साइप्रस

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
गणतन्त्र साइप्रस
Κυπριακή Δημοκρατία  (Greek)
Kıbrıs Cumhuriyeti  (तुर्केली)
साइप्रसको झन्डा
झन्डा
राष्ट्रिय गान: 
Ýmnos is tin Eleftherían
Ὕμνος εἰς τὴν Ἐλευθερίαν
Hymn to Liberty1
 साइप्रस-अवस्थिति (green) the European Union-এ (light green)  –  [व्याख्या]
 साइप्रस-अवस्थिति (green)

the European Union-এ (light green)  –  [व्याख्या]

राजधानीNicosia (Λευκωσία, Lefkoşa)
सबैभन्दा ठुलो सहरNicosia[१]
आधिकारिक भाषाहरूग्रिक+-
Turkish[२]
जातिगत समूहहरू
(२०११)
७७% Greek
१८% Turkish
५% others[३]
रैथाने(हरू)Cypriot
सरकारPresidential republic
Dimitris Christofias
Independence
१९ फेब्रुअरी १९५९
• from the United Kingdom
१६ अगस्ट १९६०
क्षेत्रफल
• जम्मा
९,२५१ किमी (३,५७२ वर्ग माइल) (१६७ औँ)
• पानी (%)
Negligible
जनसङ्ख्या
• अनुमानित
838,897[४]
(Does not include North)
1,099,341
(whole island)
• घनत्व
११७ /किमी2 (३०३.० /वर्ग माइल) (115th)
कुल ग्राहस्थ उत्पादन (क्रय शक्ति समता)२०१० लगत
• जम्मा
$२३.१९० बिलियन[५]
• प्रति व्यक्ति
$२८,२५६[५]
कुल ग्राहस्थ उत्पादन (साङ्केतिक)२०१० लगत
• जम्मा
$२३.१७४ बिलियन[५]
• प्रति व्यक्ति
$२८,२३७[५]
गिनी (२००५)२९
न्यून · १९ औँ
मानव विकास सूचकाङ्क (२०१९)वृद्धि 0.887[६]
धेरै उच्च · ३३औ
मुद्राEuro2 (EUR)
समय क्षेत्रअन्तर्राष्ट्रिय प्रमाणिक समय+2 (EET)
• ग्रीष्मकालीन (दिवाप्रकाश समय बचत)
अन्तर्राष्ट्रिय प्रमाणिक समय+3 (EEST)
सडक प्रयोगबाँया
टेलिफोन कोड३५७
इन्टरनेट डोमेन.cy3
  1. Also the national anthem of Greece.
  2. Before 2008, the Cypriot pound.
  3. The .eu domain is also used, shared with other European Union member states.

साइप्रस /ˈsprəs/ ( ) (प्राचीन युनानी: Κύπρος, Kýpros, IPA: [ˈcipɾos]; तुर्की: Kıbrıs, IPA: [ˈkɯbɾɯs]), आधिकारीक: गणतन्त्र साइप्रस (प्राचीन युनानी: Κυπριακή Δημοκρατία एसियाको एक देश हो, जसलाई संस्कृति र इतिहासका कारणले युरोपको भूभाग पनि भनिन्छ। यो भूमध्य सागरमा रहेको एक टापु हो। यसको राजधानी निकोज्या हो। धेरै जसो मानिसहरू युनानी भाषा बोल्दछन्। तर यस टापुको केही भाग टर्किस बोल्नेहरूले गैरकानुनी रूपमा कब्जा गरिरहेकाछन्। टर्कीले जुलाई १९७४ मा दूई-चरणमा गरेको आक्रमण पछि यसो भएको हो। साइप्रसलाई युनान (ग्रिस)मा गाभ्न एथेन्समा योजना गरिएको सत्तापलटको जवाफमा सो आक्रमण भएको हो। साइप्रस युरोपेली सङ्गठनको सदस्य हो।

