"विलियम सेक्सपियर" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
Content deleted Content added
कुनै सम्पादन सारांश छैन
कुनै सम्पादन सारांश छैन
पङ्क्ति ४: पङ्क्ति ४:


== प्रारम्भिक जीवन ==
== प्रारम्भिक जीवन ==
[[image:William Shakespeares birthplace, Stratford-upon-Avon 26l2007.jpg|thumb|स्ट्र्याटफोर्ड अपन एवन|स्ट्र्याटफोर्ड अपोन एवोन ([[:en:Stratford-upon-Avon|Stratford-upon-Avon]])मा जोन शेक्सपियरको घरको ]] [[image:Shakespeare1COA.png|thumb|शेक्सपियरका कोट अफ आर्म्स]] विलियम शेक्सपियर [[जोन शेक्सपियर]] ([[:en:John Shakespeare|John Shakespeare]])को छोरा थिएऽजो एक सफल [[दस्ताने|दस्ताने]] ([[:en:glove|glove]]) तथा [[अल्देर्मन|पुराध्यक्ष]] ([[:en:alderman|alderman]]) थिए, त्यो मूल रूप देखि [[स्निटरफील्ड]] ([[:en:Snitterfield|Snitterfield]]) का थिए तथा एक सम्पन्न जमिन्दार किसानको छोरी [[मेरी आर्डेन|मरियम आर्डेन]] ([[:en:Mary Arden|Mary Arden]]) सँग विवाह गरेकी थिइन्।<ref>स्कोएंबम (1987), '' विलियम शेक्सपियर : एक संक्षिप्त जीवनवृत्त '', संशोधित संस्करण , अक्सफोर्ड : अक्सफोर्ड विश्वविद्यालय प्रेस , 14-22.आईएसबीएन 0195051610.</ref>उनको जन्म एवोन नदीको तटमा बसे स्ट्रेफोर्डमा भएको थियो। तथा उनको बप्तिस्मा / दीक्षा संस्कार [[26 अप्रिल]] [[1564|, सन 1564]] इस्वी सन्‌मा भयो। उनको अज्ञात जन्मदिन परम्परागत रूपमा [[23 अप्रिल]], [[सेन्ट जॉर्ज दिवस]] ([[:en:St George's Day|St George's Day]])मा मनाइन्छ। <ref>स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 24-6.</ref>यो तिथि, जो अठारौं शताव्दीको एक विद्वानको गल्ती मान्न सकिन्छ, ध्यानाकर्षण गर्दछ किनकी शेक्सपियर [[23 अप्रिल|23 April]] [[1616]]मा मरेका थिए.<ref>स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 24, 296.<br />• होनान, 15-16.</ref>त्यो आठ सन्तानहरूमा तेस्रो स्थानमा तथा जीवित रहेका ज्येष्ठ पुत्र थिए। <ref>स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 23-24.</ref> यद्यपि त्यसबेलाको कुनै पनि प्रत्यक्ष साक्ष्य उपलब्ध छैन, तर फेरि पनि थपतर जीवनी लेखक यसमा सहमत छन् कि शेक्सपियरको शिक्षा स्ट्रेटफोर्ड,<ref>स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 62-63.<br />[[पीटर आकरौयद|आकरौयद , पीटर]] ([[:en:Peter Ackroyd|Ackroyd, Peter]])(2006) .'' शेक्सपियर : जीवनवृत्त ''लण्डन : विंटेज , 53आईएसबीएन 0749386558.<br />[[स्टैनले वेल्स|वेल्स , स्टैनले]] ([[:en:Stanley Wells|Wells, Stanley]]), ''ऐट अल '' ( 2005 ) . ''द अक्सफोर्ड शेक्सपियर: संपूर्ण कृतिहरू '', द्वितीय संस्करण .अक्सफोर्ड: अक्सफोर्ड विश्वविद्यालय प्रेस, एक्स0 वी0 - एक्स0 वी0 आई0 आईएसबीएन 0199267170.</ref>को [[किंग एडवर्ड षष्ठ विद्यालय, स्ट्रेफोर्ड अपोन एवोन|किंग्स न्यू स्कूल]] ([[:en:King Edward VI School Stratford-upon-Avon|King's New School]])मा भएको थियो, जसको एक 1553 <ref> </ref>मा एक चार्टर्ड मुक्त विद्यालय थिए तथा उनका घर देखि एक चौथाई माइल टाढा थिए.एलिजाबेथ युगको क्रममा [[व्याकरण पाठशाला|व्याकरण पाठशाला]] ([[:en:Grammar school|Grammar school]]) कयौं प्रकारको हुन्थ्यो, तर पुरै इंग्ल्याण्डमा <ref>बाल्डविन, 164-84.<br />• क्रेस्स्य, डेविड (1975). ''ट्यूडर तथा स्टुअर्ट इंग्ल्याण्ड ''मा शिक्षा.न्यूयॉर्क: सेन्ट मार्टिन प्रेस, 28, 29.[[ओसीएलसी]] ([[:en:OCLC|OCLC]])[http://worldcat.org/oclc/2148260 2148260].</ref>पाठ्यक्रम कानून द्वारा निश्चित हुन्थ्यो तथा विद्यालयहरूमा [[लातिनी भाषा|लैटिन व्याकरण]] र [[शास्त्रीय साहित्य|प्राचीन साहित्य]] ([[:en:classical literature| classics]]) गहन अध्ययन हुन्थ्यो.<ref>बाल्डविन, 164-66.<br />• क्रेस्स्य, 80-82.<br />• ऑक्रोय्द, 545.<br />• वेल्स, ''अक्सफोर्ड शेक्सपियर'', Xvi.</ref> 18 वर्षको उमेरमा , शेक्सपियरले 26 वर्षीया [[एन्ने हैथवे ( शेक्सपियर )|अन्ने हैथवे]] ([[:en:Anne Hathaway (Shakespeare)|Anne Hathaway]])सँग विवाह गरे। [[वॉर्सेस्टर का आंग्लिकन धर्मप्रदेश|वॉर्सेस्टरको धर्मप्रदेश]] ([[:en:Anglican Diocese of Worcester|Diocese of Worcester]])को [[परिषद् न्यायलय]] ([[:en:consistory court|consistory court]])ले [[27 नवंबर|27 नोभेम्बर]] [[1582]]को विवाह लाइसेंस जारी गरे। हैथवेको दुई छिमेकीहरूले अगले दिन बांड जारी गरे यस कुराको सुनिश्चितताको लागि कि विवाहमा कुनै बाधा छैन। <ref>स्कोएंबम,''कम्पैक्ट'', 77–78.</ref>युगलले यो विवाह समारोह संभवतः हतार हतारमा आयोजित गरे होला , किनकी वॉर्सेस्टरको [[कुलपति]] ([[:en:chancellor|chancellor]])ने आमरूपमा तीन पटक पढ्नुपर्ने [[विवाह निषेध|विवाह निषेधों]] ([[:en:Banns of marriage| marriage banns]]) एकै पटक पढ्ने अनुमति दिएका थिए।<ref>[[माइकल वुड ( इतिहासकार )|वुड माइकल]] ([[:en:Michael Wood (historian)|Wood, Michael]]) ( 2003 ) . ''शेक्सपियर''.न्यूयॉर्क: मूल पुस्तकें, 84.आईएसबीएन 0465092640.<br />स्कोएंबम,''कम्पैक्ट'', 78–79.</ref>यसको कारण एन्ने गर्भावस्थामा थिइन् होला। विवाहको छः महिना पछाडी, उनले एक पुत्री [[सुजेन हल|सुजैन]] ([[:en:Susanna Hall|Susanna]]) लाई जन्म दिइन्, जसको बप्तिस्मा [[26 मे]] [[1583]] इस्वी सन्‌मा गरे गयो.<ref>स्कोएंबम,''कम्पैक्ट'', 93 </ref> जुम्ल्याहा पुत्र [[हैम्नेट शेक्सपियर|हम्नेट]] ([[:en:Hamnet Shakespeare|Hamnet]]) तथा पुत्री [[जुडिथ क्विनी|जुडिथ]] ([[:en:Judith Quiney|Judith]])यसको दुई बर्ष पछाडी विश्वमा आए तथा [[2 फरवरी]] [[1585]]मा उनको बप्तिस्मा / दीक्षा संस्कार गरे। <ref>स्कोएंबम,''कम्पैक्ट'', 94</ref>अज्ञात कारणबाट 11 वर्षाको अवस्थामा हम्नेटको मृत्यु भयो तथा उनको अन्तिम संस्कार [[11 अगस्त]] ([[:en:11 August|11 August]]) , [[1596]]<ref>स्कोएंबम,''कम्पैक्ट'', 224</ref> मा गरियो। जुम्ल्याहा सन्तानहरूको जन्म पछाडी, केही ऐतिहासिक सूत्र उपलब्ध छन्। त्यस समय सम्मको जब सम्म कि उनको उल्लेख लण्डन थियेटरको दृश्यको एक भागको रूपमा हुँदैन। यस व्यवधानको कारण विद्वान् सन 1585 इस्वी सन् देखि 1592 इस्वी सन्‌मा मध्यको कालखण्डको " हराएको बर्ष" <ref>स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 95. </ref>के नाम ले संबोधित गर्दछन्. यस कालखण्डको विवरण एकत्र गराउने प्रयास गर्ने जीवन वृत्त अनेक[[wikt:apocryphal| अप्रमाणिक / संदिग्ध ]]कथा देखि पूर्ण छन्। [[निकोलस रो ( नाटककार )|निकोलस रो]] ([[:en:Nicholas Rowe (dramatist)|Nicholas Rowe]]), शेक्सपियरका पहिलो जीवनीकार स्ट्र्याटफोर्डको एक किंवदंतीको उल्लेख गर्दछन् कि अवैध रूपले गरिएका हरिणको [[अवैधानिक रूप देखि शिकार गर्नु|अवैध शिकार]] ([[:en:poaching|poaching]])को अभियोग देखि बच्नको लागि शेक्सपियर लण्डन गएका थिए। <ref>स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 97-108.<br /> [[निकोलस रो ( नाटककार )|]] ([[:en:Nicholas Rowe (dramatist)| Rowe, Nicholas]])रो निकोलस (1709). ''मिस्टर / श्रीमान विलियम शेक्सपियर''को जीवन तथा चरित्र सँग जोडिएको केही विवरण [http://shakespeare.palomar.edu/rowe.htm टेरी ए द्वारा पुनर्त्पादित ग्रे ( 1997)मा :श्रीमान विलियम शेक्सपियर तथा इंटरनेट.] [[30 जुलाई]] ([[:en:30 July|30 July]])[[2007|2007]]को पुनः प्राप्त.</ref>अठारौं शताब्दीको एक अन्य कथाको अनुसार शेक्सपियरले आफ्नो नाट्य / थिएटरको जीवनको शुरुआत लण्डनमा थिएटरको मालिकहरूकाको घोडाको रेखदेख गर्ने देखि शुरू गरेका थिए। <ref>स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 144-45.</ref>[[जोन ऑब्रे]] ([[:en:John Aubrey|John Aubrey]]) उल्लेख गर्दछन् कि शेक्सपियर एक ग्रामीण स्कूलमा मास्टर <ref> स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 110-11.</ref>रहे थिए। बिशौं शताव्दीको केही विद्वानहरूकोको मतानुसार शेक्सपियरका [[लैंकाशायर|लंकाशायर]]को क्याथोलिक जमिन्दार अलेक्जेंडर होटन द्वारा स्कूलको अध्यापकको रूपमा नियुक्त गरिएका हुनसक्छन्। जसले आफ्नो इच्छापत्रमा कुनै "विलियम शेक्सशाफ्त" का उल्लेख गरेका छन्। <ref>होंनिग्मन, ई0. ए.जे .(1999). ''शेक्सपियर : हराएको वर्ष/ गुमनामीको वर्ष / अन्धकार वर्ष .'' संशोधित संस्करणम्यानचेस्टर : म्यानचेस्टर विश्वविद्यालय प्रेस , 1 .आईएसबीएन 0719054257.<br />• वेल्स, ''अक्सफोर्ड शेक्सपियर'', Xvii.</ref>यसको पछाडी कुनै प्रमाण छैन, सिवाय उनको मृत्यु पछाडी सुनियो [[wikt:hearsay|अफवाहों]] अतिरिक्त.<ref>स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 95-117.<br />वुड, 97–109.</ref>
[[image:William Shakespeares birthplace, Stratford-upon-Avon 26l2007.jpg|thumb|स्ट्र्याटफोर्ड अपन एवन|स्ट्र्याटफोर्ड अपोन एवोन ([[:en:Stratford-upon-Avon|Stratford-upon-Avon]]) मा जोन शेक्सपियरको घरको ]] [[image:Shakespeare1COA.png|thumb|शेक्सपियरको कोट अफ आर्म्स]] विलियम शेक्सपियर [[जोन शेक्सपियर]] ([[:en:John Shakespeare|John Shakespeare]]) को छोरा थिएऽजो एक सफल [[दस्ताने|दस्ताने]] ([[:en:glove|glove]]) तथा [[अल्देर्मन|पुराध्यक्ष]] ([[:en:alderman|alderman]]) थिए, त्यो मूल रूप देखि [[स्निटरफील्ड]] ([[:en:Snitterfield|Snitterfield]]) का थिए तथा एक सम्पन्न जमिन्दार किसानको छोरी [[मेरी आर्डेन|मरियम आर्डेन]] ([[:en:Mary Arden|Mary Arden]]) सँग विवाह गरेकी थिइन्।<ref>स्कोएंबम (1987), '' विलियम शेक्सपियर : एक संक्षिप्त जीवनवृत्त '', संशोधित संस्करण , अक्सफोर्ड : अक्सफोर्ड विश्वविद्यालय प्रेस , 14-22.आईएसबीएन 0195051610.</ref>उनको जन्म एवोन नदीको तटमा बसे स्ट्रेफोर्डमा भएको थियो। तथा उनको बप्तिस्मा / दीक्षा संस्कार [[26 अप्रिल]] [[1564|, सन 1564]] इस्वी सन्‌मा भयो। उनको अज्ञात जन्मदिन परम्परागत रूपमा [[23 अप्रिल]], [[सेन्ट जॉर्ज दिवस]] ([[:en:St George's Day|St George's Day]])मा मनाइन्छ। <ref>स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 24-6.</ref>यो तिथि, जो अठारौं शताव्दीको एक विद्वानको गल्ती मान्न सकिन्छ, ध्यानाकर्षण गर्दछ किनकी शेक्सपियर [[23 अप्रिल|23 April]] [[1616]]मा मरेका थिए.<ref>स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 24, 296.<br />• होनान, 15-16.</ref>त्यो आठ सन्तानहरूमा तेस्रो स्थानमा तथा जीवित रहेका ज्येष्ठ पुत्र थिए। <ref>स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 23-24.</ref> यद्यपि त्यसबेलाको कुनै पनि प्रत्यक्ष साक्ष्य उपलब्ध छैन, तर फेरि पनि थपतर जीवनी लेखक यसमा सहमत छन् कि शेक्सपियरको शिक्षा स्ट्रेटफोर्ड,<ref>स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 62-63.<br />[[पीटर आकरौयद|आकरौयद , पीटर]] ([[:en:Peter Ackroyd|Ackroyd, Peter]])(2006) .'' शेक्सपियर : जीवनवृत्त ''लण्डन : विंटेज , 53आईएसबीएन 0749386558.<br />[[स्टैनले वेल्स|वेल्स , स्टैनले]] ([[:en:Stanley Wells|Wells, Stanley]]), ''ऐट अल '' ( 2005 ) . ''द अक्सफोर्ड शेक्सपियर: संपूर्ण कृतिहरू '', द्वितीय संस्करण .अक्सफोर्ड: अक्सफोर्ड विश्वविद्यालय प्रेस, एक्स0 वी0 - एक्स0 वी0 आई0 आईएसबीएन 0199267170.</ref>को [[किंग एडवर्ड षष्ठ विद्यालय, स्ट्रेफोर्ड अपोन एवोन|किंग्स न्यू स्कूल]] ([[:en:King Edward VI School Stratford-upon-Avon|King's New School]])मा भएको थियो, जसको एक 1553 <ref> </ref>मा एक चार्टर्ड मुक्त विद्यालय थिए तथा उनका घर देखि एक चौथाई माइल टाढा थिए.एलिजाबेथ युगको क्रममा [[व्याकरण पाठशाला|व्याकरण पाठशाला]] ([[:en:Grammar school|Grammar school]]) कयौं प्रकारको हुन्थ्यो, तर पुरै इंग्ल्याण्डमा <ref>बाल्डविन, 164-84.<br />• क्रेस्स्य, डेविड (1975). ''ट्यूडर तथा स्टुअर्ट इंग्ल्याण्ड ''मा शिक्षा.न्यूयॉर्क: सेन्ट मार्टिन प्रेस, 28, 29.[[ओसीएलसी]] ([[:en:OCLC|OCLC]])[http://worldcat.org/oclc/2148260 2148260].</ref>पाठ्यक्रम कानून द्वारा निश्चित हुन्थ्यो तथा विद्यालयहरूमा [[लातिनी भाषा|लैटिन व्याकरण]] र [[शास्त्रीय साहित्य|प्राचीन साहित्य]] ([[:en:classical literature| classics]]) गहन अध्ययन हुन्थ्यो.<ref>बाल्डविन, 164-66.<br />• क्रेस्स्य, 80-82.<br />• ऑक्रोय्द, 545.<br />• वेल्स, ''अक्सफोर्ड शेक्सपियर'', Xvi.</ref> 18 वर्षको उमेरमा , शेक्सपियरले 26 वर्षीया [[एन्ने हैथवे ( शेक्सपियर )|अन्ने हैथवे]] ([[:en:Anne Hathaway (Shakespeare)|Anne Hathaway]])सँग विवाह गरे। [[वॉर्सेस्टर का आंग्लिकन धर्मप्रदेश|वॉर्सेस्टरको धर्मप्रदेश]] ([[:en:Anglican Diocese of Worcester|Diocese of Worcester]])को [[परिषद् न्यायलय]] ([[:en:consistory court|consistory court]])ले [[27 नवंबर|27 नोभेम्बर]] [[1582]]को विवाह लाइसेंस जारी गरे। हैथवेको दुई छिमेकीहरूले अगले दिन बांड जारी गरे यस कुराको सुनिश्चितताको लागि कि विवाहमा कुनै बाधा छैन। <ref>स्कोएंबम,''कम्पैक्ट'', 77–78.</ref>युगलले यो विवाह समारोह संभवतः हतार हतारमा आयोजित गरे होला , किनकी वॉर्सेस्टरको [[कुलपति]] ([[:en:chancellor|chancellor]])ने आमरूपमा तीन पटक पढ्नुपर्ने [[विवाह निषेध|विवाह निषेधों]] ([[:en:Banns of marriage| marriage banns]]) एकै पटक पढ्ने अनुमति दिएका थिए।<ref>[[माइकल वुड ( इतिहासकार )|वुड माइकल]] ([[:en:Michael Wood (historian)|Wood, Michael]]) ( 2003 ) . ''शेक्सपियर''.न्यूयॉर्क: मूल पुस्तकें, 84.आईएसबीएन 0465092640.<br />स्कोएंबम,''कम्पैक्ट'', 78–79.</ref>यसको कारण एन्ने गर्भावस्थामा थिइन् होला। विवाहको छः महिना पछाडी, उनले एक पुत्री [[सुजेन हल|सुजैन]] ([[:en:Susanna Hall|Susanna]]) लाई जन्म दिइन्, जसको बप्तिस्मा [[26 मे]] [[1583]] इस्वी सन्‌मा गरे गयो.<ref>स्कोएंबम,''कम्पैक्ट'', 93 </ref> जुम्ल्याहा पुत्र [[हैम्नेट शेक्सपियर|हम्नेट]] ([[:en:Hamnet Shakespeare|Hamnet]]) तथा पुत्री [[जुडिथ क्विनी|जुडिथ]] ([[:en:Judith Quiney|Judith]])यसको दुई बर्ष पछाडी विश्वमा आए तथा [[2 फरवरी]] [[1585]]मा उनको बप्तिस्मा / दीक्षा संस्कार गरे। <ref>स्कोएंबम,''कम्पैक्ट'', 94</ref>अज्ञात कारणबाट 11 वर्षाको अवस्थामा हम्नेटको मृत्यु भयो तथा उनको अन्तिम संस्कार [[11 अगस्त]] ([[:en:11 August|11 August]]) , [[1596]]<ref>स्कोएंबम,''कम्पैक्ट'', 224</ref> मा गरियो। जुम्ल्याहा सन्तानहरूको जन्म पछाडी, केही ऐतिहासिक सूत्र उपलब्ध छन्। त्यस समय सम्मको जब सम्म कि उनको उल्लेख लण्डन थियेटरको दृश्यको एक भागको रूपमा हुँदैन। यस व्यवधानको कारण विद्वान् सन 1585 इस्वी सन् देखि 1592 इस्वी सन्‌मा मध्यको कालखण्डको " हराएको बर्ष" <ref>स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 95. </ref>के नाम ले संबोधित गर्दछन्. यस कालखण्डको विवरण एकत्र गराउने प्रयास गर्ने जीवन वृत्त अनेक[[wikt:apocryphal| अप्रमाणिक / संदिग्ध ]]कथा देखि पूर्ण छन्। [[निकोलस रो ( नाटककार )|निकोलस रो]] ([[:en:Nicholas Rowe (dramatist)|Nicholas Rowe]]), शेक्सपियरका पहिलो जीवनीकार स्ट्र्याटफोर्डको एक किंवदंतीको उल्लेख गर्दछन् कि अवैध रूपले गरिएका हरिणको [[अवैधानिक रूप देखि शिकार गर्नु|अवैध शिकार]] ([[:en:poaching|poaching]])को अभियोग देखि बच्नको लागि शेक्सपियर लण्डन गएका थिए। <ref>स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 97-108.<br /> [[निकोलस रो ( नाटककार )|]] ([[:en:Nicholas Rowe (dramatist)| Rowe, Nicholas]])रो निकोलस (1709). ''मिस्टर / श्रीमान विलियम शेक्सपियर''को जीवन तथा चरित्र सँग जोडिएको केही विवरण [http://shakespeare.palomar.edu/rowe.htm टेरी ए द्वारा पुनर्त्पादित ग्रे ( 1997)मा :श्रीमान विलियम शेक्सपियर तथा इंटरनेट.] [[30 जुलाई]] ([[:en:30 July|30 July]])[[2007|2007]]को पुनः प्राप्त.</ref>अठारौं शताब्दीको एक अन्य कथाको अनुसार शेक्सपियरले आफ्नो नाट्य / थिएटरको जीवनको शुरुआत लण्डनमा थिएटरको मालिकहरूकाको घोडाको रेखदेख गर्ने देखि शुरू गरेका थिए। <ref>स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 144-45.</ref>[[जोन ऑब्रे]] ([[:en:John Aubrey|John Aubrey]]) उल्लेख गर्दछन् कि शेक्सपियर एक ग्रामीण स्कूलमा मास्टर <ref> स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 110-11.</ref>रहे थिए। बिशौं शताव्दीको केही विद्वानहरूकोको मतानुसार शेक्सपियरका [[लैंकाशायर|लंकाशायर]]को क्याथोलिक जमिन्दार अलेक्जेंडर होटन द्वारा स्कूलको अध्यापकको रूपमा नियुक्त गरिएका हुनसक्छन्। जसले आफ्नो इच्छापत्रमा कुनै "विलियम शेक्सशाफ्त" का उल्लेख गरेका छन्। <ref>होंनिग्मन, ई0. ए.जे .(1999). ''शेक्सपियर : हराएको वर्ष/ गुमनामीको वर्ष / अन्धकार वर्ष .'' संशोधित संस्करणम्यानचेस्टर : म्यानचेस्टर विश्वविद्यालय प्रेस , 1 .आईएसबीएन 0719054257.<br />• वेल्स, ''अक्सफोर्ड शेक्सपियर'', Xvii.</ref>यसको पछाडी कुनै प्रमाण छैन, सिवाय उनको मृत्यु पछाडी सुनियो [[wikt:hearsay|अफवाहों]] अतिरिक्त.<ref>स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 95-117.<br />वुड, 97–109.</ref>

== लण्डन तथा नाटकीय पेसा/ जीवन==
== लण्डन तथा नाटकीय पेशा/ जीवन==
यस बारेमा स्पष्ट रूपले ज्ञात छैन कि शेक्सपियरले लेखन कहिले शुरू गरे, तर समकालीन हरू तथा नाटकहरूको विवरण यो सूचित गर्दछन् कि उनका अनेक नाटक सन 1592 इस्वी सन् सम्म लण्डनमा मञ्चित गरिसकेका थिए। <ref>[[एडमंड केर्चेवर चेम्बर्स|चेम्बर्स , ई0 के0.]] ([[:en:Edmund Kerchever Chambers|Chambers, E.K.]])(1930). ''विलियम शेक्सपियर :तथ्य तथा समस्याहरूको एक अध्ययन''.खण्ड / जिल्द 1.अक्सफोर्ड: क्लारेंदों प्रेस, 287, 292.[[ओसीएलसी]] ([[:en:OCLC|OCLC]])[http://worldcat.org/oclc/353406&tab=editions 353406].</ref>तर उनी तब सम्म लण्डनमा यति चिनिएका थिए कि नाटककार [[रोबर्ट ग्रीन (16वीं शताब्दी )|रोबर्ट ग्रीन]] ([[:en:Robert Greene (16th century)|Robert Greene]]) आफ्नो लेखन द्वारा उनमा आक्षेप / हमला गर्न थालेका थिए। <blockquote>... एक नवोदय काग हो, जो मेरो प्वाँखले सजियो र आफ्नो खेलाडीको रूपमा लिपटेको ''बाघको हृदय साथ लागिर , त्यो पनि लम्बाचौडा कुराकानी गरेर तपाँइको सर्वोत्तम रूप देखि एक रिक्त पद्य बाहिर ल्याउनमा सक्षम छ: तथा मात्र एक ''जोहन्नेस का नोकर'' हुनु नै, त्यसको अभिमानमा देश हल्लाउने एउटा दृश्य छ।<ref>ग्रीन्ब्लात्त, 213</ref></blockquote> विद्वानहरूमा यी शब्दहरूको यथार्थ अर्थ लागिर मतभेद छ।,<ref>ग्रीन्ब्लात्त, 213. <br />• स्कोएंबम, 153. </ref> तर अधिकांश यस कुरामा सहमत छन् कि यहाँ ग्रीन शेक्सपिअरको आफ्नो स्तर माथि उठेर विश्वविद्यालयमा शिक्षा प्राप्त लेखकहरू, जस्तो [[क्रिस्टोफ़र मारलो|क्रिस्टोफर मार्लो]] ([[:en:Christopher Marlowe|Christopher Marlowe]]), [[थोमस नशे|थोमस नाश]] ([[:en:Thomas Nashe|Thomas Nashe]]) तथा स्वयं ग्रीनको बराबरी गर्ने आरोप लाग्योइरहेका छन्।<ref>एक्रोयद, 176. </ref> उडाउँदै यस इटालिक लिपिमा लेखे वाक्यांश पंक्ति "ओह, बाघको दिल एक तथातमा लुकेको छ" शेक्सपियरका ''[[हेनरी VI, भाग 3]] ([[:en:Henry VI, part 3|Henry VI, part 3]])''मा छ, "हल्लाउने दृश्य"को साथ, शेक्सपियरका ग्रीनको लक्ष्यको रूपमा चिन्दछन्।<ref>स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 151-52.</ref> {| class="toccolours" style="float: right; margin-left: 1em; margin-right: 1em; font-size: 85%; background:#c6dbf7; color:black; width:23em; max-width: 25%;" cellspacing="5" |style="text align: "left;"| " यो पुरै विश्व एक रंगमंच हो, तथा सबै स्त्री तथा पुरूष अभिनेता मात्र हुन्. उनका आफ्नो प्रवेश तथा निकास हुन्छ; तथा एक व्यक्ति आफ्नो समयमा विभिन्न भूमिका निर्वाह गर्दछ...." |- |style="text align: "left;"|''[[एज यू लाइक ईट|एज यू लाइक इट]] ([[:en:As You Like It|As You Like It]])'', अंक द्वितीय, दृश्य 7, 139 - 42.<ref>वेल्स , ''अक्सफोर्ड'', 666 है .</ref> |} ग्रीन का यो जवानी हमला शेक्सपियरका नाट्य जीवनको सन्दर्भमा प्रथम दर्जा उल्लेख छ। जीवनीकारहरू शेक्सपियरको पेसा / नाट्य जीवन का आरम्भ, सन 1580 इस्वी सन्‌मा मध्य कुनै समय, ग्रीनको टिप्पणीमा अघिल्लो थियो भन्ने ठान्दछन्। .<ref>वेल्स, स्टेनली (2006). ''शेक्सपियर तथा कं'' न्यूयॉर्क :पंथेहरू , 28 .आईएसबीएन 0375424946.<br />• स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 144-46.<br />• चेम्बर्स , ''विलियम शेक्सपियर'', संस्करण . 1 , पी.59</ref> सन 1594 इस्वी सन् देखि शेक्सपियरका नाटक केवल [[लौर्ड चेम्बेर्लिंस मेन /लौर्ड चेम्बेर्लिंसके मानिस|लौर्ड चेम्बेर्लिंस मेन]] ([[:en:Lord Chamberlain's Men|Lord Chamberlain's Men]]) नामक नाट्य समूह, जसको बागडोर अभिनेताहरूको एक समूह , जसमा शेक्सपियर पनि शामिल थिए। यो उनको हातमा थियो, द्वारा मञ्चित गरिन्थ्यो, तथा जो शीघ्रनै लण्डनको एक प्रमुख [[नाटक कंपनी]] ([[:en:playing company|playing company]]) बन गई.<ref>स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 184.</ref>सन 1603 इस्वी सन्‌मा [[एलिज़ाबेथ प्रथम|महारानी एलिजाबेथ]]को मृत्यु पछाडी, नाटक कम्पनी, नयाँ शासक [[इंग्ल्याण्ड का जेम्स प्रथम|जेम्स प्रथम]] ([[:en:James I of England|James I]])द्बारा एक शाही सनद / अधिकार पत्र / पेटेंटले सम्मानित गरियो तथा यसको नाम फेरेर [[किंग्स मेन (नाटक कंपनी)|किंग्स मेन]] ([[:en:King's Men (playing company)|King's Men]]) भयो।<ref>[[एडमंड केर्चेवर चेम्बर्स|चेम्बर्स , ई0 के0.]] ([[:en:Edmund Kerchever Chambers|Chambers, E.K.]])(1923). '' एलिजाबेथ कालीन रंगमंच ''.संस्करण.2.अक्सफोर्ड: क्लारेंदों प्रेस, 208-209.[[ओसीएलसी]] ([[:en:OCLC|OCLC]]) [http://worldcat.org/oclc/336379 336379].</ref> 1599 इस्वी सन्‌मा कम्पनीको भागीदार सदस्यहरूले मिलेर, [[टेम्स नदी|थेम्स नदी]]को दक्षिणी किनारमा एक अलग रंगशाला/ थिएटर को निर्माण गरे, जसलाई उनले [[ग्लोब थियेटर|ग्लोब]] ([[:en:Globe Theatre|Globe]])नाम दिए. 1608 इस्वी सन् मा, [[ब्ल्याकफ्राइअर्स थिएटर|ब्लाक्क्फ्रिअर्स इनडोर थिएटर]] ([[:en:Blackfriars Theatre|Blackfriars indoor theatre]])लाई पनि भागीदारहरूको यस समूह द्वारा अधिकृत गरियो। शेक्सपियरका सम्पत्ति किन्यो तथा लाग्योनी सँग सम्बंधित दस्तावेज़ अनुसार कम्पनीबाट उनलाई अत्यन्त आर्थिक लाभ भयो।<ref>चेम्बर्स , ''विलियम शेक्सपियर'', संस्करण . 2 , पी.67-71.</ref>सन 1597 इस्वी सन्‌मा उनले स्ट्र्याटफोर्ड, [[नयाँ ठाउँ|न्यू प्लेस]] ([[:en:New Place|New Place]]) को अर्को सबैभन्दा ठूलो घर किने तथा सन 1605 इस्वी सन्‌मा उनले स्ट्र्याटफोर्डमा [[दशमांश|तिथेस]] ([[:en:tithes|tithes]]) [[मोहल्ला|मोहल्ले]] ([[:en:parish|parish]])मा लाग्योनी गरे। <ref>बेंटले , जी0.ई (1961). ''शेक्सपियर : एक जीवनी पुस्तिका''.न्यू हेवेन: येल यूनिवर्सिटी प्रेस, 36.[[ओसीएलसी]] ([[:en:OCLC|OCLC]])[http://worldcat.org/oclc/356416&tab=editions 356416].</ref> शेक्सपियरका केही नाटक सन 1594 इस्वी सन् देखि [[जिल्दसाजी # नियम तथा सम्मनीक|क्वार्टो]] ([[:en:Bookbinding#Terms and techniques|quarto]])संस्करणमा प्रकाशित भए. सन 1598 इस्वी सन् सम्म उनको नाम बिक्न थाल्यो तथा अब उनको नाम किताबको [[शीर्षक पृष्ठ|मुख्य पृष्ठ]] ([[:en:title page|title page]]) <ref>स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 188.<br />• कस्तान, डेविड स्कॉट (1999). ''शेक्सपियरका पछाडीको सिद्धांत''.लण्डन, न्यूयोर्क: रौत्लेद्गे, 37.आईएसबीएन 041590112X.<br /><!--Translate this template and uncomment {{cite book |last=Knutson |first=Roslyn |authorlink= |coauthors= |title=Playing Companies and Commerce in Shakespeare's Time |year=2001 |publisher=Cambridge University Press |location=Cambridge |pages=17 |isbn=0521772427 }} --></ref>मा छापिन लाग्यो. एक नाटककारको रूपमा आफ्नो सफलताका पछाडी पनि उनले आफ्नो नाटकहरू र अन्य नाटकहरूमा अभिनय गर्न जारी राखे. [[बेन जोंसन|बेन जोनसन की]] ([[:en:Ben Jonson|Ben Jonson]])'' कृतिहरू ''को 1616 इस्वी सन्‌मा प्रकाशित संस्करणमा उनको नाम ''[[उनका हास्यमा हर मानिस|एवरी मन यी हिज़ हुमर]] ([[:en:Every Man in His Humour|Every Man in His Humour]]) ''(1598) तथा'' [[सेजानस ( नाटक )|सेजानस, हिज़ फाल]] ([[:en:Sejanus (play)|Sejanus, His Fall]])'' (1603) <ref>[[जोसेफ क्विंसी एडम्स|एडम्स, यूसुफ कुंच्य]] ([[:en:Joseph Quincy Adams|Adams, Joseph Quincy]]) (1923). ''विलियम शेक्सपियरको जीवन.''बोस्टन : होटन/ फ्रांसीसी प्रोटेस्टेंट मिफ्लिन . 275. [[ओ0 सी0 एल0 सी0|ओसीएलसी]] ([[:en:OCLC|OCLC]])[http://worldcat.org/oclc/1935264 1935264].</ref>को कलाकारहरूको सूचीमा पाइन्छ। जोंसन लिखित ''[[वोल्पोन]] ([[:en:Volpone|Volpone]])''को कलाकारहरूको सूचीमा शेक्सपियरका नामको गैरमौजूदगीको केही विद्वान् उनका अभिनय जीवनको अन्त्प्रय होने का संकेत मानते छ। <ref>वेल्स, ''शेक्सपियर एंड कं'', 28.</ref>यद्यपि 1623 का [[प्रथम पृष्ठ|प्रथम अध्याय]] ([[:en:First Folio|First Folio]]) शेक्सपियरका गन्ती यी सबै नाटकहरूको प्रमुख नायकोंमा गर्दछ. जसमा देखि केही ''वोल्पोन ''केपछाडी पहली पटक मञ्चित गरिएका. तथापि निश्चित रूप देखि यो नही कहा जा सकताको उनले कौन देखि पात्र अभिनीत गरे. <ref>स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 200.</ref>1610 मा, [[हेरेफोर्डको जोन डेविस|जोन डेविस अफ हियरफोर्ड]] ([[:en:John Davies of Hereford|John Davies of Hereford]])ले लेखेको "गुड विल"ले "राजकीय" भूमिका निभाई.<ref>स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 200-201.</ref> 1709 इस्वी सन्‌मा रोको कथनानुसार शेक्सपियरले ह्याम्लेटको पिताको भूत / आत्माको भूमिका निभाई.<ref>रो, एन0. ''विवरण ''.</ref>पछाडीको विवरण यो बताउँछ कि उनले ''[[एज यूं लाइक ईट]] ([[:en:As You Like It|As You Like It]])''मा ऐडम तथा'' [[हेनरी वी0 ( नाटक )|हेनरी पंचम]] ([[:en:Henry V (play)|Henry V]])''<ref>अक्रोयद , 357.<br /> वेल्स , ''अक्सफोर्ड शेक्सपियर'', xxii .</ref>मा कोरस को भूमिका पनि निभाएका थिए यद्यपि विद्वान् यी सूचनाहरूको स्त्रोतको पुरै विश्वसनीय मान्दैनन्. <ref>स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 202-3.</ref> आफ्नो पेसाको क्रममा शेक्सपियरले आफ्नो समय लण्डन तथा स्ट्र्याटफोर्डको बीच बाँडेका थिए. 1596 इस्वी सन्, स्ट्र्याटफोर्डमा न्यू प्लेसको आफ्नो पारिवारिक घरको रूपमा किन्नु अघि शेक्सपियर सेन्ट हेलन [[मोहल्ला|मुहल्ले]] ([[:en:parish|parish]])मा [[बिशपगेट]] ([[:en:Bishopsgate|Bishopsgate]]), जो थिएम्स नदीको उत्तरी किनारमा स्थित छ मा बस्दथे। <ref>होनान , पार्क ( 1998 ) . ''शेक्सपियर : एक जीवन''.अक्सफोर्ड , न्यूयॉर्क : अक्सफोर्ड विश्वविद्यालय प्रेस , 121.आईएसबीएन 0198117922.</ref>सन 1599 इस्वी सन्‌मा त्यो नदीको अर्को तिर [[सदक|साऊथवार्क]]मा आए , यो त्यही साल थियो जुन साल उनको कंपनीले वहां ग्लोब थियेटर को निर्माण गरेको थिए. <ref>शापिरो, 122.</ref> सन 1604 इस्वी सन् सम्म एक पटक फेरि उनी नदीको उत्तरी किनार तर्फ आए तथा [[सेन्ट पल क्याथेड्रल/ गिरजा/ चर्च|सेन्ट पल गिरजा]] ([[:en:St Paul's Cathedral|St Paul's Cathedral]])को उत्तरमा स्थित एक इलाकामा जहाँ कयौं शानदार भवनहरू थिएऽ त्यहाँ आफ्नो बासस्थान बनेए। यहाँ उनले [[ह्युजनोट|फ्रांसको प्रोटेस्टेंट समुदायको अनुयायी]] ([[:en:Huguenot|Huguenot]]) , जसको नाम क्रिस्टोफर माउन्टजोय थियो तथा जो तथातको विग तथा अन्य केशसज्जा सामग्री को निर्माता सँग कोठा भाडामा लागि। <ref>होनान, 325 ; ग्रीन्ब्लात्त, 405</ref>
यस बारेमा स्पष्ट रूपले ज्ञात छैन कि शेक्सपियरले लेखन कहिले शुरू गरे, तर समकालीन हरू तथा नाटकहरूको विवरण यो सूचित गर्दछन् कि उनका अनेक नाटक सन 1592 इस्वी सन् सम्म लण्डनमा मञ्चित गरिसकेका थिए। <ref>[[एडमंड केर्चेवर चेम्बर्स|चेम्बर्स , ई0 के0.]] ([[:en:Edmund Kerchever Chambers|Chambers, E.K.]])(1930). ''विलियम शेक्सपियर :तथ्य तथा समस्याहरूको एक अध्ययन''.खण्ड / जिल्द 1.अक्सफोर्ड: क्लारेंदों प्रेस, 287, 292.[[ओसीएलसी]] ([[:en:OCLC|OCLC]])[http://worldcat.org/oclc/353406&tab=editions 353406].</ref>तर उनी तब सम्म लण्डनमा यति चिनिएका थिए कि नाटककार [[रोबर्ट ग्रीन (16वीं शताब्दी )|रोबर्ट ग्रीन]] ([[:en:Robert Greene (16th century)|Robert Greene]]) आफ्नो लेखन द्वारा उनमा आक्षेप / हमला गर्न थालेका थिए। <blockquote>... एक नवोदय काग हो, जो मेरो प्वाँखले सजियो र आफ्नो खेलाडीको रूपमा लिपटेको ''बाघको हृदय साथ लागिर , त्यो पनि लम्बाचौडा कुराकानी गरेर तपाँइको सर्वोत्तम रूप देखि एक रिक्त पद्य बाहिर ल्याउनमा सक्षम छ: तथा मात्र एक ''जोहन्नेस का नोकर'' हुनु नै, त्यसको अभिमानमा देश हल्लाउने एउटा दृश्य छ।<ref>ग्रीन्ब्लात्त, 213</ref></blockquote> विद्वानहरूमा यी शब्दहरूको यथार्थ अर्थ लागिर मतभेद छ।,<ref>ग्रीन्ब्लात्त, 213. <br />• स्कोएंबम, 153. </ref> तर अधिकांश यस कुरामा सहमत छन् कि यहाँ ग्रीन शेक्सपिअरको आफ्नो स्तर माथि उठेर विश्वविद्यालयमा शिक्षा प्राप्त लेखकहरू, जस्तो [[क्रिस्टोफ़र मारलो|क्रिस्टोफर मार्लो]] ([[:en:Christopher Marlowe|Christopher Marlowe]]), [[थोमस नशे|थोमस नाश]] ([[:en:Thomas Nashe|Thomas Nashe]]) तथा स्वयं ग्रीनको बराबरी गर्ने आरोप लाग्योइरहेका छन्।<ref>एक्रोयद, 176. </ref> उडाउँदै यस इटालिक लिपिमा लेखे वाक्यांश पंक्ति "ओह, बाघको दिल एक तथातमा लुकेको छ" शेक्सपियरका ''[[हेनरी VI, भाग 3]] ([[:en:Henry VI, part 3|Henry VI, part 3]])''मा छ, "हल्लाउने दृश्य"को साथ, शेक्सपियरका ग्रीनको लक्ष्यको रूपमा चिन्दछन्।<ref>स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 151-52.</ref> {| class="toccolours" style="float: right; margin-left: 1em; margin-right: 1em; font-size: 85%; background:#c6dbf7; color:black; width:23em; max-width: 25%;" cellspacing="5" |style="text align: "left;"| " यो पुरै विश्व एक रंगमंच हो, तथा सबै स्त्री तथा पुरूष अभिनेता मात्र हुन्. उनका आफ्नो प्रवेश तथा निकास हुन्छ; तथा एक व्यक्ति आफ्नो समयमा विभिन्न भूमिका निर्वाह गर्दछ...." |- |style="text align: "left;"|''[[एज यू लाइक ईट|एज यू लाइक इट]] ([[:en:As You Like It|As You Like It]])'', अंक द्वितीय, दृश्य 7, 139 - 42.<ref>वेल्स , ''अक्सफोर्ड'', 666 है .</ref> |} ग्रीन का यो जवानी हमला शेक्सपियरका नाट्य जीवनको सन्दर्भमा प्रथम दर्जा उल्लेख छ। जीवनीकारहरू शेक्सपियरको पेसा / नाट्य जीवन का आरम्भ, सन 1580 इस्वी सन्‌मा मध्य कुनै समय, ग्रीनको टिप्पणीमा अघिल्लो थियो भन्ने ठान्दछन्। .<ref>वेल्स, स्टेनली (2006). ''शेक्सपियर तथा कं'' न्यूयॉर्क :पंथेहरू , 28 .आईएसबीएन 0375424946.<br />• स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 144-46.<br />• चेम्बर्स , ''विलियम शेक्सपियर'', संस्करण . 1 , पी.59</ref> सन 1594 इस्वी सन् देखि शेक्सपियरका नाटक केवल [[लौर्ड चेम्बेर्लिंस मेन /लौर्ड चेम्बेर्लिंसके मानिस|लौर्ड चेम्बेर्लिंस मेन]] ([[:en:Lord Chamberlain's Men|Lord Chamberlain's Men]]) नामक नाट्य समूह, जसको बागडोर अभिनेताहरूको एक समूह , जसमा शेक्सपियर पनि शामिल थिए। यो उनको हातमा थियो, द्वारा मञ्चित गरिन्थ्यो, तथा जो शीघ्रनै लण्डनको एक प्रमुख [[नाटक कंपनी]] ([[:en:playing company|playing company]]) बन गई.<ref>स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 184.</ref>सन 1603 इस्वी सन्‌मा [[एलिज़ाबेथ प्रथम|महारानी एलिजाबेथ]]को मृत्यु पछाडी, नाटक कम्पनी, नयाँ शासक [[इंग्ल्याण्ड का जेम्स प्रथम|जेम्स प्रथम]] ([[:en:James I of England|James I]])द्बारा एक शाही सनद / अधिकार पत्र / पेटेंटले सम्मानित गरियो तथा यसको नाम फेरेर [[किंग्स मेन (नाटक कंपनी)|किंग्स मेन]] ([[:en:King's Men (playing company)|King's Men]]) भयो।<ref>[[एडमंड केर्चेवर चेम्बर्स|चेम्बर्स , ई0 के0.]] ([[:en:Edmund Kerchever Chambers|Chambers, E.K.]])(1923). '' एलिजाबेथ कालीन रंगमंच ''.संस्करण.2.अक्सफोर्ड: क्लारेंदों प्रेस, 208-209.[[ओसीएलसी]] ([[:en:OCLC|OCLC]]) [http://worldcat.org/oclc/336379 336379].</ref> 1599 इस्वी सन्‌मा कम्पनीको भागीदार सदस्यहरूले मिलेर, [[टेम्स नदी|थेम्स नदी]]को दक्षिणी किनारमा एक अलग रंगशाला/ थिएटर को निर्माण गरे, जसलाई उनले [[ग्लोब थियेटर|ग्लोब]] ([[:en:Globe Theatre|Globe]])नाम दिए. 1608 इस्वी सन् मा, [[ब्ल्याकफ्राइअर्स थिएटर|ब्लाक्क्फ्रिअर्स इनडोर थिएटर]] ([[:en:Blackfriars Theatre|Blackfriars indoor theatre]])लाई पनि भागीदारहरूको यस समूह द्वारा अधिकृत गरियो। शेक्सपियरका सम्पत्ति किन्यो तथा लाग्योनी सँग सम्बंधित दस्तावेज़ अनुसार कम्पनीबाट उनलाई अत्यन्त आर्थिक लाभ भयो।<ref>चेम्बर्स , ''विलियम शेक्सपियर'', संस्करण . 2 , पी.67-71.</ref>सन 1597 इस्वी सन्‌मा उनले स्ट्र्याटफोर्ड, [[नयाँ ठाउँ|न्यू प्लेस]] ([[:en:New Place|New Place]]) को अर्को सबैभन्दा ठूलो घर किने तथा सन 1605 इस्वी सन्‌मा उनले स्ट्र्याटफोर्डमा [[दशमांश|तिथेस]] ([[:en:tithes|tithes]]) [[मोहल्ला|मोहल्ले]] ([[:en:parish|parish]])मा लाग्योनी गरे। <ref>बेंटले , जी0.ई (1961). ''शेक्सपियर : एक जीवनी पुस्तिका''.न्यू हेवेन: येल यूनिवर्सिटी प्रेस, 36.[[ओसीएलसी]] ([[:en:OCLC|OCLC]])[http://worldcat.org/oclc/356416&tab=editions 356416].</ref> शेक्सपियरका केही नाटक सन 1594 इस्वी सन् देखि [[जिल्दसाजी # नियम तथा सम्मनीक|क्वार्टो]] ([[:en:Bookbinding#Terms and techniques|quarto]])संस्करणमा प्रकाशित भए. सन 1598 इस्वी सन् सम्म उनको नाम बिक्न थाल्यो तथा अब उनको नाम किताबको [[शीर्षक पृष्ठ|मुख्य पृष्ठ]] ([[:en:title page|title page]]) <ref>स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 188.<br />• कस्तान, डेविड स्कॉट (1999). ''शेक्सपियरका पछाडीको सिद्धांत''.लण्डन, न्यूयोर्क: रौत्लेद्गे, 37.आईएसबीएन 041590112X.<br /><!--Translate this template and uncomment {{cite book |last=Knutson |first=Roslyn |authorlink= |coauthors= |title=Playing Companies and Commerce in Shakespeare's Time |year=2001 |publisher=Cambridge University Press |location=Cambridge |pages=17 |isbn=0521772427 }} --></ref>मा छापिन लाग्यो. एक नाटककारको रूपमा आफ्नो सफलताका पछाडी पनि उनले आफ्नो नाटकहरू र अन्य नाटकहरूमा अभिनय गर्न जारी राखे. [[बेन जोंसन|बेन जोनसन की]] ([[:en:Ben Jonson|Ben Jonson]])'' कृतिहरू ''को 1616 इस्वी सन्‌मा प्रकाशित संस्करणमा उनको नाम ''[[उनका हास्यमा हर मानिस|एवरी मन यी हिज़ हुमर]] ([[:en:Every Man in His Humour|Every Man in His Humour]]) ''(1598) तथा'' [[सेजानस ( नाटक )|सेजानस, हिज़ फाल]] ([[:en:Sejanus (play)|Sejanus, His Fall]])'' (1603) <ref>[[जोसेफ क्विंसी एडम्स|एडम्स, यूसुफ कुंच्य]] ([[:en:Joseph Quincy Adams|Adams, Joseph Quincy]]) (1923). ''विलियम शेक्सपियरको जीवन.''बोस्टन : होटन/ फ्रांसीसी प्रोटेस्टेंट मिफ्लिन . 275. [[ओ0 सी0 एल0 सी0|ओसीएलसी]] ([[:en:OCLC|OCLC]])[http://worldcat.org/oclc/1935264 1935264].</ref>को कलाकारहरूको सूचीमा पाइन्छ। जोंसन लिखित ''[[वोल्पोन]] ([[:en:Volpone|Volpone]])''को कलाकारहरूको सूचीमा शेक्सपियरका नामको गैरमौजूदगीको केही विद्वान् उनका अभिनय जीवनको अन्त्प्रय होने का संकेत मानते छ। <ref>वेल्स, ''शेक्सपियर एंड कं'', 28.</ref>यद्यपि 1623 का [[प्रथम पृष्ठ|प्रथम अध्याय]] ([[:en:First Folio|First Folio]]) शेक्सपियरका गन्ती यी सबै नाटकहरूको प्रमुख नायकोंमा गर्दछ. जसमा देखि केही ''वोल्पोन ''केपछाडी पहली पटक मञ्चित गरिएका. तथापि निश्चित रूप देखि यो नही कहा जा सकताको उनले कौन देखि पात्र अभिनीत गरे. <ref>स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 200.</ref>1610 मा, [[हेरेफोर्डको जोन डेविस|जोन डेविस अफ हियरफोर्ड]] ([[:en:John Davies of Hereford|John Davies of Hereford]])ले लेखेको "गुड विल"ले "राजकीय" भूमिका निभाई.<ref>स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 200-201.</ref> 1709 इस्वी सन्‌मा रोको कथनानुसार शेक्सपियरले ह्याम्लेटको पिताको भूत / आत्माको भूमिका निभाई.<ref>रो, एन0. ''विवरण ''.</ref>पछाडीको विवरण यो बताउँछ कि उनले ''[[एज यूं लाइक ईट]] ([[:en:As You Like It|As You Like It]])''मा ऐडम तथा'' [[हेनरी वी0 ( नाटक )|हेनरी पंचम]] ([[:en:Henry V (play)|Henry V]])''<ref>अक्रोयद , 357.<br /> वेल्स , ''अक्सफोर्ड शेक्सपियर'', xxii .</ref>मा कोरस को भूमिका पनि निभाएका थिए यद्यपि विद्वान् यी सूचनाहरूको स्त्रोतको पुरै विश्वसनीय मान्दैनन्. <ref>स्चोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 202-3.</ref> आफ्नो पेसाको क्रममा शेक्सपियरले आफ्नो समय लण्डन तथा स्ट्र्याटफोर्डको बीच बाँडेका थिए. 1596 इस्वी सन्, स्ट्र्याटफोर्डमा न्यू प्लेसको आफ्नो पारिवारिक घरको रूपमा किन्नु अघि शेक्सपियर सेन्ट हेलन [[मोहल्ला|मुहल्ले]] ([[:en:parish|parish]])मा [[बिशपगेट]] ([[:en:Bishopsgate|Bishopsgate]]), जो थिएम्स नदीको उत्तरी किनारमा स्थित छ मा बस्दथे। <ref>होनान , पार्क ( 1998 ) . ''शेक्सपियर : एक जीवन''.अक्सफोर्ड , न्यूयॉर्क : अक्सफोर्ड विश्वविद्यालय प्रेस , 121.आईएसबीएन 0198117922.</ref>सन 1599 इस्वी सन्‌मा त्यो नदीको अर्को तिर [[सदक|साऊथवार्क]]मा आए , यो त्यही साल थियो जुन साल उनको कंपनीले वहां ग्लोब थियेटर को निर्माण गरेको थिए. <ref>शापिरो, 122.</ref> सन 1604 इस्वी सन् सम्म एक पटक फेरि उनी नदीको उत्तरी किनार तर्फ आए तथा [[सेन्ट पल क्याथेड्रल/ गिरजा/ चर्च|सेन्ट पल गिरजा]] ([[:en:St Paul's Cathedral|St Paul's Cathedral]])को उत्तरमा स्थित एक इलाकामा जहाँ कयौं शानदार भवनहरू थिएऽ त्यहाँ आफ्नो बासस्थान बनेए। यहाँ उनले [[ह्युजनोट|फ्रांसको प्रोटेस्टेंट समुदायको अनुयायी]] ([[:en:Huguenot|Huguenot]]) , जसको नाम क्रिस्टोफर माउन्टजोय थियो तथा जो तथातको विग तथा अन्य केशसज्जा सामग्री को निर्माता सँग कोठा भाडामा लागि। <ref>होनान, 325 ; ग्रीन्ब्लात्त, 405</ref>


