सामग्रीमा जानुहोस्

सिन्कौली

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट

Taxobox" साँचे पर अब तक कोई विवरण नहीं है, मगर साँचे के पृष्ठ पर कुछ जानकारी हो सकती है।

Bay leaf
Laurus nobilis, known as bay leaf, from William Woodville, Medical Botany, 1793.
वैज्ञानिक वर्गीकरण
जगत:
(श्रेणीविहीन):
(श्रेणीविहीन):
गण:
कुल:
वंश:
Laurus
प्रजाति:
L. nobilis
वैज्ञानिक नाम
Laurus nobilis

सिन्कौलीले बे लॉरेल ( लौरस नोबिलिस, लौरासिया) को सुगन्धित पातलाई जनाउँछ। ताजा वा सुकेको सिन्कौली पातहरू तिनीहरूको विशिष्ट स्वाद र सुगन्धको लागि खाना पकाउन प्रयोग गरिन्छ। यी पातहरू प्रायः भूमध्यसागरीय खानाहरू जस्तै सूप, डम्पुख्त, ब्रेज़ र प्याटेहरू स्वाद दिन प्रयोग गरिन्छ। ताजा पातहरू धेरै नरम हुन्छन् र धेरै हप्तासम्म नसुकाएसम्म तिनीहरूले पूर्ण स्वाद विकास गर्न सक्दैन। []

धेरै अन्य बिरुवाहरूलाई "सिन्कौली" भन्छन् तर बे लॉरेलको पातहरूको सन्दर्भमा होइन। यी समावेश छन्:

  • क्यालिफोर्निया सिन्कौली
क्यालिफोर्निया खाडीको रूख (एम्बेलुरिया क्यालिफोर्निका) को पातहरू, जसलाई 'क्यालिफोर्निया लॉरेल', 'ओरेगन मर्टल' र 'पेपरवुड' पनि भनिन्छ, भूमध्यसागरीय खाडीका पातहरू जस्तै छन्, तर कडा स्वाद छ।
  • "भारतीय खाडी पात" ( तेज पट, तेजपत, तेजपत्ता वा तमलपत्र वा "बिरयानी आकु" वा "बगारा आकु" वा "पल्लव आकु" तेलुगुमा वा "पुनाई इलाई" तमिलमा)
रूप मा, दालचीनी (Cassia) को पातहरु (Malabatharum) रूख को पातहरु अन्य सिन्कौलीको पातहरु जस्तै मिल्दोजुल्दो छ तर पाक प्रयोग मा एकदम फरक छ, दालचीनी (Cassia) को समान सुगन्ध र स्वाद छ तर हल्का। खाना सम्बन्धी सर्तहरूमा, यसलाई खाडीको पात भन्नु भ्रामक हो किनभने यो सिन्कौली रूखबाट फरक प्रजाति हो, यसमा सिन्कौली पातहरू जस्तै स्वाद हुँदैन, र खाना पकाउँदा सिन्कौलीको पातहरूको विकल्पको रूपमा प्रयोग गर्न सकिँदैन।
  • "इन्डोनेसियाली सिन्कौली" वा "इन्डोनेसियाली लारेल" ( सलाम पात)
Syzygium polyanthum पातहरू। सामान्यतया इन्डोनेसिया बाहिर पाइँदैन, यो जडीबुटी मसला मासु र कहिलेकाहीँ तरकारीहरूमा प्रयोग गरिन्छ। भारतीय सिन्कौली जस्तै, यो पनि गलत नाम दिइएको छ किनभने यो बोट वास्तवमा Myrtaceae परिवारको सदस्य हो।

सिन्कौली रूख रेकर्ड गरिएको इतिहासको सुरुदेखि नै खेती गरिएको छ। सिन्कौली एसिया माइनरमा उत्पत्ति भएको र भूमध्यसागर र उपयुक्त मौसम भएका अन्य देशहरूमा फैलिएको छ। सिन्कौली पातहरू उत्तरी क्षेत्रहरूमा हुर्किँदैन, किनकि यी बिरुवाहरू चिसो मौसममा फल्दैनन्। टर्की सिन्कौली पातहरूको प्रमुख निर्यातकर्ताहरू मध्ये एक हो, यद्यपि तिनीहरू फ्रान्स, बेल्जियम, इटाली, रूस, मध्य अमेरिका, उत्तर अमेरिकाभारतका क्षेत्रमा पनि पाइन्छ [] । सिन्कौलीको रूख जसबाट सिन्कौली पातहरू प्राप्त गरिन्छ, ग्रीस र रोममा प्रतीकात्मक र शाब्दिक रूपमा धेरै महत्त्वपूर्ण थियो। सिन्कौली पुरातन पौराणिक कथाहरूमा केन्द्रीय घटकको रूपमा पाइन्छ जसले यस रूखलाई सम्मानको प्रतीकको रूपमा महिमा दिन्छ। सिन्कौली पात युरोप र उत्तरी अमेरिकामा सबैभन्दा व्यापक रूपमा प्रयोग गरिने पाक जडीबुटी मध्ये एक हो।

