीहरूले यसलाई स्पष्ट रूपमा अर्थहीन बनाए।"
*सन्धि हार्ड र नराम्ररी गलत ठाउँमा भन्दा नरम थियो: <br>
*सन्धि हार्ड र नराम्ररी गलत ठाउँमा भन्दा नरम थियो:
सन्धि मात्र असामान्य कठोर भन्दा नरम थियो र गलत ठाउँमा गलत तरिकाले कठोर थियो। तथाकथित युद्ध अपराध सम्बन्धित प्रावधान जिम्मेवारी तोकिएको भावना सिर्जना गर्न सकिन्छ, दाऊद थमसनले भनएका छन् "मस्यौदा जर्मन प्रतिनिधिहरूमा समावेश गरेर यसलाई उल्लेख गर्न जर्मनहरू वास्तविकता द्वारा स्वीकृत गर्न प्रयास थियो "दोस्रो क्षतिपूर्तिको माग पनि असम्भव मात्रामा बनाइयो, र यसको ठूलो रकम कुनै गम्भीर विचार र छलफल बिना तय गरिएको थियो। जर्मनी र एलाइन्सका लागि यस सम्पत्तिलाई कसरी फिर्ता लिन सम्भवतः यो सम्भव हुन सक्छ, यो विश्लेषण गरिएको थिएन। निरपेक्ष आकार दण्ड र मुआवजा स्पष्ट रूपमा अपरिहार्य र अप्रत्यक्ष थियो। माथि अनावश्यक सबै प्रकारका कठोरहरूले जर्मनीको राष्ट्रिय असफलता र क्रोध व्यक्त गर्ने क्षमताको विरुद्ध कुनै पनि फरक कार्य गरेन। यो सन्धि गलत तरिकाले नम्र थियो, १५ वर्षसम्म 'लीग अफ द म्याच' र १९३५ मा जर्मनीमा फर्किने 'सार क्षेत्र' फर्कन सम्भव थियो। मित्रहरूको अधिकार १५ वर्षका लागि राइनल्याण्डमा खुकुलो साबित भयो।
सन्धि मात्र असामान्य कठोर भन्दा नरम थियो र गलत ठाउँमा गलत तरिकाले कठोर थियो। तथाकथित युद्ध अपराध सम्बन्धित प्रावधान जिम्मेवारी तोकिएको भावना सिर्जना गर्न सकिन्छ, दाऊद थमसनले भनएका छन् "मस्यौदा जर्मन प्रतिनिधिहरूमा समावेश गरेर यसलाई उल्लेख गर्न जर्मनहरू वास्तविकता द्वारा स्वीकृत गर्न प्रयास थियो "दोस्रो क्षतिपूर्तिको माग पनि असम्भव मात्रामा बनाइयो, र यसको ठूलो रकम कुनै गम्भीर विचार र छलफल बिना तय गरिएको थियो। जर्मनी र एलाइन्सका लागि यस सम्पत्तिलाई कसरी फिर्ता लिन सम्भवतः यो सम्भव हुन सक्छ, यो विश्लेषण गरिएको थिएन। निरपेक्ष आकार दण्ड र मुआवजा स्पष्ट रूपमा अपरिहार्य र अप्रत्यक्ष थियो। माथि अनावश्यक सबै प्रकारका कठोरहरूले जर्मनीको राष्ट्रिय असफलता र क्रोध व्यक्त गर्ने क्षमताको विरुद्ध कुनै पनि फरक कार्य गरेन। यो सन्धि गलत तरिकाले नम्र थियो, १५ वर्षसम्म 'लीग अफ द म्याच' र १९३५ मा जर्मनीमा फर्किने 'सार क्षेत्र' फर्कन सम्भव थियो। मित्रहरूको अधिकार १५ वर्षका लागि राइनल्याण्डमा खुकुलो साबित भयो।