== अन्तिम वर्ष तथा मृत्यु==
== अन्तिम वर्ष तथा मृत्यु==
[[image:ShakespeareMonument cropped.jpg|thumb|125px|left|[[शेक्सपियरका चिहान / स्मारक]] ([[:en:Shakespeare's funerary monument|Shakespeare's funerary monument]]) एवोन नदीको किनार बसे स्ट्र्याटफोर्ड /स्ट्र्याटफोर्ड अपोन एवोनमा है. ]] सन 1606 - 1607 इस्वी सन् पछाडी शेक्सपियरले एकदमै कम नाटक लेखे तथा सन 1613 इस्वी सन् को पछाडी उनलाई कुनै पनि नाटकको लेख्ने का श्रेय दिइएन। <ref>स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 279.</ref>उनका पछिल्ला तीन नाटकहरू सहयोग थिए, संभवतः [[जोन फ्लेचर ( नाटककार )|जोन फ्लेत्चेर]] ([[:en:John Fletcher (playwright)|John Fletcher]])को साथ थिए,<ref>होनान, 375-78.</ref> जो घरेलू नाटककारको रूपमा "किंगस मेन"को लागि उत्तराधिकारी बने।<ref>स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 276.</ref> रो त्यो पहिलो जीवनीकार हो, जसले यो मत पारित गरे कि शेक्सपियर आफ्नो मृत्युको केही वर्ष पूर्व<ref name="Ac">अक्रोयद, 476. </ref> स्ट्र्याटफोर्ड चले गए थिएमान्तु [[अवकाश ग्रहण|यो भन्न सकिँदैन कि उनले त्यस समय सम्म पुरै सांसारिक जीवन देखि सन्यास]] ([[:en:retiring| retirement]]) लागिका थिए,<ref>होनान, 382-83.</ref> तथा शेक्सपियर लण्डन आते जाते गरिरहन्थे। <ref name="Ac">अक्रोयद, 476. </ref>सन 1612 इस्वी सन्‌मा उनलाई माउन्टजोय कि छोरी मेरीको विवाह सम्बन्धी मामला देखि सम्बंधित, अदालतको एक मामलामा साक्षीको रूपमा बोलाइयो। <ref>होनान, 326.<br />• अक्रोयद, 462-464. </ref>मार्च, सन 1613 इस्वी सन्‌मा उनले ब्कैक्फ्रिअर्स [[मठ]] ([[:en:priory|priory]]);<ref>स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 272-274.</ref>मा एक [[गेटहात्यस|घर]] ([[:en:gatehouse|gatehouse]])खरीद गरे तथा नोभेम्बर, 1614 इस्वी सन् देखि त्यो आफ्नो ज्वाईं [[जोन हाल ( डाक्टर )|जोन हल]] ([[:en:John Hall (physician)|John Hall]])<ref>होनान, 387.</ref>}का साथ कयौं हप्ता सम्म लण्डनमा थिए। [[23 अप्रिल]][[1616|सन 1616]] ,<ref>स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 25, 296.</ref> शेक्सपियरको मृत्यु भयो तथा उनी आफ्नो पछाडी आफ्नो पत्नी तथा दुई छोरीहरू छोडेर गए. सन 1607 इस्वी सन् मा,<ref>स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 287.</ref> सुज़नले एक डाक्टर जोन हाल सँग विवाह गरे तथा जुडिथले शेक्सपियरका मृत्यु देखि दुई महिना पूर्व [[थोमस क्विनी]] ([[:en:Thomas Quiney|Thomas Quiney]]), जसको एक [[शराब व्यवसायी]] ([[:en:vintner|vintner]]) थिए सँग विवाह गरे। <ref>स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 292, 294.</ref> {| class="toccolours" style="float: right; margin-left: 1em; margin-right: 1em; font-size: 85%; background:#c6dbf7; color:black; width:23em; max-width: 25%;" cellspacing="5" |style="text align: "left;"| गुड फ्रेंड लेस्व्स सेक फोरबिअर, यहाँ संकलित डिवीएसटीको खोदनेको लागि ब्लेस्ट बे यो मन यत स्पर्स ठेस स्टोंस, एंड क्व्र्स्त बे हे यत मोवेस माय बोनस. |- |style="text align: "left;"|''शेक्सपियरका चिहानमा अंकित लेख'' |} आफ्नो इच्छापत्रमा शेक्सपियरले आफ्नो अगाध संपत्ति का बड़ा हिस्सा आफ्नो ठुली पुत्री सुसंनालाई दिए. <ref>स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 304.</ref>जसमा यो भनिएको थियो त्यो यसलाई पुरै का पूरा "आफ्नो स्व उत्पन्न ठूलो पुत्र"लाई दिनेछिन्।<ref>होनान, 395-96.</ref>क्विनीको तीन सन्तान थिए तथा यी सबैको बिना विवाह नै मृत्युं भयो।<ref>कक्षों, ''विलियम शेक्सपियर'', भोल्यूम 2: 8, 11, 104.<br />स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 296.</ref>हलको एक संतान थिइन्, एलिजाबेथ, जसले दुई पटक विवाह गरिन् तर सन 1670 इस्वी सन्‌मा बिना कुनै संतान प्राप्ति नै उनको मृत्यु भयो तथा यसको साथै शेक्सपियर देखि सीधा रूपमा जोडिएको उनको वंशको अन्त्य भयो। <ref>चैम्बर्स, ''विलियम शेक्सपियर'', वोल 2: 7, 9, 13.<br />• स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 289, 318-19.</ref>शेक्सपियरका इच्छापत्रमा मुश्किलले उनको पत्नी एन्ने को उल्लेख भेटिन्छ, जो स्वतःनै शेक्सपियरका संपत्तिको तिहाई हिस्साको वारिस बनेकी थिइन्। शेक्सपियरले विशेष रूप ले आफ्नो इच्छापत्रमा एनीको लागि " माई सेकन्ड बेस्ट बेड" दिने उल्लेख गरे, जसको बारेमा किसिम किसिमको अनुमान लगाइएको छ। <ref>अक्रोयद ,483. <br /> • [[रोलैंड फ्र्ये|फ्र्ये, रॉलेंड मुश्त]] ([[:en:Roland Frye|Frye, Roland Mushat]]) (2005). ''नाटककारको कला.''लण्डन, न्यूयोर्क: रौत्लेद्गे, 16.आईएसबीएन 0415352894.<br />• ग्रीनब्लाट्ट, 145-6.</ref>केही विद्वान् यस इच्छापत्रलाई एन्नेको अपमानको रूपमा हेर्दछन्। जबकि अन्यको मान्यता छ कि उल्लिखित "सेकेण्ड बेस्ट बेड" देखि तात्पर्य वैवाहिक बेड देखि रहेको होला तथा यसको अभिप्राय धनाढ्यता सँग छ। <ref>स्कोएंबौम, 301-3.</ref> शेक्सपियरका उनको मृत्युको दुई दिनपछाडी [[पवित्र ट्रिनिटी चर्च , स्ट्र्याटफोर्ड अपोन एवोन / एवोन नदीको किनार स्थित स्ट्र्याटफोर्ड|पवित्र ट्रिनिटी गिरजे]] ([[:en:Holy Trinity Church, Stratford-upon-Avon|Holy Trinity Church]])को [[चैन्सेल|चंसल]] ([[:en:chancel|chancel]])मा गाडेर अन्तिम संस्कार गरियो। <ref>स्कोएंबौम, ''कम्पैक्ट'', 306–07.<br />वेल्स , ''अक्सफोर्ड शेक्सपियर'', xviii .</ref>सन 1623 इस्वी सन् देखि केही पहिलो, नर्थ वालमा शेक्सपियर को स्मृतिमा लेख्नेको मुद्रामा उनको प्रतिमाको साथ एक [[शेक्सपियरको स्मारक/को चिहान|स्मारक]] ([[:en:Shakespeare's funeral monument| monument]])को निर्माण गरियो। यसको फलकमा अंकित लेखमा एक तुलना [[नेस्टर ( पौराणिक कथाहरू )|नेस्टर]] ([[:en:Nestor (mythology)|Nestor]]), [[सोक्रेटेस|सुकरात]] ([[:en:Socrates|Socrates]])तथा [[वर्जिल]] देखिको गरिएको छ। <ref>स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 308-10.</ref>उनको चिहानको ढाक्ने एक शिलामा उनको अस्थि हरू हटाउनको बिरूद्ध एक अभिशाप भयो।
[[image:ShakespeareMonument cropped.jpg|thumb|125px|left|[[शेक्सपियरको चिहान / स्मारक]] ([[:en:Shakespeare's funerary monument|Shakespeare's funerary monument]]) एवोन नदीको किनार बसेको स्ट्र्याटफोर्ड /स्ट्र्याटफोर्ड अपोन एवोनमा ]] सन 1606 - 1607 इस्वी सन् पछाडी शेक्सपियरले एकदमै कम नाटक लेखे तथा सन 1613 इस्वी सन् को पछाडी उनलाई कुनै पनि नाटकको लेख्ने का श्रेय दिइएन। <ref>स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 279.</ref>उनका पछिल्ला तीन नाटकहरू सहयोग थिए, संभवतः [[जोन फ्लेचर ( नाटककार )|जोन फ्लेत्चेर]] ([[:en:John Fletcher (playwright)|John Fletcher]])को साथ थिए,<ref>होनान, 375-78.</ref> जो घरेलू नाटककारको रूपमा "किंगस मेन"को लागि उत्तराधिकारी बने।<ref>स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 276.</ref> रो त्यो पहिलो जीवनीकार हो, जसले यो मत पारित गरे कि शेक्सपियर आफ्नो मृत्युको केही वर्ष पूर्व<ref name="Ac">अक्रोयद, 476. </ref> स्ट्र्याटफोर्ड चले गए थिएमान्तु [[अवकाश ग्रहण|यो भन्न सकिँदैन कि उनले त्यस समय सम्म पुरै सांसारिक जीवन देखि सन्यास]] ([[:en:retiring| retirement]]) लागिका थिए,<ref>होनान, 382-83.</ref> तथा शेक्सपियर लण्डन आते जाते गरिरहन्थे। <ref name="Ac">अक्रोयद, 476. </ref>सन 1612 इस्वी सन्‌मा उनलाई माउन्टजोय कि छोरी मेरीको विवाह सम्बन्धी मामला देखि सम्बंधित, अदालतको एक मामलामा साक्षीको रूपमा बोलाइयो। <ref>होनान, 326.<br />• अक्रोयद, 462-464. </ref>मार्च, सन 1613 इस्वी सन्‌मा उनले ब्कैक्फ्रिअर्स [[मठ]] ([[:en:priory|priory]]);<ref>स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 272-274.</ref>मा एक [[गेटहात्यस|घर]] ([[:en:gatehouse|gatehouse]])खरीद गरे तथा नोभेम्बर, 1614 इस्वी सन् देखि त्यो आफ्नो ज्वाईं [[जोन हाल ( डाक्टर )|जोन हल]] ([[:en:John Hall (physician)|John Hall]])<ref>होनान, 387.</ref>}का साथ कयौं हप्ता सम्म लण्डनमा थिए। [[23 अप्रिल]][[1616|सन 1616]] ,<ref>स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 25, 296.</ref> शेक्सपियरको मृत्यु भयो तथा उनी आफ्नो पछाडी आफ्नो पत्नी तथा दुई छोरीहरू छोडेर गए. सन 1607 इस्वी सन् मा,<ref>स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 287.</ref> सुज़नले एक डाक्टर जोन हाल सँग विवाह गरे तथा जुडिथले शेक्सपियरका मृत्यु देखि दुई महिना पूर्व [[थोमस क्विनी]] ([[:en:Thomas Quiney|Thomas Quiney]]), जसको एक [[शराब व्यवसायी]] ([[:en:vintner|vintner]]) थिए सँग विवाह गरे। <ref>स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 292, 294.</ref> {| class="toccolours" style="float: right; margin-left: 1em; margin-right: 1em; font-size: 85%; background:#c6dbf7; color:black; width:23em; max-width: 25%;" cellspacing="5" |style="text align: "left;"| गुड फ्रेंड लेस्व्स सेक फोरबिअर, यहाँ संकलित डिवीएसटीको खोदनेको लागि ब्लेस्ट बे यो मन यत स्पर्स ठेस स्टोंस, एंड क्व्र्स्त बे हे यत मोवेस माय बोनस. |- |style="text align: "left;"|''शेक्सपियरका चिहानमा अंकित लेख'' |} आफ्नो इच्छापत्रमा शेक्सपियरले आफ्नो अगाध संपत्ति का बड़ा हिस्सा आफ्नो ठुली पुत्री सुसंनालाई दिए. <ref>स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 304.</ref>जसमा यो भनिएको थियो त्यो यसलाई पुरै का पूरा "आफ्नो स्व उत्पन्न ठूलो पुत्र"लाई दिनेछिन्।<ref>होनान, 395-96.</ref>क्विनीको तीन सन्तान थिए तथा यी सबैको बिना विवाह नै मृत्युं भयो।<ref>कक्षों, ''विलियम शेक्सपियर'', भोल्यूम 2: 8, 11, 104.<br />स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 296.</ref>हलको एक संतान थिइन्, एलिजाबेथ, जसले दुई पटक विवाह गरिन् तर सन 1670 इस्वी सन्‌मा बिना कुनै संतान प्राप्ति नै उनको मृत्यु भयो तथा यसको साथै शेक्सपियर देखि सीधा रूपमा जोडिएको उनको वंशको अन्त्य भयो। <ref>चैम्बर्स, ''विलियम शेक्सपियर'', वोल 2: 7, 9, 13.<br />• स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 289, 318-19.</ref>शेक्सपियरका इच्छापत्रमा मुश्किलले उनको पत्नी एन्ने को उल्लेख भेटिन्छ, जो स्वतःनै शेक्सपियरका संपत्तिको तिहाई हिस्साको वारिस बनेकी थिइन्। शेक्सपियरले विशेष रूप ले आफ्नो इच्छापत्रमा एनीको लागि " माई सेकन्ड बेस्ट बेड" दिने उल्लेख गरे, जसको बारेमा किसिम किसिमको अनुमान लगाइएको छ। <ref>अक्रोयद ,483. <br /> • [[रोलैंड फ्र्ये|फ्र्ये, रॉलेंड मुश्त]] ([[:en:Roland Frye|Frye, Roland Mushat]]) (2005). ''नाटककारको कला.''लण्डन, न्यूयोर्क: रौत्लेद्गे, 16.आईएसबीएन 0415352894.<br />• ग्रीनब्लाट्ट, 145-6.</ref>केही विद्वान् यस इच्छापत्रलाई एन्नेको अपमानको रूपमा हेर्दछन्। जबकि अन्यको मान्यता छ कि उल्लिखित "सेकेण्ड बेस्ट बेड" देखि तात्पर्य वैवाहिक बेड देखि रहेको होला तथा यसको अभिप्राय धनाढ्यता सँग छ। <ref>स्कोएंबौम, 301-3.</ref> शेक्सपियरका उनको मृत्युको दुई दिनपछाडी [[पवित्र ट्रिनिटी चर्च , स्ट्र्याटफोर्ड अपोन एवोन / एवोन नदीको किनार स्थित स्ट्र्याटफोर्ड|पवित्र ट्रिनिटी गिरजे]] ([[:en:Holy Trinity Church, Stratford-upon-Avon|Holy Trinity Church]])को [[चैन्सेल|चंसल]] ([[:en:chancel|chancel]])मा गाडेर अन्तिम संस्कार गरियो। <ref>स्कोएंबौम, ''कम्पैक्ट'', 306–07.<br />वेल्स , ''अक्सफोर्ड शेक्सपियर'', xviii .</ref>सन 1623 इस्वी सन् देखि केही पहिलो, नर्थ वालमा शेक्सपियर को स्मृतिमा लेख्नेको मुद्रामा उनको प्रतिमाको साथ एक [[शेक्सपियरको स्मारक/को चिहान|स्मारक]] ([[:en:Shakespeare's funeral monument| monument]])को निर्माण गरियो। यसको फलकमा अंकित लेखमा एक तुलना [[नेस्टर ( पौराणिक कथाहरू )|नेस्टर]] ([[:en:Nestor (mythology)|Nestor]]), [[सोक्रेटेस|सुकरात]] ([[:en:Socrates|Socrates]])तथा [[वर्जिल]] देखिको गरिएको छ। <ref>स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 308-10.</ref>उनको चिहानको ढाक्ने एक शिलामा उनको अस्थि हरू हटाउनको बिरूद्ध एक अभिशाप भयो।


