देवहाँस

देवहाँस
भाले देवहाँस
संरक्षण स्थिति
अत्यन्तै लोपोन्मुख  (आइयुसिएन ३.१)
वैज्ञानिक वर्गीकरण
जगत:	जन्तु जगत
सङ्घ:	हाड भएका
वर्ग:	पंक्षी
गण:	Anseriformes
कुल:	Anatidae
उपकुल:	Aythyinae
वंश:	Aythya
प्रजाति:	A. baeri
वैज्ञानिक नाम
Aythya baeri (Radde, 1863)

देवहाँस नेपाललगायत पूर्वी एसियामा पाइने एक प्रकारको चराको प्रजाति हो । प्रजनन समयमा दक्षिणपूर्वी रसिया तथा उत्तरपूर्वी चिन बस्ने यो चरा हिउँदमा नेपाल लगायत दक्षिणी तथा दक्षिणपूर्वी एसियासम्म बसाई सर्ने गर्छ। यसलाई अङ्ग्रेजीमा बैर्स पोकर्ड (Baer's Pochard) भनिन्छ ।

विबरण

देवहाँसको गाढा टाउको र घाँटीमा हरियो हरियो लेप, जुन कटुस खैरो छातीसँग प्रष्ट भिन्न देखिन्छ । यसको पानीमा तैरिदाको अवस्थामा कोखा अगाडिको सेतो टाटो देखिन्छ । पोथी र अल्पवयस्क भालेको टाउको तथा छाती वयस्क भालेको भन्दा फिक्का हुन्छ । पोथीको उपनानी गाढा र फिक्का धमिलिँदै गएको कटुस रङ्गको खैरो अग्राक्ष बिन्दु हुन्छ । यसको लम्बाई नाप ४१ देखि ४६ सेन्टिमिटर (१६–१८ इन्च) हुन्छ ।

वितरण तथा वासस्थान

देवहाँस प्रजनन समयमा दक्षिणपूर्वी रसिया तथा उत्तरपूर्वी चिनमा बस्छ । यो चरा हिउँदमा नेपाल लगायत दक्षिणी चिन, भियतनाम, जापान र भारतमा बसाई सर्ने गर्छ। यो चराले अत्यधिक जलीय वनस्पति भएको ठाउँ तथा सिमसार क्षेत्रहरूमा बच्चा कोरल्ने गरेको पाइन्छ। यो चराले प्राय: झाडीमुनी गुँड बनाउने गर्छ । यो चरा हिउँदको समयमा ताल तलैयाहरू तथा जलासयहरूमा पौडिएको पाइन्छ ।

खतरा तथा संरक्षण अवस्था

यस अघि आइयुसियनले खतराको अवस्थामा रहेको भनेकोमा हाल यो प्रजाति संरक्षणका हिसाबले विश्वमा अति सङ्टापन्न अवस्थामा रहेको छ । अवैधानिक शिकार र सिमसारको विनाश मुख्य कारक तत्वहरू मानिएको छ।

बाह्य कडीहरू

• Baer's pochard (Aythya baeri) at ARKive
• "एभीबेसमा", एभीबेस। 
• "इन्टरनेट चरा सङ्कलन सम्बन्धित मिडियाहरू", इन्टरनेट चरा सङ्कलन। 
• भिरियो तस्वीर सङ्ग्रह भिरियोमा (ड्रेक्सल विश्वविद्यालय)
• Aythya baeriको दायरा आइयुसीएन रातो सूची नक्सामा
• रेकर्ड गरिएको आवाज Baer's pochard जेनो-कान्टोमा