स्वाद र सुगन्ध

[सम्पादन गर्नुहोस्]

यदि पूरै खाइयो भने, सिन्कौली पातहरू तिखो हुन्छन् र कडा, तीतो स्वाद हुन्छ। धेरै मसलाहरू र स्वाद बढाउनेहरू जस्तै, सिन्कौली पातहरूको सुगन्ध यसको स्वाद भन्दा बढी उल्लेखनीय छ। जब सुकाइन्छ, यसको सुगन्ध हर्बल, थोरै पुष्प, र केहि हदसम्म ओरेगानो र लेमन बामको सम्झना दिलाउने हुन्छ। माइक्रोन, अत्तरमा प्रयोग हुने धेरै आवश्यक तेलहरूको एक घटक सिन्कौली पातहरूबाट निकाल्न सकिन्छ। सिन्कौलीको पातहरूमा सुगन्धित तेल युजेनोल पनि हुन्छ।

प्रयोग गर्नुहोस्

[सम्पादन गर्नुहोस्]

सिन्कौलीको पातहरू धेरै युरोपेली व्यञ्जनहरू (विशेष गरी भूमध्य क्षेत्रका) को खाना पकाउने विशेषता हो र उत्तर अमेरिकामा पनि प्रयोग गरिन्छ। तिनीहरू सूप, स्टू, मासु, समुद्री खाना र तरकारी व्यंजनहरूमा प्रयोग गरिन्छ। यी पातहरूले धेरै शास्त्रीय फ्रान्सेली व्यञ्जनहरूमा स्वाद थप्छन्। यी पातहरू प्रायः तिनीहरूको पूर्ण रूपमा प्रयोग गरिन्छ (कहिलेकाँही गुलदस्ता गार्नीमा) र सेवा गर्नु अघि हटाइन्छ। भारतीय ( संस्कृत नाम tamalpatra ) र पाकिस्तानी व्यञ्जनहरूमा, सिन्कौली पातहरू प्राय: बिरयानी र अन्य मसालेदार भाँडाहरूमा र गरम मसालामा एक घटकको रूपमा प्रयोग गरिन्छ - यद्यपि घरको खाना पकाउन दैनिक रूपमा प्रयोग हुँदैन।

सिन्कौलीका पातहरू पकाउनु अघि कुचल वा ग्राउन्ड गर्न सकिन्छ। कुचिएका पातहरूले खुकुलो पातहरू भन्दा उनीहरूको मनपर्ने सुगन्ध बढी दिन्छ, तर हटाउन गाह्रो हुन्छ र त्यसैले प्रायः मलमलको झोला वा चिया झोला भित्र प्रयोग गरिन्छ। कुचल पातहरू खुकुलो पातहरूको ठाउँमा प्रयोग गर्न सकिन्छ र हटाउन आवश्यक छैन, तर सतह क्षेत्र बढेको कारण तुलनात्मक रूपमा बलियो हुन्छ र बनावट केही व्यञ्जनहरूमा वांछनीय नहुन सक्छ।

सुन्कौलीका पातहरू पनि पन्ट्रीमा हुने कीराहरू , झिंगा र साङ्लोलाई भगाउन प्रयोग गर्न सकिन्छ। यो पनि सत्य हो कि रोमीहरूले सेन्ट भ्यालेन्टाइन डेमा आफ्नो सिरानीमुनि सुकेको सिन्कौलीको पात राखेका थिए। यो पातको कारण प्रयोगकर्ताले आफ्नो भावी पति/पत्नीलाई सपनामा भेट्ने विश्वास थियो।

औषधीय मूल्य

[सम्पादन गर्नुहोस्]