== नाटक ==
== नाटक ==
शेक्सपियरका लेखकीय जीवनको विद्वानहरूले प्रायः चार कालखण्डहरूको रूपमा हेरेका छन्।. <ref>[[एडवर्ड डोदेन|डोदेन , एडवर्ड]] ([[:en:Edward Dowden|Dowden, Edward]]) (1881) . ''शेक्सपियर''.न्यूयॉर्क: एप्पलेटोन एंड कं, 48-9.[[ओसीएलसी|ओसीएलसी0]] ([[:en:OCLC|OCLC]])[http://worldcat.org/oclc/8164385 8164385].</ref>सन 1590 इस्वी सन्‌मा मध्य सम्म उनले लोकप्रिय वृत्तान्तमाम्परामा मुख्यतः हास्य प्रधान रचनाहरू लेखे , जसको रोमन तथा इटालियन मोडल्स र ऐतिहासिक नाटकहरू देखि प्रभावित थियो. उनको दोस्रो कालखण्ड लगभग सन 1595 इस्वी सन् देखि उनको दुखान्त रचना ''[[रोमियो तथा जूलियट]] ([[:en:Romeo and Juliet|Romeo and Juliet]])''को सृजना देखि आरम्भ भएर ''[[जुलियस केसर (नाटक)|जुलिअस केसर]] ([[:en:Julius Caesar (play)|Julius Caesar]]) ''नामक दुखान्त कृतिमा आएर सन 1599 इस्वी सन्‌मा समाप्त हुन्छ। यस क्रममा उनले जो पनि लेखे ती सबैको गन्ती महानतम हास्य प्रधान र ऐतिहासिक रचनाहरूमा हुन्छ। लगभग सन 1600 देखि 1608 इस्वी सन् सम्मका समय शेक्सपियर का "दुखान्त युग" मानिन्छ। यस क्रममा शेक्सपियरले मुख्यतः दुखान्त रचनाहरूकोनै सृजना गरे तथा लगभग सन 1608\ इस्वी सन् देखि 1613 इस्वी सन् सम्म उनले [[दुखान्त हास्य रचना|हास्य प्रधान दुखान्त रचना]] ([[:en:tragicomedy|tragicomedies]]) लेखे, जसलाई [[शेक्सपियर कोमावर्ती रोमान्सेज|रोमान्सेज]] ([[:en:Shakespeare's late romances|romances]]) नामले पनि जानिन्छ. ''[[रिचर्ड तृतीय (नाटक)|रिचर्ड तृतीय]] ([[:en:Richard III (play)|Richard III]]) ''तथा''[[हेनरी षष्ठ भाग 1|हेनरी षष्ठ]] ([[:en:Henry VI Part 1| Henry VI]]) ''का तीन भाग , शेक्सपियर द्वारा रचित प्रथम दर्ज कृतिहरू हुन्, जो सन 1590 इस्वी सन्‌मा आरम्भमा , ऐतिहासिक नाटकहरूको चलनको दौरमा लेखिएको थियो. शेक्सपियरका नाटकहरूको तिथि निर्धारित गर्नु मुश्किल छ तथापि, <ref>फ्रे, 9.<br />• होनान, 166.</ref>मूल ग्रन्थहरूको अध्ययन देखि यो थाहा हुन्छ कि ''[[टाइटस एन्ड्रोनिकस]] ([[:en:Titus Andronicus|Titus Andronicus]])'', ''[[कमेडी अफ एरर्स]] ([[:en:The Comedy of Errors|The Comedy of Errors]])'',''[[द टैमिंग अफ द श्रीऊ|द टेमिंग अफ द श्रीऊ]] ([[:en:The Taming of the Shrew|The Taming of the Shrew]]) '' तथा ''[[टू जेंटलम्यान अफ वेरोना]] ([[:en:Two Gentlemen of Verona|Two Gentlemen of Verona]])'' पनि शेक्सपियरका सुरुका काल देखि सम्बद्ध हुन सक्दछ। <ref>स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 159-61.<br />फ्रे, 9.</ref>उनको पहिलो [[शेक्सपियर कालीन इतिहास|इतिहास]] ([[:en:Shakespearean history| histories]]), जो ठुलो मात्रामा 1587को [[राफेल होलिनशेड|राफेल होलिंशेद'स]] ([[:en:Raphael Holinshed| Raphael Holinshed's]]) ''च्रोनिक्लेस अफ इंग्ल्याण्ड, स्कॉट्लैंड, तथा आयरलैण्ड''को संस्करणमा प्रकाशित भएको थियो,<ref>डट्टोन, रिचर्ड ; तथा जीन हावर्ड (2003) . ''शेक्सपियरका कृतिहरू का साथी: द हिस्टरीज़.''अक्सफोर्ड : ब्ल्याकवेल , 147.आईएसबीएन 0631226338.</ref> कमजोर या भ्रष्ट शासनको विनाशकारी परिणामको नाट्यान्तरित गरेका थिए तथा [[ट्यूडर राजवंश|ट्यूडर वंश]] ([[:en:Tudor dynasty|Tudor dynasty]])को उत्पत्तिको लागि एक औचित्यको रूपमा व्याख्या गरेका थिए।<ref>रिब्नेर , इरविंग (2005) . ''शेक्सपियर कालीन अंग्रेजी ऐतिहासिक नाटक ''.लण्डन, न्यूयोर्क: राउटलेड्ज, 154-155.आईएसबीएन 0415353149.</ref>उनका संघटन अन्य एलिजाबेथियन नाटककारहरूको कार्य देखि प्रभावित थिए, खासगरी [[थोमस किड|थोमस क्य्द]] ([[:en:Thomas Kyd|Thomas Kyd]]) तथा [[क्रिस्टोफ़र मारलो|क्रिस्टोफर मारलोवे]] ([[:en:Christopher Marlowe|Christopher Marlowe]])<!--Translate this template and uncomment {{Ref_label|c|c|none}} --> लेऽ मध्ययुगीन नाटकको परम्पराहरू, तथा [[सेनेका द यंगर|सेनेका]] ([[:en:Seneca the Younger| Seneca]])को नाटकहरू द्वारा.<ref>फ्रे, 105.<br />रिब्नर, 67.<br />चेनी /शेने , पैट्रिक जेरार्ड (2004) . ''दी कैम्ब्रिज कम्पेनियन टु क्रिस्टोफर मारलोवे''.कैम्ब्रिज : कैम्ब्रिज विश्वविद्यालय प्रेस, 100. आईएसबीएन 0521527341. </ref> ''कमेडी अफ एरर्स ''पनि क्लासिकल मोडलमा आधारित थियो , तर ''टेमिंग अफ द श्रयु ''का कुनै पनि स्त्रोत अहिले सम्म जानकारीमा छैन, यद्यपि यसको सम्बन्ध यसै नामको एक अन्य नाटक देखि स्थापित गरिन्छ तथा यसलाई कुनै लोककथा देखि व्युत्पन्न मानिन्छ। <ref>होनान, 136.<br />• स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 166.</ref>''टू जेंटलमेन अफ वेरोना''को किसिम, जसमा दुई मित्र एक बलात्कार को अनुमोदन गर्नको लागि आएका थिए,<ref>फ्रे, 91.<br />• होनान 116-117.<br />• वर्नर, सारा (2001). ''शेक्सपियर तथा नारीवादी प्रदर्शन''.लण्डन, न्यूयोर्क: रौल्टेज, 96-100.आईएसबीएन 0415227291.</ref> दी ''श्रेव'स'' स्टोरी अफ टैमिंग एक तथातको स्वतंत्र आत्माको एक मानिस द्वारा कहिलेकाँही आधुनिक आलोचकहरू तथा निर्देशकहरुको अप्ठ्यारो पार्दछ।.<ref>फ्राईडम्यान, माइकल डी (2006) ." म एक नारीवादी निर्देशक होइन , तर............": हालको ''द टैमिंग अफ द श्रीऊ''को नारीवादी उत्पत्ति को, ''आलोचनाको अधिनियममा: शेक्सपियर तथा उनका समकालीनमा प्रदर्शन को मामला: जेम्स पी.को सम्मानमा निवन्ध लुसर्दी ''.पल नेल्सन तथा जून स्च्लुएटर (इड्स.).न्यू जर्सी: फैर्लेइघ डिकिंसन यूनिवर्सिटी प्रेस, 159.आईएसबीएन 0838640591.</ref> [[image:Oberon, Titania and Puck with Fairies Dancing. William Blake. c.1786.jpg|thumb|''बोबेरोन, टितानिया तथा परीहरूको नृत्यको साथ पुक.''[[विलियम ब्लेक]] ([[:en:William Blake|William Blake]]) द्वारा , सी. 1786. ]]टेट ब्रिटेन [[टेट ब्रिटेन|.]] ([[:en:Tate Britain|Tate Britain]]) शेक्सपियरको प्रारम्भिक शास्त्रीय तथा इतालवी हास्य रचनाहरू , जुनमा चुस्त दोहरे कथानक तथा सटीक हास्य दृश्यहरूको 1590 किसिमको मध्यमा आफ्नो वातावरणको रोमान्टिक हास्य सबैभन्दा ठुलो हो। .<ref>अक्रायद, 235.</ref> '' [[ए मिडसमर नाइट्स ड्रीम|मिडसमर नाईट ड्रीम]] ([[:en:A Midsummer Night's Dream|A Midsummer Night's Dream]])''एक हास्यको झलकका लागि प्रेम, परीहरूको जादू तथा जीवनको हास्यप्रद दृश्यहरू का मिश्रण छन्।<ref>वुड, 161-162.</ref>शेक्सपियरको अघिल्लो हास्य रचना जसको उतीनै रोमान्टिक है, ''[[द मर्चेंट अफ वेनिस|वेनिस का सौदागर]] ([[:en:The Merchant of Venice|The Merchant of Venice]])'', जेविश साहूकारको बदलेको रचना समाये भए, [[शाइलौक|शायलॉक]] ([[:en:Shylock|Shylock]]), जसको एलिजाबेथियनको विचारोंको दर्शाती हैमान्तु आधुनिक दर्शकहरूको लागि पक्षपातपूर्ण हुनसक्छ.<ref>वुड, 205-206.<br />• होनान 258.</ref>''[[कुरा का बतंगड़ बनेना/ मच एडो अबाउट नथिंग|मच अदो अबाउट नथिंग]] ([[:en:Much Ado About Nothing|Much Ado About Nothing]])'' का ज्ञान तथा शब्दहरू देखि खेलने कला,<ref>ऑक्रोयद, 359. </ref> ''[[एज यूं लाइक ईट|एज यू लाइक इट]] ([[:en:As You Like It|As You Like It]])'' का आकर्षक ग्रामीण सजावट, तथा''[[ट्वेल्थ नाईट|ट्वेल्फ़्थ नाईट]] ([[:en:Twelfth Night|Twelfth Night]])''को जीवंत क्रीड़ा शेक्सपियरका महान हास्यको अनुक्रमको पूरा गर्दछन् यस गीतात्मक ''[[रिचर्ड द्वितीय ( नाटक )|रिचर्ड द्वितीय]] ([[:en:Richard II (play)|Richard II]])'' को पछाडी, लगभग पुरै किसिम पद्यमा लेखे, शेक्सपियरले 1590 को अन्त्यमा '' [[हेनरी IV, भाग 1.|हेनरी IV, भाग 1]] ([[:en:Henry IV, Part 1| Henry IV, parts 1]])'' तथा '' [[हेनरी IV, भाग 2.|2]] ([[:en:Henry IV, Part 2| 2]])'' , तथा ''[[हेनरी पंचम ( नाटक )|हेनरी वी]] ([[:en:Henry V (play)|Henry V]])''को इतिहासमा गद्य कमेडी शुरू गरे त्यसको पात्र तथा थप जटिल तथा नरम हुँदै गए जस्तो जस्तो त्यो हास्य देखि गंभीर दृश्यहरू तिर सहजता देखि बढ्दै गयो, गद्य तथा कविता, उनको परिपक्व काम हो, तथा त्यसको विभिन्न प्रकारको कामको परिपक्वता पाउँछ। <ref>शापिरो, 150.<br />• गिबन्स, ब्रायन (1993). ''शेक्सपियर तथा विविधता/ बहुलता.'' कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 1.आईएसबीएन 0521444063.<br />• ऑक्रोयद, 356.</ref> यो युग समाप्त तथा शुरू हुन्छ दुई त्रासदी हरूबाट: ''[[रोमियो तथा जूलियट|रोमियो तथा जूलियट]] ([[:en:Romeo and Juliet|Romeo and Juliet]])'', जो यौन आरोपित किशोरावस्था, प्रेम तथा मृत्युको प्रसिद्ध रोमान्टिक त्रासदी हुन्<ref>वुड, 161. <br />• होनान, 206.</ref> तथा ''[[जुलियस केसर( नाटक )| जूलियस सिजर]] ([[:en:Julius Caesar (play)| Julius Caesar]])''—जो सर [[थोमस नर्थ |थोमस नर्थ'स]] ([[:en:Thomas North|Thomas North's]])को 1579को [[प्लूटार्क |प्लुतार्च'स]] ([[:en:Plutarch|Plutarch's]]) ''[[समांतर जिंदगी|माल्लेल लिवेस]] ([[:en:Parallel Lives|Parallel Lives]])''—को अनुवादमा आधारित छ, जसले एक नयाँ किसिमको नाटकको शरुआत गर्‌यो। <ref>ऑक्रोयद, 353, 358.<br />• शापिरो, 151-153.</ref>शेक्सपियरका महान विद्वान जेम्स शापिरोको अनुसार, ''जूलियस कैसर'' मा, "राजनीति, चरित्र, भित्रको तिर, समसामयिक घटनाहरू, यहाँ सम्म कि शेक्सपियरका आफ्नो केही लेख्नेको कलाको विभिन्न पल एक अर्को सँग मिल्न थाले".<ref>शापिरो, 151.</ref> [[image:Henry_Fuseli_rendering_of_Hamlet_and_his_father's_Ghost.JPG|thumb|left|''ह्याम्लेट, होरातियो, मर्सल्लुस, तथा घोस्ट अफ हम्लेट'स फादर.''[[हेनरी फुसेली]] ([[:en:Henry Fuseli|Henry Fuseli]]), 1780-5. [[कुंस्थौस ज्यूरिख]] ([[:en:Kunsthaus Zürich|Kunsthaus Zürich]]).]] शेक्सपियर का तथाकथित "त्रासदीक समय" 1600 देखि 1608 सम्म चल्यो, जबकि उनले त्यस समयमा तथाकथित [[प्रॉब्लम प्लेज (शेक्सपियर)|"प्रॉब्लम प्लेज"]] ([[:en:Problem plays (Shakespeare)| "problem plays"]]) ''[[मेजर फर मेजर|मेजर फर मेजर]] ([[:en:Measure for Measure|Measure for Measure]])'', ''[[त्रोइलुस तथा क्रेस्सिदा|त्रोइलुस एंड क्रेस्सिदा]] ([[:en:Troilus and Cressida|Troilus and Cressida]])'', तथा ''[[आल'स वेल देट एंड्स वेल|अल'स वेल ठाट एंड्स वेल]] ([[:en:All's Well That Ends Well|All's Well That Ends Well]])'' पनि लेखे तथा [[शेक्सपीयरेअन त्रासदी|ट्रेजिडिज़]] ([[:en:Shakespearean tragedy|tragedies]])त्यसको पहिलो लेखे.<ref>[[एंड्रयू सेसिल ब्राडली|ब्राडली, ए सी]] ([[:en:Andrew Cecil Bradley|Bradley, A. C]]) (1991 संस्करण). ''शेक्सपीयरेअन त्रासदी: ह्याम्लेट, ओथेलो, किङ लियर तथा म्याकवेथमा व्याख्यान''.लण्डन: पेंगुइन, 85.आईएसबीएन 0140530193.<br /> • मुइर, केनेथ (2005). ''शेक्सपियर का त्रासद अनुक्रम''.लण्डन, न्यूयोर्क: रौउत्लेगेज, 12-16.आईएसबीएन 0415353254.</ref>कयौं आलोचकहरूको मान्यता छ कि शेक्सपियरका सबैभन्दा ठुलो त्रासदी त्यसको कलाको शिखरको प्रतिनिधित्व गर्दछन्.पहिलो, [[राजकुमार ह्याम्लेट|ह्याम्लेट]] ([[:en:Prince Hamlet|Hamlet]])को नायक, शायद तथा थप कुनै पनि अन्य शेक्सपियरका चरित्रको तुलना मा, विबाँकी रूप देखि चर्चित भयो, खासगरी आफ्नो प्रसिद्द [[स्वागत भाषण|सोलिलोकुय]] ([[:en:soliloquy|soliloquy]]) "[[टु बी, तथा नॉट टु बी|टु बी तथा नॉट टु बी; देट यस दी कुएस्शन]] ([[:en:To be, or not to be|To be or not to be; that is the question]]). "<ref>ब्राडली, 94.</ref>अन्त्यर्मुखी ह्याम्लेटको विपरीत, जसको मिथ्या दोष त्यसकी हिचकिचाहट थियो, ती त्रासदीहरूको हीरो जो, ओथेलो तथा किंग लेअरको थी, जल्बाजीको त्रुटियों देखि बिगड़ गए.<ref>ब्राडली, 86.</ref> शेक्सपियरका त्रासदीको कारण अक्सर यस किसिमको घासम्म त्रुटियों या दोष हैं, जो आदेश उलट कर नायकको तथा जसलाई त्यो प्रेम गर्दछको नष्ट गरिदिन्छ।<ref>ब्राडली, 40, 48.</ref>''[[ओथेलो]] ([[:en:Othello|Othello]])'', थिए विल्लैन [[लागो]] ([[:en:Iago|Iago]])मा, ओथेलोको यौन ईर्ष्या यस किसिम भड्काउँछ त्यो आफ्नो निर्दोष पत्नीको हत्या गरिदिन्छ जो उसलाई प्रेम गर्दथिन्।<ref>ब्राडली, 42, 169, 195.<br />• ग्रीनब्लाट्ट, 304.</ref>''[[राजा लेअर|किंग लेअर]] ([[:en:King Lear|King Lear]])'' मा, बूढ़ा राजा, आफ्नो शक्तिहरू दिने त्रासद त्रुटि गर्दछ, तथा यी घटनाहरूको शुरूआत गर्दछ जो त्यसकी छोरीको हत्या गरिदिन्छ तथा अर्ल ग्लौसस्टरको प्रताडित गरेर अन्धो बनाइदिन्छ। आलोचक फ्र्याङ्क केर्मोडेका अनुसार, "नाटक आफ्नो राम्रो पात्रहरू देखि केही प्रस्तुत गर्दछ तथा नानै आफ्नो क्रूरता देखि आफ्नो दर्शकहरूको कुनै राहत".<ref>ब्राडली, 226.<br />• ऑक्रोयद, 423.<br /> • [[फ्र्याङ्क केर्मोडे|केर्मोडे, फ्र्याङ्क]] ([[:en:Frank Kermode|Kermode, Frank]]) (2004). ''दी ऐज़ अफ शेक्सपियर''.लण्डन: वेइदेंफेल्ड & निकोलसन, 141-2.आईएसबीएन 029784881क्स. </ref>''[[म्याकवेथ|म्याकवेथ]] ([[:en:Macbeth|Macbeth]])''मा, जो शेक्सपियरका त्रासदीहरूमा सबैभन्दा सानी तथा धेर दविएकी हुन्छे।,<ref>म्याकडोनाल्ड , रस (2006). ''शेक्सपियरका लेट स्टाइल''.कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 43-46.आईएसबीएन 0521820685.</ref> जो ना संभाली जा सके त्यो महत्वाकांक्षा म्याकवेथ तथा त्यसकी पत्नीलाई उक्साउँछन्, [[लेडी म्याकवेथ (शेक्सपियर)|लेडी म्याकवेथ]] ([[:en:Lady Macbeth (Shakespeare)|Lady Macbeth]]) को, राजाको हत्या तथा सिंहासन हडप्नको लागि, जब सम्म उनमा आफ्नो अपराधबोध बदलेमा उनलाई नष्ट गरिदिन्छ.<ref>ब्राडली, 306.</ref>यस नाटक मा, शेक्सपियरका त्रासद संरचना गर्नेको लागि एक अलौकिक तत्व जोड्दछ.उनको केही पछिल्लो प्रमुख त्रासदी, ''[[एन्टोनी एण्ड क्लियोपेक्ट्रा |एंटनी तथा क्लेओपत्र]] ([[:en:Antony and Cleopatra|Antony and Cleopatra]])'' तथा ''[[कोरिओलानुस (नाटक)|कोरिओलानुस]] ([[:en:Coriolanus (play)|Coriolanus]])'' मा, शेक्सपियरका उत्कृष्ट कविता शामिल छन् तथा आलोचक द्वारा कविको सबैभन्दा सफल त्रासदीहरू भनिएका छन्। [[टी.एस.एलियट|टी. एस एलियट]] ([[:en:T. S. Eliot|T. S. Eliot]]).<ref>ऑक्रोयद, 444.<br />• म्याकडोनाल्ड , 69-70.<br />• [[टी.एस.एलियट|एलियट, टी एस]] ([[:en:T. S. Eliot|Eliot, T S]]) (1934). ''एलिज़ाबेथन निवन्ध''.लण्डन: फैबर & फैबर, 59.[[ओसीएलसी]] ([[:en:OCLC|OCLC]])[http://worldcat.org/oclc/9738219 9738219].</ref> आफ्नो अंतिम अवधि मा, शेक्सपियर [[शेक्सपियरका लेट रोमांस|रोमांस]] ([[:en:Shakespeare's late romances| romance]]) या [[ट्रेजीकामेडी]] ([[:en:tragicomedy|tragicomedy]]) गर्ने लगे थिए तथा तीन तथा प्रमुख नाटकहरू: ''[[क्यम्बेलिने|क्य्म्बेलिने]] ([[:en:Cymbeline|Cymbeline]])'', ''[[दी विंटर'स टेल]] ([[:en:The Winter's Tale|The Winter's Tale]])'' तथा ''[[दी टेम्पेस्ट]] ([[:en:The Tempest|The Tempest]])'', तथा साथनै साथ सहयोग लेऽ ''[[पेरिक्लेस, प्रिन्स अफ टायर|पेरिक्लेस, प्रिन्स अफ ट्य्रे]] ([[:en:Pericles, Prince of Tyre|Pericles, Prince of Tyre]])'' पूरा गरे। कम त्रासदीहरू देखि बेरंग, यो चार नाटक 1590को हास्यको टोनमा गंभीर छ, तर सुलह तथा सम्भावित त्रासद त्रुटियोंको क्षमाको साथ उनी अन्त्य हुँदै छ।<ref>डोव्देन, 57.</ref>केही टिप्पणीकारों मूडमा यो परिवर्तन निर्मलको देखनेको साक्ष्यको रूपमा शेक्सपियरका जीवनको भागमा हेरेका छन्, तर यो केवल दिनको नाटकीय फैशन प्रतिबिम्बित हुन सक्छ।<ref>डोव्देन, 60.<br />• फ्र्ये, 123.<br />• म्याकडोनाल्ड , 15.</ref>शेक्सपियर दुई तथा नाटकहरूमा सहयोग लिया''[[हेनरी VIII (नाटक)|हेनरी VIII]] ([[:en:Henry VIII (play)|Henry VIII]])'' तथा ''[[दी टू नोबल किन्स्मेन|दी टू नोबल किन्स्में]] ([[:en:The Two Noble Kinsmen|The Two Noble Kinsmen]])'', संभवतः [[जोन फ्लेत्चेर (नाटककार)|जोन फ्लेत्चेर]] ([[:en:John Fletcher (playwright)|John Fletcher]])को साथ.<ref>वेल्स, ''ऑक्सफ़ोर्ड'', 1247, 1279.आईएसबीएन 0199267170.</ref>
शेक्सपियरका लेखकीय जीवनको विद्वानहरूले प्रायः चार कालखण्डहरूको रूपमा हेरेका छन्।. <ref>[[एडवर्ड डोदेन|डोदेन , एडवर्ड]] ([[:en:Edward Dowden|Dowden, Edward]]) (1881) . ''शेक्सपियर''.न्यूयॉर्क: एप्पलेटोन एंड कं, 48-9.[[ओसीएलसी|ओसीएलसी0]] ([[:en:OCLC|OCLC]])[http://worldcat.org/oclc/8164385 8164385].</ref>सन 1590 इस्वी सन्‌मा मध्य सम्म उनले लोकप्रिय वृत्तान्तमाम्परामा मुख्यतः हास्य प्रधान रचनाहरू लेखे , जसको रोमन तथा इटालियन मोडल्स र ऐतिहासिक नाटकहरू देखि प्रभावित थियो. उनको दोस्रो कालखण्ड लगभग सन 1595 इस्वी सन् देखि उनको दुखान्त रचना ''[[रोमियो तथा जूलियट]] ([[:en:Romeo and Juliet|Romeo and Juliet]])''को सृजना देखि आरम्भ भएर ''[[जुलियस केसर (नाटक)|जुलिअस केसर]] ([[:en:Julius Caesar (play)|Julius Caesar]]) ''नामक दुखान्त कृतिमा आएर सन 1599 इस्वी सन्‌मा समाप्त हुन्छ। यस क्रममा उनले जो पनि लेखे ती सबैको गन्ती महानतम हास्य प्रधान र ऐतिहासिक रचनाहरूमा हुन्छ। लगभग सन 1600 देखि 1608 इस्वी सन् सम्मका समय शेक्सपियर का "दुखान्त युग" मानिन्छ। यस क्रममा शेक्सपियरले मुख्यतः दुखान्त रचनाहरूकोनै सृजना गरे तथा लगभग सन 1608\ इस्वी सन् देखि 1613 इस्वी सन् सम्म उनले [[दुखान्त हास्य रचना|हास्य प्रधान दुखान्त रचना]] ([[:en:tragicomedy|tragicomedies]]) लेखे, जसलाई [[शेक्सपियर कोमावर्ती रोमान्सेज|रोमान्सेज]] ([[:en:Shakespeare's late romances|romances]]) नामले पनि जानिन्छ. ''[[रिचर्ड तृतीय (नाटक)|रिचर्ड तृतीय]] ([[:en:Richard III (play)|Richard III]]) ''तथा''[[हेनरी षष्ठ भाग 1|हेनरी षष्ठ]] ([[:en:Henry VI Part 1| Henry VI]]) ''का तीन भाग , शेक्सपियर द्वारा रचित प्रथम दर्ज कृतिहरू हुन्, जो सन 1590 इस्वी सन्‌मा आरम्भमा , ऐतिहासिक नाटकहरूको चलनको दौरमा लेखिएको थियो. शेक्सपियरका नाटकहरूको तिथि निर्धारित गर्नु मुश्किल छ तथापि, <ref>फ्रे, 9.<br />• होनान, 166.</ref>मूल ग्रन्थहरूको अध्ययन देखि यो थाहा हुन्छ कि ''[[टाइटस एन्ड्रोनिकस]] ([[:en:Titus Andronicus|Titus Andronicus]])'', ''[[कमेडी अफ एरर्स]] ([[:en:The Comedy of Errors|The Comedy of Errors]])'',''[[द टैमिंग अफ द श्रीऊ|द टेमिंग अफ द श्रीऊ]] ([[:en:The Taming of the Shrew|The Taming of the Shrew]]) '' तथा ''[[टू जेंटलम्यान अफ वेरोना]] ([[:en:Two Gentlemen of Verona|Two Gentlemen of Verona]])'' पनि शेक्सपियरका सुरुका काल देखि सम्बद्ध हुन सक्दछ। <ref>स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 159-61.<br />फ्रे, 9.</ref>उनको पहिलो [[शेक्सपियर कालीन इतिहास|इतिहास]] ([[:en:Shakespearean history| histories]]), जो ठुलो मात्रामा 1587को [[राफेल होलिनशेड|राफेल होलिंशेद'स]] ([[:en:Raphael Holinshed| Raphael Holinshed's]]) ''च्रोनिक्लेस अफ इंग्ल्याण्ड, स्कॉट्लैंड, तथा आयरलैण्ड''को संस्करणमा प्रकाशित भएको थियो,<ref>डट्टोन, रिचर्ड ; तथा जीन हावर्ड (2003) . ''शेक्सपियरका कृतिहरू का साथी: द हिस्टरीज़.''अक्सफोर्ड : ब्ल्याकवेल , 147.आईएसबीएन 0631226338.</ref> कमजोर या भ्रष्ट शासनको विनाशकारी परिणामको नाट्यान्तरित गरेका थिए तथा [[ट्यूडर राजवंश|ट्यूडर वंश]] ([[:en:Tudor dynasty|Tudor dynasty]])को उत्पत्तिको लागि एक औचित्यको रूपमा व्याख्या गरेका थिए।<ref>रिब्नेर , इरविंग (2005) . ''शेक्सपियर कालीन अंग्रेजी ऐतिहासिक नाटक ''.लण्डन, न्यूयोर्क: राउटलेड्ज, 154-155.आईएसबीएन 0415353149.</ref>उनका संघटन अन्य एलिजाबेथियन नाटककारहरूको कार्य देखि प्रभावित थिए, खासगरी [[थोमस किड|थोमस क्य्द]] ([[:en:Thomas Kyd|Thomas Kyd]]) तथा [[क्रिस्टोफ़र मारलो|क्रिस्टोफर मारलोवे]] ([[:en:Christopher Marlowe|Christopher Marlowe]])<!--Translate this template and uncomment {{Ref_label|c|c|none}} --> लेऽ मध्ययुगीन नाटकको परम्पराहरू, तथा [[सेनेका द यंगर|सेनेका]] ([[:en:Seneca the Younger| Seneca]])को नाटकहरू द्वारा.<ref>फ्रे, 105.<br />रिब्नर, 67.<br />चेनी /शेने , पैट्रिक जेरार्ड (2004) . ''दी कैम्ब्रिज कम्पेनियन टु क्रिस्टोफर मारलोवे''.कैम्ब्रिज : कैम्ब्रिज विश्वविद्यालय प्रेस, 100. आईएसबीएन 0521527341. </ref> ''कमेडी अफ एरर्स ''पनि क्लासिकल मोडलमा आधारित थियो , तर ''टेमिंग अफ द श्रयु ''का कुनै पनि स्त्रोत अहिले सम्म जानकारीमा छैन, यद्यपि यसको सम्बन्ध यसै नामको एक अन्य नाटक देखि स्थापित गरिन्छ तथा यसलाई कुनै लोककथा देखि व्युत्पन्न मानिन्छ। <ref>होनान, 136.<br />• स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 166.</ref>''टू जेंटलमेन अफ वेरोना''को किसिम, जसमा दुई मित्र एक बलात्कार को अनुमोदन गर्नको लागि आएका थिए,<ref>फ्रे, 91.<br />• होनान 116-117.<br />• वर्नर, सारा (2001). ''शेक्सपियर तथा नारीवादी प्रदर्शन''.लण्डन, न्यूयोर्क: रौल्टेज, 96-100.आईएसबीएन 0415227291.</ref> दी ''श्रेव'स'' स्टोरी अफ टैमिंग एक तथातको स्वतंत्र आत्माको एक मानिस द्वारा कहिलेकाँही आधुनिक आलोचकहरू तथा निर्देशकहरुको अप्ठ्यारो पार्दछ।.<ref>फ्राईडम्यान, माइकल डी (2006) ." म एक नारीवादी निर्देशक होइन , तर............": हालको ''द टैमिंग अफ द श्रीऊ''को नारीवादी उत्पत्ति को, ''आलोचनाको अधिनियममा: शेक्सपियर तथा उनका समकालीनमा प्रदर्शन को मामला: जेम्स पी.को सम्मानमा निवन्ध लुसर्दी ''.पल नेल्सन तथा जून स्च्लुएटर (इड्स.).न्यू जर्सी: फैर्लेइघ डिकिंसन यूनिवर्सिटी प्रेस, 159.आईएसबीएन 0838640591.</ref> [[image:Oberon, Titania and Puck with Fairies Dancing. William Blake. c.1786.jpg|thumb|''बोबेरोन, टितानिया तथा परीहरूको नृत्यको साथ पुक.''[[विलियम ब्लेक]] ([[:en:William Blake|William Blake]]) द्वारा , सी. 1786. ]]टेट ब्रिटेन [[टेट ब्रिटेन|.]] ([[:en:Tate Britain|Tate Britain]]) शेक्सपियरको प्रारम्भिक शास्त्रीय तथा इतालवी हास्य रचनाहरू , जुनमा चुस्त दोहरे कथानक तथा सटीक हास्य दृश्यहरूको 1590 किसिमको मध्यमा आफ्नो वातावरणको रोमान्टिक हास्य सबैभन्दा ठुलो हो। .<ref>अक्रायद, 235.</ref> '' [[ए मिडसमर नाइट्स ड्रीम|मिडसमर नाईट ड्रीम]] ([[:en:A Midsummer Night's Dream|A Midsummer Night's Dream]])''एक हास्यको झलकका लागि प्रेम, परीहरूको जादू तथा जीवनको हास्यप्रद दृश्यहरू का मिश्रण छन्।<ref>वुड, 161-162.</ref>शेक्सपियरको अघिल्लो हास्य रचना जसको उतीनै रोमान्टिक है, ''[[द मर्चेंट अफ वेनिस|वेनिस का सौदागर]] ([[:en:The Merchant of Venice|The Merchant of Venice]])'', जेविश साहूकारको बदलेको रचना समाये भए, [[शाइलौक|शायलॉक]] ([[:en:Shylock|Shylock]]), जसको एलिजाबेथियनको विचारोंको दर्शाती हैमान्तु आधुनिक दर्शकहरूको लागि पक्षपातपूर्ण हुनसक्छ.<ref>वुड, 205-206.<br />• होनान 258.</ref>''[[कुरा का बतंगड़ बनेना/ मच एडो अबाउट नथिंग|मच अदो अबाउट नथिंग]] ([[:en:Much Ado About Nothing|Much Ado About Nothing]])'' का ज्ञान तथा शब्दहरू देखि खेलने कला,<ref>ऑक्रोयद, 359. </ref> ''[[एज यूं लाइक ईट|एज यू लाइक इट]] ([[:en:As You Like It|As You Like It]])'' का आकर्षक ग्रामीण सजावट, तथा''[[ट्वेल्थ नाईट|ट्वेल्फ़्थ नाईट]] ([[:en:Twelfth Night|Twelfth Night]])''को जीवंत क्रीड़ा शेक्सपियरका महान हास्यको अनुक्रमको पूरा गर्दछन् यस गीतात्मक ''[[रिचर्ड द्वितीय ( नाटक )|रिचर्ड द्वितीय]] ([[:en:Richard II (play)|Richard II]])'' को पछाडी, लगभग पुरै किसिम पद्यमा लेखे, शेक्सपियरले 1590 को अन्त्यमा '' [[हेनरी IV, भाग 1.|हेनरी IV, भाग 1]] ([[:en:Henry IV, Part 1| Henry IV, parts 1]])'' तथा '' [[हेनरी IV, भाग 2.|2]] ([[:en:Henry IV, Part 2| 2]])'' , तथा ''[[हेनरी पंचम ( नाटक )|हेनरी वी]] ([[:en:Henry V (play)|Henry V]])''को इतिहासमा गद्य कमेडी शुरू गरे त्यसको पात्र तथा थप जटिल तथा नरम हुँदै गए जस्तो जस्तो त्यो हास्य देखि गंभीर दृश्यहरू तिर सहजता देखि बढ्दै गयो, गद्य तथा कविता, उनको परिपक्व काम हो, तथा त्यसको विभिन्न प्रकारको कामको परिपक्वता पाउँछ। <ref>शापिरो, 150.<br />• गिबन्स, ब्रायन (1993). ''शेक्सपियर तथा विविधता/ बहुलता.'' कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 1.आईएसबीएन 0521444063.<br />• ऑक्रोयद, 356.</ref> यो युग समाप्त तथा शुरू हुन्छ दुई त्रासदी हरूबाट: ''[[रोमियो तथा जूलियट|रोमियो तथा जूलियट]] ([[:en:Romeo and Juliet|Romeo and Juliet]])'', जो यौन आरोपित किशोरावस्था, प्रेम तथा मृत्युको प्रसिद्ध रोमान्टिक त्रासदी हुन्<ref>वुड, 161. <br />• होनान, 206.</ref> तथा ''[[जुलियस केसर( नाटक )| जूलियस सिजर]] ([[:en:Julius Caesar (play)| Julius Caesar]])''—जो सर [[थोमस नर्थ |थोमस नर्थ'स]] ([[:en:Thomas North|Thomas North's]])को 1579को [[प्लूटार्क |प्लुतार्च'स]] ([[:en:Plutarch|Plutarch's]]) ''[[समांतर जिंदगी|माल्लेल लिवेस]] ([[:en:Parallel Lives|Parallel Lives]])''—को अनुवादमा आधारित छ, जसले एक नयाँ किसिमको नाटकको शरुआत गर्‌यो। <ref>ऑक्रोयद, 353, 358.<br />• शापिरो, 151-153.</ref>शेक्सपियरका महान विद्वान जेम्स शापिरोको अनुसार, ''जूलियस कैसर'' मा, "राजनीति, चरित्र, भित्रको तिर, समसामयिक घटनाहरू, यहाँ सम्म कि शेक्सपियरका आफ्नो केही लेख्नेको कलाको विभिन्न पल एक अर्को सँग मिल्न थाले".<ref>शापिरो, 151.</ref> [[image:Henry_Fuseli_rendering_of_Hamlet_and_his_father's_Ghost.JPG|thumb|left|''ह्याम्लेट, होरातियो, मर्सल्लुस, तथा घोस्ट अफ हम्लेट'स फादर.''[[हेनरी फुसेली]] ([[:en:Henry Fuseli|Henry Fuseli]]), 1780-5. [[कुंस्थौस ज्यूरिख]] ([[:en:Kunsthaus Zürich|Kunsthaus Zürich]]).]] शेक्सपियर का तथाकथित "त्रासदीक समय" 1600 देखि 1608 सम्म चल्यो, जबकि उनले त्यस समयमा तथाकथित [[प्रॉब्लम प्लेज (शेक्सपियर)|"प्रॉब्लम प्लेज"]] ([[:en:Problem plays (Shakespeare)| "problem plays"]]) ''[[मेजर फर मेजर|मेजर फर मेजर]] ([[:en:Measure for Measure|Measure for Measure]])'', ''[[त्रोइलुस तथा क्रेस्सिदा|त्रोइलुस एंड क्रेस्सिदा]] ([[:en:Troilus and Cressida|Troilus and Cressida]])'', तथा ''[[आल'स वेल देट एंड्स वेल|अल'स वेल ठाट एंड्स वेल]] ([[:en:All's Well That Ends Well|All's Well That Ends Well]])'' पनि लेखे तथा [[शेक्सपीयरेअन त्रासदी|ट्रेजिडिज़]] ([[:en:Shakespearean tragedy|tragedies]])त्यसको पहिलो लेखे.<ref>[[एंड्रयू सेसिल ब्राडली|ब्राडली, ए सी]] ([[:en:Andrew Cecil Bradley|Bradley, A. C]]) (1991 संस्करण). ''शेक्सपीयरेअन त्रासदी: ह्याम्लेट, ओथेलो, किङ लियर तथा म्याकवेथमा व्याख्यान''.लण्डन: पेंगुइन, 85.आईएसबीएन 0140530193.<br /> • मुइर, केनेथ (2005). ''शेक्सपियर का त्रासद अनुक्रम''.लण्डन, न्यूयोर्क: रौउत्लेगेज, 12-16.आईएसबीएन 0415353254.</ref>कयौं आलोचकहरूको मान्यता छ कि शेक्सपियरका सबैभन्दा ठुलो त्रासदी त्यसको कलाको शिखरको प्रतिनिधित्व गर्दछन्.पहिलो, [[राजकुमार ह्याम्लेट|ह्याम्लेट]] ([[:en:Prince Hamlet|Hamlet]])को नायक, शायद तथा थप कुनै पनि अन्य शेक्सपियरका चरित्रको तुलना मा, विबाँकी रूप देखि चर्चित भयो, खासगरी आफ्नो प्रसिद्द [[स्वागत भाषण|सोलिलोकुय]] ([[:en:soliloquy|soliloquy]]) "[[टु बी, तथा नॉट टु बी|टु बी तथा नॉट टु बी; देट यस दी कुएस्शन]] ([[:en:To be, or not to be|To be or not to be; that is the question]]). "<ref>ब्राडली, 94.</ref>अन्त्यर्मुखी ह्याम्लेटको विपरीत, जसको मिथ्या दोष त्यसकी हिचकिचाहट थियो, ती त्रासदीहरूको हीरो जो, ओथेलो तथा किंग लेअरको थी, जल्बाजीको त्रुटियों देखि बिगड़ गए.<ref>ब्राडली, 86.</ref> शेक्सपियरका त्रासदीको कारण अक्सर यस किसिमको घासम्म त्रुटियों या दोष हैं, जो आदेश उलट कर नायकको तथा जसलाई त्यो प्रेम गर्दछको नष्ट गरिदिन्छ।<ref>ब्राडली, 40, 48.</ref>''[[ओथेलो]] ([[:en:Othello|Othello]])'', थिए विल्लैन [[लागो]] ([[:en:Iago|Iago]])मा, ओथेलोको यौन ईर्ष्या यस किसिम भड्काउँछ त्यो आफ्नो निर्दोष पत्नीको हत्या गरिदिन्छ जो उसलाई प्रेम गर्दथिन्।<ref>ब्राडली, 42, 169, 195.<br />• ग्रीनब्लाट्ट, 304.</ref>''[[राजा लेअर|किंग लेअर]] ([[:en:King Lear|King Lear]])'' मा, बूढ़ा राजा, आफ्नो शक्तिहरू दिने त्रासद त्रुटि गर्दछ, तथा यी घटनाहरूको शुरूआत गर्दछ जो त्यसकी छोरीको हत्या गरिदिन्छ तथा अर्ल ग्लौसस्टरको प्रताडित गरेर अन्धो बनाइदिन्छ। आलोचक फ्र्याङ्क केर्मोडेका अनुसार, "नाटक आफ्नो राम्रो पात्रहरू देखि केही प्रस्तुत गर्दछ तथा नानै आफ्नो क्रूरता देखि आफ्नो दर्शकहरूको कुनै राहत".<ref>ब्राडली, 226.<br />• ऑक्रोयद, 423.<br /> • [[फ्र्याङ्क केर्मोडे|केर्मोडे, फ्र्याङ्क]] ([[:en:Frank Kermode|Kermode, Frank]]) (2004). ''दी ऐज़ अफ शेक्सपियर''.लण्डन: वेइदेंफेल्ड & निकोलसन, 141-2.आईएसबीएन 029784881क्स. </ref>''[[म्याकवेथ|म्याकवेथ]] ([[:en:Macbeth|Macbeth]])''मा, जो शेक्सपियरका त्रासदीहरूमा सबैभन्दा सानी तथा धेर दविएकी हुन्छे।,<ref>म्याकडोनाल्ड , रस (2006). ''शेक्सपियरका लेट स्टाइल''.कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 43-46.आईएसबीएन 0521820685.</ref> जो ना संभाली जा सके त्यो महत्वाकांक्षा म्याकवेथ तथा त्यसकी पत्नीलाई उक्साउँछन्, [[लेडी म्याकवेथ (शेक्सपियर)|लेडी म्याकवेथ]] ([[:en:Lady Macbeth (Shakespeare)|Lady Macbeth]]) को, राजाको हत्या तथा सिंहासन हडप्नको लागि, जब सम्म उनमा आफ्नो अपराधबोध बदलेमा उनलाई नष्ट गरिदिन्छ.<ref>ब्राडली, 306.</ref>यस नाटक मा, शेक्सपियरका त्रासद संरचना गर्नेको लागि एक अलौकिक तत्व जोड्दछ.उनको केही पछिल्लो प्रमुख त्रासदी, ''[[एन्टोनी एण्ड क्लियोपेक्ट्रा |एंटनी तथा क्लेओपत्र]] ([[:en:Antony and Cleopatra|Antony and Cleopatra]])'' तथा ''[[कोरिओलानुस (नाटक)|कोरिओलानुस]] ([[:en:Coriolanus (play)|Coriolanus]])'' मा, शेक्सपियरका उत्कृष्ट कविता शामिल छन् तथा आलोचक द्वारा कविको सबैभन्दा सफल त्रासदीहरू भनिएका छन्। [[टी.एस.एलियट|टी. एस एलियट]] ([[:en:T. S. Eliot|T. S. Eliot]]).<ref>ऑक्रोयद, 444.<br />• म्याकडोनाल्ड , 69-70.<br />• [[टी.एस.एलियट|एलियट, टी एस]] ([[:en:T. S. Eliot|Eliot, T S]]) (1934). ''एलिज़ाबेथन निवन्ध''.लण्डन: फैबर & फैबर, 59.[[ओसीएलसी]] ([[:en:OCLC|OCLC]])[http://worldcat.org/oclc/9738219 9738219].</ref> आफ्नो अंतिम अवधि मा, शेक्सपियर [[शेक्सपियरका लेट रोमांस|रोमांस]] ([[:en:Shakespeare's late romances| romance]]) या [[ट्रेजीकामेडी]] ([[:en:tragicomedy|tragicomedy]]) गर्ने लगे थिए तथा तीन तथा प्रमुख नाटकहरू: ''[[क्यम्बेलिने|क्य्म्बेलिने]] ([[:en:Cymbeline|Cymbeline]])'', ''[[दी विंटर'स टेल]] ([[:en:The Winter's Tale|The Winter's Tale]])'' तथा ''[[दी टेम्पेस्ट]] ([[:en:The Tempest|The Tempest]])'', तथा साथनै साथ सहयोग लेऽ ''[[पेरिक्लेस, प्रिन्स अफ टायर|पेरिक्लेस, प्रिन्स अफ ट्य्रे]] ([[:en:Pericles, Prince of Tyre|Pericles, Prince of Tyre]])'' पूरा गरे। कम त्रासदीहरू देखि बेरंग, यो चार नाटक 1590को हास्यको टोनमा गंभीर छ, तर सुलह तथा सम्भावित त्रासद त्रुटियोंको क्षमाको साथ उनी अन्त्य हुँदै छ।<ref>डोव्देन, 57.</ref>केही टिप्पणीकारों मूडमा यो परिवर्तन निर्मलको देखनेको साक्ष्यको रूपमा शेक्सपियरका जीवनको भागमा हेरेका छन्, तर यो केवल दिनको नाटकीय फैशन प्रतिबिम्बित हुन सक्छ।<ref>डोव्देन, 60.<br />• फ्र्ये, 123.<br />• म्याकडोनाल्ड , 15.</ref>शेक्सपियर दुई तथा नाटकहरूमा सहयोग लिया''[[हेनरी VIII (नाटक)|हेनरी VIII]] ([[:en:Henry VIII (play)|Henry VIII]])'' तथा ''[[दी टू नोबल किन्स्मेन|दी टू नोबल किन्स्में]] ([[:en:The Two Noble Kinsmen|The Two Noble Kinsmen]])'', संभवतः [[जोन फ्लेत्चेर (नाटककार)|जोन फ्लेत्चेर]] ([[:en:John Fletcher (playwright)|John Fletcher]])को साथ.<ref>वेल्स, ''ऑक्सफ़ोर्ड'', 1247, 1279.आईएसबीएन 0199267170.</ref>


पङ्क्ति १८: पङ्क्ति १९:


== टेक्स्टको स्रोत==
== टेक्स्टको स्रोत==
[[image:First Folio.jpg[[फर्स्ट फोलियो|फर्स्ट फोलियो]] ([[:en:First Folio|First Folio]])को |thumb|right|शीर्षक पृष्ठ, 1623. [[मार्टिन ड्रोएशौत|मार्टिन ड्रोएशौट]] ([[:en:Martin Droeshout|Martin Droeshout]])के द्वारा शेक्सपियरका कॉमा उत्कीर्णन .]] 1623 मा, [[जोन हेमिन्गेस]] ([[:en:John Heminges|John Heminges]]) तथा [[हेनरी कंडेल]] ([[:en:Henry Condell|Henry Condell]]), शेक्सपियरका दुई मित्र जो कि किंग्स मेन देखि थिए ने, [[फर्स्ट फोलियो]] ([[:en:First Folio|First Folio]]), शेक्सपियरका नाटकहरू का एक एकत्र संस्करण, प्रकाशित गरे। इसमे 36 ग्रन्थ हैं, जसमा पहली पटक मुद्रित 18 ग्रन्थ पनि शामिल छ।<ref>वेल्स, ''अक्सफोर्ड शेक्सपियर'', Xxxvii.</ref>कयौं नाटक पहिलोनै [[पुस्तक का आकार|क्वार्टो]] ([[:en:Book size|quarto]])को संस्करणोंमा आये थिए, -झीना पुस्तकें दुई पटक चार पत्तियां बनेनेको लागि मुदे कागजको चादरों देखि बने.<ref name = "Oxfxxxiv">वेल्स, ''अक्सफोर्ड शेक्सपियर'', Xxxiv.</ref>कुनै सबूत छैन कि शेक्सपियरले यस संस्करणको मंजूरी दी है, जसलाई "फर्स्ट फोलियो" स्टोल'न तथा छल प्रतियांको रूपमा वर्णित गर्दछ.<ref>पोल्लार्ड, XI.</ref>[[अल्फ्रेड डब्ल्यूपोल्लार्ड|अल्फ़्रेड पोल्लार्ड]] ([[:en:Alfred W. Pollard| Alfred Pollard]]) उनमा देखि केहीको "[[बैड कुअरतो|बेड कुँरतो]] ([[:en:bad quarto|bad quarto]])"को संज्ञा दे चुके छ। उनका एक सम्मान, व्याख्या, या भ्रष्ट ग्रन्थ, जो केही ठाउँ देखि स्मृति देखि निकाले गए हो.<ref>वेल्स, ''अक्सफोर्ड शेक्सपियर'', Xxxiv.<br />• [[अल्फ्रेड डब्ल्यूपोल्लार्ड|पोल्लार्ड, अल्फ्रेड डब्ल्यू]] ([[:en:Alfred W. Pollard| Pollard, Alfred W]]) (1909). ''शेक्सपियर कुँर्तोस तथा फोलिओस''.लण्डन: मेथुएँ, XI.[[ओसीएलसी]] ([[:en:OCLC|OCLC]])[http://worldcat.org/oclc/46308204 46308204].<br />• मगुइरे, लॉरी ई (1996). ''शेक्सपियरका संदिग्ध ग्रंथ: दी "बैड" कुँर्तोस तथा उनका संदर्भ''.कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 28.आईएसबीएन 0521473640.</ref>जहाँ नाटकको कयौं संस्करण बच जाते हैं, हर कुनै एक अर्को देखि [[शेक्सपियर का नाटक#शेक्सपियर एंड दी टेक्स्चुअल प्रॉब्लम|अलग हुन्छ]] ([[:en:Shakespeare's plays#Shakespeare and the textual problem|differs from the other]]).यो मतभेद कॉपी या [[टाइपसेटिंग#लैटरप्रेस एरा|मुद्रण]] ([[:en:Typesetting#Letterpress era|printing]]) देखि उग सकते हैं, अभिनेता या दर्शकहरूको लेख द्वारा, या शेक्सपियरका आफ्नो [[कागजात]] ([[:en:foul papers| papers]]) से.<ref>बोवेर्स, फ्रेद्सों (1955). ''शेक्सपियर तथा अलिज़बेथन नाटककारको संपादनमा''फिलाडेल्फिया: पेनसिल्वेनिया प्रेस का विश्वविद्यालय , 8-10.<br />• वेल्स, ''अक्सफोर्ड शेक्सपियर'', Xxxiv-xxxv.</ref> केही विषयहरू मा, उदाहरणको लागि ''ह्याम्लेट'', ''[[त्रोइलुस तथा क्रेस्सिदा]] ([[:en:Troilus and Cressida|Troilus and Cressida]])'' तथा ''ओथेलो'', शेक्सपियर कुँरतो तथा फोलियो संस्करणोंको बीच ग्रन्थहरूको संशोधित कर सकता थिए.''किंग लेअर'' का फोलियो संस्करण 1608 कुँरतो देखि इतना अलग है कि ''अक्सफोर्ड शेक्सपियर''ले उन दोनोंको प्रकाशित गरे, जबकि उनी भ्रमको बिना सम्मिश्रण नहीं गरे जा सकता है.<ref>वेल्स, ''अक्सफोर्ड शेक्सपियर'', 909, 1153.</ref> == कविता == 1593 तथा 1594 मा, जब सिनेमाघर [[प्लेग]]को वजह देखि बंद रहे थिए, शेक्सपियरले, कामोत्तेजक विषयोंमा दुई वर्णनात्मक कविताहरूको प्रकाशित गरे''[[वीनस तथा अदोनिस (शेक्सपियरका कविता)|वीनस तथा अदोनिस]] ([[:en:Venus and Adonis (Shakespeare poem)|Venus and Adonis]])'' तथा ''[[दी रैप अफ लुक्रेस]] ([[:en:The Rape of Lucrece|The Rape of Lucrece]])''.उनले उनलाई[[हेनरी रिओथेस्लेय, 3 अर्ल अफ साउथेम्प्टन|हेनरी रिओथेस्लेय, साउथेम्प्टनको अर्ल]] ([[:en:Henry Wriothesley, 3rd Earl of Southampton|Henry Wriothesley, earl of Southampton]])को समर्पित गरे। ''वीनस तथा अदोनिस'' मा, एक निर्दोष [[अदोनिस]] ([[:en:Adonis|Adonis]]) [[वीनस (पौराणिक कथा)|वीनस]] ([[:en:Venus (mythology)|Venus]])को यौन अग्रिमोंको खारिज गरिदिन्छ; जबकि ''दी रैप अफ लुक्रेस''मा, पतिव्रता [[लुक्रेटिया|लुक्रेस]] ([[:en:Lucretia|Lucrece]]) का कामातुर [[सेक्स्तुस टर्क़ुइनित्यस|तर्कुं]] ([[:en:Sextus Tarquinius|Tarquin]]) द्वारा बलात्कार गरे जाता है.<ref>रोवे, जोन, ब्रायन गिबन्स; तथा एआर ब्रौन्मुलर (इड्स.)(2006). ''कविता: वीनस तथा अदोनिस, दी रैप अफ लुक्रेस, दी फोएनिक्स तथा दी टर्टल, दी पेशोनेट पिलग्रिम, ए लवर्स कंप्लेंट'', विलियम शेक्सपियरका द्वारा.कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 2 संशोधित एड .; परिचय, 21.आईएसबीएन 0521855519.</ref> [[ओविड|ओविड की]] ([[:en:Ovid|Ovid's]]) ''[[मेटामोर्फोसेस]] ([[:en:Metamorphoses|Metamorphoses]])'' देखि प्रभावित ,<ref>फ्र्ये, 288.</ref> यो कविता अनियंत्रित कामुकताको परिणाम स्वरूप उपजे अपराधबोध तथा नैतिक भ्रम दिखाती है.<ref>रोवे जे, ''कविता'', 3, 21.</ref>शेक्सपियरका जीवनकालको क्रममा दोनों लोकप्रिय साबित भए तथा अक्सर दुबारा प्रकाशित हुँदै थिए। तीसरी वर्णित कविता, ''[[ए लवर'स कंप्लेंट|ए लोवर'स कंप्लेंट]] ([[:en:A Lover's Complaint|A Lover's Complaint]])'', जुनमा एक जवान तथात एक ठोस आवेदक द्वारा आफ्नो प्रलोभनको रोकर देती है, 1609मा ''सोंनेट्स''को पहिलो संस्करणमा छपी थी.कयौं विद्वान अब स्वीकार गर्दछन् कि ''ए लवर'स कंप्लेंट'' शेक्सपियरले लेखे.आलोचकहरू का मान्यता छ कि यसको राम्रो गुणोंको सीसेको प्रभाव द्वारा हानि पहुंचाई गई है<ref>रोवे जे, ''कविता'', 1.<br />• ज्याक्सन , माकडी पी (2004)."ए लवर'स कंप्लेंट रीविसिटेड." ''शेक्सपियरका अध्ययन'' मा.सुसान ज़िम्मेर्मन्न (ऐड.).क्रेन्बुरी, एनजे.: एसोसिएटेड यूनिवर्सिटी प्रेस, 267-294.आईएसबीएन 0838641202.<br />होनान, 289.</ref> ''[[दी फिनिक्स एंड दी टर्टल|दी फिनिक्स तथा दी टर्टल]] ([[:en:The Phoenix and the Turtle|The Phoenix and the Turtle]])'', 1601मा रोबर्ट चेस्टरको ''लोवर'स मरत्यर''मा प्रकाशित भएको थियो, महान [[फिनिक्स (पौराणिक कथा)|फिनिक्स]] ([[:en:phoenix (mythology)|phoenix]]) तथा त्यसको प्रेमी तथा वफ़ादार [[टर्टल डव|टर्टल दोव]] ([[:en:turtle dove|turtle dove]]) का मृत्यु शोक व्यक्त गरे .1599 मा, सोंनेट्सको दुई हतार ड्राफ्ट 138 तथा 144 ''[[दी पेशॉनेट पिलग्रिम|दी पेशोनेट पिलग्रिम]] ([[:en:The Passionate Pilgrim|The Passionate Pilgrim]])''मा, शेक्सपियरका नामको अन्तरगत प्रकाशित भए थिए तर त्यसकी अनुमतिको बिना.<ref>रोवे जे, ''कविता'', 1.<br />होनान, 289.<br />• स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 327.</ref>
[[image:First Folio.jpg[[फर्स्ट फोलियो|फर्स्ट फोलियो]] ([[:en:First Folio|First Folio]])को |thumb|right|शीर्षक पृष्ठ, 1623. [[मार्टिन ड्रोएशौत|मार्टिन ड्रोएशौट]] ([[:en:Martin Droeshout|Martin Droeshout]]) द्वारा शेक्सपियरको कॉमा उत्कीर्णन .]] 1623 मा, [[जोन हेमिन्गेस]] ([[:en:John Heminges|John Heminges]]) तथा [[हेनरी कंडेल]] ([[:en:Henry Condell|Henry Condell]]), शेक्सपियरका दुई मित्र जो कि किंग्स मेन देखि थिए ने, [[फर्स्ट फोलियो]] ([[:en:First Folio|First Folio]]), शेक्सपियरका नाटकहरू का एक एकत्र संस्करण, प्रकाशित गरे। इसमे 36 ग्रन्थ हैं, जसमा पहली पटक मुद्रित 18 ग्रन्थ पनि शामिल छ।<ref>वेल्स, ''अक्सफोर्ड शेक्सपियर'', Xxxvii.</ref>कयौं नाटक पहिलोनै [[पुस्तक का आकार|क्वार्टो]] ([[:en:Book size|quarto]])को संस्करणोंमा आये थिए, -झीना पुस्तकें दुई पटक चार पत्तियां बनेनेको लागि मुदे कागजको चादरों देखि बने.<ref name = "Oxfxxxiv">वेल्स, ''अक्सफोर्ड शेक्सपियर'', Xxxiv.</ref>कुनै सबूत छैन कि शेक्सपियरले यस संस्करणको मंजूरी दी है, जसलाई "फर्स्ट फोलियो" स्टोल'न तथा छल प्रतियांको रूपमा वर्णित गर्दछ.<ref>पोल्लार्ड, XI.</ref>[[अल्फ्रेड डब्ल्यूपोल्लार्ड|अल्फ़्रेड पोल्लार्ड]] ([[:en:Alfred W. Pollard| Alfred Pollard]]) उनमा देखि केहीको "[[बैड कुअरतो|बेड कुँरतो]] ([[:en:bad quarto|bad quarto]])"को संज्ञा दे चुके छ। उनका एक सम्मान, व्याख्या, या भ्रष्ट ग्रन्थ, जो केही ठाउँ देखि स्मृति देखि निकाले गए हो.<ref>वेल्स, ''अक्सफोर्ड शेक्सपियर'', Xxxiv.<br />• [[अल्फ्रेड डब्ल्यूपोल्लार्ड|पोल्लार्ड, अल्फ्रेड डब्ल्यू]] ([[:en:Alfred W. Pollard| Pollard, Alfred W]]) (1909). ''शेक्सपियर कुँर्तोस तथा फोलिओस''.लण्डन: मेथुएँ, XI.[[ओसीएलसी]] ([[:en:OCLC|OCLC]])[http://worldcat.org/oclc/46308204 46308204].<br />• मगुइरे, लॉरी ई (1996). ''शेक्सपियरका संदिग्ध ग्रंथ: दी "बैड" कुँर्तोस तथा उनका संदर्भ''.कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 28.आईएसबीएन 0521473640.</ref>जहाँ नाटकको कयौं संस्करण बच जाते हैं, हर कुनै एक अर्को देखि [[शेक्सपियर का नाटक#शेक्सपियर एंड दी टेक्स्चुअल प्रॉब्लम|अलग हुन्छ]] ([[:en:Shakespeare's plays#Shakespeare and the textual problem|differs from the other]]).यो मतभेद कॉपी या [[टाइपसेटिंग#लैटरप्रेस एरा|मुद्रण]] ([[:en:Typesetting#Letterpress era|printing]]) देखि उग सकते हैं, अभिनेता या दर्शकहरूको लेख द्वारा, या शेक्सपियरका आफ्नो [[कागजात]] ([[:en:foul papers| papers]]) से.<ref>बोवेर्स, फ्रेद्सों (1955). ''शेक्सपियर तथा अलिज़बेथन नाटककारको संपादनमा''फिलाडेल्फिया: पेनसिल्वेनिया प्रेस का विश्वविद्यालय , 8-10.<br />• वेल्स, ''अक्सफोर्ड शेक्सपियर'', Xxxiv-xxxv.</ref> केही विषयहरू मा, उदाहरणको लागि ''ह्याम्लेट'', ''[[त्रोइलुस तथा क्रेस्सिदा]] ([[:en:Troilus and Cressida|Troilus and Cressida]])'' तथा ''ओथेलो'', शेक्सपियर कुँरतो तथा फोलियो संस्करणोंको बीच ग्रन्थहरूको संशोधित कर सकता थिए.''किंग लेअर'' का फोलियो संस्करण 1608 कुँरतो देखि इतना अलग है कि ''अक्सफोर्ड शेक्सपियर''ले उन दोनोंको प्रकाशित गरे, जबकि उनी भ्रमको बिना सम्मिश्रण नहीं गरे जा सकता है.<ref>वेल्स, ''अक्सफोर्ड शेक्सपियर'', 909, 1153.</ref>
== कविता ==
१५९३ तथा १५९४ मा, जब सिनेमाघर [[प्लेग]]को वजह देखि बंद रहे थिए, शेक्सपियरले, कामोत्तेजक विषयोंमा दुई वर्णनात्मक कविताहरूको प्रकाशित गरे''[[वीनस तथा अदोनिस (शेक्सपियरका कविता)|वीनस तथा अदोनिस]] ([[:en:Venus and Adonis (Shakespeare poem)|Venus and Adonis]])'' तथा ''[[दी रैप अफ लुक्रेस]] ([[:en:The Rape of Lucrece|The Rape of Lucrece]])''.उनले उनलाई[[हेनरी रिओथेस्लेय, 3 अर्ल अफ साउथेम्प्टन|हेनरी रिओथेस्लेय, साउथेम्प्टनको अर्ल]] ([[:en:Henry Wriothesley, 3rd Earl of Southampton|Henry Wriothesley, earl of Southampton]])को समर्पित गरे। ''वीनस तथा अदोनिस'' मा, एक निर्दोष [[अदोनिस]] ([[:en:Adonis|Adonis]]) [[वीनस (पौराणिक कथा)|वीनस]] ([[:en:Venus (mythology)|Venus]])को यौन अग्रिमोंको खारिज गरिदिन्छ; जबकि ''दी रैप अफ लुक्रेस''मा, पतिव्रता [[लुक्रेटिया|लुक्रेस]] ([[:en:Lucretia|Lucrece]]) का कामातुर [[सेक्स्तुस टर्क़ुइनित्यस|तर्कुं]] ([[:en:Sextus Tarquinius|Tarquin]]) द्वारा बलात्कार गरे जाता है.<ref>रोवे, जोन, ब्रायन गिबन्स; तथा एआर ब्रौन्मुलर (इड्स.)(2006). ''कविता: वीनस तथा अदोनिस, दी रैप अफ लुक्रेस, दी फोएनिक्स तथा दी टर्टल, दी पेशोनेट पिलग्रिम, ए लवर्स कंप्लेंट'', विलियम शेक्सपियरका द्वारा.कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 2 संशोधित एड .; परिचय, 21.आईएसबीएन 0521855519.</ref> [[ओविड|ओविड की]] ([[:en:Ovid|Ovid's]]) ''[[मेटामोर्फोसेस]] ([[:en:Metamorphoses|Metamorphoses]])'' देखि प्रभावित ,<ref>फ्र्ये, 288.</ref> यो कविता अनियंत्रित कामुकताको परिणाम स्वरूप उपजे अपराधबोध तथा नैतिक भ्रम दिखाती है.<ref>रोवे जे, ''कविता'', 3, 21.</ref>शेक्सपियरका जीवनकालको क्रममा दोनों लोकप्रिय साबित भए तथा अक्सर दुबारा प्रकाशित हुँदै थिए। तीसरी वर्णित कविता, ''[[ए लवर'स कंप्लेंट|ए लोवर'स कंप्लेंट]] ([[:en:A Lover's Complaint|A Lover's Complaint]])'', जुनमा एक जवान तथात एक ठोस आवेदक द्वारा आफ्नो प्रलोभनको रोकर देती है, 1609मा ''सोंनेट्स''को पहिलो संस्करणमा छपी थी.कयौं विद्वान अब स्वीकार गर्दछन् कि ''ए लवर'स कंप्लेंट'' शेक्सपियरले लेखे.आलोचकहरू का मान्यता छ कि यसको राम्रो गुणोंको सीसेको प्रभाव द्वारा हानि पहुंचाई गई है<ref>रोवे जे, ''कविता'', 1.<br />• ज्याक्सन , माकडी पी (2004)."ए लवर'स कंप्लेंट रीविसिटेड." ''शेक्सपियरका अध्ययन'' मा.सुसान ज़िम्मेर्मन्न (ऐड.).क्रेन्बुरी, एनजे.: एसोसिएटेड यूनिवर्सिटी प्रेस, 267-294.आईएसबीएन 0838641202.<br />होनान, 289.</ref> ''[[दी फिनिक्स एंड दी टर्टल|दी फिनिक्स तथा दी टर्टल]] ([[:en:The Phoenix and the Turtle|The Phoenix and the Turtle]])'', 1601मा रोबर्ट चेस्टरको ''लोवर'स मरत्यर''मा प्रकाशित भएको थियो, महान [[फिनिक्स (पौराणिक कथा)|फिनिक्स]] ([[:en:phoenix (mythology)|phoenix]]) तथा त्यसको प्रेमी तथा वफ़ादार [[टर्टल डव|टर्टल दोव]] ([[:en:turtle dove|turtle dove]]) का मृत्यु शोक व्यक्त गरे .1599 मा, सोंनेट्सको दुई हतार ड्राफ्ट 138 तथा 144 ''[[दी पेशॉनेट पिलग्रिम|दी पेशोनेट पिलग्रिम]] ([[:en:The Passionate Pilgrim|The Passionate Pilgrim]])''मा, शेक्सपियरका नामको अन्तरगत प्रकाशित भए थिए तर त्यसकी अनुमतिको बिना.<ref>रोवे जे, ''कविता'', 1.<br />होनान, 289.<br />• स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 327.</ref>