* अविश्वसनीय सन्धि: <br>
* अविश्वसनीय सन्धि:
रेफ्रिन्डमको विजेताले विश्वस्तता रवैया अपनाएर जर्मनीको कठोर परिस्थिति अपनाए। फ्रान्सले आफ्नो पुरानो हार र अम्बाजानीको बदला लिन खोज्ने तथ्यलाई हेर्दा, सबै भन्दा ठोस प्रावधानहरू जर्मनीको साथ सन्धिमा बनाइयो।
रेफ्रिन्डमको विजेताले विश्वस्तता रवैया अपनाएर जर्मनीको कठोर परिस्थिति अपनाए। फ्रान्सले आफ्नो पुरानो हार र अम्बाजानीको बदला लिन खोज्ने तथ्यलाई हेर्दा, सबै भन्दा ठोस प्रावधानहरू जर्मनीको साथ सन्धिमा बनाइयो।
* अनुशासन सन्धि: <br>
* अनुशासन सन्धि:
भर्सेलिज सन्धि नैतिक विचकनीय थियो र जर्मनीलाई धोखाधारी मानिएको थियो। जर्मनीले विल्सनको १४ वटा स्रोतको आधारमा युद्ध सन्धि स्वीकार गरेको थियो, तर यस सन्धिमा, विल्सनका यी स्रोतहरूलाई खुला रूपमा उल्लङ्घन गरियो। जर्मनीले राष्ट्रवादका सिद्धान्तको पालन गरेन। उनिहरूमाथि धेरै शर्तहरू लगाईयो। तर विजेता तिनीहरूलाई मुक्त छ। विल्सनको तेस्रो स्रोतको अनुसार, यो अन्तर्राष्ट्रिय व्यापारको सबै बाधाहरू हटाउन प्रयास गर्ने थियो, तर जर्मनीको सामूहिक स्वतन्त्रता सुरक्षित थिएन। तिनको अन्तर्राष्ट्रिय व्यवसाय मित्रताको राष्ट्रसंघको नियन्त्रणमा रहेको छ। १४ स्रोतहरूमा, यो सबै राष्ट्रहरूको हतियारलाई कम गर्न सुझाव दिइएको थियो, तर सहयोगीहरूले जर्मनीको सैन्य शक्तिलाई सीमित पारेका छैनन् उनीहरूको हतियार कम नगरी। सहयोगीहरूले विलसनको १४ वटा स्रोतहरूको पालना गरे जुन उनीहरूको फाइदा थियो। यसरी, जर्मनीद्वारा वारसाको सम्झौतालाई धोका दिइएको थियो। जर्मनीले यो धोकाको बदला लिन लडे।
भर्सेलिज सन्धि नैतिक विचकनीय थियो र जर्मनीलाई धोखाधारी मानिएको थियो। जर्मनीले विल्सनको १४ वटा स्रोतको आधारमा युद्ध सन्धि स्वीकार गरेको थियो, तर यस सन्धिमा, विल्सनका यी स्रोतहरूलाई खुला रूपमा उल्लङ्घन गरियो। जर्मनीले राष्ट्रवादका सिद्धान्तको पालन गरेन। उनिहरूमाथि धेरै शर्तहरू लगाईयो। तर विजेता तिनीहरूलाई मुक्त छ। विल्सनको तेस्रो स्रोतको अनुसार, यो अन्तर्राष्ट्रिय व्यापारको सबै बाधाहरू हटाउन प्रयास गर्ने थियो, तर जर्मनीको सामूहिक स्वतन्त्रता सुरक्षित थिएन। तिनको अन्तर्राष्ट्रिय व्यवसाय मित्रताको राष्ट्रसंघको