मध्य युगमा, सिन्कौलीका पातहरू गर्भपात गर्ने मानिन्थ्यो र धेरै जादुई गुणहरू थिए। तिनीहरू एक पटक कीराहरू हटाउन प्रयोग गरिन्थ्यो, पातहरूमा लौरिक एसिडको उपस्थितिको कारण, जसले यसलाई कीटनाशक गुणहरू दियो। सिन्कौलीको पातमा धेरै गुणहरू छन् जसले तिनीहरूलाई उच्च रक्त शर्करा, माइग्रेन टाउको दुखाइ, ब्याक्टेरिया र फंगल संक्रमण र ग्यास्ट्रिक अल्सरको उपचारमा उपयोगी बनाउँछ। सिन्कौलीको पात र जामुन तिनीहरूको तुरट, कार्मिनेटिव, डायफोरेटिक, पाचन, मूत्रवर्धक, इमेटिक र भोक बढाउने गुणहरूको लागि प्रयोग गरिन्छ। सिन्कौली पातको तेल, (ओलियम लौरी) स्क्र्याप र मोचलाई शान्त पार्न प्रयोग गरिन्छ। सिन्कौलीको पातलाई टाउको दुखाइको लागि हर्बल उपचारको रूपमा प्रयोग गरिन्छ। यसमा पार्टेनोलाइड नामक कम्पाउण्ड हुन्छ, जुन माइग्रेनको उपचारमा उपयोगी साबित भएको छ। सिन्कौलीको पातले शरीरलाई इन्सुलिनलाई अझ प्रभावकारी रूपमा प्रशोधन गर्न मद्दत गर्छ, जसले गर्दा रगतमा चिनीको मात्रा कम हुन्छ। यो पेट अल्सर को प्रभाव कम गर्न को लागी पनि प्रयोग गरिएको छ। सुन्कौलीको पातमा युजेनोल हुन्छ, जसले एन्टि-इन्फ्लेमेटरी र एन्टी-अक्सिडेन्ट गुणहरू प्रदान गर्दछ। सिन्कौलीको पात पनि एन्टी-फंगल र एन्टी-ब्याक्टेरियल हो र गठिया, बांझपन, र पेट दुखाइको उपचार गर्न प्रयोग गरिन्छ।

सिन्कौली परिवारका केही सदस्यहरू, साथसाथै असंबद्ध तर समान पर्वत लौरेल र चेरी लौरेलमा पातहरू छन् जुन मानव र जनावरहरूको लागि विषाक्त छन्। यी बिरुवाहरू पाक प्रयोगको लागि कहिँ पनि बेचिँदैन, तर सिन्कौलीको पातहरूसँग तिनीहरूको समानताले सिन्कौलीको पातहरू विषाक्त भएकाले खाना पकाएर खानाबाट हटाउनु पर्छ भन्ने विश्वासको नेतृत्व गरेको छ। यो सत्य होइन - सिन्कौलीका पातहरू विषाक्त प्रभाव बिना खान सकिन्छ। यद्यपि, तिनीहरू राम्ररी पकाएर पनि धेरै कडा रहन्छन् र यदि सम्पूर्ण वा ठूला टुक्राहरूमा निल्यो भने पाचन पथमा जलन वा निसासने जोखिम हुन सक्छ। यसरी सिन्कौलीका पातहरू प्रयोग गर्ने अधिकांश व्यञ्जनहरूले तिनीहरूलाई खाना पकाउने प्रक्रिया पछि हटाउन सिफारिस गर्छन्।

चिसो रहित वा हल्का चिसो क्षेत्रहरूमा मालीहरूले भुइँमा लगाइएका सिन्कौलीका बिरुवाहरू स्वेच्छाले ३८ फिट (१२ मी) ठूलो रूखहरूमा बढ्ने पत्ता लगाउँछन्। र त्यो भन्दा पनि अग्लो बन्नुहोस्; तर यदि छाँट्ने गरि राखियो भने, बे लॉरेल रूख सानो झाडी जस्तै बढ्छ। सिन्कौली कन्टेनरहरूमा पनि उब्जाउन सकिन्छ, जसको आकारले रूखको अन्तिम आकारमा यसको वृद्धिलाई सीमित गर्दछ। जवान बिरुवाहरू लेयरिङ, वा कटिङहरू द्वारा हुर्काइन्छ, किनकि बीउबाट बढ्न गाह्रो हुन सक्छ।

सिन्कौलीको रूख बीउबाट बढ्न गाह्रो छ, आंशिक रूपमा बीउको कम अंकुरण दर र लामो अंकुरण अवधिको कारण। पोडहरू हटाइएका ताजा बीउहरूमा सामान्यतया ४०% को अंकुरण दर हुन्छ, जबकि सुकेको बीउ र/वा पोडहरू भएका बीउहरूको अंकुरण दर अझ कम हुन्छ। थप रूपमा, बे लॉरेल बीउहरूको अंकुरण अवधि ५० दिन वा बढी हुन्छ, जसले अंकुरण हुनु अघि बीउ सड्ने जोखिम बढाउँछ। जिबरेलिक एसिडको साथ बीउको उपचार बीउको उत्पादन बढाउन जत्तिकै उपयोगी हुन सक्छ जत्तिकै जरा प्रणालीमा नमीको स्तरको सावधानीपूर्वक निगरानी। []

  1. १.० १.१ "Spice Trade: Bay Leaf", मूलबाट १२ अप्रैल २००९-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २००९-०४-११  वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २००९-०४-१२ मिति
  2. "स्प्रिंगरLink: Seed dormancy in bay laurel", अन्तिम पहुँच २००९-०४-११ [स्थायी मृत कडी]