=== सोंनेट्स===
=== सोंनेट्स===
{| class="toccolours" style="float: right; margin-left: 1em; margin-right: 1em; font-size: 85%; background:#c6dbf7; color:black; width:23em; max-width: 25%;" cellspacing="5" |style="text align: "left;"| "क्या म तुम्हें एक गर्मीको दिनको तुलना दूँ? तुम्हारी कला थप प्यारे तथा थप शांत हो... " |- |style="text align: "left;"|शेक्सपियरका ''[[सोंनेट 18]] ([[:en:Sonnet 18|Sonnet 18]])'' देखि लाईने.<ref><!--Translate this template and uncomment {{cite web | last =Shakespeare | first = William |coauthors=ed. W. J. Craig |url=http://www.bartleby.com/70/50018.html|title=''Sonnet 18'' |work=The Oxford Shakespeare: the Complete Works of William Shakespeare |publisher=Oxford: Oxford University Press |date=1914 |accessdate=2007-06-22 }} --></ref> |} 1609,मा प्रकाशित ''[[शेक्सपियरका सोंनेट्स|सोंनेट्स]] ([[:en:Shakespeare's Sonnets|Sonnets]])'' प्रकाशित हुने शेक्सपियरका गैर-नाटकीय काम थिएविद्वानहरूको द्वारा निश्चित नही छको प्रत्येक 154 सोंनेट्स कहिले लेखे गए थिए, तर सबूत कहते है कि शेक्सपियरले एक निजी पाठकको लागि आफ्नो पेसाको क्रममा सोंनेट्स लेखे है.<ref>वुड, 178.<br />• स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 180.</ref>पहिलो पनि दुई अनधिकृत सोंनेट्स ''दी पेशोनेट पिलग्रिम'' 1599मा छपे थिए, [[फ्रांसिस मेरेस]] ([[:en:Francis Meres|Francis Meres]])ले 1598मा शेक्सपियरका "आफ्नो निजी दोस्तोंको बीचमा सोंनेट्स सुग्रेड गर्नेको लागि" भेजा थिए.<ref>होनान, 180.</ref>केही विशलेषकों का मान्यता छ कि प्रकाशित संग्रह शेक्सपियरका नियत प्रकारको अनुक्रम थिए। <ref>स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 268.</ref>ऐसा लगता छको उनले दुई विषम श्रृंखला रची: एक, काले रंगको एक विवाहित महिलाको अनियंत्रित कामुकताको बारेमा (दी "डार्क लेडी"), तथा एक, एक निष्पक्ष जवान मानिसको विरोधाभासी प्रेमको बारेमा (दी "फेयर यूथ").यो अस्पष्ट बने भयोको यो आंकड़े असली व्यक्तियों का प्रतिनिधित्व गर्दछन् या कहानीकारको "मैं"को शेक्सपियर खुद का प्रतिनिधित्व करते है, हालांकि [[विलियम वर्ड्सवर्थ|वोर्द्स्वोर्थ]] का विश्वास है कि सोंनेट्सको साथ "शेक्सपियरले अपना दिल खोल दिए है.<ref>होनान, 180.<br />• स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 180.</ref>1609को संस्करण एक "श्रीमान डबल्यू. एच."को समर्पित गरिएका थिए, यस कविताको "केवल एक पिता"को रूप मा.यो ज्ञात छैनको शेक्सपियरले खुद या प्रकाशक द्वारा यो लेखिएको थिए, [[थोमस थोर्प]] ([[:en:Thomas Thorpe|Thomas Thorpe]]), जिनकी इनीशियल्स समर्पण पृष्ठको नीचेको तिर दिखाई देते हैं; तथा ननै कुनै यो जानता हैको मिस्टर डबल्यू. एच. कौन थिए, कयौं सिद्धांतोंको बावजूद, तथा यो कि शेक्सपियरले प्रकाशन अधिकृत गरे थिए.<ref>स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 268-269.</ref>आलोचकहरू ''Sonnets''की प्रशंसा, गहरा ध्यानको रूपमा प्रेमको प्रकृतिमा, यौन जुनून, उत्पत्ति, मृत्यु, तथा समयको रूपमाको है.<ref>वुड, 177</ref> == शैली == <!--Translate this template and uncomment {{main|Shakespeare's style}} --> शेक्सपियरका पहिलो नाटक दिनको परम्परागत शैलीमा लेखे गए थिए। उनले एक बनी ठनी भाषामा उनलाई लेखे कि हमेशा वसंत स्वाभाविक रूप देखि वर्ण या नाटकको जरूरतों देखि नही निकलता है.<ref>क्लेमा, वोल्फगैंग (2005). ''शेक्सपियरका नाटकीय कला: एकत्र निवन्ध'', 150.लण्डन, न्यूयोर्क: रौत्लेद्गे.आईएसबीएन 0415352789.</ref>यो कविता विस्तारमा निर्भर करती है, कभी कभी, तथा भाषा प्राय: आलंकारिक तथा रूपकोको विस्तृत करती है, तथा भाषा धेरतर आलंकारिक है- जो अभिनेताहरूको बोलनेको मुकाबले व्याख्या करवाती है.''[[टाइटस एन्द्रोनिकस|टाइटस एंड्रोनिकस]] ([[:en:Titus Andronicus|Titus Andronicus]])''को केही भव्य भाषणों मा, केही आलोचकहरूको दृष्टि मा, अक्सर, उदाहरणको लागि, पद्यमाको गई कार्रवाईको रोका गयो है ''[[टू जेंटलम्यान अफ वेरोना|टू जेंटलमेन अफ वेरोना]] ([[:en:Two Gentlemen of Verona|Two Gentlemen of Verona]])''मा अस्वभाविक रूप देखि वर्णित गरे गरिएको छ।<ref>फ्र्ये, 105, 177.<br />क्लेमा, वोल्फगैंग (2005). ''शेक्सपियरका कल्पना''.लण्डन, न्यूयोर्क: रौल्टेएज, 29.आइएसबीएन 0415352800.</ref> हतार ही, तर, शेक्सपियरले आफ्नो खुदको प्रयोजनोंको लागि पारंपरिक शैली अनुकूलित गर्नु शुरू गरे। ''[[रिचर्ड III (नाटक)|रिचर्ड III]] ([[:en:Richard III (play)|Richard III]])''को प्रारम्भिक [[स्वागत भाषण|आत्मभाषण]] ([[:en:soliloquy|soliloquy]])को आफ्नो जड़ें मध्ययुगीन नाटकमा [[दी वाइस|वाइस]] ([[:en:the Vice|Vice]])को स्व-घोषणामा है. यसै समय, रिचर्ड का विशद स्वयंभू जागरूकता आगे शेक्सपियरका परिपक्व नाटकहरूको आत्मभाश्ना गर्नेको लागि लगता है.<ref>ब्रुक, निकोलस, "लैंगुएज एंड स्पीकर यी मेकबेथ", 69, तथा [[एम.सी.ब्रेडब्रूक्स|ब्रेडब्रूक्स, एम सी]] ([[:en:M. C. Bradbrook|Bradbrook, M.C.]]), "शेक्सपियरका मारलोवेको अभिज्ञान ", 195: दोनों ''शेक्सपियरका शैलियाँ: केनेथ मुइरको आदरमा निवन्ध'' मा.एडवर्ड्स, फिलिप, इंगा-स्तिना एव्बंक, तथा जीकेशिकारी (इड्स.) (2004 संस्करण).कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस.आईएसबीएन 0521616948.</ref> कुनै एकल नाटक पारंपरिक देखि एक आजाद शैलीको लागि परिवर्तनको निशान नही बनेता.शेक्सपियरले आफ्नो पेसामा दुई संयुक्त गरे छ''[[रोमियो तथा जूलियट]] ([[:en:Romeo and Juliet|Romeo and Juliet]])'' शायद मिश्रित शैलियों का सबैभन्दा अच्छा उदाहरण है.<ref>क्लेमा, ''शेक्सपियरका कल्पना'', 63.</ref> ''रोमियो तथा जूलियट'', ''[[रिचर्ड द्वितीय ( नाटक )|रिचर्ड II]] ([[:en:Richard II (play)|Richard II]])'', तथा ''[[ए मिडसमर नाईट'स ड्रीम्स|ए मिडसमर नाईट'स ड्रीम]] ([[:en:A Midsummer Night's Dream|A Midsummer Night's Dream]])''को समय सम्म 1590को मध्य मा, शेक्सपियरले प्राकृतिक कविता लिखना शुरू कर दिएका थिए।त्यो लाग्योतार आफ्नो रूपकों तथा छवियोंको आफ्नो नाटकहरूको जरूरतोंको हिसाब देखि रूप देता गयो. [[विलियम ब्लेक]] ([[:en:William Blake|William Blake]]), 1795, [[टेट ब्रिटेन]] ([[:en:Tate Britain|Tate Britain]])को द्वारा [[image:Pity.jpg|thumb|''पिटी'', ''म्याकवेथ''मा दुई सिमिलेस का चित्रण है: "तथा अफ़सोसको कुरा है, एक नग्न नवजात शिशुको जस्तो, / विस्फोटको फलांगना, या स्वर्गको करूबों, होर्स'डी / हवाको अंधे दूतोंमा".]] शेक्सपियरका मानक काव्य शैली थी [[खाली कविता|ब्लांक वेर्से]] ([[:en:blank verse|blank verse]]), [[इंबिक पेंटामीटर|इंबिक पेंतामीटर]] ([[:en:iambic pentameter|iambic pentameter]])मा संकलित.अभ्यास मा, यो माना जाता है कि उनको कविता आमरूपमा लयहीन थी तथा दस शब्दांशोंको एक पंक्तिमा शामिल गरे गयो थिए, हर दूसरा शब्दांश एक तनावको साथ बोला जाता थिए.त्यसको शरुआती नाटकहरूको ब्लांक वेर्से त्यसकोपछाडी नाटकहरू देखि काफ़ी अलग छ।यो अक्सर सुंदर है, तर यसको वाक्य शुरू हुँदै हैं, रोकते हैं, तथा [[एंड-स्टॉपिंग|लाइनोंको अन्त्य]] ([[:en:End-stopping|end of lines]])मानै समाप्त गरिदिन्छ हैं, एकरसताको जोखिमको साथ.<ref>फ्र्ये, 185.</ref>एक पटक जब शेक्सपियरले पारंपरिक ब्लांक वेर्सेमा महारत हासिल कर ली, तो त्यो त्यसको प्रवाहको बीचमा रोकने तथा भिन्न गर्ने लगे.यो सम्मनीक, नई शक्ति तथा कविता का लचीलापन ''[[जुलियस सीसर ( नाटक )|जूलियस कैसर]] ([[:en:Julius Caesar (play)|Julius Caesar]])'' तथा ''[[ह्याम्लेट|ह्याम्लेट]] ([[:en:Hamlet|Hamlet]])'' जस्तो नाटकहरूमा दिखती है.उदाहरणको लागि, यसलाई शेक्सपियर, ह्याम्लेटको मनमा यस तूफानको संप्रेषित गर्नेको लागि उपयोग गर्दछ:<ref>''ह्याम्लेट'', एक्ट 5, सीन 2, 4-8.राइट, जॉर्ज टी (2004)."दी प्ले अफ फ्रेस एंड लाइन" ''शेक्सपियर: अन अन्थोलोग्य अफ क्रितिसिस्म एंड थिएओरी, 1945–2000'' मा.रस मकडोनाल्ड (एड.).अक्सफोर्ड: ब्ल्याकवेल, 868.आईएसबीएन 0631234888.</ref> :''महोदय, मेरे दिलमा लड़ाई का स्वभाव थिए'' :''जो मुझे सोने पनि नहीं देती थीमुझे लगता है मुझे लेटे रहना चाहिए'' :''बिल्बोएसमा मुतिनेस देखि पनि बदतर.बेतहाशा -'' :''तथा यसको लागि आतुरताको प्रशंसा हो-हमा बताएँ'' :''हमारा अविवेक कभी-कभी हमारा अच्छा साथ देता है....'' ''ह्याम्लेट'' कोपछाडी, शेक्सपियरले आफ्नो काव्यात्मक शैलीको विविधता दी, विबाँकी रूप देखिपछाडीको त्रासदीहरूको थप भावुक भागों मा.साहित्यिक आलोचक [[एसी.ब्राडली|ए सी. ब्राडली]] ([[:en:A. C. Bradley|A. C. Bradley]])ले यस शैली का वर्णन "थप केंद्रित, विविध, विस्तृत, तथा, निर्माण मा, कम नियमित, घुमावदार या वक्राकारको रूपमा की.<ref>ब्राडली, 91.</ref>आफ्नो पेसाको अंतिम चरण मा, शेक्सपियरले यी प्रभावोंको प्राप्त गर्नेको लागि कयौं सम्मनीकोंको अपनाया.यसमा शामिल छ[[अपूर्णान्वय|लाइनको तर्जमा]] ([[:en:enjambment|run-on lines]]), अनियमित रुकाव तथा ठहराव है, तथा वाक्य संरचना तथा लंबाईमा चरम भिन्न रूप.<ref name="McDxxxxii">मकडोनाल्ड, 42-6.</ref>''[[म्याकवेथ|म्याकवेथ]] ([[:en:Macbeth|Macbeth]])मा ''उदाहरणको लागि, एक असंबंधित रूपक या कुनै अन्यको लागि उपमा देखि भाषा डार्ट्स: "को आशा है कि पी रखी थी / जुनमा तुम खुद तैयार हो?"(1.7.35-38); "... अफ़सोसको कुरा है, एक नग्न नवजात लड़कीको किसिम / विस्फोट, या स्वर्गको करूबों, होर्स'डी / हवाको अंधे दूतोंमा ..."(1.7.21-25).सुनने को भावको पूरा गर्नेको चुनौती दी है. <ref name="McDxxxxii"/>पछाडीको रोमांस मा, आफ्नो समयको बदलाव तथा कथावस्तुमा आश्चर्यजनक मुड़ावको साथ, आखिरी काव्य शैलीको प्रेरित गरे जसमा लंबे तथा छोटे वाक्य एक अर्कोको विपरीत स्थापित गरिएका हैं, उपवाक्य जमा गरिएका विषय तथा वस्तु उल्टे गए हैं, तथा शब्द मिटा दिए गए हैं, स्वाभाविक प्रभाव देते भए.<ref>मकडोनाल्ड, 36, 39, 75.</ref> शेक्सपियरका काव्यात्मक प्रतिभा थिएटरको एक व्यावहारिक भावनाको साथ सम्बंधित थी.<ref>गिबन्स, 4.</ref>समयको सबै नाटककारहरूको किसिम, शेक्सपियरले आफ्नो कथा का नाट्यांतर [[पेट्रार्च]] ([[:en:Petrarch|Petrarch]]) तथा [[होलिन्शेद|होलिंशेड]] ([[:en:Holinshed|Holinshed]]) जस्तो स्रोतों देखि लिया.<ref name="Gibbons">गिबन्स, 1-4.</ref>उनले हर टुकड़ेको नया रूप दिए दिलचस्पीको कयौं केंद्रों बनेनेको लागि तथा जितना संभव हो सका दर्शकहरूको एक कथामा कयौं पक्षोंको दिखायाडिजाइनको ताकत यो सुनिश्चित करती है कि शेक्सपियरका नाटक, अनुवाद, कटाव तथा विस्तृत व्याख्या देखि आफ्नो मूल नाटकको हानिको बिना जीवित रह सकते छ।<ref>गिबन्स, 1-7, 15.</ref>जस्तो जस्तो शेक्सपियरका महारत बढती गई, उनले आफ्नो पात्रोंको स्पष्ट तथा थप विविध प्रोत्साहन तथा भाषण का विशिष्ट पैटर्न दिए थिए.उनलेपछाडीमा नाटकहरूमा तथापि आफ्नो पहिलोको शैलीको पहलुहरूको संरक्षित राखे.आफ्नो [[शेक्सपियरकापछाडी रोमांस|पछाडीको रोमांस]] ([[:en:Shakespeare's late romances|late romances]]) मा, त्यो जानबूझकर थप कृत्रिम शैलीको तिर लौट गयो, जसले थिएटरको भ्रममा जोर दिए.<ref>मकडोनाल्ड, 13.<br />• मेआघेर, जोन सी.(2003). ''शेक्सपियरका नाटक लेख्नेको कला का पीछा करते भए: उनका नाटक बनेनेमा केही संदर्भ, संसाधन तथा रणनीतियाँ''.न्यू जर्सी: फेयरलेइघ डिकिंसन यूनिवर्सिटी प्रेस, 358.आईएसबीएन 0838639933.</ref>
{| class="toccolours" style="float: right; margin-left: 1em; margin-right: 1em; font-size: 85%; background:#c6dbf7; color:black; width:23em; max-width: 25%;" cellspacing="5" |style="text align: "left;"| "क्या म तुम्हें एक गर्मीको दिनको तुलना दूँ? तुम्हारी कला थप प्यारे तथा थप शांत हो... " |- |style="text align: "left;"|शेक्सपियरका ''[[सोंनेट 18]] ([[:en:Sonnet 18|Sonnet 18]])'' देखि लाईने.<ref><!--Translate this template and uncomment {{cite web | last =Shakespeare | first = William |coauthors=ed. W. J. Craig |url=http://www.bartleby.com/70/50018.html|title=''Sonnet 18'' |work=The Oxford Shakespeare: the Complete Works of William Shakespeare |publisher=Oxford: Oxford University Press |date=1914 |accessdate=2007-06-22 }} --></ref> |} 1609,मा प्रकाशित ''[[शेक्सपियरका सोंनेट्स|सोंनेट्स]] ([[:en:Shakespeare's Sonnets|Sonnets]])'' प्रकाशित हुने शेक्सपियरका गैर-नाटकीय काम थिएविद्वानहरूको द्वारा निश्चित नही छको प्रत्येक 154 सोंनेट्स कहिले लेखे गए थिए, तर सबूत कहते है कि शेक्सपियरले एक निजी पाठकको लागि आफ्नो पेसाको क्रममा सोंनेट्स लेखे है.<ref>वुड, 178.<br />• स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 180.</ref>पहिलो पनि दुई अनधिकृत सोंनेट्स ''दी पेशोनेट पिलग्रिम'' 1599मा छपे थिए, [[फ्रांसिस मेरेस]] ([[:en:Francis Meres|Francis Meres]])ले 1598मा शेक्सपियरका "आफ्नो निजी दोस्तोंको बीचमा सोंनेट्स सुग्रेड गर्नेको लागि" भेजा थिए.<ref>होनान, 180.</ref>केही विशलेषकों का मान्यता छ कि प्रकाशित संग्रह शेक्सपियरका नियत प्रकारको अनुक्रम थिए। <ref>स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 268.</ref>ऐसा लगता छको उनले दुई विषम श्रृंखला रची: एक, काले रंगको एक विवाहित महिलाको अनियंत्रित कामुकताको बारेमा (दी "डार्क लेडी"), तथा एक, एक निष्पक्ष जवान मानिसको विरोधाभासी प्रेमको बारेमा (दी "फेयर यूथ").यो अस्पष्ट बने भयोको यो आंकड़े असली व्यक्तियों का प्रतिनिधित्व गर्दछन् या कहानीकारको "मैं"को शेक्सपियर खुद का प्रतिनिधित्व करते है, हालांकि [[विलियम वर्ड्सवर्थ|वोर्द्स्वोर्थ]] का विश्वास है कि सोंनेट्सको साथ "शेक्सपियरले अपना दिल खोल दिए है.<ref>होनान, 180.<br />• स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 180.</ref>1609को संस्करण एक "श्रीमान डबल्यू. एच."को समर्पित गरिएका थिए, यस कविताको "केवल एक पिता"को रूप मा.यो ज्ञात छैनको शेक्सपियरले खुद या प्रकाशक द्वारा यो लेखिएको थिए, [[थोमस थोर्प]] ([[:en:Thomas Thorpe|Thomas Thorpe]]), जिनकी इनीशियल्स समर्पण पृष्ठको नीचेको तिर दिखाई देते हैं; तथा ननै कुनै यो जानता हैको मिस्टर डबल्यू. एच. कौन थिए, कयौं सिद्धांतोंको बावजूद, तथा यो कि शेक्सपियरले प्रकाशन अधिकृत गरे थिए.<ref>स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 268-269.</ref>आलोचकहरू ''Sonnets''की प्रशंसा, गहरा ध्यानको रूपमा प्रेमको प्रकृतिमा, यौन जुनून, उत्पत्ति, मृत्यु, तथा समयको रूपमाको है.<ref>वुड, 177</ref> == शैली == <!--Translate this template and uncomment {{main|Shakespeare's style}} --> शेक्सपियरका पहिलो नाटक दिनको परम्परागत शैलीमा लेखे गए थिए। उनले एक बनी ठनी भाषामा उनलाई लेखे कि हमेशा वसंत स्वाभाविक रूप देखि वर्ण या नाटकको जरूरतों देखि नही निकलता है.<ref>क्लेमा, वोल्फगैंग (2005). ''शेक्सपियरका नाटकीय कला: एकत्र निवन्ध'', 150.लण्डन, न्यूयोर्क: रौत्लेद्गे.आईएसबीएन 0415352789.</ref>यो कविता विस्तारमा निर्भर करती है, कभी कभी, तथा भाषा प्राय: आलंकारिक तथा रूपकोको विस्तृत करती है, तथा भाषा धेरतर आलंकारिक है- जो अभिनेताहरूको बोलनेको मुकाबले व्याख्या करवाती है.''[[टाइटस एन्द्रोनिकस|टाइटस एंड्रोनिकस]] ([[:en:Titus Andronicus|Titus Andronicus]])''को केही भव्य भाषणों मा, केही आलोचकहरूको दृष्टि मा, अक्सर, उदाहरणको लागि, पद्यमाको गई कार्रवाईको रोका गयो है ''[[टू जेंटलम्यान अफ वेरोना|टू जेंटलमेन अफ वेरोना]] ([[:en:Two Gentlemen of Verona|Two Gentlemen of Verona]])''मा अस्वभाविक रूप देखि वर्णित गरे गरिएको छ।<ref>फ्र्ये, 105, 177.<br />क्लेमा, वोल्फगैंग (2005). ''शेक्सपियरका कल्पना''.लण्डन, न्यूयोर्क: रौल्टेएज, 29.आइएसबीएन 0415352800.</ref> हतार ही, तर, शेक्सपियरले आफ्नो खुदको प्रयोजनोंको लागि पारंपरिक शैली अनुकूलित गर्नु शुरू गरे। ''[[रिचर्ड III (नाटक)|रिचर्ड III]] ([[:en:Richard III (play)|Richard III]])''को प्रारम्भिक [[स्वागत भाषण|आत्मभाषण]] ([[:en:soliloquy|soliloquy]])को आफ्नो जड़ें मध्ययुगीन नाटकमा [[दी वाइस|वाइस]] ([[:en:the Vice|Vice]])को स्व-घोषणामा है. यसै समय, रिचर्ड का विशद स्वयंभू जागरूकता आगे शेक्सपियरका परिपक्व नाटकहरूको आत्मभाश्ना गर्नेको लागि लगता है.<ref>ब्रुक, निकोलस, "लैंगुएज एंड स्पीकर यी मेकबेथ", 69, तथा [[एम.सी.ब्रेडब्रूक्स|ब्रेडब्रूक्स, एम सी]] ([[:en:M. C. Bradbrook|Bradbrook, M.C.]]), "शेक्सपियरका मारलोवेको अभिज्ञान ", 195: दोनों ''शेक्सपियरका शैलियाँ: केनेथ मुइरको आदरमा निवन्ध'' मा.एडवर्ड्स, फिलिप, इंगा-स्तिना एव्बंक, तथा जीकेशिकारी (इड्स.) (2004 संस्करण).कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस.आईएसबीएन 0521616948.</ref> कुनै एकल नाटक पारंपरिक देखि एक आजाद शैलीको लागि परिवर्तनको निशान नही बनेता.शेक्सपियरले आफ्नो पेसामा दुई संयुक्त गरे छ''[[रोमियो तथा जूलियट]] ([[:en:Romeo and Juliet|Romeo and Juliet]])'' शायद मिश्रित शैलियों का सबैभन्दा अच्छा उदाहरण है.<ref>क्लेमा, ''शेक्सपियरका कल्पना'', 63.</ref> ''रोमियो तथा जूलियट'', ''[[रिचर्ड द्वितीय ( नाटक )|रिचर्ड II]] ([[:en:Richard II (play)|Richard II]])'', तथा ''[[ए मिडसमर नाईट'स ड्रीम्स|ए मिडसमर नाईट'स ड्रीम]] ([[:en:A Midsummer Night's Dream|A Midsummer Night's Dream]])''को समय सम्म 1590को मध्य मा, शेक्सपियरले प्राकृतिक कविता लिखना शुरू कर दिएका थिए।त्यो लाग्योतार आफ्नो रूपकों तथा छवियोंको आफ्नो नाटकहरूको जरूरतोंको हिसाब देखि रूप देता गयो. [[विलियम ब्लेक]] ([[:en:William Blake|William Blake]]), 1795, [[टेट ब्रिटेन]] ([[:en:Tate Britain|Tate Britain]])को द्वारा [[image:Pity.jpg|thumb|''पिटी'', ''म्याकवेथ''मा दुई सिमिलेस का चित्रण है: "तथा अफ़सोसको कुरा है, एक नग्न नवजात शिशुको जस्तो, / विस्फोटको फलांगना, या स्वर्गको करूबों, होर्स'डी / हवाको अंधे दूतोंमा".]] शेक्सपियरका मानक काव्य शैली थी [[खाली कविता|ब्लांक वेर्से]] ([[:en:blank verse|blank verse]]), [[इंबिक पेंटामीटर|इंबिक पेंतामीटर]] ([[:en:iambic pentameter|iambic pentameter]])मा संकलित.अभ्यास मा, यो माना जाता है कि उनको कविता आमरूपमा लयहीन थी तथा दस शब्दांशोंको एक पंक्तिमा शामिल गरे गयो थिए, हर दूसरा शब्दांश एक तनावको साथ बोला जाता थिए.त्यसको शरुआती नाटकहरूको ब्लांक वेर्से त्यसकोपछाडी नाटकहरू देखि काफ़ी अलग छ।यो अक्सर सुंदर है, तर यसको वाक्य शुरू हुँदै हैं, रोकते हैं, तथा [[एंड-स्टॉपिंग|लाइनोंको अन्त्य]] ([[:en:End-stopping|end of lines]])मानै समाप्त गरिदिन्छ हैं, एकरसताको जोखिमको साथ.<ref>फ्र्ये, 185.</ref>एक पटक जब शेक्सपियरले पारंपरिक ब्लांक वेर्सेमा महारत हासिल कर ली, तो त्यो त्यसको प्रवाहको बीचमा रोकने तथा भिन्न गर्ने लगे.यो सम्मनीक, नई शक्ति तथा कविता का लचीलापन ''[[जुलियस सीसर ( नाटक )|जूलियस कैसर]] ([[:en:Julius Caesar (play)|Julius Caesar]])'' तथा ''[[ह्याम्लेट|ह्याम्लेट]] ([[:en:Hamlet|Hamlet]])'' जस्तो नाटकहरूमा दिखती है.उदाहरणको लागि, यसलाई शेक्सपियर, ह्याम्लेटको मनमा यस तूफानको संप्रेषित गर्नेको लागि उपयोग गर्दछ:<ref>''ह्याम्लेट'', एक्ट 5, सीन 2, 4-8.राइट, जॉर्ज टी (2004)."दी प्ले अफ फ्रेस एंड लाइन" ''शेक्सपियर: अन अन्थोलोग्य अफ क्रितिसिस्म एंड थिएओरी, 1945–2000'' मा.रस मकडोनाल्ड (एड.).अक्सफोर्ड: ब्ल्याकवेल, 868.आईएसबीएन 0631234888.</ref> :''महोदय, मेरे दिलमा लड़ाई का स्वभाव थिए'' :''जो मुझे सोने पनि नहीं देती थीमुझे लगता है मुझे लेटे रहना चाहिए'' :''बिल्बोएसमा मुतिनेस देखि पनि बदतर.बेतहाशा -'' :''तथा यसको लागि आतुरताको प्रशंसा हो-हमा बताएँ'' :''हमारा अविवेक कभी-कभी हमारा अच्छा साथ देता है....'' ''ह्याम्लेट'' कोपछाडी, शेक्सपियरले आफ्नो काव्यात्मक शैलीको विविधता दी, विबाँकी रूप देखिपछाडीको त्रासदीहरूको थप भावुक भागों मा.साहित्यिक आलोचक [[एसी.ब्राडली|ए सी. ब्राडली]] ([[:en:A. C. Bradley|A. C. Bradley]])ले यस शैली का वर्णन "थप केंद्रित, विविध, विस्तृत, तथा, निर्माण मा, कम नियमित, घुमावदार या वक्राकारको रूपमा की.<ref>ब्राडली, 91.</ref>आफ्नो पेसाको अंतिम चरण मा, शेक्सपियरले यी प्रभावोंको प्राप्त गर्नेको लागि कयौं सम्मनीकोंको अपनाया.यसमा शामिल छ[[अपूर्णान्वय|लाइनको तर्जमा]] ([[:en:enjambment|run-on lines]]), अनियमित रुकाव तथा ठहराव है, तथा वाक्य संरचना तथा लंबाईमा चरम भिन्न रूप.<ref name="McDxxxxii">मकडोनाल्ड, 42-6.</ref>''[[म्याकवेथ|म्याकवेथ]] ([[:en:Macbeth|Macbeth]])मा ''उदाहरणको लागि, एक असंबंधित रूपक या कुनै अन्यको लागि उपमा देखि भाषा डार्ट्स: "को आशा है कि पी रखी थी / जुनमा तुम खुद तैयार हो?"(1.7.35-38); "... अफ़सोसको कुरा है, एक नग्न नवजात लड़कीको किसिम / विस्फोट, या स्वर्गको करूबों, होर्स'डी / हवाको अंधे दूतोंमा ..."(1.7.21-25).सुनने को भावको पूरा गर्नेको चुनौती दी है. <ref name="McDxxxxii"/>पछाडीको रोमांस मा, आफ्नो समयको बदलाव तथा कथावस्तुमा आश्चर्यजनक मुड़ावको साथ, आखिरी काव्य शैलीको प्रेरित गरे जसमा लंबे तथा छोटे वाक्य एक अर्कोको विपरीत स्थापित गरिएका हैं, उपवाक्य जमा गरिएका विषय तथा वस्तु उल्टे गए हैं, तथा शब्द मिटा दिए गए हैं, स्वाभाविक प्रभाव देते भए.<ref>मकडोनाल्ड, 36, 39, 75.</ref> शेक्सपियरका काव्यात्मक प्रतिभा थिएटरको एक व्यावहारिक भावनाको साथ सम्बंधित थी.<ref>गिबन्स, 4.</ref>समयको सबै नाटककारहरूको किसिम, शेक्सपियरले आफ्नो कथा का नाट्यांतर [[पेट्रार्च]] ([[:en:Petrarch|Petrarch]]) तथा [[होलिन्शेद|होलिंशेड]] ([[:en:Holinshed|Holinshed]]) जस्तो स्रोतों देखि लिया.<ref name="Gibbons">गिबन्स, 1-4.</ref>उनले हर टुकड़ेको नया रूप दिए दिलचस्पीको कयौं केंद्रों बनेनेको लागि तथा जितना संभव हो सका दर्शकहरूको एक कथामा कयौं पक्षोंको दिखायाडिजाइनको ताकत यो सुनिश्चित करती है कि शेक्सपियरका नाटक, अनुवाद, कटाव तथा विस्तृत व्याख्या देखि आफ्नो मूल नाटकको हानिको बिना जीवित रह सकते छ।<ref>गिबन्स, 1-7, 15.</ref>जस्तो जस्तो शेक्सपियरका महारत बढती गई, उनले आफ्नो पात्रोंको स्पष्ट तथा थप विविध प्रोत्साहन तथा भाषण का विशिष्ट पैटर्न दिए थिए.उनलेपछाडीमा नाटकहरूमा तथापि आफ्नो पहिलोको शैलीको पहलुहरूको संरक्षित राखे.आफ्नो [[शेक्सपियरकापछाडी रोमांस|पछाडीको रोमांस]] ([[:en:Shakespeare's late romances|late romances]]) मा, त्यो जानबूझकर थप कृत्रिम शैलीको तिर लौट गयो, जसले थिएटरको भ्रममा जोर दिए.<ref>मकडोनाल्ड, 13.<br />• मेआघेर, जोन सी.(2003). ''शेक्सपियरका नाटक लेख्नेको कला का पीछा करते भए: उनका नाटक बनेनेमा केही संदर्भ, संसाधन तथा रणनीतियाँ''.न्यू जर्सी: फेयरलेइघ डिकिंसन यूनिवर्सिटी प्रेस, 358.आईएसबीएन 0838639933.</ref>