नियन्त्रणमा रहेको छ। १४ स्रोतहरूमा, यो सबै राष्ट्रहरूको हतियारलाई कम गर्न सुझाव दिइएको थियो, तर सहयोगीहरूले जर्मनीको सैन्य शक्तिलाई सीमित पारेका छैनन् उनीहरूको हतियार कम नगरी। सहयोगीहरूले विलसनको १४ वटा स्रोतहरूको पालना गरे जुन उनीहरूको फाइदा थियो। यसरी, जर्मनीद्वारा वारसाको सम्झौतालाई धोका दिइएको थियो। जर्मनीले यो धोकाको बदला लिन लडे।
*ideological संघर्ष Prnetaon सन्धि: <br>
*ideological संघर्ष Prnetaon सन्धि:
Warsay सन्धि Vicharaen र उद्देश्य (संयुक्त राज्य अमेरिका, इङ्गल्याण्ड, फ्रान्स संघर्ष) तीन प्राचीन थियो। [[वुड्रो विल्सन]]को उच्च तर अव्यावहारिक विचार, आफ्नो Warsay जो Pratibibint को सन्धि आफ्नो imperialist शोषण को mentality आफ्नो सम्झौताको बाबजुद Klimenso र लोयड जर्ज, को अवसरवादी उद्देश्यहरू को राष्ट्रवादी र व्यावहारिक माग बीचको द्वन्द्व थियो। लससनको अनुसार, "विल्सनको आदर्शवाद र अधिवेशनमा भौतिकवादको कडा विरोध थियो र भौतिकवादमा अधिकांश अवस्थामाथि विजय हासिल भयो।"
Warsay सन्धि Vicharaen र उद्देश्य (संयुक्त राज्य अमेरिका, इङ्ल्यान्ड, फ्रान्स संघर्ष) तीन प्राचीन थियो। [[वुड्रो विल्सन]]को उच्च तर अव्यावहारिक विचार, आफ्नो Warsay जो Pratibibint को सन्धि आफ्नो imperialist शोषण को mentality आफ्नो सम्झौताको बाबजुद Klimenso र लोयड जर्ज, को अवसरवादी उद्देश्यहरू को राष्ट्रवादी र व्यावहारिक माग बीचको द्वन्द्व थियो। लससनको अनुसार, "विल्सनको आदर्शवाद र अधिवेशनमा भौतिकवादको कडा विरोध थियो र भौतिकवादमा अधिकांश अवस्थामाथि विजय हासिल भयो।"
*संघर्षको नयाँ चरणको सुरुवात: <br>
*संघर्षको नयाँ चरणको सुरुवात:
भर्सेलिजको सन्धि युरोपेली राष्ट्रहरूको बीच विश्वव्यापी शक्तिको लागि एक नयाँ संघर्ष शुरु गर्यो। १९१९ सम्म, अन्तर्राष्ट्रिय कानुनले देशको सरकार र यसको नागरिकको सम्पत्तिबीच भेदभाव देखायो। तर भर्सेलिजको सन्धि अनुसार, युद्धकारी देशमा एक शर्त हुनेछ।
भर्सेलिजको सन्धि युरोपेली राष्ट्रहरूको बीच विश्वव्यापी शक्तिको लागि एक नयाँ संघर्ष शुरु गर्यो। १९१९ सम्म, अन्तर्राष्ट्रिय कानुनले देशको सरकार र यसको नागरिकको सम्पत्तिबीच भेदभाव देखायो। तर भर्सेलिजको सन्धि अनुसार, युद्धकारी देशमा एक शर्त हुनेछ।



