हिन्द महासागर

हिन्द महासागर (अन्टार्क्टिक क्षेत्र समावेश नभएको)

पृथ्वीका महासागरहरू
आर्कटिक महासागर एटलान्टिक महासागर हिन्द महासागर प्रशान्त महासागर अन्टार्क्टिक महासागर

हिन्द महासागर

हिन्द महासागर

This map of the Indian Ocean and the China Sea was engraved in 1728 by the Hungarian-born Ottoman cartographer and publisher Ibrahim Müteferrika

हिन्द महासागर संसारको तेस्रो सबैभन्दा ठूलो समुद्र छ, र पृथ्वीको सतहमा उपस्थित पानीको लगभग 20% भाग यसमा समाहित छ। उत्तरमा यो भारतीय उपमहाद्वीप देखि, पश्चिममा पूर्व अफ्रीका; पूर्वमा हिन्दचीन, सुंदा द्वीप समूह र अस्ट्रेलिया, तथा दक्षिणमा दक्षिणध्रुवीय महासागरले घेरिएकोछ।। विश्वमा केवल यही एक महासागर हो जसको नाम कुनै देशको नाम अथवा, हिन्दुस्तान (भारत)को नाम छ। संस्कृतमा यसलाई रत्नाकर अथवा रत्न उत्पन्न कर्ता भन्दछन्, जबकि प्राचीन हिन्दू ग्रन्थहरुमा यसलाई हिन्दू महासागर भनिएको छ।

वैश्विक रुपले परस्पर जोड़िएका समुद्रहरुका एक घटक हिन्द महासागर को, अंध महासागरदेखि 20° पूर्व देशान्तर जो केप एगुलसदेखि गु्ज्रन्छ, र प्रशान्त महासागरदेखि 146°55' पूर्व देशान्तर पृथक गर्दछ। हिन्द महासागरको उत्तरी सीमाको निर्धारण फारसको खाड़ीमा 30° उत्तर अक्षांश द्वारा हुन्छ। हिन्द महासागरको पृष्ठधाराहरुको परिसंचरण असममित हो। अफ्रीका र अस्ट्रेलियाका दक्षिणी सिरहरुमा यस महासागरको चौड़ाई गरीब 10,000 किलोमीटर (6200 मील)छ; र यसको क्षेत्रफल 73556000 वर्ग किलोमीटर (28400000 वर्ग मील) छ जसमा लाल सागर र फारसको खाड़ी सामेल छन्।

सागरमा जलको कुल मात्रा 292,131,000 घन किलोमीटर (70086000 घन मील) हुने अनुमान छ। हिन्द महासागरमा स्थित मुख्य द्वीप छन्; मेडागास्कर जो विश्वको चौथो सबैभन्दा ठूलो द्वीप छ, रीयूनियन द्वीप; कोमोरोस; सेशेल्स, मालदीव, मरिशस, श्रीलंका र इण्डोनेशियाको द्वीपसमूह जसले यस महासागरको पूर्वी सीमाको निर्धारण गर्दछन्।