== प्रभाव ==
== प्रभाव ==
''म्याकवेथको विसिओन अफ दी आर्म्ड हेडको परामर्शमा [[image:Macbeth consulting the Vision of the Armed Head.jpg|thumb|छोड़ा|.''[[हेनरी फुसेली]] ([[:en:Henry Fuseli|Henry Fuseli]]), 1793-94 bके द्वारा. [[फोल्गेर शेक्सपियर पुस्तकालय]] ([[:en:Folger Shakespeare Library|Folger Shakespeare Library]])वाशिंगटन.]] शेक्सपियरका काम नेपछाडीको थियेटर तथा साहित्य एक स्थायी छाप बने दी हैविबाँकी रूप लेऽ उनले [[लक्षण वर्णन]] ([[:en:characterisation|characterisation]]), [[कथानक (वर्णन)|कथानक]] ([[:en:plot (narrative)|plot]]), [[भाषा]], तथा [[शैली]] ([[:en:genre|genre]])को नाटकीय क्षमता का विस्तार गरे। <ref>चैम्बर्स, इ. क (1944). ''शेक्सपियर का संग्रह''.अक्सफोर्ड: अक्सफोर्ड यूनिवर्सिटी प्रेस, 35.[[OCLC|ओ सी एल सी]] ([[:en:OCLC|OCLC]])[http://worldcat.org/oclc/2364570 2364570].</ref>उदाहरणको लागि ''[[रोमियो तथा जूलियट]] ([[:en:Romeo and Juliet|Romeo and Juliet]])'' सम्म, रोमांसको त्रासदीको योग्य विषयको रूपमा हेरेका हेरेका नहीं गयो थिए.<ref>लेवेंसों , जिल एल (2000) (एड.) .परिचय. ''रोमियो तथा जूलियट''.विलियम शेक्सपियर.अक्सफोर्ड: अक्सफोर्ड यूनिवर्सिटी प्रेस, 49-50.आई एस बी एन 0192814966.</ref>आत्मभाषण मुख्य रूप देखि वर्ण या घटनाहरूको बारेमा जानकारी संप्रेषित गर्नेको लागि प्रयोग गरिएका थिए, तर शेक्सपियर उनलाई पात्रोंको दिमागको तलाशनेको लागि प्रयोग करता थिए.<ref>क्लेमेन, वोल्फगैंग (1987). ''शेक्सपियरका आत्म भाषण''.लण्डन: रौट्लेएज, 179.आई एस बी एन 0415352770.</ref> त्यसको काम नेपछाडीको कविताहरूको काफी धेर प्रभावित गरे। [[स्वच्छंदतावाद|रोमान्टिक कवियों]] ([[:en:Romanticism|Romantic poets]])ले शेक्सपियर पद्य नाटकको पुनर्जीवित गर्ने का प्रयास गरे थिए, भलेनै छोटी सफलताको साथ.आलोचक [[जॉर्ज स्टेनर|जॉर्ज स्टेनर्स]] ([[:en:George Steiner|George Steiner]])ले [[सेम्येल टेलर कोलरिज|कोलेरिद्गे]] देखि [[अल्फ्रेड तेंन्य्सों, प्रथम नवाब तेंन्य्सों|तेंन्य्सों]] ([[:en:Alfred Tennyson, 1st Baron Tennyson|Tennyson]]) सम्म सबै अंग्रेजी पद्य नाटकहरू का वर्णन गरे है "शेक्सपियरका विषयोंमा मंद रूपांतरोंको रूप मा." शेक्सपियरले[[थोमस हार्डी]] ([[:en:Thomas Hardy|Thomas Hardy]]),<ref>मिल्ल्गेत , माइकल, तथा विल्सन, कीथ (2006). ''थोमस हार्डीले फेरि देखि प्रशंसा की: माइकल मिलगेटको सम्मानमा निवन्ध'' टोरंटो: टोरंटो विश्वविद्यालय प्रेस, 38.आई एस बी एन 0802039553.</ref>[[विलियम फाकनर|विलियम फौल्क्नेर]], तथा [[चार्ल्स डिकेंस]] ([[:en:Charles Dickens|Charles Dickens]]) जस्तो उपन्यासकारोंको प्रभावित गरे। डिकेंसले अक्सर शेक्सपियरका उद्धृत गरे, आफ्नो 25 खिताबको शेक्सपियरका कार्य देखि लेते भए.<ref><!--Translate this template and uncomment {{cite book |last=Gager |first=Valerie L |authorlink= |coauthors= |title=Shakespeare and Dickens: The Dynamics of Influence |year=1996 |publisher=Cambridge University Press |location=Cambridge |pages=163, 186, 251 |isbn=052145526X }} --></ref>अमेरिकी उपन्यासकार [[हर्मन मेलविल्ले|हर्मन मेलविल्ले के]] ([[:en:Herman Melville|Herman Melville's]]) आत्मभाषणों का शेक्सपियर देखि अत्यन्त केही लेना देना है, त्यसको कप्तान अहाब ''[[मोबी-डिक]] ([[:en:Moby-Dick|Moby-Dick]])''मा एक क्लासिक [[त्रासद नायक]] ([[:en:tragic hero|tragic hero]]) है, ''किंग लेअर'' देखि प्रेरित है.<ref>ब्रयंट, जोन (1998)."मोबी डिक क्रांतिको रूप मा".''दी कैम्ब्रिज कम्पेनियन टु हेरमन मेलविल्ले'' मा.रोबर्ट स्टीवन लेविने (एड.).कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 82.आई एस बी एन 052155571X .</ref> विद्वानहरूकोले संगीतको 20000 टुकडोंको शेक्सपियरका कार्य देखि जोडिएको होनेको पहचानको है.इनमा शामिल छ[[ग्यूसेप वेर्दी]] ([[:en:Giuseppe Verdi|Giuseppe Verdi]]) द्वारा दुई [[ओपेरा]] ([[:en:opera|opera]]), ''[[ओटेल्लो|ओतेल्लो]] ([[:en:Otello|Otello]])'' तथा ''[[फलस्टॉफ (ओपेरा)|फल्स्ताफ्फ़]] ([[:en:Falstaff (opera)|Falstaff]])'', जिनकी महत्वपूर्ण स्रोतको साथ तुलना निभाता है.<ref>ग्रोस, जोन (2003)."शेक्सपियर का प्रभाव".''शेक्सपियर: एक अक्सफोर्ड गाइड'' मा.वेल्स, स्टेनली तथा ओर्लिन, लेना कोवेन (इड्स.).अक्सफोर्ड: अक्सफोर्ड यूनिवर्सिटी प्रेस, 641-2.आईएसबीएन 0199245223.</ref>शेक्सपियरले, [[प्रे-राफेलिते ब्रदरहुड|प्रे- राफेलितेस]] ([[:en:Pre-Raphaelite Brotherhood| Pre-Raphaelites]]) तथा दी रोमान्टिक्स सहित कयौं चित्रकारोंको प्रेरित गरे है.<ref>पोर्टर, रोय, एंड मिकुलास टेइच (1988). ''राष्ट्रीय संदर्भमा स्वच्छंदतावाद''.कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 48.आईएसबीएन 0521339138.<br />• लम्बौरने, लायनेल (1999). ''विक्टोरियन चित्र''.लण्डन: फीडों, 193-8.आईएसबीएन 0714837768.</ref>स्विस रोमान्टिक कलाकार [[हेनरी फुसेली]] ([[:en:Henry Fuseli|Henry Fuseli]])ने, [[विलियम ब्लेक]] ([[:en:William Blake|William Blake]])को एक मित्र, ''म्याकवेथ'' का जर्मनमा अनुवाद गरे है.<ref>परैस्ज़, जूलिया (2006)."एक रोमान्टिक संस्करणको प्रकृति".''शेक्सपियर सर्वेक्षण 59'' मा.पीटर हॉलैंड (एड.).कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 130.आईएसबीएन 0521868386.</ref>[[मनोविश्लेषक]] ([[:en:psychoanalyst|psychoanalyst]])[[सिग्मुंड फ़्रोइड|सिग्मुंड फ्रयूद]]ले आकर्षित गरे शेक्सपियरका मनोविज्ञानमा, विबाँकी रूप देखि ह्याम्लेट की, मानव प्रकृतिको आफ्नो सिद्धांतोंको लागि कि.<ref>निकोलस रोयल (2000)."घोषणा होनी है"''दी लिमिट्स अफ डेथ मा: दर्शनशास्त्र तथा मनोविश्लेषणको बीच'' मा.जोंने मोर्रा, मार्क रोब्सन, मर्कुँर्द स्मिथ (इड्स.).म्यानचेस्टर: म्यानचेस्टर यूनिवर्सिटी प्रेस.आईएसबीएन 0719057515.</ref> शेक्सपियरका दिन मा, अंग्रेजी व्याकरण तथा वर्तनी कम है, तथा मानकीकृत थिए भाषाको आफ्नो उपयोग आधुनिक अंग्रेजी आकारमा मदद मिली.<ref>[[डेविड क्रिस्टल|क्रिस्टल, डेविड]] ([[:en:David Crystal|Crystal, David]]) (2001). ''केम्ब्रिज का अंग्रेजी भाषा का विश्वकोश''.कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 55-65, 74.आईएसबीएन 0521401798.</ref>[[सामुएल जॉन्सन|सैमुएल जोनसन]] ([[:en:Samuel Johnson|Samuel Johnson]]) कुनै अन्य लेखक देखि थप पटक उसलाई उद्धृत गरे आफ्नो ''[[अंग्रेजी भाषा का एक शब्दकोश|एक शब्दकोश अंग्रेजी भाषा के]] ([[:en:A Dictionary of the English Language|A Dictionary of the English Language]])'' मा, आफ्नो प्रकारको पहिलो गंभीर काम मा.<ref>[[जोन वेन|वेन, जोन]] ([[:en:John Wain| Wain, John]]) (1975). ''सामुएल जॉन्सन''.न्यूयॉर्क: वाइकिंग, 194.आईएसबीएन 0670616710.</ref>भाव जस्तोको "विद बेटिद ब्रेथ" (''मर्चंट अफ वेनिस'' ) तथा " ए फोर्गोन कोन्क्लुज़ोन" (''ओथेलो'' )ले रोज़मर्राको अंग्रेजी भाषणमा अपना स्थान बने लिया.<ref>लिंच, जैक (2002). ''सैमुएल जोनसनको शब्दकोश: 1755 का कार्यको चयन देखि अंग्रेजी भाषा निर्धारित है''.डेलरे बीच, ऍफ़एल: लेवेंगेर प्रेस, 12.आईएसबीएन 184354296X.<br />• क्रिस्टल, 63.</ref> == नाजुक प्रतिष्ठा == <!-- This is a SUMMARY. Please don't add new information or details here, but instead at the main article [[Shakespeare's reputation]]! --> <!--Translate this template and uncomment {{main|Shakespeare's reputation|Timeline of Shakespeare criticism}} --> {| class="toccolours" style="float: right; margin-left: 1em; margin-right: 2em; font-size: 85%; background:#c6dbf7; color:black; width:30em; max-width: 25%;" cellspacing="5" |style="text align: "left;"| "वो मात्र एक उमेर का नही थिए, बल्कि हर समय का थिए." |- |style="text align: "राइट;"|[[बेन जोंसन]] ([[:en:Ben Jonson|Ben Jonson]])<ref>बर्त्लेत्त, जोन मा, उद्धरित [http://www.bartleby.com/100/146.html फेमिलियर कोटेशन्स, 10 वीं संस्करण, 1919''.][[14 जून]][[2007|2007]]को पुनः प्राप्त.</ref> |} शेक्सपियर आफ्नो जीवनकालमा कभी प्रतिष्ठित नहीं थिए, तर उनले आफ्नो हिस्साको प्रशंसा प्राप्त कर ली.<ref>डोमिनिक, मार्क (1988). ''शेक्सपियर-मिडड्लेटन सहयोग''.बेअवेर्तों, या.अलिओथ प्रेस, 9.आईएसबीएन 0945088019.<br />• ग्रेडी, ह्यूग (2001)."शेक्सपियरका आलोचना 1600-1900".देग्रजिया मा, मार्गरेट, तथा [[स्टेनली वेल्स|वेल्स, स्टेनली]] ([[:en:Stanley Wells|Wells, Stanley]]) (इड्स.), ''दी कैम्ब्रिज कम्पेनियन टु शेक्सपियर''.कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 267.आईएसबीएन 0521650941.</ref>1598 मा, मौलवी तथा लेखक [[फ्रांसिस मेरेस]] ([[:en:Francis Meres|Francis Meres]]) अंग्रेजी लेखकहरूको एक समूह देखि उसलाई "एक सबैभन्दा धेर उत्कृष्ट", हास्य तथा त्रासदी दोनों मा,को रूपमा बाहिर निकाला.<ref>ग्रेडी, ''शेक्सपियरका आलोचना'', 265.<br />• ग्रीर, जर्मेन (1986). ''विलियम शेक्सपियर''.अक्सफोर्ड: अक्सफोर्ड यूनिवर्सिटी प्रेस, 9.आईएसबीएन 0192875388.</ref>तथा [[सेन्ट जॉन्स कॉलेज, कैम्ब्रिज]] ([[:en:St John's College, Cambridge|St John's College, Cambridge]])मा ''पर्नास्सुस'' नाटकहरूको लेखकले उसे, [[ग़ेओफ़्फ़्रेय चौसर|चौसर]] ([[:en:Geoffrey Chaucer|Chaucer]]), [[जोन गोवेर|गोवेर]] ([[:en:John Gower|Gower]]) तथा [[एडमंड स्पेंसर|स्पेंसर]] ([[:en:Edmund Spenser|Spenser]]) समकक्ष आँका .<ref>ग्रेडी, ''शेक्सपियरका आलोचना'', 266</ref>[[फर्स्ट फोलियो]] ([[:en:First Folio|First Folio]]) मा, [[बेन जोंसन]] ([[:en:Ben Jonson|Ben Jonson]])ले शेक्सपियरका "उमेरको आत्मा, वाहवाही, प्रसन्नता, हमारे मंच का आश्चर्य" कहा है, हालांकि उनले कहीं तथा टिप्पणीको थी कि "शेक्सपियर कला चाहते थिए".<ref>ग्रेडी, ''शेक्सपियरका आलोचना'', 266-7</ref> [[image:Millais - Ophelia (detail).jpg|thumb|left|[[ओफेलिया (पेंटिंग)|"ओफेलिया"]] ([[:en:Ophelia (painting)| ''Ophelia'']]) (विस्तार). [[जोन एवेरेट मिल्लैस]] ([[:en:John Everett Millais|John Everett Millais]]), 1851-52को द्वारा. [[टेट ब्रिटेन]] ([[:en:Tate Britain|Tate Britain]]).]] 1660मा राजशाहीको [[बहाली]] ([[:en:the Restoration|the Restoration]]) तथा सत्रहवाँ सदीको अन्त्यको बीच मा, शास्त्रीय विचार प्रचलनमा थिए। परिणामस्वरूप, त्यस समयको धेरतर आलोचकहरूले शेक्सपियरका [[जोन फ्लेत्चेर (नाटककार)|जोन फ़्लेचर]] ([[:en:John Fletcher (playwright)|John Fletcher]]) तथा [[बेन जोंसन]] ([[:en:Ben Jonson|Ben Jonson]])को नीचे का दर्जा दिए.<ref>ग्रेडी, ''शेक्सपियरका आलोचना'', 269.</ref>उदाहरणको लागि [[थोमस रेमर]] ([[:en:Thomas Rymer|Thomas Rymer]]) ने, त्रासदको साथ हास्य मिलानेको लागि शेक्सपियरका निंदा की.फेरि भी, कवि तथा आलोचक [[जोन ड्रायडेन]] ([[:en:John Dryden|John Dryden]])ले शेक्सपियरका उच्च दर्जा दिए, जोंसनको कथनानुसार, "म त्यसकी प्रशंसा करता हूँ, तर म शेक्सपियर देखि प्रेम करता हूँ".<ref>[[जोन ड्रायडेन|ड्रायडेन, जोन]] ([[:en:John Dryden|Dryden, John]]) (1668)."नाटकीय कविता का एक निवन्ध".ग्रेडी देखि ''शेक्सपियर आलोचना'', 269मा उद्धृत ; पूर्ण उद्धरणको लागि, देखें [[हैरी लेविन|लेविन, हैरी]] ([[:en:Harry Levin|Levin, Harry]]) (1986)."1660 देखि 1904 सम्म शेक्सपियरका लागि गंभीर दृष्टिकोण".''केम्ब्रिज कम्पेनियन टु शेक्सपियर स्टडीज'' मा.वेल्स, स्टेनली (एड.).कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 215.आईएसबीएन 0521318416.</ref>कयौं दशकोंको लागि, रेमरको दृष्टि का बोलबाला रहा, तर अठारहवें शताब्दीको क्रममा, आलोचकहरूले शेक्सपियरमा आफ्नो शर्तोंमा प्रतिक्रिया व्यक्त करनी शुरूको तथा उनी उसलाई प्राकृतिक प्रतिभा का मालिक कहा.त्यसको विद्वानी संस्करणोंको एक श्रृंखला, खासकर [[सामुएल जॉन्सन|सैमुएल जोनसन]] ([[:en:Samuel Johnson|Samuel Johnson]])को 1765मा [[एडमोंड मेलोन]] ([[:en:Edmond Malone|Edmond Malone]])को 1790 मा,ले उनको बढ़ती प्रतिष्ठामा योगदान दिए.<ref>ग्रेडी, ''शेक्सपियरका आलोचना'', 270-271.<br />• लेविन, 217.</ref>1800 सम्म, त्यो मजबूती देखि राष्ट्रीय कविको रूपमा निहित भयो थिए.<ref>डोब्सोन, मिचेल (1992). ''दी मेकिंग अफ दी नेशनल पोएट: शेक्सपियर, अनुकूलन तथा ग्रन्थकारिता, 1660-1769''.अक्सफोर्ड: क्लारेंदों प्रेस.आईएसबीएन 0198183232.ग्रेडी देखि उद्धृत''शेक्सपियरका आलोचना'', 270.</ref>अठारहवें तथा उन्नाइसौं सदी मा, उनको प्रतिष्ठा विदेशहरूमा पनि फैल गई.जो मानिस त्यससे आगे निकल गए उन लेखकहरूमा थिए[[वोल्तैरे]] ([[:en:Voltaire|Voltaire]]), [[योहान वुल्फगांग फान गेटे|गेटे]], [[स्टेंडहल]] ([[:en:Stendhal|Stendhal]]) तथा [[विक्टर ह्यूगो]].<ref>ग्रेडी ह देता है वोल्तैरेको ''दार्शनिक साहित्य'' (1733); गोएथेको ''विल्हेम मेस्टर्स एप्रेंटिसेशिप'' (1795); स्टेंडहलको दुई भाग पुस्तिका ''रसिने एट शेक्सपियर'' (1823-5); तथा विक्टर ह्यूगोको प्रेफसस टु ''क्रॉमवेल'' (1827) तथा ''विलियम शेक्सपियर'' (1864).ग्रेडी, ''शेक्सपियरका आलोचना'', 272-274.</ref> [[स्वच्छंदतावाद|रूमानी युग]] ([[:en:Romanticism|Romantic era]])को क्रममा, शेक्सपियरका कवि तथा साहित्यिक दार्शनिक [[सेम्येल टेलर कोलरिज|शमूएल टेलर कोलेरिद्गे]] द्वाराको सराहनाको गई थी ; तथा आलोचक [[अगस्त विल्हेम स्च्लेगेल]] ([[:en:August Wilhelm Schlegel|August Wilhelm Schlegel]])ले आफ्नो नाटकहरू का अनुवाद [[जर्मन स्वच्छंदतावाद]] ([[:en:German Romanticism|German Romanticism]])को भावनामा गरे। <ref>लेविन, 223.</ref>उन्नाइसौं सदी मा, शेक्सपियरका प्रतिभाको लागि महत्वपूर्ण प्रशंसाले अक्सर चाटुकारिता का घेराव गरे। <ref>साव्येर, रोबर्ट (2003). ''शेक्सपियरका विक्टोरियन अप्प्रोप्रिएशन.''न्यू जर्सी: फैर्लेइघ डिकिंसन यूनिवर्सिटी प्रेस, 113.आईएसबीएन 0838639704.</ref>"देट किंग शेक्पीयर," 1840मा निवन्धकार [[थोमस कार्लेले|थोमस कार्ल्य्ले]] ([[:en:Thomas Carlyle|Thomas Carlyle]])ले लेखे, "क्या त्यो चमकता छैन, ताज संप्रभुता मा, एक श्रेष्ठ, सौम्य, फेरि पनि प्रबल चिह्नको रूप मा; अविनाशी".<ref>[[थोमस कार्लेले|कार्लेले, थोमस]] ([[:en:Thomas Carlyle|Carlyle, Thomas]]) (1840)."हीरोजमा, हीरो वरशिप एंड दी हेरोइक यी हिस्ट्री". स्मिथमा उद्धरित, एमा (2004). ''शेक्सपियरका त्रासदी''.अक्सफोर्ड: ब्ल्याकवेल, 37.आईएसबीएन 0631220100.</ref> [[विक्टोरियन युग|विक्टोरिंस]] ([[:en:Victorian era| Victorians]])ले एक भव्य पैमानेमा भव्य दिखावेको रूपमा आफ्नो नाटकहरू का उत्पादन गरे। <ref>स्चोच, रिचर्ड (2002)."चित्रमय शेक्सपियर".''केम्ब्रिज कम्पेनियन टु शेक्सपियर ऑन स्टेज'' मावेल्स, स्टेनली, तथा सारा स्तान्तों (एड्स.).कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 58-59.आईएसबीएन 052179711X.</ref>नाटककार तथा आलोचक [[जार्ज बर्नार्ड शा|जॉर्ज बर्नार्ड शॉ]]ले शेक्सपियरका पूजाको मत का [[बर्दोलेट्री|बर्डोलाट्री]] ([[:en:bardolatry|bardolatry]])को रूपमा मज़ाक उडाया". उनले दावा गरे कि [[हेनरिक इबसन|इब्सेन के]] नयाँ [[प्रकृतिवाद (साहित्य)|प्रकृतिवाद]] ([[:en:Naturalism (literature)|naturalism]])को नाटकहरूले शेक्सपियरका अप्रचलित गरे थिए.<ref>ग्रेडी, ''शेक्सपियरका आलोचना'', 276.</ref> बीशौं शताब्दीको शुरुआतको क्रममा कलामा आधुनिकतावादी क्रांति, शेक्सपियरका निकालने देखि टाढा, [[अवंत गर्डे|एवंट गर्डे]] ([[:en:avant garde|avant garde]])मा त्यसको कार्यको उत्सुकता देखि श्रेणित गरे। दी [[जर्मन भाव भंगिमाये|अभिव्यंजनावादी]] ([[:en:German expressionism|Expressionists]])ले जर्मनीमा तथा दी [[भविष्यवाद (कला)|फुतुरिस्ट्स]] ([[:en:Futurism (art)|Futurists]])ले मास्कोमा त्यसको नाटकहरू का निर्माण गरे। मार्क्सवादी नाटककार तथा निर्देशक [[बेर्टोल्ट ब्रेच्ट]] ([[:en:Bertolt Brecht|Bertolt Brecht]])ले एक [[महाकाव्य रंगमंच]] ([[:en:epic theatre|epic theatre]]) शेक्सपियर देखि प्रभावित भएर तैयार गरे। कवि तथा आलोचक [[टी.एस.एलियट|टी. एस एलियट]] ([[:en:T. S. Eliot|T. S. Eliot]])ले शॉको खिलाफ बहसको कि वास्तवमा शेक्सपियरका "प्राचीनतावाद" उसलाई सही मायनेमा आधुनिक बनेया.<ref>ग्रेडी, ह्यूग (2001)."बीशौं शताब्दीको शेक्सपियरमा आधुनिकता, आधुनिकवाद तथा आधुनिकवादको पश्चात".''शेक्सपियर तथा आधुनिक थिएटर मा: आधुनिकता का प्रदर्शन''.ब्रिस्टल, माइकल, तथा कैथलीन मैकलुस्कि (इड्स.).न्यूयॉर्क: रौट्लेएज, 22-6.आईएसबीएन 0415219841.</ref> एलियट, [[जी.विल्सन नाइट|जीको साथ विल्सन नाइट]] ([[:en:G. Wilson Knight|G. Wilson Knight]]) तथा दी स्कूल अफ [[नई आलोचना|न्यू क्रितिसिस्म]] ([[:en:New Criticism|New Criticism]]),ले शेक्सपियरका कल्पनाको पढ़नेको एक करीबी दिशामा एक आंदोलन का नेतृत्व गरे। 1950को दशकमा नयाँ महत्वपूर्ण दृष्टिकोणोंको एक लहरले आधुनिकताको ठाउँ ली तथा [[पश्च आधुनिकता वाद|"आधुनिकता कोपछाडी"]] ([[:en:postmodernism|"post-modern"]])शेक्सपियरका अध्ययनको लागि रास्ता बनेया.<ref>ग्रेडी, ''आधुनिकता, आधुनिकवाद तथा आधुनिकवादको पश्चात'', 24.</ref>अस्सीको दशक लेऽ शेक्सपियर का अध्ययन यस किसिमको आन्दोलनहरू जस्तो [[संरचनावाद]] ([[:en:structuralism|structuralism]]), [[नारीवाद]], [[अफ्रीकी अमरीकी अध्ययन]] ([[:en:African American studies|African American studies]]), तथा [[अजीब अध्ययन|समलैंगिक अध्ययन]] ([[:en:queer studies|queer studies]])को लागि खुल चुका थिए.<ref name="GradyMMP">ग्रेडी, ''आधुनिकता, आधुनिकवाद तथा आधुनिकवादको पश्चात'', 29.</ref>
''म्याकवेथको विसिओन अफ दी आर्म्ड हेडको परामर्शमा [[image:Macbeth consulting the Vision of the Armed Head.jpg|thumb|छोड़ा|.''[[हेनरी फुसेली]] ([[:en:Henry Fuseli|Henry Fuseli]]), 1793-94 bके द्वारा. [[फोल्गेर शेक्सपियर पुस्तकालय]] ([[:en:Folger Shakespeare Library|Folger Shakespeare Library]])वाशिंगटन.]] शेक्सपियरका काम नेपछाडीको थियेटर तथा साहित्य एक स्थायी छाप बने दी हैविबाँकी रूप लेऽ उनले [[लक्षण वर्णन]] ([[:en:characterisation|characterisation]]), [[कथानक (वर्णन)|कथानक]] ([[:en:plot (narrative)|plot]]), [[भाषा]], तथा [[शैली]] ([[:en:genre|genre]])को नाटकीय क्षमता का विस्तार गरे। <ref>चैम्बर्स, इ. क (1944). ''शेक्सपियर का संग्रह''.अक्सफोर्ड: अक्सफोर्ड यूनिवर्सिटी प्रेस, 35.[[OCLC|ओ सी एल सी]] ([[:en:OCLC|OCLC]])[http://worldcat.org/oclc/2364570 2364570].</ref>उदाहरणको लागि ''[[रोमियो तथा जूलियट]] ([[:en:Romeo and Juliet|Romeo and Juliet]])'' सम्म, रोमांसको त्रासदीको योग्य विषयको रूपमा हेरेका हेरेका नहीं गयो थिए.<ref>लेवेंसों , जिल एल (2000) (एड.) .परिचय. ''रोमियो तथा जूलियट''.विलियम शेक्सपियर.अक्सफोर्ड: अक्सफोर्ड यूनिवर्सिटी प्रेस, 49-50.आई एस बी एन 0192814966.</ref>आत्मभाषण मुख्य रूप देखि वर्ण या घटनाहरूको बारेमा जानकारी संप्रेषित गर्नेको लागि प्रयोग गरिएका थिए, तर शेक्सपियर उनलाई पात्रोंको दिमागको तलाशनेको लागि प्रयोग करता थिए.<ref>क्लेमेन, वोल्फगैंग (1987). ''शेक्सपियरका आत्म भाषण''.लण्डन: रौट्लेएज, 179.आई एस बी एन 0415352770.</ref> त्यसको काम नेपछाडीको कविताहरूको काफी धेर प्रभावित गरे। [[स्वच्छंदतावाद|रोमान्टिक कवियों]] ([[:en:Romanticism|Romantic poets]])ले शेक्सपियर पद्य नाटकको पुनर्जीवित गर्ने का प्रयास गरे थिए, भलेनै छोटी सफलताको साथ.आलोचक [[जॉर्ज स्टेनर|जॉर्ज स्टेनर्स]] ([[:en:George Steiner|George Steiner]])ले [[सेम्येल टेलर कोलरिज|कोलेरिद्गे]] देखि [[अल्फ्रेड तेंन्य्सों, प्रथम नवाब तेंन्य्सों|तेंन्य्सों]] ([[:en:Alfred Tennyson, 1st Baron Tennyson|Tennyson]]) सम्म सबै अंग्रेजी पद्य नाटकहरू का वर्णन गरे है "शेक्सपियरका विषयोंमा मंद रूपांतरोंको रूप मा." शेक्सपियरले[[थोमस हार्डी]] ([[:en:Thomas Hardy|Thomas Hardy]]),<ref>मिल्ल्गेत , माइकल, तथा विल्सन, कीथ (2006). ''थोमस हार्डीले फेरि देखि प्रशंसा की: माइकल मिलगेटको सम्मानमा निवन्ध'' टोरंटो: टोरंटो विश्वविद्यालय प्रेस, 38.आई एस बी एन 0802039553.</ref>[[विलियम फाकनर|विलियम फौल्क्नेर]], तथा [[चार्ल्स डिकेंस]] ([[:en:Charles Dickens|Charles Dickens]]) जस्तो उपन्यासकारोंको प्रभावित गरे। डिकेंसले अक्सर शेक्सपियरका उद्धृत गरे, आफ्नो 25 खिताबको शेक्सपियरका कार्य देखि लेते भए.<ref><!--Translate this template and uncomment {{cite book |last=Gager |first=Valerie L |authorlink= |coauthors= |title=Shakespeare and Dickens: The Dynamics of Influence |year=1996 |publisher=Cambridge University Press |location=Cambridge |pages=163, 186, 251 |isbn=052145526X }} --></ref>अमेरिकी उपन्यासकार [[हर्मन मेलविल्ले|हर्मन मेलविल्ले के]] ([[:en:Herman Melville|Herman Melville's]]) आत्मभाषणों का शेक्सपियर देखि अत्यन्त केही लेना देना है, त्यसको कप्तान अहाब ''[[मोबी-डिक]] ([[:en:Moby-Dick|Moby-Dick]])''मा एक क्लासिक [[त्रासद नायक]] ([[:en:tragic hero|tragic hero]]) है, ''किंग लेअर'' देखि प्रेरित है.<ref>ब्रयंट, जोन (1998)."मोबी डिक क्रांतिको रूप मा".''दी कैम्ब्रिज कम्पेनियन टु हेरमन मेलविल्ले'' मा.रोबर्ट स्टीवन लेविने (एड.).कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 82.आई एस बी एन 052155571X .</ref> विद्वानहरूकोले संगीतको 20000 टुकडोंको शेक्सपियरका कार्य देखि जोडिएको होनेको पहचानको है.इनमा शामिल छ[[ग्यूसेप वेर्दी]] ([[:en:Giuseppe Verdi|Giuseppe Verdi]]) द्वारा दुई [[ओपेरा]] ([[:en:opera|opera]]), ''[[ओटेल्लो|ओतेल्लो]] ([[:en:Otello|Otello]])'' तथा ''[[फलस्टॉफ (ओपेरा)|फल्स्ताफ्फ़]] ([[:en:Falstaff (opera)|Falstaff]])'', जिनकी महत्वपूर्ण स्रोतको साथ तुलना निभाता है.<ref>ग्रोस, जोन (2003)."शेक्सपियर का प्रभाव".''शेक्सपियर: एक अक्सफोर्ड गाइड'' मा.वेल्स, स्टेनली तथा ओर्लिन, लेना कोवेन (इड्स.).अक्सफोर्ड: अक्सफोर्ड यूनिवर्सिटी प्रेस, 641-2.आईएसबीएन 0199245223.</ref>शेक्सपियरले, [[प्रे-राफेलिते ब्रदरहुड|प्रे- राफेलितेस]] ([[:en:Pre-Raphaelite Brotherhood| Pre-Raphaelites]]) तथा दी रोमान्टिक्स सहित कयौं चित्रकारोंको प्रेरित गरे है.<ref>पोर्टर, रोय, एंड मिकुलास टेइच (1988). ''राष्ट्रीय संदर्भमा स्वच्छंदतावाद''.कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 48.आईएसबीएन 0521339138.<br />• लम्बौरने, लायनेल (1999). ''विक्टोरियन चित्र''.लण्डन: फीडों, 193-8.आईएसबीएन 0714837768.</ref>स्विस रोमान्टिक कलाकार [[हेनरी फुसेली]] ([[:en:Henry Fuseli|Henry Fuseli]])ने, [[विलियम ब्लेक]] ([[:en:William Blake|William Blake]])को एक मित्र, ''म्याकवेथ'' का जर्मनमा अनुवाद गरे है.<ref>परैस्ज़, जूलिया (2006)."एक रोमान्टिक संस्करणको प्रकृति".''शेक्सपियर सर्वेक्षण 59'' मा.पीटर हॉलैंड (एड.).कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 130.आईएसबीएन 0521868386.</ref>[[मनोविश्लेषक]] ([[:en:psychoanalyst|psychoanalyst]])[[सिग्मुंड फ़्रोइड|सिग्मुंड फ्रयूद]]ले आकर्षित गरे शेक्सपियरका मनोविज्ञानमा, विबाँकी रूप देखि ह्याम्लेट की, मानव प्रकृतिको आफ्नो सिद्धांतोंको लागि कि.<ref>निकोलस रोयल (2000)."घोषणा होनी है"''दी लिमिट्स अफ डेथ मा: दर्शनशास्त्र तथा मनोविश्लेषणको बीच'' मा.जोंने मोर्रा, मार्क रोब्सन, मर्कुँर्द स्मिथ (इड्स.).म्यानचेस्टर: म्यानचेस्टर यूनिवर्सिटी प्रेस.आईएसबीएन 0719057515.</ref> शेक्सपियरका दिन मा, अंग्रेजी व्याकरण तथा वर्तनी कम है, तथा मानकीकृत थिए भाषाको आफ्नो उपयोग आधुनिक अंग्रेजी आकारमा मदद मिली.<ref>[[डेविड क्रिस्टल|क्रिस्टल, डेविड]] ([[:en:David Crystal|Crystal, David]]) (2001). ''केम्ब्रिज का अंग्रेजी भाषा का विश्वकोश''.कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 55-65, 74.आईएसबीएन 0521401798.</ref>[[सामुएल जॉन्सन|सैमुएल जोनसन]] ([[:en:Samuel Johnson|Samuel Johnson]]) कुनै अन्य लेखक देखि थप पटक उसलाई उद्धृत गरे आफ्नो ''[[अंग्रेजी भाषा का एक शब्दकोश|एक शब्दकोश अंग्रेजी भाषा के]] ([[:en:A Dictionary of the English Language|A Dictionary of the English Language]])'' मा, आफ्नो प्रकारको पहिलो गंभीर काम मा.<ref>[[जोन वेन|वेन, जोन]] ([[:en:John Wain| Wain, John]]) (1975). ''सामुएल जॉन्सन''.न्यूयॉर्क: वाइकिंग, 194.आईएसबीएन 0670616710.</ref>भाव जस्तोको "विद बेटिद ब्रेथ" (''मर्चंट अफ वेनिस'' ) तथा " ए फोर्गोन कोन्क्लुज़ोन" (''ओथेलो'' )ले रोज़मर्राको अंग्रेजी भाषणमा अपना स्थान बने लिया.<ref>लिंच, जैक (2002). ''सैमुएल जोनसनको शब्दकोश: 1755 का कार्यको चयन देखि अंग्रेजी भाषा निर्धारित है''.डेलरे बीच, ऍफ़एल: लेवेंगेर प्रेस, 12.आईएसबीएन 184354296X.<br />• क्रिस्टल, 63.</ref> == नाजुक प्रतिष्ठा == <!-- This is a SUMMARY. Please don't add new information or details here, but instead at the main article [[Shakespeare's reputation]]! --> <!--Translate this template and uncomment {{main|Shakespeare's reputation|Timeline of Shakespeare criticism}} --> {| class="toccolours" style="float: right; margin-left: 1em; margin-right: 2em; font-size: 85%; background:#c6dbf7; color:black; width:30em; max-width: 25%;" cellspacing="5" |style="text align: "left;"| "वो मात्र एक उमेर का नही थिए, बल्कि हर समय का थिए." |- |style="text align: "राइट;"|[[बेन जोंसन]] ([[:en:Ben Jonson|Ben Jonson]])<ref>बर्त्लेत्त, जोन मा, उद्धरित [http://www.bartleby.com/100/146.html फेमिलियर कोटेशन्स, 10 वीं संस्करण, 1919''.][[14 जून]][[2007|2007]]को पुनः प्राप्त.</ref> |} शेक्सपियर आफ्नो जीवनकालमा कभी प्रतिष्ठित नहीं थिए, तर उनले आफ्नो हिस्साको प्रशंसा प्राप्त कर ली.<ref>डोमिनिक, मार्क (1988). ''शेक्सपियर-मिडड्लेटन सहयोग''.बेअवेर्तों, या.अलिओथ प्रेस, 9.आईएसबीएन 0945088019.<br />• ग्रेडी, ह्यूग (2001)."शेक्सपियरका आलोचना 1600-1900".देग्रजिया मा, मार्गरेट, तथा [[स्टेनली वेल्स|वेल्स, स्टेनली]] ([[:en:Stanley Wells|Wells, Stanley]]) (इड्स.), ''दी कैम्ब्रिज कम्पेनियन टु शेक्सपियर''.कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 267.आईएसबीएन 0521650941.</ref>1598 मा, मौलवी तथा लेखक [[फ्रांसिस मेरेस]] ([[:en:Francis Meres|Francis Meres]]) अंग्रेजी लेखकहरूको एक समूह देखि उसलाई "एक सबैभन्दा धेर उत्कृष्ट", हास्य तथा त्रासदी दोनों मा,को रूपमा बाहिर निकाला.<ref>ग्रेडी, ''शेक्सपियरका आलोचना'', 265.<br />• ग्रीर, जर्मेन (1986). ''विलियम शेक्सपियर''.अक्सफोर्ड: अक्सफोर्ड यूनिवर्सिटी प्रेस, 9.आईएसबीएन 0192875388.</ref>तथा [[सेन्ट जॉन्स कॉलेज, कैम्ब्रिज]] ([[:en:St John's College, Cambridge|St John's College, Cambridge]])मा ''पर्नास्सुस'' नाटकहरूको लेखकले उसे, [[ग़ेओफ़्फ़्रेय चौसर|चौसर]] ([[:en:Geoffrey Chaucer|Chaucer]]), [[जोन गोवेर|गोवेर]] ([[:en:John Gower|Gower]]) तथा [[एडमंड स्पेंसर|स्पेंसर]] ([[:en:Edmund Spenser|Spenser]]) समकक्ष आँका .<ref>ग्रेडी, ''शेक्सपियरका आलोचना'', 266</ref>[[फर्स्ट फोलियो]] ([[:en:First Folio|First Folio]]) मा, [[बेन जोंसन]] ([[:en:Ben Jonson|Ben Jonson]])ले शेक्सपियरका "उमेरको आत्मा, वाहवाही, प्रसन्नता, हमारे मंच का आश्चर्य" कहा है, हालांकि उनले कहीं तथा टिप्पणीको थी कि "शेक्सपियर कला चाहते थिए".<ref>ग्रेडी, ''शेक्सपियरका आलोचना'', 266-7</ref> [[image:Millais - Ophelia (detail).jpg|thumb|left|[[ओफेलिया (पेंटिंग)|"ओफेलिया"]] ([[:en:Ophelia (painting)| ''Ophelia'']]) (विस्तार). [[जोन एवेरेट मिल्लैस]] ([[:en:John Everett Millais|John Everett Millais]]), 1851-52को द्वारा. [[टेट ब्रिटेन]] ([[:en:Tate Britain|Tate Britain]]).]] 1660मा राजशाहीको [[बहाली]] ([[:en:the Restoration|the Restoration]]) तथा सत्रहवाँ सदीको अन्त्यको बीच मा, शास्त्रीय विचार प्रचलनमा थिए। परिणामस्वरूप, त्यस समयको धेरतर आलोचकहरूले शेक्सपियरका [[जोन फ्लेत्चेर (नाटककार)|जोन फ़्लेचर]] ([[:en:John Fletcher (playwright)|John Fletcher]]) तथा [[बेन जोंसन]] ([[:en:Ben Jonson|Ben Jonson]])को नीचे का दर्जा दिए.<ref>ग्रेडी, ''शेक्सपियरका आलोचना'', 269.</ref>उदाहरणको लागि [[थोमस रेमर]] ([[:en:Thomas Rymer|Thomas Rymer]]) ने, त्रासदको साथ हास्य मिलानेको लागि शेक्सपियरका निंदा की.फेरि भी, कवि तथा आलोचक [[जोन ड्रायडेन]] ([[:en:John Dryden|John Dryden]])ले शेक्सपियरका उच्च दर्जा दिए, जोंसनको कथनानुसार, "म त्यसकी प्रशंसा करता हूँ, तर म शेक्सपियर देखि प्रेम करता हूँ".<ref>[[जोन ड्रायडेन|ड्रायडेन, जोन]] ([[:en:John Dryden|Dryden, John]]) (1668)."नाटकीय कविता का एक निवन्ध".ग्रेडी देखि ''शेक्सपियर आलोचना'', 269मा उद्धृत ; पूर्ण उद्धरणको लागि, देखें [[हैरी लेविन|लेविन, हैरी]] ([[:en:Harry Levin|Levin, Harry]]) (1986)."1660 देखि 1904 सम्म शेक्सपियरका लागि गंभीर दृष्टिकोण".''केम्ब्रिज कम्पेनियन टु शेक्सपियर स्टडीज'' मा.वेल्स, स्टेनली (एड.).कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 215.आईएसबीएन 0521318416.</ref>कयौं दशकोंको लागि, रेमरको दृष्टि का बोलबाला रहा, तर अठारहवें शताब्दीको क्रममा, आलोचकहरूले शेक्सपियरमा आफ्नो शर्तोंमा प्रतिक्रिया व्यक्त करनी शुरूको तथा उनी उसलाई प्राकृतिक प्रतिभा का मालिक कहा.त्यसको विद्वानी संस्करणोंको एक श्रृंखला, खासकर [[सामुएल जॉन्सन|सैमुएल जोनसन]] ([[:en:Samuel Johnson|Samuel Johnson]])को 1765मा [[एडमोंड मेलोन]] ([[:en:Edmond Malone|Edmond Malone]])को 1790 मा,ले उनको बढ़ती प्रतिष्ठामा योगदान दिए.<ref>ग्रेडी, ''शेक्सपियरका आलोचना'', 270-271.<br />• लेविन, 217.</ref>1800 सम्म, त्यो मजबूती देखि राष्ट्रीय कविको रूपमा निहित भयो थिए.<ref>डोब्सोन, मिचेल (1992). ''दी मेकिंग अफ दी नेशनल पोएट: शेक्सपियर, अनुकूलन तथा ग्रन्थकारिता, 1660-1769''.अक्सफोर्ड: क्लारेंदों प्रेस.आईएसबीएन 0198183232.ग्रेडी देखि उद्धृत''शेक्सपियरका आलोचना'', 270.</ref>अठारहवें तथा उन्नाइसौं सदी मा, उनको प्रतिष्ठा विदेशहरूमा पनि फैल गई.जो मानिस त्यससे आगे निकल गए उन लेखकहरूमा थिए[[वोल्तैरे]] ([[:en:Voltaire|Voltaire]]), [[योहान वुल्फगांग फान गेटे|गेटे]], [[स्टेंडहल]] ([[:en:Stendhal|Stendhal]]) तथा [[विक्टर ह्यूगो]].<ref>ग्रेडी ह देता है वोल्तैरेको ''दार्शनिक साहित्य'' (1733); गोएथेको ''विल्हेम मेस्टर्स एप्रेंटिसेशिप'' (1795); स्टेंडहलको दुई भाग पुस्तिका ''रसिने एट शेक्सपियर'' (1823-5); तथा विक्टर ह्यूगोको प्रेफसस टु ''क्रॉमवेल'' (1827) तथा ''विलियम शेक्सपियर'' (1864).ग्रेडी, ''शेक्सपियरका आलोचना'', 272-274.</ref> [[स्वच्छंदतावाद|रूमानी युग]] ([[:en:Romanticism|Romantic era]])को क्रममा, शेक्सपियरका कवि तथा साहित्यिक दार्शनिक [[सेम्येल टेलर कोलरिज|शमूएल टेलर कोलेरिद्गे]] द्वाराको सराहनाको गई थी ; तथा आलोचक [[अगस्त विल्हेम स्च्लेगेल]] ([[:en:August Wilhelm Schlegel|August Wilhelm Schlegel]])ले आफ्नो नाटकहरू का अनुवाद [[जर्मन स्वच्छंदतावाद]] ([[:en:German Romanticism|German Romanticism]])को भावनामा गरे। <ref>लेविन, 223.</ref>उन्नाइसौं सदी मा, शेक्सपियरका प्रतिभाको लागि महत्वपूर्ण प्रशंसाले अक्सर चाटुकारिता का घेराव गरे। <ref>साव्येर, रोबर्ट (2003). ''शेक्सपियरका विक्टोरियन अप्प्रोप्रिएशन.''न्यू जर्सी: फैर्लेइघ डिकिंसन यूनिवर्सिटी प्रेस, 113.आईएसबीएन 0838639704.</ref>"देट किंग शेक्पीयर," 1840मा निवन्धकार [[थोमस कार्लेले|थोमस कार्ल्य्ले]] ([[:en:Thomas Carlyle|Thomas Carlyle]])ले लेखे, "क्या त्यो चमकता छैन, ताज संप्रभुता मा, एक श्रेष्ठ, सौम्य, फेरि पनि प्रबल चिह्नको रूप मा; अविनाशी".<ref>[[थोमस कार्लेले|कार्लेले, थोमस]] ([[:en:Thomas Carlyle|Carlyle, Thomas]]) (1840)."हीरोजमा, हीरो वरशिप एंड दी हेरोइक यी हिस्ट्री". स्मिथमा उद्धरित, एमा (2004). ''शेक्सपियरका त्रासदी''.अक्सफोर्ड: ब्ल्याकवेल, 37.आईएसबीएन 0631220100.</ref> [[विक्टोरियन युग|विक्टोरिंस]] ([[:en:Victorian era| Victorians]])ले एक भव्य पैमानेमा भव्य दिखावेको रूपमा आफ्नो नाटकहरू का उत्पादन गरे। <ref>स्चोच, रिचर्ड (2002)."चित्रमय शेक्सपियर".''केम्ब्रिज कम्पेनियन टु शेक्सपियर ऑन स्टेज'' मावेल्स, स्टेनली, तथा सारा स्तान्तों (एड्स.).कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 58-59.आईएसबीएन 052179711X.</ref>नाटककार तथा आलोचक [[जार्ज बर्नार्ड शा|जॉर्ज बर्नार्ड शॉ]]ले शेक्सपियरका पूजाको मत का [[बर्दोलेट्री|बर्डोलाट्री]] ([[:en:bardolatry|bardolatry]])को रूपमा मज़ाक उडाया". उनले दावा गरे कि [[हेनरिक इबसन|इब्सेन के]] नयाँ [[प्रकृतिवाद (साहित्य)|प्रकृतिवाद]] ([[:en:Naturalism (literature)|naturalism]])को नाटकहरूले शेक्सपियरका अप्रचलित गरे थिए.<ref>ग्रेडी, ''शेक्सपियरका आलोचना'', 276.</ref> बीशौं शताब्दीको शुरुआतको क्रममा कलामा आधुनिकतावादी क्रांति, शेक्सपियरका निकालने देखि टाढा, [[अवंत गर्डे|एवंट गर्डे]] ([[:en:avant garde|avant garde]])मा त्यसको कार्यको उत्सुकता देखि श्रेणित गरे। दी [[जर्मन भाव भंगिमाये|अभिव्यंजनावादी]] ([[:en:German expressionism|Expressionists]])ले जर्मनीमा तथा दी [[भविष्यवाद (कला)|फुतुरिस्ट्स]] ([[:en:Futurism (art)|Futurists]])ले मास्कोमा त्यसको नाटकहरू का निर्माण गरे। मार्क्सवादी नाटककार तथा निर्देशक [[बेर्टोल्ट ब्रेच्ट]] ([[:en:Bertolt Brecht|Bertolt Brecht]])ले एक [[महाकाव्य रंगमंच]] ([[:en:epic theatre|epic theatre]]) शेक्सपियर देखि प्रभावित भएर तैयार गरे। कवि तथा आलोचक [[टी.एस.एलियट|टी. एस एलियट]] ([[:en:T. S. Eliot|T. S. Eliot]])ले शॉको खिलाफ बहसको कि वास्तवमा शेक्सपियरका "प्राचीनतावाद" उसलाई सही मायनेमा आधुनिक बनेया.<ref>ग्रेडी, ह्यूग (2001)."बीशौं शताब्दीको शेक्सपियरमा आधुनिकता, आधुनिकवाद तथा आधुनिकवादको पश्चात".''शेक्सपियर तथा आधुनिक थिएटर मा: आधुनिकता का प्रदर्शन''.ब्रिस्टल, माइकल, तथा कैथलीन मैकलुस्कि (इड्स.).न्यूयॉर्क: रौट्लेएज, 22-6.आईएसबीएन 0415219841.</ref> एलियट, [[जी.विल्सन नाइट|जीको साथ विल्सन नाइट]] ([[:en:G. Wilson Knight|G. Wilson Knight]]) तथा दी स्कूल अफ [[नई आलोचना|न्यू क्रितिसिस्म]] ([[:en:New Criticism|New Criticism]]),ले शेक्सपियरका कल्पनाको पढ़नेको एक करीबी दिशामा एक आंदोलन का नेतृत्व गरे। 1950को दशकमा नयाँ महत्वपूर्ण दृष्टिकोणोंको एक लहरले आधुनिकताको ठाउँ ली तथा [[पश्च आधुनिकता वाद|"आधुनिकता कोपछाडी"]] ([[:en:postmodernism|"post-modern"]])शेक्सपियरका अध्ययनको लागि रास्ता बनेया.<ref>ग्रेडी, ''आधुनिकता, आधुनिकवाद तथा आधुनिकवादको पश्चात'', 24.</ref>अस्सीको दशक लेऽ शेक्सपियर का अध्ययन यस किसिमको आन्दोलनहरू जस्तो [[संरचनावाद]] ([[:en:structuralism|structuralism]]), [[नारीवाद]], [[अफ्रीकी अमरीकी अध्ययन]] ([[:en:African American studies|African American studies]]), तथा [[अजीब अध्ययन|समलैंगिक अध्ययन]] ([[:en:queer studies|queer studies]])को लागि खुल चुका थिए.<ref name="GradyMMP">ग्रेडी, ''आधुनिकता, आधुनिकवाद तथा आधुनिकवादको पश्चात'', 29.</ref>