१८:१७, २६ अगस्ट २०२० जस्तै गरी पुनरावलोकन

{{{image_alt}}}
{{{image_alt}}}

भर्सेलिजको (वर्लिस ) सन्धि जर्मनी र मित्र राष्ट्रहरू (बेलायत, फ्रान्स, अमेरिका, रूस आदि) को बीच प्रथम विश्व युद्धको अन्त्यमा भएको थियो। विश्वयुद्धको युद्ध पछि, जर्मनीले २८ जुन १९१९ मा भर्सेलिसको सन्धिमा हस्ताक्षर गरेका हुन्। यसकारण, जर्मनीले यसको जमिनको ठूलो भागको त्याग्नुपर्यो, अन्य राज्य कब्जा गर्न प्रतिबन्ध लगाइयो। आर्मीको आकार सीमित गराइयो र भारी जरिवाना लगाईयो। भर्सेलिसको सन्धि जर्मनीमा लागू भएको थियो। यस कारण एडल्फ हिटलर र अन्य जर्मनहरुले यो सन्धिलाई व्यभिचारी मानिदिए र यसैले यो सम्झौता द्वितीय विश्वयुद्धको कारण थियो।

क्षेत्रीय व्यवस्था / प्रणाली

एल्सास-लरेन क्षेत्र:

भर्सेलिज सन्धिको क्षेत्रीय परिवर्तनहरूद्वारा जर्मनीको अंग-भंग भयो। १८७१ मा, जर्मनीले फ्रान्सबाट एलिस-लरेनको क्षेत्रमा कब्जा गरेको थियो। सबैले एक स्वरले यो एक गलत काम थियो र यसको अन्त्य आवश्यक छ भनेर स्विकार गरे। त्यसकारण, सन्धिका सर्तहरूबमोजिम, अल्स्सा-लोरेन फ्रान्सले पायो।

रिनल्याण्ड:

फ्रान्सको सुरक्षाको दृष्टिकोणमा, मित्र राष्ट्रका सेनाहरू जर्मनीमा १५ वर्षसम्म रहनेछन् र राइन नदीको वरिपरि क्षेत्र स्थायी रूपमा निःशस्त्र गरिनुपर्छ ताकि जर्मनी कुनै किसिमको आक्रमण बनाउन नसकोस्।

सार क्षेत्र

सार क्षेत्र जर्मनीको कोइला क्षेत्रको लागि प्रसिद्ध थियो। यस क्षेत्रको शासनको जिम्मेवारी राष्ट्रलाई सौंपिएको थियो, तर कोइला खानीको स्वामित्व फ्रान्सले लिएको थिए। १५ वर्ष पछि, एक रेफ्रिजियम निश्चित हुनेछ र सार को मान्छे जर्मनी संग या फ्रान्स संग रहन चाहान्छ भन्ने निर्णय पनी यो सन्धीमा पारित भएको थियो। यदि सरस्वती जर्मनीसँग भेट्न चाहन्छन् भने, त्यसपछि जर्मनीले फ्रान्समा एक निश्चित मूल्य तिर्न खरिदहरू फिर्ता गर्नेछ।

बेल्जियम र डेनमार्कको प्राप्ति:

युरोपेली संघ र मालमोडीको क्षेत्र बेल्जियमको अधीनमा रहेको थियो। स्चलेस्विगमा एक रेन्जेन्डम डेनमार्कको उत्तरी भाग मा दिइएको थियो।

जर्मनीको पूर्वी सीमा:

जर्मनीले पूर्वी सिमानामा सबैभन्दा नराम्रो क्षति प्राप्त भएको थियो। सहयोगीहरूले एक स्वतन्त्र पोल्यान्ड राज्य निर्माण गर्ने निर्णय गरे। दानजिंग को एक स्वतन्त्र शहरमा परिवर्तित गरिएको थियो । यो राष्ट्र संघका संरक्षणको तहतम राखि गया था। पोल्यान्डमा समुद्री मार्ग दिन, डगको पोर्ट प्रयोग गर्ने अधिकार दिइएको थियो। माम्मेल को पोर्ट जर्मनी ले लिथुआनिया लाई दिइएको थियो। जर्मनीले चेकोस्लोवाकियाको अवस्था पहिचान गर्यो। यसरी, क्षेत्रीय व्यवस्था अन्तर्गत, जर्मनीले २५,००० वर्ग माइल क्षेत्र र ७० लाख जनसङ्ख्या गुमायो।

जर्मन औपनिवेशीकरण प्रणाली:

मित्र राष्ट्रहरूले आफ्नै साम्राज्यमा जर्मन उपनिवेशहरू भेट्न चाहन्थे, तर विल्सनले यसको कडा विरोध गरे। वुड्रो विल्सनको विरोधको कारण, मित्र राष्ट्रहरूले सुरक्षा प्रणाली सुरु गरे। यसको अर्थ पछाडि रहेका देशहरूको उचित कल्याण र विकास हो। सभ्य राष्ट्रहरूमा, पवित्र सम्पदाको रूप राष्ट्रलाई यसको प्रगतिमा दिइनेछ। मिन्डेटा प्रणाली अन्तर्गत, जर्मनीले सबैको उपनिवेश छोड्न र मित्र राष्ट्रहरूको संरक्षणमा राख्नुपर्छ। जर्मनी प्रशान्त महासागरका थुप्रै द्वीपहरूमा र अफ्रिका महाद्वीपमा खोलिएको जर्मनी हरायो।

सैन्य प्रणाली

जर्मन सेनाको अधिकतम संख्या १ लाख दिइएको थियो। अनिवार्य सैन्य सेवा प्रतिबन्धित गरियो। हवाई जहाजहरू प्रतिबन्धित छन्। यसको अतिरिक्त, नौसेना शक्ति पनि सीमित थियो। जर्मनीमा केवल नौसेनाको मात्र ६ युद्धक्षेत्रलाई अनुमति दिइएको थियो सहयोगीहरूका पनडुब्बीहरूलाई कम लगाउने बारे कुरा भयो। मित्रताक सैन्य आयोगलाई जर्मनीको खर्च निवारण प्रणालीको रखरखावको निगरानीको लागि स्थापित गरियो। यस प्रकार, जर्मनी सैन्य दृष्टि संग विलम्बित भएको थियो।

वित्तीय प्रणाली

यस सन्धिमा जर्मनी र यसका सहयोगीहरू युद्धको लागि मात्र जिम्मेवार मानिन्छन्। यसैले, युद्धमा लड्ने सबै साथीहरूको लागि, जर्मनीलाई क्षतिपूर्ति गर्न आग्रह गरिएको थियो, १९२१ सम्म जर्मनीले ५ अरब डलर सहयोग पुर्याउनेछ। जर्मनीबाट केही वस्तुहरूको आयात र निर्यातका लागि सहयोगीहरूलाई विशेष सेवा दिइएको थियो। नहरको अन्तरराष्ट्रीयकरण सबै जहाजहरूमा खुला थियो।

नैतिक दायित्व

सन्धिको २३१ औं सन्धिको अनुसार जर्मनी सबै क्षति र युद्धको लागि जिम्मेवार बनाइयो।

राजनीतिक व्यवस्था

राष्ट्रसंघको स्थापना राजनीतिक प्रणाली अन्तर्गत भर्सेलिजको सन्धिको एक महत्वपूर्ण भाग थियो। संयुक्त राष्ट्रसंघको उद्देश्य अन्तर्राष्ट्रिय सहयोग र सुरक्षा कायम राख्नु थियो।

सन्धिको मूल्यांकन

यस सन्धिको वर्णन गरिएको छ र धेरै सम्झौताहरूमा विश्व इतिहासमा विवादित छ। वास्तवमा, यो सन्धिले विश्व इतिहासको इतिहासलाई गहिरो असर पारेको छ। यी सन्धिहरूले कडा आलोचना गरेका छन् र यसलाई दोस्रो विश्वयुद्धको बीउको रूपमा बुझ्न सकिन्छ। यस सन्धिका आलोचनालाई निम्न बिन्दुहरूमा देख्न सकिन्छ:

  • संलग्न संधि:

भर्सेलिजको सन्धि"अनुबंध संधि" नामको रूपमा चिनिन्छ, यानी "एक वैधानिक शान्ति" को संज्ञा भनेर चिनिन्छ। यस सन्धिको तयारी गर्दा जर्मनीलाई सम्मेलनमा लिईएको थिएन। यो स्वीकार गरेपछि सहयोगी मित्रहरूको आदेश थियो, त्यहाँ जर्मनीको कुनै अर्को तरिका थिएन। तथ्यको रूपमा, यो जर्मन जनतामा निर्णय गरिएको थियो कि यो एक संयुक्त सम्झौता हो जुन स्वीकार्नु पर्ने बाध्यता छैन। यो कारण जर्मनीले अनुबन्ध प्रावधानहरू बन्द गर्यो।

  • सार्वजनिक शान्ति उल्लेख गरिएका प्रावधान, कूटनीतिक शान्ति:

भर्सेलिजको सन्धि सम्झौता जनताको चासो र आकांक्षाहरू पूरा गर्न सकेन। त्यहाँ थुप्रै क्षेत्रीय व्यवस्थाहरू थिए जसमा संशोधनको आवश्यकता थियो। क्षतिपूर्तिमा धेरै यस्ता प्रावधानहरू थिए कि युरोपको औद्योगिक पुनरुत्थानले विनाशकारी झन्डा बिना बरामद गर्न सक्दैन। यस प्रकार जनताको शान्तिको सन्धि पूरा भएन।

  • कठोर र अपमानजनक अवस्था:

भएको सम्झौता द्वारा जर्मनी भताभुंग, बस्ती खोसिएर नाङ्गै आर्थिक लङ्गडो भयो, आर्थिक स्रोतहरूमा राष्ट्रका स्वामित्व स्थापित गरिएको थियो र सैन्यलाई चुनौती दिईयो । क्षतिपूर्तिको अवस्था अत्यन्तै कठोर र अपमानजनक थियो। क्षतिपूर्तिको गैर-भुक्तानीको घटनामा, जर्मनीको इलाकाहरूमा कब्जा गर्ने कुरा भयो। वास्तवमा, विजयी राष्ट्र जर्मनीले प्रतिकृयाको अधीनमा कठोर परिस्थितिहरू पाउँछन्। सन्धिका सर्तहरू यति कठोर थिए कि कुनै आत्म-सम्मानजनक, सभ्य राष्ट्रले यसलाई सहन सक्छ। चर्चिलको शब्दहरूमा, "यसको आर्थिक परिस्थिति केही हदसम्म बेवकूफ र अचम्मलाग्दो थियो कि उनीहरूले यसलाई स्पष्ट रूपमा अर्थहीन बनाए।"

  • सन्धि हार्ड र नराम्ररी गलत ठाउँमा भन्दा नरम थियो:

सन्धि मात्र असामान्य कठोर भन्दा नरम थियो र गलत ठाउँमा गलत तरिकाले कठोर थियो। तथाकथित युद्ध अपराध सम्बन्धित प्रावधान जिम्मेवारी तोकिएको भावना सिर्जना गर्न सकिन्छ, दाऊद थमसनले भनएका छन् "मस्यौदा जर्मन प्रतिनिधिहरूमा समावेश गरेर यसलाई उल्लेख गर्न जर्मनहरू वास्तविकता द्वारा स्वीकृत गर्न प्रयास थियो "दोस्रो क्षतिपूर्तिको माग पनि असम्भव मात्रामा बनाइयो, र यसको ठूलो रकम कुनै गम्भीर विचार र छलफल बिना तय गरिएको थियो। जर्मनी र एलाइन्सका लागि यस सम्पत्तिलाई कसरी फिर्ता लिन सम्भवतः यो सम्भव हुन सक्छ, यो विश्लेषण गरिएको थिएन। निरपेक्ष आकार दण्ड र मुआवजा स्पष्ट रूपमा अपरिहार्य र अप्रत्यक्ष थियो। माथि अनावश्यक सबै प्रकारका कठोरहरूले जर्मनीको राष्ट्रिय असफलता र क्रोध व्यक्त गर्ने क्षमताको विरुद्ध कुनै पनि फरक कार्य गरेन। यो सन्धि गलत तरिकाले नम्र थियो, १५ वर्षसम्म 'लीग अफ द म्याच' र १९३५ मा जर्मनीमा फर्किने 'सार क्षेत्र' फर्कन सम्भव थियो। मित्रहरूको अधिकार १५ वर्षका लागि राइनल्याण्डमा खुकुलो साबित भयो।

