सन् २०२२ पपुवा न्युगिनी भूकम्प
| युटिसी समय | 2022-09-10 23:46:55 |
|---|---|
| भूकम्प मापन केन्द्र घटना | 624804659 |
| संयुक्त राज्य भूवैज्ञानिक सर्वेक्षण-उन्नत राष्ट्रिय भूकम्पीय प्रणाली | ComCat |
| स्थानीय समय | ११ सेप्टेम्बर२०२२ |
| स्थानीय समय | ०९:४६:५५ |
| म्याग्निच्युड | 7.6 ṃ, 7.7 ṃ |
| गहिराइ | ९०.० किमी (५६ माइल) |
| अधिकेन्द्र | ६°१५′२२″S १४६°२८′०८″E / ६.२५६°S १४६.४६९°Eनिर्देशाङ्कहरू: ६°१५′२२″S १४६°२८′०८″E / ६.२५६°S १४६.४६९°E |
| प्रकार | सामान्य |
| प्रभावित क्षेत्र | पपुवा न्यु गिनी |
| अधिकतम् तीव्रता | VIII (Severe) |
| मानवीय क्षति | ७ मृत्यु, २४ घाइते, केही बेपत्ता |
११ सेप्टेम्बर २०२२ मा, मोरोबे प्रान्तको उत्तरी भागमा रहेको पपुवा न्यू गिनीमा ७.६ वा ७.७ रेक्टर स्केलको भूकम्प गएको थियो। फिनिस्टेरे दायरा मुनि ९०.० किमी (५५.९ माइल) को हाइपोसेन्टर गहिराइको साथ सामान्य त्रुटिपूर्ण भूकम्प आयो। देश भर र छिमेकी इन्डोनेशियामा समेत कम्पन व्यापक रूपमा महसुस गरिएको थियो। पहिरोमा परी कम्तीमा सात जनाको मृत्यु भएको छ भने २४ जना घाइते भएका छन् भने केही बेपत्ता छन् । यो २००२ पछिको सबैभन्दा शक्तिशाली भूकम्प हो[१] ।
पृष्ठभूमि र टेक्टोनिक्स[सम्पादन गर्नुहोस्]
भूकम्प टेक्टोनिकली जटिल क्षेत्रमा भएको थियो जहाँ अष्ट्रेलियाली प्लेट, प्यासिफिक प्लेटको सापेक्ष पूर्व-उत्तरपूर्वतिर सर्छ। यो लगभग १०० मिमी (४ इन्च)/वर्षको वेगमा सर्छ। यस भौगोलिक क्षेत्रमा भूकम्पहरू सामान्यतया यी दुई प्रमुख प्लेटहरूको ठूलो-स्तरको अभिसरण र धेरै सम्बन्धित माइक्रोप्लेटहरूको जटिल अन्तरक्रियासँग सम्बन्धित छन्, विशेष गरी दक्षिण बिस्मार्क प्लेट, सोलोमन सी माइक्रोप्लेट, र वुडलार्क प्लेट। भूकम्प फिनिस्टेरे दायरा मुनि गहिरो परेको थियो। यो ठुलो हिमाल श्रृंखलामा मुख्यतया ३.७ मिलियन वर्ष पहिले ज्वालामुखी र ज्वालामुखी तहहरू छन्। हिमाली क्षेत्रमा वर्षा र भूकम्पका कारण पहिरो जाने खतरा रहेको छ । १९९३ मा, भूकम्पको श्रृंखलाले दायरालाई प्रहार गर्यो र गम्भीर विनाश निम्त्यायो।
पपुवा न्यू गिनी संसारको सबैभन्दा भूवैज्ञानिक र भूकम्पीय रूपमा सक्रिय क्षेत्रहरू मध्ये एक हो। देशमा वर्षेनी ५ सयभन्दा बढी भूकम्प जाने अनुमान गरिएको छ । पपुवा न्यू गिनीको भूकम्पीय जोखिम सन् १९८२ मा जोखिम नक्साको विकास पछि पहिचान गरिएको थियो। यद्यपि, यी नक्साहरूले खतराको वास्तविक स्तरलाई सही रूपमा प्रतिबिम्बित गर्दैनन्, प्रायः कम मूल्याङ्कन गरिन्छ। देशमा हालको भवन कोडहरू पुरानो जानकारीमा आधारित थिए। थप रूपमा, अधिकांश भवनहरू चिनाईले निर्माण गरिएका छन्, र भूकम्प प्रतिरोधी छैनन्।
भूकम्प[सम्पादन गर्नुहोस्]
संयुक्त राज्य भूगर्भ सर्वेक्षण (USGS) द्वारा ९०.० km (५६ मील) को गहिराईमा W-phase मोमेंट म्याग्निच्युड (Mww) स्केलमा भूकम्प ७.६ मापन गरिएको थियो। यसैबीच, GEOSCOPE ले ३९ किमी (२४ माइल) को गहिराइमा ७.७ (Mw) परिमाणमा मापन गर्यो भने युरोपेली-भूमध्य सिस्मोलॉजिकल सेन्टरले ८० किमी (५० माइल) को गहिराइमा ७.६ मेगावाट मापन गर्यो। यो या त पश्चिम उत्तरपश्चिम-पूर्व दक्षिणपूर्व हड़ताल र उथले उत्तर-उत्तर पूर्व डुबकी विमान वा पूर्व स्ट्राइक र ठाडो दक्षिण डुबकी विमानको साथ मध्यवर्ती गहिराइमा सामान्य गल्तीको परिणाम थियो।