== शेक्सपियरका बारेमा अडकल ==
== शेक्सपियरको बारेमा अडकल ==


== ग्रन्थकारिता==
== ग्रन्थकारिता==
<!-- This is a SUMMARY. Please don't add new information or details here, but instead at the main article [[Shakespeare authorship question]]! --> <!--Translate this template and uncomment {{main|Shakespeare authorship question}} --> शेक्सपियरका मृत्युको लगभग 150 बर्ष कोपछाडी, शेक्सपियरका कार्यको ग्रन्थकारिताको बारेमा संदेह उभरने शुरू भए.<ref>म्कमिचैल, जॉर्ज, तथा एडगर एम.ग्लेन (1962). ''शेक्सपियर तथा उनका उनका प्रतिद्वंद्वी: एक केसबुकको ग्रन्थकारिताको विवादमा''.न्यूयॉर्क: ओडिसी प्रेस.[[ओसीएलसी]] ([[:en:OCLC|OCLC]])[http://worldcat.org/oclc/2113359 2113359].</ref>वैकल्पिक उम्मीदवारोंमा [[फ्रांसिस बेकन]] ([[:en:Francis Bacon|Francis Bacon]]), [[क्रिस्टोफ़र मारलो|क्रिस्टोफर मारलोवे]] ([[:en:Christopher Marlowe|Christopher Marlowe]]), तथा [[एडवर्ड डी वेरे]] ([[:en:Edward de Vere|Edward de Vere]]), दी अर्ल अफ अक्सफोर्ड का प्रस्ताव शामिल है.<ref><!--Translate this template and uncomment {{cite book |last=Gibson |first=H.N. |authorlink= |coauthors= |title=The Shakespeare Claimants: A Critical Survey of the Four Principal Theories Concerning the Authorship of the Shakespearean Plays |year=2005 |publisher=Routledge |edition= |location= London; New York |pages=48, 72, 124|isbn = 0415352908}} --></ref>यद्यपि सबै वैकल्पिक उम्मीदवारों लगभग सार्वभौमिक अकादमिक हलकोंमा खारिज हो चुके हैं, यस विषयमा लोकप्रिय रुचि, विबाँकी रूप देखि [[अक्सफोर्डको सिद्धांत|ऑक्सफ़ोर्डियन सिद्धांत]] ([[:en:Oxfordian theory|Oxfordian theory]]), 21 वीं सदीमा जारी राखे गरिएको छ।<ref>कैथमेन, डेविड (2003)."ग्रन्थकारिता का सवाल".''शेक्सपियर: एक अक्सफोर्ड गाइड'' मा.वेल्स, स्टेनली (एड.).अक्सफोर्ड: अक्सफोर्ड यूनिवर्सिटी प्रेस, 620, 625-626.आईएसबीएन 0199245223.<br />• प्रेम, हेरोल्ड (2002). ''ग्रन्थकारिताको भाव : एक परिचय''.कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 194-209.आईएसबीएन 0521789486.<br />• स्कोएंबौम, ''जीवन'', 430-40.<br />• <!--Translate this template and uncomment {{cite book |last=Holderness |first=Graham |authorlink= |coauthors= |title=The Shakespeare Myth |year=1988 |publisher=Manchester University Press |edition= |location=Manchester | pages=137, 173| ISBN=0719026350 }} --></ref>
<!-- This is a SUMMARY. Please don't add new information or details here, but instead at the main article [[Shakespeare authorship question]]! --> <!--Translate this template and uncomment {{main|Shakespeare authorship question}} --> शेक्सपियरका मृत्युको लगभग १५० बर्ष पछाडी, शेक्सपियरका कार्यको ग्रन्थकारिताको बारेमा शंका उठन शुरू भए.<ref>म्कमिचैल, जॉर्ज, तथा एडगर एम.ग्लेन (1962). ''शेक्सपियर तथा उनका उनका प्रतिद्वंद्वी: एक केसबुकको ग्रन्थकारिताको विवादमा''.न्यूयॉर्क: ओडिसी प्रेस.[[ओसीएलसी]] ([[:en:OCLC|OCLC]])[http://worldcat.org/oclc/2113359 2113359].</ref>वैकल्पिक उम्मीदवारोंमा [[फ्रांसिस बेकन]] ([[:en:Francis Bacon|Francis Bacon]]), [[क्रिस्टोफ़र मारलो|क्रिस्टोफर मारलोवे]] ([[:en:Christopher Marlowe|Christopher Marlowe]]), तथा [[एडवर्ड डी वेरे]] ([[:en:Edward de Vere|Edward de Vere]]), दी अर्ल अफ अक्सफोर्ड का प्रस्ताव शामिल है.<ref><!--Translate this template and uncomment {{cite book |last=Gibson |first=H.N. |authorlink= |coauthors= |title=The Shakespeare Claimants: A Critical Survey of the Four Principal Theories Concerning the Authorship of the Shakespearean Plays |year=2005 |publisher=Routledge |edition= |location= London; New York |pages=48, 72, 124|isbn = 0415352908}} --></ref>यद्यपि सबै वैकल्पिक उम्मीदवारों लगभग सार्वभौमिक अकादमिक हलकोंमा खारिज हो चुके हैं, यस विषयमा लोकप्रिय रुचि, विबाँकी रूप देखि [[अक्सफोर्डको सिद्धांत|ऑक्सफ़ोर्डियन सिद्धांत]] ([[:en:Oxfordian theory|Oxfordian theory]]), 21 वीं सदीमा जारी राखे गरिएको छ।<ref>कैथमेन, डेविड (2003)."ग्रन्थकारिता का सवाल".''शेक्सपियर: एक अक्सफोर्ड गाइड'' मा.वेल्स, स्टेनली (एड.).अक्सफोर्ड: अक्सफोर्ड यूनिवर्सिटी प्रेस, 620, 625-626.आईएसबीएन 0199245223.<br />• प्रेम, हेरोल्ड (2002). ''ग्रन्थकारिताको भाव : एक परिचय''.कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 194-209.आईएसबीएन 0521789486.<br />• स्कोएंबौम, ''जीवन'', 430-40.<br />• <!--Translate this template and uncomment {{cite book |last=Holderness |first=Graham |authorlink= |coauthors= |title=The Shakespeare Myth |year=1988 |publisher=Manchester University Press |edition= |location=Manchester | pages=137, 173| ISBN=0719026350 }} --></ref>


== धर्म ==
== धर्म ==
केही विद्वानहरूको का दावा है कि शेक्सपियरका परिवारको सदस्य [[रोमन क्याथोलिक चर्च|क्याथोलिक ]] ([[:en:Roman Catholic Church|Catholics]]) थिए, एक समयमा जब क्याथोलिक अभ्यास कानूनको खिलाफ थिए.<ref><!--Translate this template and uncomment {{cite book |last=Pritchard |first=Arnold |authorlink= |coauthors= |title=Catholic Loyalism in Elizabethan England |year=1979 |publisher=University of North Carolina Press |location=Chapel Hill |pages=3 |isbn= 0807813451}} --></ref>शेक्सपियरका माँ, [[मेरी आर्डेन|मरियम आर्डेन]] ([[:en:Mary Arden|Mary Arden]]), निश्चित रूप देखि एक धार्मिक क्याथोलिक परिवार देखि आयी थी.सबैभन्दा सशक्त साक्ष्य एक विश्वास का क्याथोलिक बयान [[जोन शेक्सपियर]] ([[:en:John Shakespeare|John Shakespeare]]) द्वारा हस्ताक्षर गरे हुनसक्छ, 1757मा हेनले स्ट्रीटमा आफ्नो पूर्व घरको छतमा पाया जाता है. दस्तावेज़ अब खो दिए है, तथापि, तथा विद्वानहरूको आफ्नो प्रामाणिकतामा भिन्न हुँदै छ।<ref>वुड, 75-8.<br />• ऑक्रोयद, 22-3. </ref>1591 मा, अधिकारियोंले सूचना दी कि जोन "कर्जको लागि प्रक्रियाको डर से" चर्च छोड़ दिए है, एक आम क्याथोलिक बहाना.<ref name = "Cath">वुड, 78.<br />• ऑक्रोयद, 416.<br />• स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 41-2, 286.</ref>1606 मा, विलियमको छोरी सुसन्नाको उनमा सूचीबद्ध गरे गयो जो मानिस स्ट्र्याटफोर्डमा ईस्टर [[इयुकेरिस्ट|भोज]] ([[:en:Eucharist|communion]])मा शामिल होनेमा विफल रहे थिए। <ref name = "Cath">वुड, 78.<br />• ऑक्रोयद, 416.<br />•स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 41-2, 286.</ref>विद्वानहरूकोले शेक्सपियरका नाटकहरूमा उनका रोमन क्याथोलिक ईसाईको पक्ष तथा विपक्ष दोनोंको सबूत ढूंढ लागि थिए,मा सच कुनै पनि किसिम देखि साबित गर्नु नामुमकिन है.<ref>विल्सन, रिचर्ड (2004). ''गुप्त शेक्सपियर: थिएटर, धर्म तथा प्रतिरोधमा अध्ययन''.म्यानचेस्टर: म्यानचेस्टर विश्वविद्यालय प्रेस, 34.आईएसबीएन 0719070244.<br />• शापिरो, 167.</ref>
केही विद्वानहरूको का दावा है कि शेक्सपियरका परिवारको सदस्य [[रोमन क्याथोलिक चर्च|क्याथोलिक ]] ([[:en:Roman Catholic Church|Catholics]]) थिए, एक समयमा जब क्याथोलिक अभ्यास कानूनको खिलाफ थिए.<ref><!--Translate this template and uncomment {{cite book |last=Pritchard |first=Arnold |authorlink= |coauthors= |title=Catholic Loyalism in Elizabethan England |year=1979 |publisher=University of North Carolina Press |location=Chapel Hill |pages=3 |isbn= 0807813451}} --></ref>शेक्सपियरका माँ, [[मेरी आर्डेन|मरियम आर्डेन]] ([[:en:Mary Arden|Mary Arden]]), निश्चित रूप देखि एक धार्मिक क्याथोलिक परिवार देखि आयी थी.सबैभन्दा सशक्त साक्ष्य एक विश्वास का क्याथोलिक बयान [[जोन शेक्सपियर]] ([[:en:John Shakespeare|John Shakespeare]]) द्वारा हस्ताक्षर गरे हुनसक्छ, 1757मा हेनले स्ट्रीटमा आफ्नो पूर्व घरको छतमा पाया जाता है. दस्तावेज़ अब खो दिए है, तथापि, तथा विद्वानहरूको आफ्नो प्रामाणिकतामा भिन्न हुँदै छ।<ref>वुड, 75-8.<br />• ऑक्रोयद, 22-3. </ref>1591 मा, अधिकारियोंले सूचना दी कि जोन "कर्जको लागि प्रक्रियाको डर से" चर्च छोड़ दिए है, एक आम क्याथोलिक बहाना.<ref name = "Cath">वुड, 78.<br />• ऑक्रोयद, 416.<br />• स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 41-2, 286.</ref>1606 मा, विलियमको छोरी सुसन्नाको उनमा सूचीबद्ध गरे गयो जो मानिस स्ट्र्याटफोर्डमा ईस्टर [[इयुकेरिस्ट|भोज]] ([[:en:Eucharist|communion]])मा शामिल होनेमा विफल रहे थिए। <ref name = "Cath">वुड, 78.<br />• ऑक्रोयद, 416.<br />•स्कोएंबौम, ''कम्प्याक्ट'', 41-2, 286.</ref>विद्वानहरूकोले शेक्सपियरका नाटकहरूमा उनका रोमन क्याथोलिक ईसाईको पक्ष तथा विपक्ष दोनोंको सबूत ढूंढ लागि थिए,मा सच कुनै पनि किसिम देखि साबित गर्नु नामुमकिन है.<ref>विल्सन, रिचर्ड (2004). ''गुप्त शेक्सपियर: थिएटर, धर्म तथा प्रतिरोधमा अध्ययन''.म्यानचेस्टर: म्यानचेस्टर विश्वविद्यालय प्रेस, 34.आईएसबीएन 0719070244.<br />• शापिरो, 167.</ref>

== लिंग आधार==
== लिंग आधार==
शेक्सपियरका लिंग का केही विवरणमा जानिन्छ.18 वर्षको उमेरमा उनले, 26 सालको ऐनी हथावय, जो गर्भवती थी, देखि विवाह कर ली.आफ्नो तीन बच्चोंमा पहली सुसंना का, छह महिनापछाडी [[26 मे]][[1583]]मा जन्म भयो थिए.हालाँकि, सदियों देखि पाठकोंले शेक्सपियरका सोंनेट्सको एक जवान मानिसको लागि त्यसको प्रेम का सबूतको रूपमा इंगित गरे है.केही मानिस उसी कथाको यौन प्रेमको बजाय [[दोस्ती]] ([[:en:friendship|friendship]])को भावनाको रूपमा पढ़ते छ।<ref>कसरी, चार्ल्स (फाल 1998).[http://www.findarticles.com/p/articles/mi_qa3709/is_199810/ai_n8827074 ''क्या शेक्सपियर समलैंगिक थिए? गाथा 20 तथा अध्यापनको राजनीति''.]'' कॉलेज साहित्य''.[[2 अप्रिल]][[2007|2007]] देखि पुनः प्राप्त.<br />• पेग्यूईग्ने, जोसफ़ (1985). ''सच यस माय लव: शेक्सपियरका सोंनेट्स का एक अध्ययन''.शिकागो: शिकागो विश्वविद्यालयको प्रेस.आईएसबीएन 0226655636.<br />• शेक्सपियर, विलियम (1996). ''दी सोंनेट्स''.जी ब्ल्याकमोर इवांस (एड.).कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, टीका, 132. आईएसबीएन 0521222257.</ref>उसी समयमा, छब्बीस तथाकथित [[शेक्सपियर का सोंनेट्स #दी डार्क लेडी|"डार्क लेडी"]] ([[:en:Shakespeare's sonnets#The Dark Lady|"Dark Lady"]]) सोंनेट्स को, जो एक विवाहशुदा तथातको संबोधित हैं, विषमलैंगिक संबंधोंको साक्ष्यको रूपमा लिया जाता है.<ref>फोर्ट, जेए."यो कहानी शेक्सपियरका सोंनेट्सको अर्को श्रृंखलामा थी." ''अंग्रेजी अध्ययनको समीक्षा''.(अक्टूबर 1927) 3,12, 406-414.</ref>
शेक्सपियरका लिंग का केही विवरणमा जानिन्छ. १८ वर्षको उमेरमा उनले, २६ सालकी ऐनी हथावय, जो गर्भवती थी, संग विवाह गरे । आफ्ना तीन बच्चाहरुमा पहली सुसंना को, छह महिना पछाडी [[२६ मे]][[१५८३]]मा जन्म भयो थिए । जवकि, सदियों देखि पाठकोंले शेक्सपियरका सोंनेट्सलाई एक जवान मानिसको लागि त्यसको प्रेम का सबूतको रूपमा इंगित गरेका छन । केही मानिस उसी कथाको यौन प्रेमको सट्टा [[दोस्ती]] ([[:en:friendship|friendship]])को भावनाको रूपमा पढ़ब छ्न <ref>कसरी, चार्ल्स (फाल 1998).[http://www.findarticles.com/p/articles/mi_qa3709/is_199810/ai_n8827074 ''क्या शेक्सपियर समलैंगिक थिए? गाथा 20 तथा अध्यापनको राजनीति''.]'' कॉलेज साहित्य''.[[2 अप्रिल]][[2007|2007]] देखि पुनः प्राप्त.<br />• पेग्यूईग्ने, जोसफ़ (1985). ''सच यस माय लव: शेक्सपियरका सोंनेट्स का एक अध्ययन''.शिकागो: शिकागो विश्वविद्यालयको प्रेस.आईएसबीएन 0226655636.<br />• शेक्सपियर, विलियम (1996). ''दी सोंनेट्स''.जी ब्ल्याकमोर इवांस (एड.).कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, टीका, 132. आईएसबीएन 0521222257.</ref>उसी समयमा, छब्बीस तथाकथित [[शेक्सपियर का सोंनेट्स #दी डार्क लेडी|"डार्क लेडी"]] ([[:en:Shakespeare's sonnets#The Dark Lady|"Dark Lady"]]) सोंनेट्स को, जो एक विवाहशुदा तथातको संबोधित हैं, विषमलैंगिक संबंधोंको साक्ष्यको रूपमा लिया जाता है.<ref>फोर्ट, जेए."यो कहानी शेक्सपियरका सोंनेट्सको अर्को श्रृंखलामा थी." ''अंग्रेजी अध्ययनको समीक्षा''.(अक्टूबर 1927) 3,12, 406-414.</ref>
== कार्यको सूची ==
== कार्यको सूची ==


== नाटकहरूको वर्गीकरण==
== नाटकहरूको वर्गीकरण==
[[image:Gilbert Shakespeares Plays.jpg|thumb|right|''विलियम शेक्सपियरका नाटक''. [[जोन गिल्बर्ट (चित्रकार)|सर जोन गिल्बर्ट]] ([[:en:John Gilbert (painter)|Sir John Gilbert]]), 1849को द्वारा.]] शेक्सपियरका 1623को [[फर्स्ट फोलियो]] ([[:en:First Folio|First Folio]])मा 36 मुद्रित नाटक पनि शामिल हैं, उनका फोलियो वर्गीकरणको अनुसार नीचे सूचीबद्धको अनुसार छ[[शेक्सपियरका हास्य रचनाहरू|हास्य]] ([[:en:Shakespearean comedy|comedies]]), [[शेक्सपियर का इतिहास|इतिहास]] ([[:en:Shakespearean history|histories]]) तथा [[शेक्सपियरका त्रासदी|त्रासदियां]] ([[:en:Shakespearean tragedy|tragedies]]).<ref>बोयस, चार्ल्स (1996). ''शेक्सपियरका शब्दकोश''.वारे, हेर्ट्स, ब्रिटेन: वोर्ड्सवोर्थ, 91, 193, 513.आईएसबीएन 1853263729.</ref>शेक्सपियरले नाटकहरूको हर शब्दको आफ्नो लागि नही लेखे थिए, तथा कयौं सारे तो सहयोगको चिह्न दिखाते है जो त्यस समयको आम कुरा थी.<ref>थोमसन, पीटर (2003)."नाटक लेख्ने क सम्मलेन".''शेक्सपियर: एक अक्सफोर्ड गाइड'' मा.स्टेनली वेल्स तथा लेना कोवेन ओर्लिन (इड्स.).अक्सफोर्ड: अक्सफोर्ड यूनिवर्सिटी प्रेस, 49.आईएसबीएन 0199245223.</ref>फर्स्ट फोलियोमा दुई नाटक शामिल नही हैं''[[दी टू नोबल किंसमेन|द टू नोबल किंसमेन]] ([[:en:The Two Noble Kinsmen|The Two Noble Kinsmen]])'' तथा ''[[पेरिक्लेस, प्रिन्स अफ टायर]] ([[:en:Pericles, Prince of Tyre|Pericles, Prince of Tyre]])'', अब कैननको भागको रूप मे स्वीकार गरे जाते, विद्वानहरूकोको साथ सहमति व्यक्तको है कि शेक्सपियरले उनको रचनाको लागि एक प्रमुख योगदान दिए छ।<ref>कैथमेन, 629.<br />• बोयस, 91.</ref>फर्स्ट फोलियोमा कुनै कविता शामिल नहीं थी. उन्नीसवी सदीको अन्त्य मा,[[एडवर्ड डोडेन]] ([[:en:Edward Dowden|Edward Dowden]])ने चार लेट हास्य को[[शेक्सपियरकापछाडीको रोमांस|रोमांस]] ([[:en:Shakespeare's late romances|romances]]),को रूपमा वर्गीकृत गरे तथा कयौं विद्वानहरूको द्वारा उनलाई [[त्रासिक कामदी|ट्रेजिककॉमेडिज़]] ([[:en:Tragicomedy|''tragicomedies]])'', उनीद्वारा अक्सर उपयोग गरे जाने ,को नाम देखि पुकारा जाने लाग्यो<ref>एडवर्ड्स, फिलिप (1958)."शेक्सपियरको रोमांस, 1900-1957." ''शेक्सपियर सर्वेक्षण'' 11: 1-10.<br />• स्न्य्दर, सुसान, तथा कर्रें-अकुइनो, देबोराह, टी (इड्स.)(2007). ''सर्दियोंको कहानी''.कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस.परिचय.आईएसबीएन 0521221587.</ref>यो नाटक तथा संबद्ध ''टू नोबल किंसमेन'' एक अस्तेरिस्क (*) देखि नीचे चिह्नित छ।1896 मा, [[फ्रेडरिक एसबोअस|फ्रेडरिक एस बोअस]] ([[:en:Frederick S. Boas|Frederick S. Boas]])ले शब्द "[[प्रॉब्लम प्लेज|प्रॉब्लम प्लेस]] ([[:en:problem plays|problem plays]])" चार नाटकहरूको वर्णित गर्नेको लागि गरे है: ''[[आल्स वेल देड एंड्स वेल|अल'स वेल देट एंड्स वेल]] ([[:en:All's Well That Ends Well|All's Well That Ends Well]])'', ''[[मेजर फर मेजर|मेजर फर मेजर]] ([[:en:Measure for Measure|Measure for Measure]])'', ''[[त्रोइलुस तथा क्रेसिडा|त्रोइलुस एंड क्रेस्सिदा]] ([[:en:Troilus and Cressida|Troilus and Cressida]])'' तथा ''[[ह्याम्लेट]] ([[:en:Hamlet|Hamlet]])''.<ref>स्चंजेर, अर्नेस्ट (1963). ''शेक्सपियरका समस्यात्मक नाटक.''लण्डन: रौट्लेएज तथा केगन पल, 1-10. आईएसबीएन 041535305X.</ref>उनले लेखे कि "कुनै एक विषय तथा ध्येय / मिजाज देखि प्रेरित नाटकहरूको पूर्ण रूप देखि हास्य या दुखान्त रचना नहीं कहा जा सकता.""हम इसलिए देखि एक सुविधाजनक वाक्यांश उधार ले सकते छथिएटर आज क्लास तथा उनलाई एक साथ शेक्सपियरका समस्याको रूपमाको निभाता है."<ref>[[फ्रेडरिक एस.बोअस|बोअस, ऍफ़एस]] ([[:en:Frederick S. Boas| Boas, F.S]]) (1896), ''शेक्सपियर तथा उनका पूर्ववर्ति'', 345.स्चंजेर, 1को द्वारा उद्धरित.</ref>शब्द, अत्यन्त भाषनीय तथा कभी कभी अन्य नाटकहरूको लागि पनि लागू, उपयोगमा बने भयो, यद्यपि ''ह्याम्लेट'' बिल्कुल एक त्रासदीको रूपमा वर्गीकृत है.<ref>स्चंजेर, 1.<br />• [[हेरोल्ड ब्लूम|ब्लूम, हेरोल्ड]] ([[:en:Harold Bloom|Bloom, Harold]]) (1999). ''शेक्सपियर: दी इन्वेंशन अफ दी ह्यूमन.''न्यूयॉर्क: रिवेर्हेअद पुस्तकें, 325-380.आईएसबीएन 157322751X.<br />• बेरी, राल्फ (2005). ''शेक्सपियरमा बदलती शैलियाँ''.लण्डन, न्यूयोर्क: रौट्लेएज, 37.आईएसबीएन 0415353165.</ref>अर्को समस्या नाटकहरू (‡) एक डबल चाकूको साथ नीचे चिह्नित छ। नाटक जो केवल आंशिक रूप देखि शेक्सपियरका द्वारा लेखे गए छएक चाकू (†)को साथ नीचे चिह्नित छ।अन्य कार्य कभी कभी उसलाई भावित छखो गए नाटक या एपोक्रायफ़ाको नाम देखि सूचिबद्ध है. <br clear="all" />
[[image:Gilbert Shakespeares Plays.jpg|thumb|right|''विलियम शेक्सपियरको नाटक''. [[जोन गिल्बर्ट (चित्रकार)|सर जोन गिल्बर्ट]] ([[:en:John Gilbert (painter)|Sir John Gilbert]]), 1849को द्वारा.]] शेक्सपियरका 1623को [[फर्स्ट फोलियो]] ([[:en:First Folio|First Folio]])मा 36 मुद्रित नाटक पनि शामिल हैं, उनका फोलियो वर्गीकरणको अनुसार नीचे सूचीबद्धको अनुसार छ[[शेक्सपियरका हास्य रचनाहरू|हास्य]] ([[:en:Shakespearean comedy|comedies]]), [[शेक्सपियर का इतिहास|इतिहास]] ([[:en:Shakespearean history|histories]]) तथा [[शेक्सपियरका त्रासदी|त्रासदियां]] ([[:en:Shakespearean tragedy|tragedies]]).<ref>बोयस, चार्ल्स (1996). ''शेक्सपियरका शब्दकोश''.वारे, हेर्ट्स, ब्रिटेन: वोर्ड्सवोर्थ, 91, 193, 513.आईएसबीएन 1853263729.</ref>शेक्सपियरले नाटकहरूको हर शब्दको आफ्नो लागि नही लेखे थिए, तथा कयौं सारे तो सहयोगको चिह्न दिखाते है जो त्यस समयको आम कुरा थी.<ref>थोमसन, पीटर (2003)."नाटक लेख्ने क सम्मलेन".''शेक्सपियर: एक अक्सफोर्ड गाइड'' मा.स्टेनली वेल्स तथा लेना कोवेन ओर्लिन (इड्स.).अक्सफोर्ड: अक्सफोर्ड यूनिवर्सिटी प्रेस, 49.आईएसबीएन 0199245223.</ref>फर्स्ट फोलियोमा दुई नाटक शामिल नही हैं''[[दी टू नोबल किंसमेन|द टू नोबल किंसमेन]] ([[:en:The Two Noble Kinsmen|The Two Noble Kinsmen]])'' तथा ''[[पेरिक्लेस, प्रिन्स अफ टायर]] ([[:en:Pericles, Prince of Tyre|Pericles, Prince of Tyre]])'', अब कैननको भागको रूप मे स्वीकार गरे जाते, विद्वानहरूकोको साथ सहमति व्यक्तको है कि शेक्सपियरले उनको रचनाको लागि एक प्रमुख योगदान दिए छ।<ref>कैथमेन, 629.<br />• बोयस, 91.</ref>फर्स्ट फोलियोमा कुनै कविता शामिल नहीं थी. उन्नीसवी सदीको अन्त्य मा,[[एडवर्ड डोडेन]] ([[:en:Edward Dowden|Edward Dowden]])ने चार लेट हास्य को[[शेक्सपियरकापछाडीको रोमांस|रोमांस]] ([[:en:Shakespeare's late romances|romances]]),को रूपमा वर्गीकृत गरे तथा कयौं विद्वानहरूको द्वारा उनलाई [[त्रासिक कामदी|ट्रेजिककॉमेडिज़]] ([[:en:Tragicomedy|''tragicomedies]])'', उनीद्वारा अक्सर उपयोग गरे जाने ,को नाम देखि पुकारा जाने लाग्यो<ref>एडवर्ड्स, फिलिप (1958)."शेक्सपियरको रोमांस, 1900-1957." ''शेक्सपियर सर्वेक्षण'' 11: 1-10.<br />• स्न्य्दर, सुसान, तथा कर्रें-अकुइनो, देबोराह, टी (इड्स.)(2007). ''सर्दियोंको कहानी''.कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस.परिचय.आईएसबीएन 0521221587.</ref>यो नाटक तथा संबद्ध ''टू नोबल किंसमेन'' एक अस्तेरिस्क (*) देखि नीचे चिह्नित छ।1896 मा, [[फ्रेडरिक एसबोअस|फ्रेडरिक एस बोअस]] ([[:en:Frederick S. Boas|Frederick S. Boas]])ले शब्द "[[प्रॉब्लम प्लेज|प्रॉब्लम प्लेस]] ([[:en:problem plays|problem plays]])" चार नाटकहरूको वर्णित गर्नेको लागि गरे है: ''[[आल्स वेल देड एंड्स वेल|अल'स वेल देट एंड्स वेल]] ([[:en:All's Well That Ends Well|All's Well That Ends Well]])'', ''[[मेजर फर मेजर|मेजर फर मेजर]] ([[:en:Measure for Measure|Measure for Measure]])'', ''[[त्रोइलुस तथा क्रेसिडा|त्रोइलुस एंड क्रेस्सिदा]] ([[:en:Troilus and Cressida|Troilus and Cressida]])'' तथा ''[[ह्याम्लेट]] ([[:en:Hamlet|Hamlet]])''.<ref>स्चंजेर, अर्नेस्ट (1963). ''शेक्सपियरका समस्यात्मक नाटक.''लण्डन: रौट्लेएज तथा केगन पल, 1-10. आईएसबीएन 041535305X.</ref>उनले लेखे कि "कुनै एक विषय तथा ध्येय / मिजाज देखि प्रेरित नाटकहरूको पूर्ण रूप देखि हास्य या दुखान्त रचना नहीं कहा जा सकता.""हम इसलिए देखि एक सुविधाजनक वाक्यांश उधार ले सकते छथिएटर आज क्लास तथा उनलाई एक साथ शेक्सपियरका समस्याको रूपमाको निभाता है."<ref>[[फ्रेडरिक एस.बोअस|बोअस, ऍफ़एस]] ([[:en:Frederick S. Boas| Boas, F.S]]) (1896), ''शेक्सपियर तथा उनका पूर्ववर्ति'', 345.स्चंजेर, 1को द्वारा उद्धरित.</ref>शब्द, अत्यन्त भाषनीय तथा कभी कभी अन्य नाटकहरूको लागि पनि लागू, उपयोगमा बने भयो, यद्यपि ''ह्याम्लेट'' बिल्कुल एक त्रासदीको रूपमा वर्गीकृत है.<ref>स्चंजेर, 1.<br />• [[हेरोल्ड ब्लूम|ब्लूम, हेरोल्ड]] ([[:en:Harold Bloom|Bloom, Harold]]) (1999). ''शेक्सपियर: दी इन्वेंशन अफ दी ह्यूमन.''न्यूयॉर्क: रिवेर्हेअद पुस्तकें, 325-380.आईएसबीएन 157322751X.<br />• बेरी, राल्फ (2005). ''शेक्सपियरमा बदलती शैलियाँ''.लण्डन, न्यूयोर्क: रौट्लेएज, 37.आईएसबीएन 0415353165.</ref>अर्को समस्या नाटकहरू (‡) एक डबल चाकूको साथ नीचे चिह्नित छ। नाटक जो केवल आंशिक रूप देखि शेक्सपियरका द्वारा लेखे गए छएक चाकू (†)को साथ नीचे चिह्नित छ।अन्य कार्य कभी कभी उसलाई भावित छखो गए नाटक या एपोक्रायफ़ाको नाम देखि सूचिबद्ध है. <br clear="all" />


== कार्य==
== कार्य==
पङ्क्ति ४४: पङ्क्ति ५०:


== साहित्यिक प्रशंसा ==
== साहित्यिक प्रशंसा ==
शेक्सपियरका कामले अंग्रेजी भाषा भाषी विश्वमा साहित्यमा अत्यन्त बड़ा प्रभाव डाला है.शेक्सपियरका दिन कोपछाडी देखि महत्वपूर्ण साहित्यिक आंकड़ों देखि स्तुतिको निम्नलिखित शब्दहरू जुनमा उनले आयोजित गरे गयो है कि उच्च संबंधको केही छोटे संकेत दे: * इनमा देखि कयौं तो समझ रहे थिए उसलाई तथा बेन जोंसनको बीच, जो कि एक स्पैनिश महान गल्लों तथा युद्ध का एक अंग्रेजी मनुष्य है,को किसिम यादोंमा बसे छ।मास्टर जोंसन, पूर्वको किसिम, टाढा सीखनेमा उच्च बनेया गयो थिए; ठोस तर उनका प्रदर्शनमा धीमी गति थी.शेक्सपियर, दी इंग्लिश मेन अफ वार, आफ्नो कार्यको अत्यन्त हल्के देखि लेते थिए, उनी आफ्नो आफ्नो नवीन विचारों तथा बुद्धिको द्वारा सबै सम्मलीफ़ोको एकदमै बखुबी देखि अंजाम देते थिए! ** [[थोमस फुलर]] ([[:en:Thomas Fuller|Thomas Fuller]]) (1608-1661), ''हिस्ट्री अफ दी वोर्थिएस'' * त्यो जो सबै आधुनिक का है, तथा शायद प्राचीन कवि है, तथा सबैभन्दा व्यापक तथा सबैभन्दा ठुली आत्मा थी. ** [[जोन ड्रायडेन]] ([[:en:John Dryden|John Dryden]]) (1631-1700) ''नाटकीय कवितामा निवन्ध'' * अमूल्य शेक्सपियर प्रकृति का मुफ्त उपहार थिए; पुरै किसिम देखि चुपचाप दिए गयो - कुल मिलाकर चुपचाप प्राप्त है, जस्तो कि यो छोटी खातेमा एक चीज़.तथा फेरि भी, अत्यन्त वस्तुतः, यो एक अमूल्य चीज है. ** [[थोमस कार्ल्य्ले]] ([[:en:Thomas Carlyle|Thomas Carlyle]]) (1795-1881) ''हीरोज, हीरो वरशिप एंड दी हेरोइक यी हिस्ट्री'' * हमारे असंख्य-दिमागी शेक्सपियर. ** [[सेम्येल टेलर कोलरिज|शमूएल टेलर कोलेरिद्गे]] (1772-1834), ''जीवनी''.चाप. xv * तथा ननै तर्कसंगत सदियां मिटा सकती है<br />शेक्सपियरका बुद्धिको राशि तथा कक्षा. ** [[राल्फ वाल्डो एमरसन]] ([[:en:Ralph Waldo Emerson|Ralph Waldo Emerson]]) (1803-1882), ''मे-दिवस तथा अन्य भाग'' * वहाँ शेक्सपियर, जसको माथेमा सजा भयो<br />द क्राउन अफ द वर्ल्ड; ओह, हर समयको लागि विस्मयकारी <br />आखें आँसूहरू तथा हंसीको साथ! ** [[एलिजाबेथ बर्रेट्ट ब्राउनिंग]] ([[:en:Elizabeth Barrett Browning|Elizabeth Barrett Browning]]) (1806-1861), ''कवियोंको दृष्टिकोण'' * यसै कुंजीको साथ<br />शेक्सपियर एक पटक तथा आफ्नो दिलको खोला!<br />क्या शेक्सपियर?यदि ऐसा है, तो त्यो शेक्सपियर देखि कम होला! ** [[रोबर्ट ब्राउनिंग]] ([[:en:Robert Browning|Robert Browning]]) (1812-1899), '‘घर'' (तथा शेक्सपियरका द्वारा, तथा थप प्रसिद्ध शब्दहरूको लागि देखे [[विकिकोट]] ([[:en:Wikiquote|Wikiquote]])[http://en.wikiquote.org/w/index.php?title=William_Shakespeare&action=submit])
शेक्सपियरका कामले अंग्रेजी भाषा भाषी विश्वमा साहित्यमा अत्यन्त बड़ा प्रभाव पारेका छन डाला है.शेक्सपियरका दिन कोपछाडी देखि महत्वपूर्ण साहित्यिक आंकड़ों देखि स्तुतिको निम्नलिखित शब्दहरू जुनमा उनले आयोजित गरे गयो है कि उच्च संबंधको केही छोटे संकेत दे: * इनमा देखि कयौं तो समझ रहे थिए उसलाई तथा बेन जोंसनको बीच, जो कि एक स्पैनिश महान गल्लों तथा युद्ध का एक अंग्रेजी मनुष्य है,को किसिम यादोंमा बसे छ।मास्टर जोंसन, पूर्वको किसिम, टाढा सीखनेमा उच्च बनेया गयो थिए; ठोस तर उनका प्रदर्शनमा धीमी गति थी.शेक्सपियर, दी इंग्लिश मेन अफ वार, आफ्नो कार्यको अत्यन्त हल्के देखि लेते थिए, उनी आफ्नो आफ्नो नवीन विचारों तथा बुद्धिको द्वारा सबै सम्मलीफ़ोको एकदमै बखुबी देखि अंजाम देते थिए! ** [[थोमस फुलर]] ([[:en:Thomas Fuller|Thomas Fuller]]) (1608-1661), ''हिस्ट्री अफ दी वोर्थिएस'' * त्यो जो सबै आधुनिक का है, तथा शायद प्राचीन कवि है, तथा सबैभन्दा व्यापक तथा सबैभन्दा ठुली आत्मा थी. ** [[जोन ड्रायडेन]] ([[:en:John Dryden|John Dryden]]) (1631-1700) ''नाटकीय कवितामा निवन्ध'' * अमूल्य शेक्सपियर प्रकृति का मुफ्त उपहार थिए; पुरै किसिम देखि चुपचाप दिए गयो - कुल मिलाकर चुपचाप प्राप्त है, जस्तो कि यो छोटी खातेमा एक चीज़.तथा फेरि भी, अत्यन्त वस्तुतः, यो एक अमूल्य चीज है. ** [[थोमस कार्ल्य्ले]] ([[:en:Thomas Carlyle|Thomas Carlyle]]) (1795-1881) ''हीरोज, हीरो वरशिप एंड दी हेरोइक यी हिस्ट्री'' * हमारे असंख्य-दिमागी शेक्सपियर. ** [[सेम्येल टेलर कोलरिज|शमूएल टेलर कोलेरिद्गे]] (1772-1834), ''जीवनी''.चाप. xv * तथा ननै तर्कसंगत सदियां मिटा सकती है<br />शेक्सपियरका बुद्धिको राशि तथा कक्षा. ** [[राल्फ वाल्डो एमरसन]] ([[:en:Ralph Waldo Emerson|Ralph Waldo Emerson]]) (1803-1882), ''मे-दिवस तथा अन्य भाग'' * वहाँ शेक्सपियर, जसको माथेमा सजा भयो<br />द क्राउन अफ द वर्ल्ड; ओह, हर समयको लागि विस्मयकारी <br />आखें आँसूहरू तथा हंसीको साथ! ** [[एलिजाबेथ बर्रेट्ट ब्राउनिंग]] ([[:en:Elizabeth Barrett Browning|Elizabeth Barrett Browning]]) (1806-1861), ''कवियोंको दृष्टिकोण'' * यसै कुंजीको साथ<br />शेक्सपियर एक पटक तथा आफ्नो दिलको खोला!<br />क्या शेक्सपियर?यदि ऐसा है, तो त्यो शेक्सपियर देखि कम होला! ** [[रोबर्ट ब्राउनिंग]] ([[:en:Robert Browning|Robert Browning]]) (1812-1899), '‘घर'' (तथा शेक्सपियरका द्वारा, तथा थप प्रसिद्ध शब्दहरूको लागि देखे [[विकिकोट]] ([[:en:Wikiquote|Wikiquote]])[http://en.wikiquote.org/w/index.php?title=William_Shakespeare&action=submit])


