वेड जाइलेस

वेड जाइलेस
प्रकार	वर्णमाला रोमानीकरण
सृष्टिकर्ता	थोमस फ्रान्सिस वेड र हर्बर्ट जाइलेस
सिर्जना	१९औँ शताब्दी
भाषाहरू	मन्दारिन चिनियाँ
आईएसओ १५९२४
आईएसओ १५९२४	BCP 47 variant subtag: wadegile
चिनियाँ	威翟式拼音
प्रतिलेखनहरू मानक मन्दारिन हान्यु फिनयिन Wēi-Zhái Shì Pīnyīn बोपोमोफो ㄨㄟ ㄓㄞˊ ㄕˋ ㄆㄧㄣ ㄧㄣ Gwoyeu Romatzyh Uei Jair Shyh Pin'in वेड जाइलेस Wei1 Chai2 Shih4 Pʻin1-yin1 Tongyong Pinyin Wei Jhái Shìh Pin-yin Yale Romanization Wēi Jái Shr̀ Pīnyīn MPS2 Wēi Jái Shr̀ Pīnyīn आइपिए [wéɪ̯ t͡ʂǎɪ̯ ʂɨ̂ pʰín.ín]

ताइवान जलसन्धिको नक्सा, ताइवानमा वेड-जाइलेस प्रयोग गर्ने नामहरू देखाइएको छ भने मुख्यभूमि चीनमा फिनयिन प्रयोग देख्न सकिन्छ

वेड जाइलेस मन्दारिन चिनियाँहरूको लागि रोमनीकरण प्रणाली हो। यो १९औँ शताब्दीको मध्यतिर थोमस फ्रान्सिस वेडद्वारा निर्मित प्रणालीबाट विकसित भएको थियो र हर्बर्ट जाइलेसको अ चाइनिज–इङ्लिस डिक्सनरी (सन् १८९२) को साथ यसलाई पूर्ण रूप दिइएको थियो।

उन्नाइसौँ शताब्दीको उत्तरार्धसम्म सामान्य प्रयोगमा रहेको रोमनीकरण प्रणाली नानजिङ बोलीमा आधारित थियो, तर वेड जाइलेस बेइजिङ बोलीमा आधारित थियो र २०औँ शताब्दीको अधिकांश समय अङ्ग्रेजी भाषी संसारमा परिचित लिप्यन्तरण प्रणाली थियो। मुख्यभूमि चीनमा, वेड-जाइलेसलाई प्रायः हान्यु फिनयिनद्वारा प्रतिस्थापित गरिएको छ, जुन आधिकारिक रूपमा सन् १९५८ मा अपनाइएको थियो।

इतिहास

वेड–जाइलेसको विकास चिनियाँ विद्वान र चीनका लागि बेलायती राजदूत थोमस फ्रान्सिस वेडले गरेका थिए जो क्याम्ब्रिज विश्वविद्यालयमा चिनियाँ भाषाका पहिलो प्राध्यापक थिए। वेडले सन् १८६७ मा, यु-येन चु-एर ची नामक (語言自邇集; 语言言迺迩集) अङ्ग्रेजीमा मन्दारिनको बेइजिङ भाषिकामा पहिलो पाठ्यपुस्तक प्रकाशित गरेका थिए जुन पछि वेड-जाइलेसको रूपमा चिनिन्छ। सन् १८९२ मा चीनका एक बेलायती कूटनीतिज्ञ हर्बर्ट जाइलेस (अ चाइनिज–इङ्लिस डिक्सनरीमा) र उनका छोरा लियोनल जाइलेसले यस प्रणालीलाई थप परिष्कृत गरेका थियो।

पूर्व र अन्तिम रुप

तलका तालिकाहरूले प्रत्येक चिनियाँ ध्वनिको वेड-जाइलेस प्रतिनिधित्व (गाढा प्रकारमा), सम्बन्धित आइपिए ध्वन्यात्मक प्रतीक (वर्ग कोष्ठकहरूमा), र बोपोमोफो र हान्यु फिनयिनमा समकक्ष प्रतिनिधित्वहरू देखाउँदछ।

बाह्य कडीहरू

• चिनियाँ रोमनीकरण रूपान्तरण वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०२१-०३-१० मिति –
• वेड–जाइलेसदेखि फीननिनसम्म चिनियाँ प्रदेश र सहरहरूको रूपान्तरण तालिका