  • अविश्वसनीय सन्धि:

रेफ्रिन्डमको विजेताले विश्वस्तता रवैया अपनाएर जर्मनीको कठोर परिस्थिति अपनाए। फ्रान्सले आफ्नो पुरानो हार र अम्बाजानीको बदला लिन खोज्ने तथ्यलाई हेर्दा, सबै भन्दा ठोस प्रावधानहरू जर्मनीको साथ सन्धिमा बनाइयो।

  • अनुशासन सन्धि:

भर्सेलिज सन्धि नैतिक विचकनीय थियो र जर्मनीलाई धोखाधारी मानिएको थियो। जर्मनीले विल्सनको १४ वटा स्रोतको आधारमा युद्ध सन्धि स्वीकार गरेको थियो, तर यस सन्धिमा, विल्सनका यी स्रोतहरूलाई खुला रूपमा उल्लङ्घन गरियो। जर्मनीले राष्ट्रवादका सिद्धान्तको पालन गरेन। उनिहरूमाथि धेरै शर्तहरू लगाईयो। तर विजेता तिनीहरूलाई मुक्त छ। विल्सनको तेस्रो स्रोतको अनुसार, यो अन्तर्राष्ट्रिय व्यापारको सबै बाधाहरू हटाउन प्रयास गर्ने थियो, तर जर्मनीको सामूहिक स्वतन्त्रता सुरक्षित थिएन। तिनको अन्तर्राष्ट्रिय व्यवसाय मित्रताको राष्ट्रसंघको नियन्त्रणमा रहेको छ। १४ स्रोतहरूमा, यो सबै राष्ट्रहरूको हतियारलाई कम गर्न सुझाव दिइएको थियो, तर सहयोगीहरूले जर्मनीको सैन्य शक्तिलाई सीमित पारेका छैनन् उनीहरूको हतियार कम नगरी। सहयोगीहरूले विलसनको १४ वटा स्रोतहरूको पालना गरे जुन उनीहरूको फाइदा थियो। यसरी, जर्मनीद्वारा वारसाको सम्झौतालाई धोका दिइएको थियो। जर्मनीले यो धोकाको बदला लिन लडे।

  • ideological संघर्ष Prnetaon सन्धि:

Warsay सन्धि Vicharaen र उद्देश्य (संयुक्त राज्य अमेरिका, इङ्ल्यान्ड, फ्रान्स संघर्ष) तीन प्राचीन थियो। वुड्रो विल्सनको उच्च तर अव्यावहारिक विचार, आफ्नो Warsay जो Pratibibint को सन्धि आफ्नो imperialist शोषण को mentality आफ्नो सम्झौताको बाबजुद Klimenso र लोयड जर्ज, को अवसरवादी उद्देश्यहरू को राष्ट्रवादी र व्यावहारिक माग बीचको द्वन्द्व थियो। लससनको अनुसार, "विल्सनको आदर्शवाद र अधिवेशनमा भौतिकवादको कडा विरोध थियो र भौतिकवादमा अधिकांश अवस्थामाथि विजय हासिल भयो।"

  • संघर्षको नयाँ चरणको सुरुवात:

भर्सेलिजको सन्धि युरोपेली राष्ट्रहरूको बीच विश्वव्यापी शक्तिको लागि एक नयाँ संघर्ष शुरु गर्यो। १९१९ सम्म, अन्तर्राष्ट्रिय कानुनले देशको सरकार र यसको नागरिकको सम्पत्तिबीच भेदभाव देखायो। तर भर्सेलिजको सन्धि अनुसार, युद्धकारी देशमा एक शर्त हुनेछ।