== नोट्स ==
== नोट्स ==
तिथियाँ उपयोगको गई है जो [[जूलियन क्यालेण्डर|जूलियन क्यालेण्डर]], इंग्ल्याण्डमा शेक्सपियरका जीवन भर प्रयोग भएको थियो.सन 1582 इस्वी सन्‌मा क्याथोलिक देशहरूले अपनाएको [[ग्रेगोरी क्यालेण्डर|ग्रेगोरियन क्यालेण्डर]] अनुसार शेक्सपियरको मृत्यु [[3 मे|3 मे]] ([[:en:May 3|May 3]])<ref name = Cal> </ref>मा भएको थियो. * '''बी0 .''' <!--Translate this template and uncomment {{Note_label|b|b|none}} -->सही आँकडा अज्ञात छन्। तथा थप जानकारीको लागि [[शेक्सपियरको कोल्याबोरेसन|शेक्सपियरका कोल्याबोरेसन]] ([[:en:Shakespeare's collaborations|Shakespeare's collaborations]])तथा [[शेक्सपियर अपोक्रिफा]] ([[:en:Shakespeare Apocrypha|Shakespeare Apocrypha]])हेर्नुहोस्। * '''सी0.''' हेरॉल्ड ब्रुक्स द्वारा लिखित एक निवन्ध यस कुराको तिर इशारा गर्दछ कि शेक्सपियर की'' रचना रिचर्ड तृतीय''<ref>मॉरिस , ब्रायन रोबर्ट (1968) . ''क्रिस्टोफ़र मारलो''.न्यूयॉर्क: हिल तथा वैंग, 65-94.आईएसबीएन 0809067803. </ref>, मार्लो द्वारा लिखित एडवर्ड द्वितीय देखि प्रभावित है.अन्य विद्वान यस कुराको यस कुरा देखि नकार्छन् समकक्ष एकै ठाउँमा छ।<ref>टेलर , गैरी (1988) . ''विलियम शेक्सपियर : एक मौलिक / वाचनिक साथी ''.अक्सफोर्ड: अक्सफोर्ड यूनिवर्सिटी प्रेस, 116.आईएसबीएन 0198129149</ref> * ''' डी0 ''' कयौं विद्वानहरूको का मान्यता छ कि ''प्रईजलेस'' [[जॉर्ज विल्किंस]] ([[:en:George Wilkins|George Wilkins]])को साथ मिलेर लेखिएको थियो।<ref>ब्लूम, 30.<br />होएनिगेर , एफ़0 डी0 ( ई0 डी0)(1963). '' पेरिक्लेस ''.लण्डन : [[आर्डेन शेक्सपियर]] ([[:en:Arden Shakespeare|Arden Shakespeare]]), थिएमसन .परिचयआईएसबीएन 0174435886l.<br />ज्याक्सन , म्याकडोनाल्ड पी0 (2003) . ''शेक्सपियरलाई परिभाषित गर्नु : पेरिक्लेस एक प्रयोग विषयको रूपमा ''.अक्सफोर्ड : अक्सफोर्ड विश्वविद्यालय प्रेस, 83.आईएसबीएन 0199260508.</ref> * '''ई0''' ''द टू नोबल किंसमेन'' [[जोन फ्लेचर ( नाटककार )|जोन फ्लेचर]] ([[:en:John Fletcher (playwright)|John Fletcher]])को साथ मिलेर लेखिएको थिए. <ref>पॉटर , लोयस ( ई0 डी0)(1997). ''द टू नोबल किंसमेन''.विलियम शेक्सपियर .लण्डन : आर्डेन शेक्सपियर , थिएमसन .परिचय, 1-6.आईएसबीएन 1904271189.</ref> * '''फ.''' <!--Translate this template and uncomment {{Note_label|f|f|none}} --> ''हेनरी VI, भाग एक''को प्रायः कयौं लेखकहरूको सामूहिक प्रयास मानिन्छ, तर केही विद्वानहरूको, जस्तो माइकल हट्टावे को मत छ कि यो नाटक संपूर्ण रूप देखि शेक्सपियर द्वारा लिखित हो।<ref>एडवर्ड बर्न्स ( ई0 डी0)(2000). ''राजा हेनरी VI, को प्रथम भाग ''.विलियम शेक्सपियर .लण्डन : आर्डेन शेक्सपियर , थिएमसन .परिचय, 73-84.आईएसबीएन 1903436435.<br />• हट्वय ( ई0 डी0)(1990). ''राजा हेनरी VI'' का प्रथम भाग .विलियम शेक्सपियर .कैम्ब्रिज : कैम्ब्रिज विश्वविद्यालय प्रेस.परिचय, 43.आईएसबीएन 052129634एक्स .</ref> * '''जी0''' ''हेनरी VIII''[[जोन फ्लेचर ( नाटककार )|जोन फ्लेचर]] ([[:en:John Fletcher (playwright)|John Fletcher]])को साथ मिलेर लेखिएको थिए.<ref>गॉर्डन मैक्मुलन ( ed. )(2000). ''राजा हेनरी VIII''.विलियम शेक्सपियर .लण्डन : आर्डेन शेक्सपियर , थिएमसन .परिचय, 198.आईएसबीएन 1903436257.</ref> * '''एच0 .''' ब्रायन विकर्स बताउँछन् छको ''टाइटूस एंड्रोनिकस'' [[जॉर्ज पीले]] ([[:en:George Peele|George Peele]])को साथ मिलेर लेखिएको थिए, हांलाकि जोनाथन बाते जो [[आर्डेन शेक्सपियर|अर्दें शेक्सपियर]] ([[:en:Arden Shakespeare|Arden Shakespeare]])को सबैभन्दा नवीनतम सम्पादक हैं, का मान्यता छको त्यो पुरै किसिम देखि शेक्सपियर का कार्य थिए.<ref>विक्केर्स, ब्रायन (2002). ''शेक्सपियर, सह-लेखक: पाँच सहयोगात्मक नाटकहरू का एक ऐतिहासिक अध्ययन.''अक्सफोर्ड : अक्सफोर्ड विश्वविद्यालय प्रेस. 8.आईएसबीएन 0199256535.<br />• डिलन, जनेट्टे (2007). ''शेक्सपियरका दुखान्त नाटकहरू का कैम्ब्रिज परिचय ''कैम्ब्रिज : कैम्ब्रिज विश्वविद्यालय प्रेस , 25 .आईएसबीएन 0521858178.</ref> * '''आई. ब्रायन विकर्स तथा अरू का विश्वास है कि ''टीमों एथेंस का'' [[थोमस मिडिलटन|थोमस मिड्डेलेटोन]] ([[:en:Thomas Middleton|Thomas Middleton]])को साथ लेखिएको है, यद्यपि केही टिप्पणीकारों असहमत छ।<ref>विकर्स, 8.<br />• डोमिनिक, 16.<br />• फर्ले - हिल्स , डेविड ( 1990 ) . '' शेक्सपियर तथा प्रतिद्वंद्वी नाटककार, 1600-06.''लण्डन, न्यूयोर्क: रौट्लेएज, 171-172.आईएसबीएन 0415040507.</ref> * '''जे''' <!--Translate this template and uncomment {{Note_label|j|j|none}} -->''म्याकवेथ'' का मूल पाठ जो बचा भयो साधारण रूप देखि पछाडीको हातहरू बदला गरिएको छ।सबैभन्दा उल्लेखनीय थोमस मिड्डेलेटोनको नाटकहरू ''[[दी विच|दी वीत्च]] ([[:en:The Witch|The Witch]])'' (1615) देखि दुई गीत शामिल है .<ref>ब्रुक , निकोलस ( ed. )(1998) . '' म्याकवेथको त्रासदी / दुखान्त ''.विलियम शेक्सपियर .अक्सफोर्ड: अक्सफोर्ड यूनिवर्सिटी प्रेस, 57.आईएसबीएन 0192834177.</ref> * '''के.''' <!--Translate this template and uncomment {{Note_label|k|k|none}} --> ''दी पेशोनेट पिलग्रिम'', जो शेक्सपियरको नामको अन्तरगत उनको अनुमति बिना प्रकाशित भएको थियो। 1599 मा, त्यसको शुरूआती दुई सोंनेट्स छत्यसमे, तीन ''लव्स लेबर्स लोस्ट'' देखि निकाले हैं, कयौं कविता तथा कवियोंको नाम देखि जानी जाती हैं, तथा एघार कविता हरू प्रमाणित छैन.<ref>वेल्स , ''अक्सफोर्ड शेक्सपियर'', 805. </ref> * '''एल''' <!--Translate this template and uncomment {{Note_label|l|l|none}} --> '' कार्डेनिओ''को जाहिरा रूपमा जोन फ्लेचरको साथ लेखिएको थिए.<ref>ब्र्याडफोर्ड , गमलिएल जूनियर," श्री फ्लेचर र शेक्सपियर द्वारा लिखित कार्डेनिओ को इतिहास ."''आधुनिक भाषा नोट्स'' (फरवरी 1910) 25.2, 51-56.<br />• फ्रीहफेर , जोन ."'कार्डेनिओ', शेक्सपियर तथा फ़्लेचर द्वारा."''पी0 एम0 एल0 ए0'' .(मे 1969) 84.3, 501–513.</ref>
तिथियाँ उपयोगको गई है जो [[जूलियन क्यालेण्डर|जूलियन क्यालेण्डर]], इंग्ल्याण्डमा शेक्सपियरका जीवन भर प्रयोग भएको थियोसन 1582 इस्वी सन्‌मा क्याथोलिक देशहरूले अपनाएको [[ग्रेगोरी क्यालेण्डर|ग्रेगोरियन क्यालेण्डर]] अनुसार शेक्सपियरको मृत्यु [[3 मे|3 मे]] ([[:en:May 3|May 3]])<ref name = Cal> </ref>मा भएको थियो. * '''बी0 .''' <!--Translate this template and uncomment {{Note_label|b|b|none}} -->सही आँकडा अज्ञात छन्। तथा थप जानकारीको लागि [[शेक्सपियरको कोल्याबोरेसन|शेक्सपियरका कोल्याबोरेसन]] ([[:en:Shakespeare's collaborations|Shakespeare's collaborations]])तथा [[शेक्सपियर अपोक्रिफा]] ([[:en:Shakespeare Apocrypha|Shakespeare Apocrypha]])हेर्नुहोस्। * '''सी0.''' हेरॉल्ड ब्रुक्स द्वारा लिखित एक निवन्ध यस कुराको तिर इशारा गर्दछ कि शेक्सपियर की'' रचना रिचर्ड तृतीय''<ref>मॉरिस , ब्रायन रोबर्ट (1968) . ''क्रिस्टोफ़र मारलो''.न्यूयॉर्क: हिल तथा वैंग, 65-94.आईएसबीएन 0809067803. </ref>, मार्लो द्वारा लिखित एडवर्ड द्वितीय देखि प्रभावित है.अन्य विद्वान यस कुराको यस कुरा देखि नकार्छन् समकक्ष एकै ठाउँमा छ।<ref>टेलर , गैरी (1988) . ''विलियम शेक्सपियर : एक मौलिक / वाचनिक साथी ''.अक्सफोर्ड: अक्सफोर्ड यूनिवर्सिटी प्रेस, 116.आईएसबीएन 0198129149</ref> * ''' डी0 ''' कयौं विद्वानहरूको का मान्यता छ कि ''प्रईजलेस'' [[जॉर्ज विल्किंस]] ([[:en:George Wilkins|George Wilkins]])को साथ मिलेर लेखिएको थियो।<ref>ब्लूम, 30.<br />होएनिगेर , एफ़0 डी0 ( ई0 डी0)(1963). '' पेरिक्लेस ''.लण्डन : [[आर्डेन शेक्सपियर]] ([[:en:Arden Shakespeare|Arden Shakespeare]]), थिएमसन .परिचयआईएसबीएन 0174435886l.<br />ज्याक्सन , म्याकडोनाल्ड पी0 (2003) . ''शेक्सपियरलाई परिभाषित गर्नु : पेरिक्लेस एक प्रयोग विषयको रूपमा ''.अक्सफोर्ड : अक्सफोर्ड विश्वविद्यालय प्रेस, 83.आईएसबीएन 0199260508.</ref> * '''ई0''' ''द टू नोबल किंसमेन'' [[जोन फ्लेचर ( नाटककार )|जोन फ्लेचर]] ([[:en:John Fletcher (playwright)|John Fletcher]])को साथ मिलेर लेखिएको थिए. <ref>पॉटर , लोयस ( ई0 डी0)(1997). ''द टू नोबल किंसमेन''.विलियम शेक्सपियर .लण्डन : आर्डेन शेक्सपियर , थिएमसन .परिचय, 1-6.आईएसबीएन 1904271189.</ref> * '''फ.''' <!--Translate this template and uncomment {{Note_label|f|f|none}} --> ''हेनरी VI, भाग एक''को प्रायः कयौं लेखकहरूको सामूहिक प्रयास मानिन्छ, तर केही विद्वानहरूको, जस्तो माइकल हट्टावे को मत छ कि यो नाटक संपूर्ण रूप देखि शेक्सपियर द्वारा लिखित हो।<ref>एडवर्ड बर्न्स ( ई0 डी0)(2000). ''राजा हेनरी VI, को प्रथम भाग ''.विलियम शेक्सपियर .लण्डन : आर्डेन शेक्सपियर , थिएमसन .परिचय, 73-84.आईएसबीएन 1903436435.<br />• हट्वय ( ई0 डी0)(1990). ''राजा हेनरी VI'' का प्रथम भाग .विलियम शेक्सपियर .कैम्ब्रिज : कैम्ब्रिज विश्वविद्यालय प्रेस.परिचय, 43.आईएसबीएन 052129634एक्स .</ref> * '''जी0''' ''हेनरी VIII''[[जोन फ्लेचर ( नाटककार )|जोन फ्लेचर]] ([[:en:John Fletcher (playwright)|John Fletcher]])को साथ मिलेर लेखिएको थिए.<ref>गॉर्डन मैक्मुलन ( ed. )(2000). ''राजा हेनरी VIII''.विलियम शेक्सपियर .लण्डन : आर्डेन शेक्सपियर , थिएमसन .परिचय, 198.आईएसबीएन 1903436257.</ref> * '''एच0 .''' ब्रायन विकर्स बताउँछन् छको ''टाइटूस एंड्रोनिकस'' [[जॉर्ज पीले]] ([[:en:George Peele|George Peele]])को साथ मिलेर लेखिएको थिए, हांलाकि जोनाथन बाते जो [[आर्डेन शेक्सपियर|अर्दें शेक्सपियर]] ([[:en:Arden Shakespeare|Arden Shakespeare]])को सबैभन्दा नवीनतम सम्पादक हैं, का मान्यता छको त्यो पुरै किसिम देखि शेक्सपियर का कार्य थिए.<ref>विक्केर्स, ब्रायन (2002). ''शेक्सपियर, सह-लेखक: पाँच सहयोगात्मक नाटकहरू का एक ऐतिहासिक अध्ययन.''अक्सफोर्ड : अक्सफोर्ड विश्वविद्यालय प्रेस. 8.आईएसबीएन 0199256535.<br />• डिलन, जनेट्टे (2007). ''शेक्सपियरका दुखान्त नाटकहरू का कैम्ब्रिज परिचय ''कैम्ब्रिज : कैम्ब्रिज विश्वविद्यालय प्रेस , 25 .आईएसबीएन 0521858178.</ref> * '''आई. ब्रायन विकर्स तथा अरू का विश्वास है कि ''टीमों एथेंस का'' [[थोमस मिडिलटन|थोमस मिड्डेलेटोन]] ([[:en:Thomas Middleton|Thomas Middleton]])को साथ लेखिएको है, यद्यपि केही टिप्पणीकारों असहमत छ।<ref>विकर्स, 8.<br />• डोमिनिक, 16.<br />• फर्ले - हिल्स , डेविड ( 1990 ) . '' शेक्सपियर तथा प्रतिद्वंद्वी नाटककार, 1600-06.''लण्डन, न्यूयोर्क: रौट्लेएज, 171-172.आईएसबीएन 0415040507.</ref> * '''जे''' <!--Translate this template and uncomment {{Note_label|j|j|none}} -->''म्याकवेथ'' का मूल पाठ जो बचा भयो साधारण रूप देखि पछाडीको हातहरू बदला गरिएको छ।सबैभन्दा उल्लेखनीय थोमस मिड्डेलेटोनको नाटकहरू ''[[दी विच|दी वीत्च]] ([[:en:The Witch|The Witch]])'' (1615) देखि दुई गीत शामिल है .<ref>ब्रुक , निकोलस ( ed. )(1998) . '' म्याकवेथको त्रासदी / दुखान्त ''.विलियम शेक्सपियर .अक्सफोर्ड: अक्सफोर्ड यूनिवर्सिटी प्रेस, 57.आईएसबीएन 0192834177.</ref> * '''के.''' <!--Translate this template and uncomment {{Note_label|k|k|none}} --> ''दी पेशोनेट पिलग्रिम'', जो शेक्सपियरको नामको अन्तरगत उनको अनुमति बिना प्रकाशित भएको थियो। 1599 मा, त्यसको शुरूआती दुई सोंनेट्स छत्यसमे, तीन ''लव्स लेबर्स लोस्ट'' देखि निकाले हैं, कयौं कविता तथा कवियोंको नाम देखि जानी जाती हैं, तथा एघार कविता हरू प्रमाणित छैन.<ref>वेल्स , ''अक्सफोर्ड शेक्सपियर'', 805. </ref> * '''एल''' <!--Translate this template and uncomment {{Note_label|l|l|none}} --> '' कार्डेनिओ''को जाहिरा रूपमा जोन फ्लेचरको साथ लेखिएको थिए.<ref>ब्र्याडफोर्ड , गमलिएल जूनियर," श्री फ्लेचर र शेक्सपियर द्वारा लिखित कार्डेनिओ को इतिहास ."''आधुनिक भाषा नोट्स'' (फरवरी 1910) 25.2, 51-56.<br />• फ्रीहफेर , जोन ."'कार्डेनिओ', शेक्सपियर तथा फ़्लेचर द्वारा."''पी0 एम0 एल0 ए0'' .(मे 1969) 84.3, 501–513.</ref>


== सन्दर्भ ==
== सन्दर्भ ==

१६:५१, १६ सेप्टेम्बर २००९ जस्तै गरी पुनरावलोकन

विलियम शेक्सपियर बप्तिस्मा (baptised) 26 अप्रिल 1564 - 23 अप्रिल 1616), एक अंग्रेजी (English) कवि तथा नाटककार (playwright) थिए, उनलाई व्यापक रूपमा अंग्रेजी भाषामा सबैभन्दा महान लेखक तथा विश्वका सुप्रसिद्ध नाटककार मानिन्छ। ग्रीन्ब्लात्त, स्टीफन (Greenblatt, Stephen) (2005). विल यी द वर्ड :शेक्सपियर, शेक्सपियर कसरी बने .लण्डन : पिमलिको,11. आईएसबीएन 0712600981.
बेविन्गतोन डेविड ( Bevington, David) 2002 शेक्सपियर, 1–3.अक्सफोर्ड : ब्ल्याकवेल.आईएसबीएन 0631227199.
वेल्स, स्टेनली (Wells, Stanley) (1997). शेक्सपियर: ऐ लाइफ यी ड्रामा.न्यूयॉर्क: डब्ल्यूडब्ल्यूनोर्टन, 399.आईएसबीएन 0393315622.उनलाई आमरूपमा इंग्ल्याण्डको राष्ट्रीय कवि (national poet) तथा " एवोन (Avon) का कवि (Bard) " भनिन्छ. ( या केवल "कवि")उनको उपलब्ध कृतिहरूमा 38 नाटक (plays), 154 सोंनेट (sonnets) , दुई लामो वर्णनात्मक कविताहरू (narrative poem) तथा अन्य कयौं कविताहरू छन्। उनका नाटक प्रायः विश्वको सबै भाषामा अनुवादित गरिएका छन्। तथा कुनै पनि अर्को नाटककारको तुलनामा धेरैचोटी मंचन गरिएको छ। शेक्सपियरको जन्म तथा उनको पालन पोषण एवोन नदीको तटमा बसे स्ट्रेफोर्ड / स्ट्रेफोर्ड अपोन एवोनमा भयो। (Stratford-upon-Avon)18 वर्षको उमेरमा उनले एन्ने हैथवे (Anne Hathaway) सँग विवाह गरे, जसबाट उनका तीन सन्तान भए। : सूजैन (Susanna), तथा जुम्ल्याहा हैम्नेट (Hamnet) तथा जुडिथ (Judith). 1585 तथा 1592 को बीच उनले लण्डनमा एक अभिनेता, लेखक, तथा नाटक कंपनी (playing company) दी लोर्ड चम्बेर्लें'स मेन (Lord Chamberlain's Men)जसलाई पछाडी किंग'स मेन (King's Men)को नामले चिनिन थाल्यो,को एक हिस्साको मालिकको रूपमा एक सफल पेसा शुरू गरे। यिनी सन 1613 इस्वी सन्‌मा आसपास स्ट्र्याटफोर्ड आए , जहाँ तीन बर्ष पछाडी उनको मृत्यु भयो। शेक्सपियरका निजी जिन्दगी सँग जोडिएको केही तथ्य छन्, तथा यस सँग जोडिएको केही विषयहरू जस्तो, उनको कामुकता (sexuality), धार्मिक विश्वास (religious beliefs)तथा के उनको कृतिहरू वास्तवमा अरू द्वारा लेखिएको थियो (written by others) को बारेमा अलग अलग विचार छन्। शेक्सपियरका सबैभन्दा थप प्रसिद्धः कृतिहरू का रचनाकाल सन 1590 इस्वी सन् देखि सन 1613 इस्वी सन्‌मा बीच का छन्। उनका आरंभिक नाटक मुख्यतः हास्य प्रधान /प्रहसन (comedies)तथा ऐतिहासिक ( histories) छन्। यसमा सोह्रौं शताव्दीको अन्त्यतिर आइपुग्दा उनको शैली अभिजात्यता तथा कलात्मकताको शिखरमा पुग्दछ। लगभग सन 1608 इस्वी सन् सम्म उनले मुख्य रूप देखि दुखान्त नाटक ( tragedies)लेखे, जसमा शामिल ह्याम्लेट (Hamlet), किङ लियर (King Lear) तथा म्याकवेथ (Macbeth), अंग्रेजी भाषा साहित्यका केही बेजोड नमूना मानिन्छन्। आफ्नो साहित्य यात्राको अन्तिम खुड्किलोमा उनले दुखान्त हास्य रचनाहरू (tragicomedies)लेखे, जसलाई रोमान्सको नाम ले जानिन्छ तथा अन्य नाटककारको साथ सहयोग / मिलेर काम गरे। उनका धेरै नाटक, उनका जीवनकालमानै कयौं संस्करण गुणवत्ता र विवरणको यथार्थताको दृष्टि देखि अलग अलग रूपहरूमा प्रकाशित भए तथा 1623 इस्वी सन्‌मा उनका थिएटर / नाट्य समूहको पुराना साथीहरूले फर्स्ट फोलियो (First Folio) प्रकाशित गरे, जसको अन्तरगत उनको नाट्य कृतिहरू, जसमा उनका दुई नाटकहरू, जसलाई अब उनीद्वारा लिखित मानियो, लाई छोडेर बाँकी सबै नाटक संगृहीत थिए। शेक्सपियर आफ्नो समयको एक सम्मानित कवि तथा नाटककार थिए। उन्नाइसौं शताब्दी भन्दा अगाडी सम्म उनको प्रतिष्ठाले वर्तमान स्वरुप पाएको थिएन। विबाँकी रूप रोमांटिक्स (Romantics) ले शेक्सपियरको प्रतिभाको प्रशंसा दिलायो, तथा दी विक्टोरिंस ( Victorians)को हीरो-श्रद्धाको साथ शेक्सपियरका पूजा गर्दछन् जसको साथ जर्ज बर्नार्ड शा ले "बर्दोलाट्री (bardolatry)" गरेका थिए। [१]बीशौं शताब्दीमा उनको कृतिहरू विद्वत्ता तथा निष्पादनको क्षेत्रमा हुने नयाँ आन्दोलनहरू द्वारा पटक पटक अपनाए। उनका नाटक आज पनि अत्यन्त लोकप्रिय छन्। पुरै विश्वमा विभिन्न सांस्कृतिक तथा राजनीतिक सन्दर्भहरूमा निरन्तर मञ्चित तथा पुनर्व्याख्यायित भैरहेका छन्।

जीवन

प्रारम्भिक जीवन

स्ट्र्याटफोर्ड अपोन एवोन (Stratford-upon-Avon) मा जोन शेक्सपियरको घरको
शेक्सपियरको कोट अफ आर्म्स

विलियम शेक्सपियर जोन शेक्सपियर (John Shakespeare) को छोरा थिएऽजो एक सफल दस्ताने (glove) तथा पुराध्यक्ष (alderman) थिए, त्यो मूल रूप देखि स्निटरफील्ड (Snitterfield) का थिए तथा एक सम्पन्न जमिन्दार किसानको छोरी मरियम आर्डेन (Mary Arden) सँग विवाह गरेकी थिइन्।[२]उनको जन्म एवोन नदीको तटमा बसे स्ट्रेफोर्डमा भएको थियो। तथा उनको बप्तिस्मा / दीक्षा संस्कार 26 अप्रिल , सन 1564 इस्वी सन्‌मा भयो। उनको अज्ञात जन्मदिन परम्परागत रूपमा 23 अप्रिल, सेन्ट जॉर्ज दिवस (St George's Day)मा मनाइन्छ। [३]यो तिथि, जो अठारौं शताव्दीको एक विद्वानको गल्ती मान्न सकिन्छ, ध्यानाकर्षण गर्दछ किनकी शेक्सपियर 23 April 1616मा मरेका थिए.[४]त्यो आठ सन्तानहरूमा तेस्रो स्थानमा तथा जीवित रहेका ज्येष्ठ पुत्र थिए। [५] यद्यपि त्यसबेलाको कुनै पनि प्रत्यक्ष साक्ष्य उपलब्ध छैन, तर फेरि पनि थपतर जीवनी लेखक यसमा सहमत छन् कि शेक्सपियरको शिक्षा स्ट्रेटफोर्ड,[६]को किंग्स न्यू स्कूल (King's New School)मा भएको थियो, जसको एक 1553 उद्दरण त्रुटी: Invalid <ref> tag; refs with no name must have contentमा एक चार्टर्ड मुक्त विद्यालय थिए तथा उनका घर देखि एक चौथाई माइल टाढा थिए.एलिजाबेथ युगको क्रममा व्याकरण पाठशाला (Grammar school) कयौं प्रकारको हुन्थ्यो, तर पुरै इंग्ल्याण्डमा [७]पाठ्यक्रम कानून द्वारा निश्चित हुन्थ्यो तथा विद्यालयहरूमा लैटिन व्याकरणप्राचीन साहित्य ( classics) गहन अध्ययन हुन्थ्यो.[८] 18 वर्षको उमेरमा , शेक्सपियरले 26 वर्षीया अन्ने हैथवे (Anne Hathaway)सँग विवाह गरे। वॉर्सेस्टरको धर्मप्रदेश (Diocese of Worcester)को परिषद् न्यायलय (consistory court)ले 27 नोभेम्बर 1582को विवाह लाइसेंस जारी गरे। हैथवेको दुई छिमेकीहरूले अगले दिन बांड जारी गरे यस कुराको सुनिश्चितताको लागि कि विवाहमा कुनै बाधा छैन। [९]युगलले यो विवाह समारोह संभवतः हतार हतारमा आयोजित गरे होला , किनकी वॉर्सेस्टरको कुलपति (chancellor)ने आमरूपमा तीन पटक पढ्नुपर्ने विवाह निषेधों ( marriage banns) एकै पटक पढ्ने अनुमति दिएका थिए।[१०]यसको कारण एन्ने गर्भावस्थामा थिइन् होला। विवाहको छः महिना पछाडी, उनले एक पुत्री सुजैन (Susanna) लाई जन्म दिइन्, जसको बप्तिस्मा 26 मे 1583 इस्वी सन्‌मा गरे गयो.[११] जुम्ल्याहा पुत्र हम्नेट (Hamnet) तथा पुत्री जुडिथ (Judith)यसको दुई बर्ष पछाडी विश्वमा आए तथा 2 फरवरी 1585मा उनको बप्तिस्मा / दीक्षा संस्कार गरे। [१२]अज्ञात कारणबाट 11 वर्षाको अवस्थामा हम्नेटको मृत्यु भयो तथा उनको अन्तिम संस्कार 11 अगस्त (11 August) , 1596[१३] मा गरियो। जुम्ल्याहा सन्तानहरूको जन्म पछाडी, केही ऐतिहासिक सूत्र उपलब्ध छन्। त्यस समय सम्मको जब सम्म कि उनको उल्लेख लण्डन थियेटरको दृश्यको एक भागको रूपमा हुँदैन। यस व्यवधानको कारण विद्वान् सन 1585 इस्वी सन् देखि 1592 इस्वी सन्‌मा मध्यको कालखण्डको " हराएको बर्ष" [१४]के नाम ले संबोधित गर्दछन्. यस कालखण्डको विवरण एकत्र गराउने प्रयास गर्ने जीवन वृत्त अनेक अप्रमाणिक / संदिग्ध कथा देखि पूर्ण छन्। निकोलस रो (Nicholas Rowe), शेक्सपियरका पहिलो जीवनीकार स्ट्र्याटफोर्डको एक किंवदंतीको उल्लेख गर्दछन् कि अवैध रूपले गरिएका हरिणको अवैध शिकार (poaching)को अभियोग देखि बच्नको लागि शेक्सपियर लण्डन गएका थिए। [१५]अठारौं शताब्दीको एक अन्य कथाको अनुसार शेक्सपियरले आफ्नो नाट्य / थिएटरको जीवनको शुरुआत लण्डनमा थिएटरको मालिकहरूकाको घोडाको रेखदेख गर्ने देखि शुरू गरेका थिए। [१६]जोन ऑब्रे (John Aubrey) उल्लेख गर्दछन् कि शेक्सपियर एक ग्रामीण स्कूलमा मास्टर [१७]रहे थिए। बिशौं शताव्दीको केही विद्वानहरूकोको मतानुसार शेक्सपियरका लंकाशायरको क्याथोलिक जमिन्दार अलेक्जेंडर होटन द्वारा स्कूलको अध्यापकको रूपमा नियुक्त गरिएका हुनसक्छन्। जसले आफ्नो इच्छापत्रमा कुनै "विलियम शेक्सशाफ्त" का उल्लेख गरेका छन्। [१८]यसको पछाडी कुनै प्रमाण छैन, सिवाय उनको मृत्यु पछाडी सुनियो अफवाहों अतिरिक्त.[१९]

लण्डन तथा नाटकीय पेशा/ जीवन

यस बारेमा स्पष्ट रूपले ज्ञात छैन कि शेक्सपियरले लेखन कहिले शुरू गरे, तर समकालीन हरू तथा नाटकहरूको विवरण यो सूचित गर्दछन् कि उनका अनेक नाटक सन 1592 इस्वी सन् सम्म लण्डनमा मञ्चित गरिसकेका थिए। [२०]तर उनी तब सम्म लण्डनमा यति चिनिएका थिए कि नाटककार रोबर्ट ग्रीन (Robert Greene) आफ्नो लेखन द्वारा उनमा आक्षेप / हमला गर्न थालेका थिए।

... एक नवोदय काग हो, जो मेरो प्वाँखले सजियो र आफ्नो खेलाडीको रूपमा लिपटेको बाघको हृदय साथ लागिर , त्यो पनि लम्बाचौडा कुराकानी गरेर तपाँइको सर्वोत्तम रूप देखि एक रिक्त पद्य बाहिर ल्याउनमा सक्षम छ: तथा मात्र एक जोहन्नेस का नोकर हुनु नै, त्यसको अभिमानमा देश हल्लाउने एउटा दृश्य छ।[२१]

विद्वानहरूमा यी शब्दहरूको यथार्थ अर्थ लागिर मतभेद छ।,[२२] तर अधिकांश यस कुरामा सहमत छन् कि यहाँ ग्रीन शेक्सपिअरको आफ्नो स्तर माथि उठेर विश्वविद्यालयमा शिक्षा प्राप्त लेखकहरू, जस्तो क्रिस्टोफर मार्लो (Christopher Marlowe), थोमस नाश (Thomas Nashe) तथा स्वयं ग्रीनको बराबरी गर्ने आरोप लाग्योइरहेका छन्।[२३] उडाउँदै यस इटालिक लिपिमा लेखे वाक्यांश पंक्ति "ओह, बाघको दिल एक तथातमा लुकेको छ" शेक्सपियरका हेनरी VI, भाग 3 (Henry VI, part 3)मा छ, "हल्लाउने दृश्य"को साथ, शेक्सपियरका ग्रीनको लक्ष्यको रूपमा चिन्दछन्।[२४] {| class="toccolours" style="float: right; margin-left: 1em; margin-right: 1em; font-size: 85%; background:#c6dbf7; color:black; width:23em; max-width: 25%;" cellspacing="5" |style="text align: "left;"| " यो पुरै विश्व एक रंगमंच हो, तथा सबै स्त्री तथा पुरूष अभिनेता मात्र हुन्. उनका आफ्नो प्रवेश तथा निकास हुन्छ; तथा एक व्यक्ति आफ्नो समयमा विभिन्न भूमिका निर्वाह गर्दछ...." |- |style="text align: "left;"|एज यू लाइक इट (As You Like It), अंक द्वितीय, दृश्य 7, 139 - 42.[२५] |} ग्रीन का यो जवानी हमला शेक्सपियरका नाट्य जीवनको सन्दर्भमा प्रथम दर्जा उल्लेख छ। जीवनीकारहरू शेक्सपियरको पेसा / नाट्य जीवन का आरम्भ, सन 1580 इस्वी सन्‌मा मध्य कुनै समय, ग्रीनको टिप्पणीमा अघिल्लो थियो भन्ने ठान्दछन्। .[२६] सन 1594 इस्वी सन् देखि शेक्सपियरका नाटक केवल लौर्ड चेम्बेर्लिंस मेन (Lord Chamberlain's Men) नामक नाट्य समूह, जसको बागडोर अभिनेताहरूको एक समूह , जसमा शेक्सपियर पनि शामिल थिए। यो उनको हातमा थियो, द्वारा मञ्चित गरिन्थ्यो, तथा जो शीघ्रनै लण्डनको एक प्रमुख नाटक कंपनी (playing company) बन गई.[२७]सन 1603 इस्वी सन्‌मा महारानी एलिजाबेथको मृत्यु पछाडी, नाटक कम्पनी, नयाँ शासक जेम्स प्रथम (James I)द्बारा एक शाही सनद / अधिकार पत्र / पेटेंटले सम्मानित गरियो तथा यसको नाम फेरेर किंग्स मेन (King's Men) भयो।[२८] 1599 इस्वी सन्‌मा कम्पनीको भागीदार सदस्यहरूले मिलेर, थेम्स नदीको दक्षिणी किनारमा एक अलग रंगशाला/ थिएटर को निर्माण गरे, जसलाई उनले ग्लोब (Globe)नाम दिए. 1608 इस्वी सन् मा, ब्लाक्क्फ्रिअर्स इनडोर थिएटर (Blackfriars indoor theatre)लाई पनि भागीदारहरूको यस समूह द्वारा अधिकृत गरियो। शेक्सपियरका सम्पत्ति किन्यो तथा लाग्योनी सँग सम्बंधित दस्तावेज़ अनुसार कम्पनीबाट उनलाई अत्यन्त आर्थिक लाभ भयो।[२९]सन 1597 इस्वी सन्‌मा उनले स्ट्र्याटफोर्ड, न्यू प्लेस (New Place) को अर्को सबैभन्दा ठूलो घर किने तथा सन 1605 इस्वी सन्‌मा उनले स्ट्र्याटफोर्डमा तिथेस (tithes) मोहल्ले (parish)मा लाग्योनी गरे। [३०] शेक्सपियरका केही नाटक सन 1594 इस्वी सन् देखि क्वार्टो (quarto)संस्करणमा प्रकाशित भए. सन 1598 इस्वी सन् सम्म उनको नाम बिक्न थाल्यो तथा अब उनको नाम किताबको मुख्य पृष्ठ (title page) [३१]मा छापिन लाग्यो. एक नाटककारको रूपमा आफ्नो सफलताका पछाडी पनि उनले आफ्नो नाटकहरू र अन्य नाटकहरूमा अभिनय गर्न जारी राखे. बेन जोनसन की (Ben Jonson) कृतिहरू को 1616 इस्वी सन्‌मा प्रकाशित संस्करणमा उनको नाम एवरी मन यी हिज़ हुमर (Every Man in His Humour) (1598) तथा सेजानस, हिज़ फाल (Sejanus, His Fall) (1603) [३२]को कलाकारहरूको सूचीमा पाइन्छ। जोंसन लिखित वोल्पोन (Volpone)को कलाकारहरूको सूचीमा शेक्सपियरका नामको गैरमौजूदगीको केही विद्वान् उनका अभिनय जीवनको अन्त्प्रय होने का संकेत मानते छ। [३३]यद्यपि 1623 का प्रथम अध्याय (First Folio) शेक्सपियरका गन्ती यी सबै नाटकहरूको प्रमुख नायकोंमा गर्दछ. जसमा देखि केही वोल्पोन केपछाडी पहली पटक मञ्चित गरिएका. तथापि निश्चित रूप देखि यो नही कहा जा सकताको उनले कौन देखि पात्र अभिनीत गरे. [३४]1610 मा, जोन डेविस अफ हियरफोर्ड (John Davies of Hereford)ले लेखेको "गुड विल"ले "राजकीय" भूमिका निभाई.[३५] 1709 इस्वी सन्‌मा रोको कथनानुसार शेक्सपियरले ह्याम्लेटको पिताको भूत / आत्माको भूमिका निभाई.[३६]पछाडीको विवरण यो बताउँछ कि उनले एज यूं लाइक ईट (As You Like It)मा ऐडम तथा हेनरी पंचम (Henry V)[३७]मा कोरस को भूमिका पनि निभाएका थिए यद्यपि विद्वान् यी सूचनाहरूको स्त्रोतको पुरै विश्वसनीय मान्दैनन्. [३८] आफ्नो पेसाको क्रममा शेक्सपियरले आफ्नो समय लण्डन तथा स्ट्र्याटफोर्डको बीच बाँडेका थिए. 1596 इस्वी सन्, स्ट्र्याटफोर्डमा न्यू प्लेसको आफ्नो पारिवारिक घरको रूपमा किन्नु अघि शेक्सपियर सेन्ट हेलन मुहल्ले (parish)मा बिशपगेट (Bishopsgate), जो थिएम्स नदीको उत्तरी किनारमा स्थित छ मा बस्दथे। [३९]सन 1599 इस्वी सन्‌मा त्यो नदीको अर्को तिर साऊथवार्कमा आए , यो त्यही साल थियो जुन साल उनको कंपनीले वहां ग्लोब थियेटर को निर्माण गरेको थिए. [४०] सन 1604 इस्वी सन् सम्म एक पटक फेरि उनी नदीको उत्तरी किनार तर्फ आए तथा सेन्ट पल गिरजा (St Paul's Cathedral)को उत्तरमा स्थित एक इलाकामा जहाँ कयौं शानदार भवनहरू थिएऽ त्यहाँ आफ्नो बासस्थान बनेए। यहाँ उनले फ्रांसको प्रोटेस्टेंट समुदायको अनुयायी (Huguenot) , जसको नाम क्रिस्टोफर माउन्टजोय थियो तथा जो तथातको विग तथा अन्य केशसज्जा सामग्री को निर्माता सँग कोठा भाडामा लागि। [४१]

अन्तिम वर्ष तथा मृत्यु

शेक्सपियरको चिहान / स्मारक (Shakespeare's funerary monument) एवोन नदीको किनार बसेको स्ट्र्याटफोर्ड /स्ट्र्याटफोर्ड अपोन एवोनमा छ ।

