वेब्याक मेसिन

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
वेब्याक मेशिन
साइटको प्रकार
सङ्ग्रह
मालिकइन्टरनेट सङ्ग्रह
युआरएलweb.archive.org Edit this at Wikidata
अलेक्सा क्रम२४९ (नोभेम्बर २०१७ सम्म)[१]
दर्ताइच्छाधीन

वेब्याक मेशिन अङ्ग्रेजी: Wayback Machine इन्टरनेट मा वर्ल्ड वाइड वेब र अन्य जानकारी का लागि संयुक्त राज्य अमेरिकाको सान फ्रान्सिस्को मा रहेको एक गैर-नाफा सङ्गठन मा आधारित इन्टरनेट सङ्ग्रह द्वारा निर्मित डिजिटल अभिलेख हो ।[४][५]

इतिहास[सम्पादन गर्नुहोस्]

इन्टरनेट सङ्ग्रहले अक्टोबर २००१ मा वेब्याक मेशिनको सुरू गर्यो । यो ब्रूस्टर काहलेब्रूस गिलेट द्वारा स्थापित गरिएको थियो । जुन एलेक्सा इन्टरनेटमा सामग्रीहरू राखिएको छ । सेवाले प्रयोगकर्ताहरूलाई समय समयमा वेब पेजहरूको सङ्ग्रहित संस्करण हेर्न सक्षम बनाउँछ । जुन अभिलेखलाई "तीन आयामी सूचकांक" भनिन्छ ।

१९९६ देखि, वेब्याक मेसिनले वेबसाइटहरूको क्याच पृष्ठलाई लिनक्स नोडहरूको ठूलो परिणाममा सङ्ग्रह गर्दैछ । यसले चाहिएको अवसरमा साइटहरू पुन:अवलोकन गर्दछ र नयाँ संस्करण अभिलेख गर्दछ । साइटहरूले साइटमा यूआरएल खोजी बक्समा प्रवेश गर्ने व्यक्तिहरूद्वारा क्याच पृष्ठमा पनि सङ्ग्रह गर्न सक्छन् । इरादा त्यस समाग्रीको सङ्ग्रह गर्ने हो जुन अन्य साइट खोल्न नसकिने वा बन्द हुने हुन्छन् । मेशिनको रचनाकारहरूको समग्र दृष्टि सम्पूर्ण इन्टरनेटको सङ्ग्रह गर्नु हो ।[६]

जानकारी पाँच वर्ष को लागि डिजिटल टेप मा राखिएको थियो । कहले ले कहिलेकाही शोधकर्ता र वैज्ञानिकहरूको अधिक डाटाबेस मा ट्याप गर्न अनुमति दिन्छ । सन् २००१ मा जब अभिलेख आफ्नो पाँचौं वर्षगाठमा पुग्यो, यो क्यालिफोर्निया विश्वविद्यालय, बर्कले विश्वविद्यालय मा एक समारोह मा अनावरण गरियो र जनताका लागि खोलिएको थियो ।[७]

वेब्याक मेसिनको नाम "WABAC मेशिन" को सन्दर्भको रूपमा छनोट गरिएको थियो । समय-यात्रा यन्त्र मा, पे रबडी र शर्मेन्ट ले द रोकि र बुल्डविन्कल शोमा एनिमेटेड कार्टून क्यारेक्टरद्वारा प्रयोग गरिएको थियो । एनिमेटेड कार्टूनको घटक खण्डमा, पेबाडीको सम्भावना इतिहास, क्यारेक्टरहरू नियमित रूपमा मशीनको साक्षी, भाग लिन, र अधिक भन्दा अक्सर इतिहासमा प्रसिद्ध घटनाहरू परिवर्तन गर्न प्रयोग गर्थे ।[८][९]

प्राविधिक विवरण[सम्पादन गर्नुहोस्]

सफ्टवेयरलाई "क्रल" गर्नका लागि विकास गरिएको छ र सबै सार्वजनिक पहुँचयोग्य वर्ल्ड वाइड वेब पृष्ठहरू, गोफर पदानुक्रम, नेटन्यूज बुलेटिन बोर्ड प्रणाली र सफ्टवेयर डाउनलोड गर्न योग्य इन्टरनेटमा सामग्रीहरू डाउनलोड गर्न सकिन्छ ।[१०] यी "क्रलहरू" द्वारा एकत्रित जानकारी इन्टरनेटमा उपलब्ध सबै जानकारी समावेश गर्दैन, किनकि डेटा प्रकाशक ​​द्वारा प्रतिबन्धित वा डेटाबेसमा भण्डारण गरिएको धेरै कुरामा सीमित छैन । आंशिक रूपमा सञ्चालित वेबसाइटहरूमा विसंगतिहरू हटाउनका लागि इन्टरनेट सङ्ग्रहद्वारा संस्थाहरू र सामग्री सिर्जनाकर्ताहरूलाई स्वैच्छिक रूपमा फसल र डिजिटल सामग्रीको सङ्ग्रह सुरक्षित गर्न र डिजिटल संग्रहणहरू सिर्जना गर्न अनुमति दिनको रूपमा प्रयोग गरिएको थियो ।[११]