क्षति[सम्पादन गर्नुहोस्]
यस भुकम्पमा कुल सात जनाको मृत्यु भएको थियो र कम्तिमा 24 जना घाइते भएका थिए, यद्यपि मृतकको संख्या बढ्न सक्ने अनुमान गरिएको थियो। प्रधानमन्त्री जेम्स मारापेले भने कि विनाश र हताहतको हद अज्ञात छ, र धेरै क्षेत्रहरु प्रभावित छन्[२]। स्थानीय राजनीतिज्ञ केसी सवाङका अनुसार फिनिस्टेरे रेन्ज वरपर र तटवर्ती बस्तीहरूमा गम्भीर र थप हताहत हुने सम्भावना थियो[३]। पहिरोले धेरै मानिस र घर डुबानमा परेको उनले बताए । पोर्ट मोरेस्बी मा एक अधिकारी, राष्ट्र की राजधानी, क्षति यस आकारको भूकम्प के लिए सम्भवतः महत्वपूर्ण थियो। सुन खानी गर्ने सहर वाउमा तीन जनाको मृत्यु भएको बताइएको छ। मोरोबे प्रान्तीय प्रकोप निर्देशक, चार्ली मासान्जेले भत्किएको संरचना र भग्नावशेषबाट घाइते भएको जानकारी दिए। चिकित्सा सुविधा, घर, सडक र प्रमुख राजमार्गमा क्षति पुगेको छ। राईको तटीय जिल्लामा पहिरोमा परी एक जनाको मृत्यु भएको छ< [४] । काबुममा तीन जनाको ज्यान गएको छ भने धेरै घाइते भएका छन् । जिल्लामा भवनहरू भत्किए र केही बाँचेकाहरूलाई एयरलिफ्ट गरियो। अधिकारीहरूले भने कि ला प्रान्तमा पहिरोले खानीहरू पुरिएका थिए।
सहरका बासिन्दाहरूले "धेरै बलियो कम्पन" रिपोर्ट गरे। क्षतिमा फुटेका सडकहरू, क्षतिग्रस्त भवनहरू र कारहरू, र सुपरमार्केटको सेल्फबाट खसेका वस्तुहरू समावेश थिए। १०,०० जनसंख्या भएको शहर केनान्टुमा भत्किएको पाइपलाइन र भग्नावशेष खसेको रिपोर्ट गरिएको छ। त्यहाँ, हल्ला एक मिनेट भन्दा बढी रह्यो। छरिएका गाउँ र हजारौं बासिन्दा रहेका पहाडी क्षेत्र पनि प्रभावित हुन सक्छन् । गोरोका विश्वविद्यालयको सात तले छात्रावासको भवनमा ठूला दरार र झ्यालका सिसा खस्दा विश्वविद्यालयका दशजना विद्यार्थी घाइते भएका छन् भने १५० भन्दा बढी विस्थापित भएका छन्[५]।
सन्दर्भ सामाग्रीहरु[सम्पादन गर्नुहोस्]
- ↑ Cummins, Phil R.; Ghasemi, Hadi (३ जुलाई २०२२), "Not if, but when: unless Papua New Guinea prepares now, the next big earthquake could wreak havoc in Lae", The Conversation, मूलबाट १ सेप्टेम्बर २०२२-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ११ सेप्टेम्बर २०२२।
- ↑ UN Country Team in Papua New Guinea (१२ सेप्टेम्बर २०२२), Papua New Guinea: 7.6M Earthquake – Morobe, Madang, Eastern Highlands Provinces - Disaster Management Team Flash Update No. 02 - 12 Sep 2022 (Report), ReliefWeb, अन्तिम पहुँच १२ सेप्टेम्बर २०२२।
- ↑ "Papua New Guinea quake toll rises to seven", Agence France-Presse (France 24), १२ सेप्टेम्बर २०२२, अन्तिम पहुँच १२ सेप्टेम्बर २०२२।
- ↑ "Magnitude 7.6 Quake Hits Papua New Guinea", Voice of America, Associated Press, ११ सेप्टेम्बर २०२२, अन्तिम पहुँच ११ सेप्टेम्बर २०२२।
- ↑ Perry, Nick (११ सेप्टेम्बर २०२२), "Huge Quake Hits Papua New Guinea, Extent of Damage Unclear", WRC-TV, मूलबाट ११ सेप्टेम्बर २०२२-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ११ सेप्टेम्बर २०२२।