साइप्रस भूमध्यको तेश्रो सबै भन्दा ठूलो द्वीप हो, र लोकप्रिय पर्यटन स्थल हो, जहां प्रति वर्ष २.४ मिलियन भन्दा अधिक पर्यटक आउछन्। यो १९६० मा ब्रिटिश उपनिवेशबाट स्वतन्त्र भएको गणराज्य हो, जुन १९६१ मा राष्ट्रमंडलको सदस्य बन्यो र १ मे २००४ पछि देखि यूरोपीय संघको सदस्य हो। साइप्रस क्षेत्रको उन्नत अर्थव्यवस्थाहरू मध्ये एक हो।

१९७४ मा, द्वीपमा रहन वाला ग्रीक र टर्की मान्छेके बीच वर्षहरू देखि हिड रहे दंगाहरू र ग्रीक साइप्रियोट राष्ट्रवादिहरू द्वारा एंथेन्समा सत्तामा काबिज सैन्य सरकारको मदद द्वीपमा कब्जेको लागि गरिएको प्रयास पछि, टर्कीले हमला गरेर द्वीपको एक तिहाई भागमा कब्जा गर्यो। यसको चलते हजारों साइप्रियोट विस्थापित भएका बढी उत्तरमा अलग ग्रीक साइप्रियोट राजनीतिक सत्ता कायम गर्यो। यस घटना पछि देखि उत्पन्न परिस्थितिहरू र राजनीतिक स्थितिको कारण देखि आज पनि विवाद कायम छ।

साइप्रस गणतंत्र अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा मान्यता प्राप्त राज्य हो, जसको पुरा द्वीप र नजीकैको जलमा विधि सम्मत संप्रभुता छ, केवल साना भाग लाई छोडेर, जुन सन्धि द्वारा यूनाइटेड किंगडमको लागि संप्रभु सैन्य ठेगानाहरूको रूपमा आवंटित गर्दै छन्। यो द्वीप वस्तुत: चार मुख्य भागहरूमा विभाजित छ:

  • साइप्रस गणतंत्रको भाग वाला क्षेत्र, द्वीपको दक्षिणको ५९% क्षेत्र;
  • उत्तरमा टर्कीले कब्जा गरेको क्षेत्र, जसलाई टर्कीस रिपब्लिक आफ नार्थ साइप्रस (टीआरएनसी) भनिन्छ, र केवल टर्की द्वारा मान्यता प्राप्त;
  • संयुक्त राष्ट्र नियन्त्रित ग्रीन एरिया, दुवै भागहरूलाई अलग गर्न द्वीपको ३% क्षेत्रमा नियन्त्रण, र
  • दुइ ब्रिटिश संप्रभु बेस एरिया (अखरोतिरी र धेकेलिया), द्वीपको क्षेत्रको बारेमा ३% कभर।

सन्दर्भ सामग्रीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

  1. "Preliminary Results of the Census of Population, 2011", अन्तिम पहुँच १ फेब्रुअरी २०१२  वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण १९ जुन २०१२ मिति
  2. Constitution of the Republic of Cyprus: "The official languages of the Republic are Greek and Turkish" (Appendix D, Part 01, Article 3)
  3. "Cyprus", The World Factbook, Central Intelligence Agency, अन्तिम पहुँच ९ फेब्रुअरी २०१०  वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २६ डिसेम्बर २०१८ मिति
  4. "Statistical Service - Population and Social Conditions - Population Census - Announcements - Preliminary Results of the Census of Population, 2011" ((Greek)मा), Cystat.gov.cy, २०११-१२-२९, अन्तिम पहुँच २०१२-०१-२९  वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१७-०३-२६ मिति
  5. ५.० ५.१ ५.२ ५.३ "Cyprus", International Monetary Fund, अन्तिम पहुँच २१ अप्रिल २०११ 
  6. Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene, United Nations Development Programme, १५ डिसेम्बर २०२०, पृ: 343–346, आइएसबिएन 978-92-1-126442-5, अन्तिम पहुँच १६ डिसेम्बर २०२० 

बाह्य लिङ्क[सम्पादन गर्नुहोस्]