क्रल विभिन्न स्रोतबाट योगदान गरिन्छ । केहि केहि तेस्रो पक्षबाट आयात गरिएका छन् र अरूलाई आन्तरिक रूपमा अभिलेख राखिएको छ । उदाहरणको लागि स्लोन फाउन्डेसन र एलेक्सले क्रललाई योगदान दिएका छन् । एनआरए र इन्टरनेट मेमोरीको दर्पणमार्फत एनआरए को तर्फबाट चल्दछ । "वर्ल्ड वाइड वेब क्रलहरू" २०१०बाट चलिरहेको छ र वैश्विक वेब मा कब्जा गरिरहेको छ ।[१२]

स्न्यापशट क्याप्चरको आवृत्ति प्रति वेबसाइटमा भिन्न हुन्छ । "विश्वव्यापी वेब क्रलहरू" मा वेबसाइटहरू "क्रल सूची" मा समावेश गरिएको छ । यस साइट क्रल प्रति एक पटक अभिलेख गरिएको छ । एक क्रल महिनाको आधारमा महिना वा पूर्णतया पूरा गर्न सक्दछ । उदाहरणको लागि "वाइड क्रल नम्बर १३" ९ जनवरी, २०१५ मा सुरू भयो र ११ जुलाई, २०१६ मा सम्पन्न भयो ।[१३] तथापि त्यहाँ कुनै पनि समयमा धेरै क्रलहरू हुन सक्दछ र साइट एक पटक भन्दा बढी क्रल सूचीमा समावेश हुन सक्छ । त्यसैले कति पटक साइट क्रल गरिएको छ भन्ने धेरै फरक हुन्छ ।[१४]

सन्दर्भ सामग्रीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

  1. "Archive.org Site Info", Alexa Internet, मूलबाट ३ अगस्ट २०१६-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १८ जुन २०१६  वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण १८ जुन २०१६ मिति
  2. "WayBackMachine.org WHOIS, DNS, & Domain Info – DomainTools", WHOIS, अन्तिम पहुँच २०१६-०३-१३ 
  3. "InternetArchive.org WHOIS, DNS, & Domain Info – DomainTools", WHOIS, अन्तिम पहुँच २०१६-०३-१३ 
  4. "Internet Archive launches WayBack Machine", Online Burma Library, २००१-१०-२५, २०१६-०३-२४-को मूल रूप सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २०१६-०३-१३  |deadurl= प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता)
  5. "The Internet Archive: Building an 'Internet Library'", Internet Archive, २००१-११-३०, मूलबाट नोभेम्बर ३०, २००१-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २०१६-०३-१४  |deadurl= प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता)
  6. Cook, John (नोभेम्बर १, २००१), "Web site takes you way back in Internet history", Seattle Post-Intelligencer, १२ अगस्ट २०१४-को मूल रूप सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १५ अगस्ट २०११  |deadurl= प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता)
  7. "Wayback Goes Way Back on Web", Wired, अक्टोबर २८, २००१, अन्तिम पहुँच अक्टोबर १६, २०१७ 
  8. Green, Heather (फेब्रुअरी २८, २००२), "A Library as Big as the World", BusinessWeek, मूलबाट २० डिसेम्बर २०११-मा सङ्ग्रहित। 
  9. TONG, JUDY (सेप्टेम्बर ८, २००२), "RESPONSIBLE PARTY – BREWSTER KAHLE; A Library Of the Web, On the Web", New York Times, २० फेब्रुअरी २०११-को मूल रूप सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १५ अगस्ट २०११  |deadurl= प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता)
  10. Kahle, Brewster, "Archiving the Internet", Scientific American – March 1997 Issue, ३ अप्रिल २०१२-को मूल रूप सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १९ अगस्ट २०११  |deadurl= प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता) वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण ३ अप्रिल २०१२ मिति
  11. Jeff Kaplan (अक्टोबर २७, २०१४), "Archive-It: Crawling the Web Together", Internet Archive Blogs, अन्तिम पहुँच अक्टोबर १६, २०१७ 
  12. "Worldwide Web Crawls", Internet Archive, अन्तिम पहुँच अक्टोबर १६, २०१७ 
  13. "Wide Crawl Number 13", Internet Archive, अन्तिम पहुँच अक्टोबर १६, २०१७ 
  14. Kalev Leetaru (जनवरी २८, २०१६), "The Internet Archive Turns 20: A Behind the Scenes Look at Archiving the Web", Forbes, अन्तिम पहुँच अक्टोबर १६, २०१७