सन 1606 - 1607 इस्वी सन् पछाडी शेक्सपियरले एकदमै कम नाटक लेखे तथा सन 1613 इस्वी सन् को पछाडी उनलाई कुनै पनि नाटकको लेख्ने का श्रेय दिइएन। [४२]उनका पछिल्ला तीन नाटकहरू सहयोग थिए, संभवतः जोन फ्लेत्चेर (John Fletcher)को साथ थिए,[४३] जो घरेलू नाटककारको रूपमा "किंगस मेन"को लागि उत्तराधिकारी बने।[४४] रो त्यो पहिलो जीवनीकार हो, जसले यो मत पारित गरे कि शेक्सपियर आफ्नो मृत्युको केही वर्ष पूर्व[४५] स्ट्र्याटफोर्ड चले गए थिएमान्तु यो भन्न सकिँदैन कि उनले त्यस समय सम्म पुरै सांसारिक जीवन देखि सन्यास ( retirement) लागिका थिए,[४६] तथा शेक्सपियर लण्डन आते जाते गरिरहन्थे। [४५]सन 1612 इस्वी सन्‌मा उनलाई माउन्टजोय कि छोरी मेरीको विवाह सम्बन्धी मामला देखि सम्बंधित, अदालतको एक मामलामा साक्षीको रूपमा बोलाइयो। [४७]मार्च, सन 1613 इस्वी सन्‌मा उनले ब्कैक्फ्रिअर्स मठ (priory);[४८]मा एक घर (gatehouse)खरीद गरे तथा नोभेम्बर, 1614 इस्वी सन् देखि त्यो आफ्नो ज्वाईं जोन हल (John Hall)[४९]}का साथ कयौं हप्ता सम्म लण्डनमा थिए। 23 अप्रिलसन 1616 ,[५०] शेक्सपियरको मृत्यु भयो तथा उनी आफ्नो पछाडी आफ्नो पत्नी तथा दुई छोरीहरू छोडेर गए. सन 1607 इस्वी सन् मा,[५१] सुज़नले एक डाक्टर जोन हाल सँग विवाह गरे तथा जुडिथले शेक्सपियरका मृत्यु देखि दुई महिना पूर्व थोमस क्विनी (Thomas Quiney), जसको एक शराब व्यवसायी (vintner) थिए सँग विवाह गरे। [५२] {| class="toccolours" style="float: right; margin-left: 1em; margin-right: 1em; font-size: 85%; background:#c6dbf7; color:black; width:23em; max-width: 25%;" cellspacing="5" |style="text align: "left;"| गुड फ्रेंड लेस्व्स सेक फोरबिअर, यहाँ संकलित डिवीएसटीको खोदनेको लागि ब्लेस्ट बे यो मन यत स्पर्स ठेस स्टोंस, एंड क्व्र्स्त बे हे यत मोवेस माय बोनस. |- |style="text align: "left;"|शेक्सपियरका चिहानमा अंकित लेख |} आफ्नो इच्छापत्रमा शेक्सपियरले आफ्नो अगाध संपत्ति का बड़ा हिस्सा आफ्नो ठुली पुत्री सुसंनालाई दिए. [५३]जसमा यो भनिएको थियो त्यो यसलाई पुरै का पूरा "आफ्नो स्व उत्पन्न ठूलो पुत्र"लाई दिनेछिन्।[५४]क्विनीको तीन सन्तान थिए तथा यी सबैको बिना विवाह नै मृत्युं भयो।[५५]हलको एक संतान थिइन्, एलिजाबेथ, जसले दुई पटक विवाह गरिन् तर सन 1670 इस्वी सन्‌मा बिना कुनै संतान प्राप्ति नै उनको मृत्यु भयो तथा यसको साथै शेक्सपियर देखि सीधा रूपमा जोडिएको उनको वंशको अन्त्य भयो। [५६]शेक्सपियरका इच्छापत्रमा मुश्किलले उनको पत्नी एन्ने को उल्लेख भेटिन्छ, जो स्वतःनै शेक्सपियरका संपत्तिको तिहाई हिस्साको वारिस बनेकी थिइन्। शेक्सपियरले विशेष रूप ले आफ्नो इच्छापत्रमा एनीको लागि " माई सेकन्ड बेस्ट बेड" दिने उल्लेख गरे, जसको बारेमा किसिम किसिमको अनुमान लगाइएको छ। [५७]केही विद्वान् यस इच्छापत्रलाई एन्नेको अपमानको रूपमा हेर्दछन्। जबकि अन्यको मान्यता छ कि उल्लिखित "सेकेण्ड बेस्ट बेड" देखि तात्पर्य वैवाहिक बेड देखि रहेको होला तथा यसको अभिप्राय धनाढ्यता सँग छ। [५८] शेक्सपियरका उनको मृत्युको दुई दिनपछाडी पवित्र ट्रिनिटी गिरजे (Holy Trinity Church)को चंसल (chancel)मा गाडेर अन्तिम संस्कार गरियो। [५९]सन 1623 इस्वी सन् देखि केही पहिलो, नर्थ वालमा शेक्सपियर को स्मृतिमा लेख्नेको मुद्रामा उनको प्रतिमाको साथ एक स्मारक ( monument)को निर्माण गरियो। यसको फलकमा अंकित लेखमा एक तुलना नेस्टर (Nestor), सुकरात (Socrates)तथा वर्जिल देखिको गरिएको छ। [६०]उनको चिहानको ढाक्ने एक शिलामा उनको अस्थि हरू हटाउनको बिरूद्ध एक अभिशाप भयो।

नाटक

शेक्सपियरका लेखकीय जीवनको विद्वानहरूले प्रायः चार कालखण्डहरूको रूपमा हेरेका छन्।. [६१]सन 1590 इस्वी सन्‌मा मध्य सम्म उनले लोकप्रिय वृत्तान्तमाम्परामा मुख्यतः हास्य प्रधान रचनाहरू लेखे , जसको रोमन तथा इटालियन मोडल्स र ऐतिहासिक नाटकहरू देखि प्रभावित थियो. उनको दोस्रो कालखण्ड लगभग सन 1595 इस्वी सन् देखि उनको दुखान्त रचना रोमियो तथा जूलियट (Romeo and Juliet)को सृजना देखि आरम्भ भएर जुलिअस केसर (Julius Caesar) नामक दुखान्त कृतिमा आएर सन 1599 इस्वी सन्‌मा समाप्त हुन्छ। यस क्रममा उनले जो पनि लेखे ती सबैको गन्ती महानतम हास्य प्रधान र ऐतिहासिक रचनाहरूमा हुन्छ। लगभग सन 1600 देखि 1608 इस्वी सन् सम्मका समय शेक्सपियर का "दुखान्त युग" मानिन्छ। यस क्रममा शेक्सपियरले मुख्यतः दुखान्त रचनाहरूकोनै सृजना गरे तथा लगभग सन 1608\ इस्वी सन् देखि 1613 इस्वी सन् सम्म उनले हास्य प्रधान दुखान्त रचना (tragicomedies) लेखे, जसलाई रोमान्सेज (romances) नामले पनि जानिन्छ. रिचर्ड तृतीय (Richard III) तथाहेनरी षष्ठ ( Henry VI) का तीन भाग , शेक्सपियर द्वारा रचित प्रथम दर्ज कृतिहरू हुन्, जो सन 1590 इस्वी सन्‌मा आरम्भमा , ऐतिहासिक नाटकहरूको चलनको दौरमा लेखिएको थियो. शेक्सपियरका नाटकहरूको तिथि निर्धारित गर्नु मुश्किल छ तथापि, [६२]मूल ग्रन्थहरूको अध्ययन देखि यो थाहा हुन्छ कि टाइटस एन्ड्रोनिकस (Titus Andronicus), कमेडी अफ एरर्स (The Comedy of Errors),द टेमिंग अफ द श्रीऊ (The Taming of the Shrew) तथा टू जेंटलम्यान अफ वेरोना (Two Gentlemen of Verona) पनि शेक्सपियरका सुरुका काल देखि सम्बद्ध हुन सक्दछ। [६३]उनको पहिलो इतिहास ( histories), जो ठुलो मात्रामा 1587को राफेल होलिंशेद'स ( Raphael Holinshed's) च्रोनिक्लेस अफ इंग्ल्याण्ड, स्कॉट्लैंड, तथा आयरलैण्डको संस्करणमा प्रकाशित भएको थियो,[६४] कमजोर या भ्रष्ट शासनको विनाशकारी परिणामको नाट्यान्तरित गरेका थिए तथा ट्यूडर वंश (Tudor dynasty)को उत्पत्तिको लागि एक औचित्यको रूपमा व्याख्या गरेका थिए।[६५]उनका संघटन अन्य एलिजाबेथियन नाटककारहरूको कार्य देखि प्रभावित थिए, खासगरी थोमस क्य्द (Thomas Kyd) तथा क्रिस्टोफर मारलोवे (Christopher Marlowe) लेऽ मध्ययुगीन नाटकको परम्पराहरू, तथा सेनेका ( Seneca)को नाटकहरू द्वारा.[६६] कमेडी अफ एरर्स पनि क्लासिकल मोडलमा आधारित थियो , तर टेमिंग अफ द श्रयु का कुनै पनि स्त्रोत अहिले सम्म जानकारीमा छैन, यद्यपि यसको सम्बन्ध यसै नामको एक अन्य नाटक देखि स्थापित गरिन्छ तथा यसलाई कुनै लोककथा देखि व्युत्पन्न मानिन्छ। [६७]टू जेंटलमेन अफ वेरोनाको किसिम, जसमा दुई मित्र एक बलात्कार को अनुमोदन गर्नको लागि आएका थिए,[६८] दी श्रेव'स स्टोरी अफ टैमिंग एक तथातको स्वतंत्र आत्माको एक मानिस द्वारा कहिलेकाँही आधुनिक आलोचकहरू तथा निर्देशकहरुको अप्ठ्यारो पार्दछ।.[६९]

बोबेरोन, टितानिया तथा परीहरूको नृत्यको साथ पुक.विलियम ब्लेक (William Blake) द्वारा , सी. 1786.

टेट ब्रिटेन . (Tate Britain) शेक्सपियरको प्रारम्भिक शास्त्रीय तथा इतालवी हास्य रचनाहरू , जुनमा चुस्त दोहरे कथानक तथा सटीक हास्य दृश्यहरूको 1590 किसिमको मध्यमा आफ्नो वातावरणको रोमान्टिक हास्य सबैभन्दा ठुलो हो। .[७०] मिडसमर नाईट ड्रीम (A Midsummer Night's Dream)एक हास्यको झलकका लागि प्रेम, परीहरूको जादू तथा जीवनको हास्यप्रद दृश्यहरू का मिश्रण छन्।[७१]शेक्सपियरको अघिल्लो हास्य रचना जसको उतीनै रोमान्टिक है, वेनिस का सौदागर (The Merchant of Venice), जेविश साहूकारको बदलेको रचना समाये भए, शायलॉक (Shylock), जसको एलिजाबेथियनको विचारोंको दर्शाती हैमान्तु आधुनिक दर्शकहरूको लागि पक्षपातपूर्ण हुनसक्छ.[७२]मच अदो अबाउट नथिंग (Much Ado About Nothing) का ज्ञान तथा शब्दहरू देखि खेलने कला,[७३] एज यू लाइक इट (As You Like It) का आकर्षक ग्रामीण सजावट, तथाट्वेल्फ़्थ नाईट (Twelfth Night)को जीवंत क्रीड़ा शेक्सपियरका महान हास्यको अनुक्रमको पूरा गर्दछन् यस गीतात्मक रिचर्ड द्वितीय (Richard II) को पछाडी, लगभग पुरै किसिम पद्यमा लेखे, शेक्सपियरले 1590 को अन्त्यमा हेनरी IV, भाग 1 ( Henry IV, parts 1) तथा 2 ( 2) , तथा हेनरी वी (Henry V)को इतिहासमा गद्य कमेडी शुरू गरे त्यसको पात्र तथा थप जटिल तथा नरम हुँदै गए जस्तो जस्तो त्यो हास्य देखि गंभीर दृश्यहरू तिर सहजता देखि बढ्दै गयो, गद्य तथा कविता, उनको परिपक्व काम हो, तथा त्यसको विभिन्न प्रकारको कामको परिपक्वता पाउँछ। [७४] यो युग समाप्त तथा शुरू हुन्छ दुई त्रासदी हरूबाट: रोमियो तथा जूलियट (Romeo and Juliet), जो यौन आरोपित किशोरावस्था, प्रेम तथा मृत्युको प्रसिद्ध रोमान्टिक त्रासदी हुन्[७५] तथा जूलियस सिजर ( Julius Caesar)—जो सर थोमस नर्थ'स (Thomas North's)को 1579को प्लुतार्च'स (Plutarch's) माल्लेल लिवेस (Parallel Lives)—को अनुवादमा आधारित छ, जसले एक नयाँ किसिमको नाटकको शरुआत गर्‌यो। [७६]शेक्सपियरका महान विद्वान जेम्स शापिरोको अनुसार, जूलियस कैसर मा, "राजनीति, चरित्र, भित्रको तिर, समसामयिक घटनाहरू, यहाँ सम्म कि शेक्सपियरका आफ्नो केही लेख्नेको कलाको विभिन्न पल एक अर्को सँग मिल्न थाले".[७७]

ह्याम्लेट, होरातियो, मर्सल्लुस, तथा घोस्ट अफ हम्लेट'स फादर.हेनरी फुसेली (Henry Fuseli), 1780-5. कुंस्थौस ज्यूरिख (Kunsthaus Zürich).

शेक्सपियर का तथाकथित "त्रासदीक समय" 1600 देखि 1608 सम्म चल्यो, जबकि उनले त्यस समयमा तथाकथित "प्रॉब्लम प्लेज" ( "problem plays") मेजर फर मेजर (Measure for Measure), त्रोइलुस एंड क्रेस्सिदा (Troilus and Cressida), तथा अल'स वेल ठाट एंड्स वेल (All's Well That Ends Well) पनि लेखे तथा ट्रेजिडिज़ (tragedies)त्यसको पहिलो लेखे.[७८]कयौं आलोचकहरूको मान्यता छ कि शेक्सपियरका सबैभन्दा ठुलो त्रासदी त्यसको कलाको शिखरको प्रतिनिधित्व गर्दछन्.पहिलो, ह्याम्लेट (Hamlet)को नायक, शायद तथा थप कुनै पनि अन्य शेक्सपियरका चरित्रको तुलना मा, विबाँकी रूप देखि चर्चित भयो, खासगरी आफ्नो प्रसिद्द सोलिलोकुय (soliloquy) "टु बी तथा नॉट टु बी; देट यस दी कुएस्शन (To be or not to be; that is the question). "[७९]अन्त्यर्मुखी ह्याम्लेटको विपरीत, जसको मिथ्या दोष त्यसकी हिचकिचाहट थियो, ती त्रासदीहरूको हीरो जो, ओथेलो तथा किंग लेअरको थी, जल्बाजीको त्रुटियों देखि बिगड़ गए.[८०] शेक्सपियरका त्रासदीको कारण अक्सर यस किसिमको घासम्म त्रुटियों या दोष हैं, जो आदेश उलट कर नायकको तथा जसलाई त्यो प्रेम गर्दछको नष्ट गरिदिन्छ।[८१]ओथेलो (Othello), थिए विल्लैन लागो (Iago)मा, ओथेलोको यौन ईर्ष्या यस किसिम भड्काउँछ त्यो आफ्नो निर्दोष पत्नीको हत्या गरिदिन्छ जो उसलाई प्रेम गर्दथिन्।[८२]किंग लेअर (King Lear) मा, बूढ़ा राजा, आफ्नो शक्तिहरू दिने त्रासद त्रुटि गर्दछ, तथा यी घटनाहरूको शुरूआत गर्दछ जो त्यसकी छोरीको हत्या गरिदिन्छ तथा अर्ल ग्लौसस्टरको प्रताडित गरेर अन्धो बनाइदिन्छ। आलोचक फ्र्याङ्क केर्मोडेका अनुसार, "नाटक आफ्नो राम्रो पात्रहरू देखि केही प्रस्तुत गर्दछ तथा नानै आफ्नो क्रूरता देखि आफ्नो दर्शकहरूको कुनै राहत".[८३]म्याकवेथ (Macbeth)मा, जो शेक्सपियरका त्रासदीहरूमा सबैभन्दा सानी तथा धेर दविएकी हुन्छे।,[८४] जो ना संभाली जा सके त्यो महत्वाकांक्षा म्याकवेथ तथा त्यसकी पत्नीलाई उक्साउँछन्, लेडी म्याकवेथ (Lady Macbeth) को, राजाको हत्या तथा सिंहासन हडप्नको लागि, जब सम्म उनमा आफ्नो अपराधबोध बदलेमा उनलाई नष्ट गरिदिन्छ.[८५]यस नाटक मा, शेक्सपियरका त्रासद संरचना गर्नेको लागि एक अलौकिक तत्व जोड्दछ.उनको केही पछिल्लो प्रमुख त्रासदी, एंटनी तथा क्लेओपत्र (Antony and Cleopatra) तथा कोरिओलानुस (Coriolanus) मा, शेक्सपियरका उत्कृष्ट कविता शामिल छन् तथा आलोचक द्वारा कविको सबैभन्दा सफल त्रासदीहरू भनिएका छन्। टी. एस एलियट (T. S. Eliot).[८६] आफ्नो अंतिम अवधि मा, शेक्सपियर रोमांस ( romance) या ट्रेजीकामेडी (tragicomedy) गर्ने लगे थिए तथा तीन तथा प्रमुख नाटकहरू: क्य्म्बेलिने (Cymbeline), दी विंटर'स टेल (The Winter's Tale) तथा दी टेम्पेस्ट (The Tempest), तथा साथनै साथ सहयोग लेऽ पेरिक्लेस, प्रिन्स अफ ट्य्रे (Pericles, Prince of Tyre) पूरा गरे। कम त्रासदीहरू देखि बेरंग, यो चार नाटक 1590को हास्यको टोनमा गंभीर छ, तर सुलह तथा सम्भावित त्रासद त्रुटियोंको क्षमाको साथ उनी अन्त्य हुँदै छ।[८७]केही टिप्पणीकारों मूडमा यो परिवर्तन निर्मलको देखनेको साक्ष्यको रूपमा शेक्सपियरका जीवनको भागमा हेरेका छन्, तर यो केवल दिनको नाटकीय फैशन प्रतिबिम्बित हुन सक्छ।[८८]शेक्सपियर दुई तथा नाटकहरूमा सहयोग लियाहेनरी VIII (Henry VIII) तथा दी टू नोबल किन्स्में (The Two Noble Kinsmen), संभवतः जोन फ्लेत्चेर (John Fletcher)को साथ.[८९]

प्रदर्शन

यो स्पष्ट छैन किन कंपनियोंको लागि शेक्सपियरले आफ्नो शुरुआती नाटकहरू लेखे .टाइटस एंड्रोनिकस का 1594को संस्करण का शीर्षक पृष्ठ यो दिखता है कि नाटक तीन अलग अलग समूह द्वारा गरे गयो थिए.[९०]1592-3 कोपछाडीको विपत्तियों (plagues) कोपछाडी, शेक्सपियरका नाटकहरू का आफ्नोनै कंपनी द्वारा प्रदर्शन गरे गयो थिए दी थिएटर (The Theatre) तथा दी कर्टेन (Curtain) शोरेदित्च (Shoreditch) मा, थम्सको उत्तर मा.[९१]लण्डनवासी वहाँ हेनरी IV का पहिलो भाग देखनेको लागि टूट पड़े, लियोनार्ड दिग्गेस (Leonard Digges)ले रिकॉर्डिंग की, "तर फल्स्ताफ्फ़ आओ हैल, पोंस, बाकी ... तथा तुम्हारा एक कमरे होला".[९२]जब कंपनीले ख़ुदको आफ्नो घर मालिकको साथ विवादमा पाया, तो उनले यस थिएटर नीचे खींच लिया तथा ग्लोब थिएटर (Globe Theatre) का निर्माण गर्नेको लागि लकड़ी का प्रयोग गरे है, पहिलो रंगमंच अभिनेताहरू द्वारा कलाकारहरूको लागि साउथवर्कको दक्षिणी तटमा निर्मित गरे गयो.[९३]ग्लोब 1599को शरद ऋतु मा, जूलियस कैसर पहिलो नाटकहरूमा देखि एकको मंचन,को साथ खोला शेक्सपियरका 1599 कोपछाडीको अधिकांश महान नाटकहरूको ग्लोबको लागि लेखिएको थिए, जसमा ह्याम्लेट, ओथेलो तथा राजा लेअर.[९४]

फेरि देखि बनेग्लोब थिएटर (Globe Theatre)लण्डन.

लोर्ड चम्बेर्लें'स मेन कोपछाडी का किंग'स मेन (King's Men)1603मा नामित भयो, उनी नयाँ राजा जेम्स (King James)के साथ एक खास रिश्तेमा प्रविष्ट भए.हालांकि प्रदर्शन रिकॉर्ड टुकडोंमा हैं, राजाको पुरुषोंले दरपटकको बीच सात शेक्सपियरका नाटकहरू का प्रदर्शन गरे1 नवंबर1604 तथा 31 अक्टूबर (31 October)1605को बीच, वेनिसको व्यापारीको दुई प्रदर्शनको सहित.[९५]1608 कोपछाडी, उनले ब्लाक्क्फ्रिअर्स थिएटर (Blackfriars Theatre)को अन्दर प्रदर्शन गरे, सर्दियोंको क्रममा तथा ग्लोब गर्मियोंको क्रममा.[९६]यो आतंरिक सज्जा, जकोबेँ (Jacobean) फैशन सहित मस्कुएस (masques)को शाही मंचनको लागि, शेक्सपियरका तथा थप व्यापक स्तरमा शाही मंचनको लेनको अनुमति दी.क्य्म्बेलिनेमा, उदाहरणको लागि, ज्यूपिटर एक ईगलमा बैठकर "गर्जन तथा बिजलीमा : त्यो एक वज्रपात फेंकता है.भूत आफ्नो घुटनोंमा गिर गए."[९७] शेक्सपियरका कंपनीमा कलाकारहरूमा प्रसिद्ध रिचर्ड बुर्बगे (Richard Burbage), विलियम केम्पे (William Kempe), हेनरी कंडेल (Henry Condell) तथा जोन हेमिन्गेस (John Heminges) शामिल छ।शेक्सपियरका कयौं पहिलोको नाटकहरूमा बुर्बगेले प्रमुख भूमिका निभाई है, जसमा रिचर्ड III, ह्याम्लेट, ओथेलो, तथा राजा लेअर शामिल छ।[९८]लोकप्रिय हास्य अभिनेता विल केम्पेले पीटर नौकरको भूमिका निभाई रोमियो तथा जूलियट तथा डॉगबेरी (Dogberry) मच अदो अबाउट नोथिंग मा, अन्य कलाकारहरूको बीच मा.[९९]त्यो सोलहवीं शताब्दीको अन्त्यको आसपास रोबर्ट आर्मिन (Robert Armin)द्वारा बदला गयो, जो यस किसिमको भूमिकाहरूको निभाता थिए जस्तो टचस्टोन (Touchstone)मा अज यू लइके इट तथा किंग लेअरमा मूर्ख.[१००] 1613 मा, सर हेनरी वोत्तों (Henry Wotton) द्वारा दर्ज गरे गयो है कि हेनरी VIII "धूमधाम तथा समारोहको कयौं असाधारण परिस्थितियोंको साथ आगे लाया गयो थिए".[१०१]29 जून को, हांलाकि, एक तोप का ग्लोबको छप्परको आग लाग्यो दी तथा थियेटरको ज़मीन सम्म जला दिए, एक घटना जो शेक्सपियरका नाटकको दुर्लभ परिशुद्धताको इंगित गर्दछ.[१०१]

टेक्स्टको स्रोत

[[image:First Folio.jpgफर्स्ट फोलियो (First Folio)को |thumb|right|शीर्षक पृष्ठ, 1623. मार्टिन ड्रोएशौट (Martin Droeshout) द्वारा शेक्सपियरको कॉमा उत्कीर्णन .]] 1623 मा, जोन हेमिन्गेस (John Heminges) तथा हेनरी कंडेल (Henry Condell), शेक्सपियरका दुई  मित्र जो कि किंग्स मेन देखि थिए ने, फर्स्ट फोलियो (First Folio), शेक्सपियरका नाटकहरू का एक एकत्र संस्करण, प्रकाशित गरे। इसमे 36 ग्रन्थ हैं, जसमा पहली पटक मुद्रित 18 ग्रन्थ पनि शामिल छ।[१०२]कयौं नाटक पहिलोनै क्वार्टो (quarto)को संस्करणोंमा आये थिए, -झीना पुस्तकें दुई  पटक चार पत्तियां बनेनेको लागि मुदे कागजको चादरों देखि बने.[१०३]कुनै सबूत छैन कि शेक्सपियरले यस संस्करणको मंजूरी दी है, जसलाई "फर्स्ट फोलियो" स्टोल'न तथा छल प्रतियांको रूपमा वर्णित गर्दछ.[१०४]अल्फ़्रेड पोल्लार्ड ( Alfred Pollard) उनमा देखि केहीको "बेड कुँरतो (bad quarto)"को संज्ञा दे चुके छ। उनका एक सम्मान, व्याख्या, या भ्रष्ट ग्रन्थ, जो केही ठाउँ देखि स्मृति देखि निकाले गए हो.[१०५]जहाँ नाटकको कयौं संस्करण बच जाते हैं, हर कुनै एक अर्को देखि अलग हुन्छ (differs from the other).यो मतभेद कॉपी या मुद्रण (printing) देखि उग सकते हैं, अभिनेता या दर्शकहरूको लेख द्वारा, या शेक्सपियरका आफ्नो कागजात ( papers) से.[१०६] केही विषयहरू मा, उदाहरणको लागि ह्याम्लेट, त्रोइलुस तथा क्रेस्सिदा (Troilus and Cressida) तथा ओथेलो, शेक्सपियर कुँरतो तथा फोलियो संस्करणोंको बीच ग्रन्थहरूको संशोधित कर सकता थिए.किंग लेअर का फोलियो संस्करण 1608 कुँरतो देखि इतना अलग है कि अक्सफोर्ड शेक्सपियरले उन दोनोंको प्रकाशित गरे, जबकि उनी भ्रमको बिना सम्मिश्रण नहीं गरे जा सकता है.[१०७] 

कविता

१५९३ तथा १५९४ मा, जब सिनेमाघर प्लेगको वजह देखि बंद रहे थिए, शेक्सपियरले, कामोत्तेजक विषयोंमा दुई वर्णनात्मक कविताहरूको प्रकाशित गरेवीनस तथा अदोनिस (Venus and Adonis) तथा दी रैप अफ लुक्रेस (The Rape of Lucrece).उनले उनलाईहेनरी रिओथेस्लेय, साउथेम्प्टनको अर्ल (Henry Wriothesley, earl of Southampton)को समर्पित गरे। वीनस तथा अदोनिस मा, एक निर्दोष अदोनिस (Adonis) वीनस (Venus)को यौन अग्रिमोंको खारिज गरिदिन्छ; जबकि दी रैप अफ लुक्रेसमा, पतिव्रता लुक्रेस (Lucrece) का कामातुर तर्कुं (Tarquin) द्वारा बलात्कार गरे जाता है.[१०८] ओविड की (Ovid's) मेटामोर्फोसेस (Metamorphoses) देखि प्रभावित ,[१०९] यो कविता अनियंत्रित कामुकताको परिणाम स्वरूप उपजे अपराधबोध तथा नैतिक भ्रम दिखाती है.[११०]शेक्सपियरका जीवनकालको क्रममा दोनों लोकप्रिय साबित भए तथा अक्सर दुबारा प्रकाशित हुँदै थिए। तीसरी वर्णित कविता, ए लोवर'स कंप्लेंट (A Lover's Complaint), जुनमा एक जवान तथात एक ठोस आवेदक द्वारा आफ्नो प्रलोभनको रोकर देती है, 1609मा सोंनेट्सको पहिलो संस्करणमा छपी थी.कयौं विद्वान अब स्वीकार गर्दछन् कि ए लवर'स कंप्लेंट शेक्सपियरले लेखे.आलोचकहरू का मान्यता छ कि यसको राम्रो गुणोंको सीसेको प्रभाव द्वारा हानि पहुंचाई गई है[१११] दी फिनिक्स तथा दी टर्टल (The Phoenix and the Turtle), 1601मा रोबर्ट चेस्टरको लोवर'स मरत्यरमा प्रकाशित भएको थियो, महान फिनिक्स (phoenix) तथा त्यसको प्रेमी तथा वफ़ादार टर्टल दोव (turtle dove) का मृत्यु शोक व्यक्त गरे .1599 मा, सोंनेट्सको दुई हतार ड्राफ्ट 138 तथा 144 दी पेशोनेट पिलग्रिम (The Passionate Pilgrim)मा, शेक्सपियरका नामको अन्तरगत प्रकाशित भए थिए तर त्यसकी अनुमतिको बिना.[११२]

सोंनेट्स

प्रभाव

म्याकवेथको विसिओन अफ दी आर्म्ड हेडको परामर्शमा
.हेनरी फुसेली (Henry Fuseli), 1793-94 bके द्वारा. फोल्गेर शेक्सपियर पुस्तकालय (Folger Shakespeare Library)वाशिंगटन.
शेक्सपियरका काम नेपछाडीको थियेटर तथा साहित्य एक स्थायी छाप बने दी हैविबाँकी रूप लेऽ उनले लक्षण वर्णन (characterisation), कथानक (plot), भाषा, तथा शैली (genre)को नाटकीय क्षमता का विस्तार गरे। [१३३]उदाहरणको लागि
रोमियो तथा जूलियट (Romeo and Juliet) सम्म, रोमांसको त्रासदीको योग्य विषयको रूपमा हेरेका हेरेका नहीं गयो थिए.[१३४]आत्मभाषण मुख्य रूप देखि वर्ण या घटनाहरूको बारेमा जानकारी संप्रेषित गर्नेको लागि प्रयोग गरिएका थिए, तर शेक्सपियर उनलाई पात्रोंको दिमागको तलाशनेको लागि प्रयोग करता थिए.[१३५] त्यसको काम नेपछाडीको कविताहरूको काफी धेर प्रभावित गरे। रोमान्टिक कवियों (Romantic poets)ले शेक्सपियर पद्य नाटकको पुनर्जीवित गर्ने का प्रयास गरे थिए, भलेनै छोटी सफलताको साथ.आलोचक जॉर्ज स्टेनर्स (George Steiner)ले कोलेरिद्गे देखि तेंन्य्सों (Tennyson) सम्म सबै अंग्रेजी पद्य नाटकहरू का वर्णन गरे है "शेक्सपियरका विषयोंमा मंद रूपांतरोंको रूप मा." शेक्सपियरलेथोमस हार्डी (Thomas Hardy),[१३६]विलियम फौल्क्नेर, तथा चार्ल्स डिकेंस (Charles Dickens) जस्तो उपन्यासकारोंको प्रभावित गरे। डिकेंसले अक्सर शेक्सपियरका उद्धृत गरे, आफ्नो 25 खिताबको शेक्सपियरका कार्य देखि लेते भए.[१३७]अमेरिकी उपन्यासकार हर्मन मेलविल्ले के (Herman Melville's) आत्मभाषणों का शेक्सपियर देखि अत्यन्त केही लेना देना है, त्यसको कप्तान अहाब मोबी-डिक (Moby-Dick)मा एक क्लासिक त्रासद नायक (tragic hero) है, किंग लेअर देखि प्रेरित है.[१३८] विद्वानहरूकोले संगीतको 20000 टुकडोंको शेक्सपियरका कार्य देखि जोडिएको होनेको पहचानको है.इनमा शामिल छग्यूसेप वेर्दी (Giuseppe Verdi) द्वारा दुई ओपेरा (opera), ओतेल्लो (Otello) तथा फल्स्ताफ्फ़ (Falstaff), जिनकी महत्वपूर्ण स्रोतको साथ तुलना निभाता है.[१३९]शेक्सपियरले, प्रे- राफेलितेस ( Pre-Raphaelites) तथा दी रोमान्टिक्स सहित कयौं चित्रकारोंको प्रेरित गरे है.[१४०]स्विस रोमान्टिक कलाकार हेनरी फुसेली (Henry Fuseli)ने, विलियम ब्लेक (William Blake)को एक मित्र, म्याकवेथ का जर्मनमा अनुवाद गरे है.[१४१]मनोविश्लेषक (psychoanalyst)सिग्मुंड फ्रयूदले आकर्षित गरे शेक्सपियरका मनोविज्ञानमा, विबाँकी रूप देखि ह्याम्लेट की, मानव प्रकृतिको आफ्नो सिद्धांतोंको लागि कि.[१४२] शेक्सपियरका दिन मा, अंग्रेजी व्याकरण तथा वर्तनी कम है, तथा मानकीकृत थिए भाषाको आफ्नो उपयोग आधुनिक अंग्रेजी आकारमा मदद मिली.[१४३]सैमुएल जोनसन (Samuel Johnson) कुनै अन्य लेखक देखि थप पटक उसलाई उद्धृत गरे आफ्नो एक शब्दकोश अंग्रेजी भाषा के (A Dictionary of the English Language) मा, आफ्नो प्रकारको पहिलो गंभीर काम मा.[१४४]भाव जस्तोको "विद बेटिद ब्रेथ" (मर्चंट अफ वेनिस ) तथा " ए फोर्गोन कोन्क्लुज़ोन" (ओथेलो )ले रोज़मर्राको अंग्रेजी भाषणमा अपना स्थान बने लिया.[१४५] == नाजुक प्रतिष्ठा == {| class="toccolours" style="float: right; margin-left: 1em; margin-right: 2em; font-size: 85%; background:#c6dbf7; color:black; width:30em; max-width: 25%;" cellspacing="5" |style="text align: "left;"| "वो मात्र एक उमेर का नही थिए, बल्कि हर समय का थिए." |- |style="text align: "राइट;"|बेन जोंसन (Ben Jonson)[१४६] |} शेक्सपियर आफ्नो जीवनकालमा कभी प्रतिष्ठित नहीं थिए, तर उनले आफ्नो हिस्साको प्रशंसा प्राप्त कर ली.[१४७]1598 मा, मौलवी तथा लेखक फ्रांसिस मेरेस (Francis Meres) अंग्रेजी लेखकहरूको एक समूह देखि उसलाई "एक सबैभन्दा धेर उत्कृष्ट", हास्य तथा त्रासदी दोनों मा,को रूपमा बाहिर निकाला.[१४८]तथा सेन्ट जॉन्स कॉलेज, कैम्ब्रिज (St John's College, Cambridge)मा पर्नास्सुस नाटकहरूको लेखकले उसे, चौसर (Chaucer), गोवेर (Gower) तथा स्पेंसर (Spenser) समकक्ष आँका .[१४९]फर्स्ट फोलियो (First Folio) मा, बेन जोंसन (Ben Jonson)ले शेक्सपियरका "उमेरको आत्मा, वाहवाही, प्रसन्नता, हमारे मंच का आश्चर्य" कहा है, हालांकि उनले कहीं तथा टिप्पणीको थी कि "शेक्सपियर कला चाहते थिए".[१५०]
"ओफेलिया" ( Ophelia) (विस्तार). जोन एवेरेट मिल्लैस (John Everett Millais), 1851-52को द्वारा. टेट ब्रिटेन (Tate Britain).
1660मा राजशाहीको बहाली (the Restoration) तथा सत्रहवाँ सदीको अन्त्यको बीच मा, शास्त्रीय विचार प्रचलनमा थिए। परिणामस्वरूप, त्यस समयको धेरतर आलोचकहरूले शेक्सपियरका जोन फ़्लेचर (John Fletcher) तथा बेन जोंसन (Ben Jonson)को नीचे का दर्जा दिए.[१५१]उदाहरणको लागि थोमस रेमर (Thomas Rymer) ने, त्रासदको साथ हास्य मिलानेको लागि शेक्सपियरका निंदा की.फेरि भी, कवि तथा आलोचक जोन ड्रायडेन (John Dryden)ले शेक्सपियरका उच्च दर्जा दिए, जोंसनको कथनानुसार, "म त्यसकी प्रशंसा करता हूँ, तर म शेक्सपियर देखि प्रेम करता हूँ".[१५२]कयौं दशकोंको लागि, रेमरको दृष्टि का बोलबाला रहा, तर अठारहवें शताब्दीको क्रममा, आलोचकहरूले शेक्सपियरमा आफ्नो शर्तोंमा प्रतिक्रिया व्यक्त करनी शुरूको तथा उनी उसलाई प्राकृतिक प्रतिभा का मालिक कहा.त्यसको विद्वानी संस्करणोंको एक श्रृंखला, खासकर सैमुएल जोनसन (Samuel Johnson)को 1765मा एडमोंड मेलोन (Edmond Malone)को 1790 मा,ले उनको बढ़ती प्रतिष्ठामा योगदान दिए.[१५३]1800 सम्म, त्यो मजबूती देखि राष्ट्रीय कविको रूपमा निहित भयो थिए.[१५४]अठारहवें तथा उन्नाइसौं सदी मा, उनको प्रतिष्ठा विदेशहरूमा पनि फैल गई.जो मानिस त्यससे आगे निकल गए उन लेखकहरूमा थिएवोल्तैरे (Voltaire), गेटे, स्टेंडहल (Stendhal) तथा विक्टर ह्यूगो.[१५५] रूमानी युग (Romantic era)को क्रममा, शेक्सपियरका कवि तथा साहित्यिक दार्शनिक शमूएल टेलर कोलेरिद्गे द्वाराको सराहनाको गई थी ; तथा आलोचक अगस्त विल्हेम स्च्लेगेल (August Wilhelm Schlegel)ले आफ्नो नाटकहरू का अनुवाद जर्मन स्वच्छंदतावाद (German Romanticism)को भावनामा गरे। [१५६]उन्नाइसौं सदी मा, शेक्सपियरका प्रतिभाको लागि महत्वपूर्ण प्रशंसाले अक्सर चाटुकारिता का घेराव गरे। [१५७]"देट किंग शेक्पीयर," 1840मा निवन्धकार थोमस कार्ल्य्ले (Thomas Carlyle)ले लेखे, "क्या त्यो चमकता छैन, ताज संप्रभुता मा, एक श्रेष्ठ, सौम्य, फेरि पनि प्रबल चिह्नको रूप मा; अविनाशी".[१५८] विक्टोरिंस ( Victorians)ले एक भव्य पैमानेमा भव्य दिखावेको रूपमा आफ्नो नाटकहरू का उत्पादन गरे। [१५९]नाटककार तथा आलोचक जॉर्ज बर्नार्ड शॉले शेक्सपियरका पूजाको मत का बर्डोलाट्री (bardolatry)को रूपमा मज़ाक उडाया". उनले दावा गरे कि इब्सेन के नयाँ प्रकृतिवाद (naturalism)को नाटकहरूले शेक्सपियरका अप्रचलित गरे थिए.[१६०] बीशौं शताब्दीको शुरुआतको क्रममा कलामा आधुनिकतावादी क्रांति, शेक्सपियरका निकालने देखि टाढा, एवंट गर्डे (avant garde)मा त्यसको कार्यको उत्सुकता देखि श्रेणित गरे। दी अभिव्यंजनावादी (Expressionists)ले जर्मनीमा तथा दी फुतुरिस्ट्स (Futurists)ले मास्कोमा त्यसको नाटकहरू का निर्माण गरे। मार्क्सवादी नाटककार तथा निर्देशक बेर्टोल्ट ब्रेच्ट (Bertolt Brecht)ले एक महाकाव्य रंगमंच (epic theatre) शेक्सपियर देखि प्रभावित भएर तैयार गरे। कवि तथा आलोचक टी. एस एलियट (T. S. Eliot)ले शॉको खिलाफ बहसको कि वास्तवमा शेक्सपियरका "प्राचीनतावाद" उसलाई सही मायनेमा आधुनिक बनेया.[१६१] एलियट, जीको साथ विल्सन नाइट (G. Wilson Knight) तथा दी स्कूल अफ न्यू क्रितिसिस्म (New Criticism),ले शेक्सपियरका कल्पनाको पढ़नेको एक करीबी दिशामा एक आंदोलन का नेतृत्व गरे। 1950को दशकमा नयाँ महत्वपूर्ण दृष्टिकोणोंको एक लहरले आधुनिकताको ठाउँ ली तथा "आधुनिकता कोपछाडी" ("post-modern")शेक्सपियरका अध्ययनको लागि रास्ता बनेया.[१६२]अस्सीको दशक लेऽ शेक्सपियर का अध्ययन यस किसिमको आन्दोलनहरू जस्तो संरचनावाद (structuralism), नारीवाद, अफ्रीकी अमरीकी अध्ययन (African American studies), तथा समलैंगिक अध्ययन (queer studies)को लागि खुल चुका थिए.[१६३]

शेक्सपियरको बारेमा अडकल

ग्रन्थकारिता

 शेक्सपियरका मृत्युको लगभग १५० बर्ष पछाडी, शेक्सपियरका कार्यको ग्रन्थकारिताको बारेमा शंका उठन शुरू भए.[१६४]वैकल्पिक उम्मीदवारोंमा फ्रांसिस बेकन (Francis Bacon), क्रिस्टोफर मारलोवे (Christopher Marlowe), तथा एडवर्ड डी वेरे (Edward de Vere), दी अर्ल अफ अक्सफोर्ड का प्रस्ताव शामिल है.[१६५]यद्यपि सबै वैकल्पिक उम्मीदवारों लगभग सार्वभौमिक अकादमिक हलकोंमा खारिज हो चुके हैं, यस विषयमा लोकप्रिय रुचि, विबाँकी रूप देखि ऑक्सफ़ोर्डियन सिद्धांत (Oxfordian theory), 21 वीं सदीमा जारी राखे गरिएको छ।[१६६]

धर्म

केही विद्वानहरूको का दावा है कि शेक्सपियरका परिवारको सदस्य क्याथोलिक (Catholics) थिए, एक समयमा जब क्याथोलिक अभ्यास कानूनको खिलाफ थिए.[१६७]शेक्सपियरका माँ, मरियम आर्डेन (Mary Arden), निश्चित रूप देखि एक धार्मिक क्याथोलिक परिवार देखि आयी थी.सबैभन्दा सशक्त साक्ष्य एक विश्वास का क्याथोलिक बयान जोन शेक्सपियर (John Shakespeare) द्वारा हस्ताक्षर गरे हुनसक्छ, 1757मा हेनले स्ट्रीटमा आफ्नो पूर्व घरको छतमा पाया जाता है. दस्तावेज़ अब खो दिए है, तथापि, तथा विद्वानहरूको आफ्नो प्रामाणिकतामा भिन्न हुँदै छ।[१६८]1591 मा, अधिकारियोंले सूचना दी कि जोन "कर्जको लागि प्रक्रियाको डर से" चर्च छोड़ दिए है, एक आम क्याथोलिक बहाना.[१६९]1606 मा, विलियमको छोरी सुसन्नाको उनमा सूचीबद्ध गरे गयो जो मानिस स्ट्र्याटफोर्डमा ईस्टर भोज (communion)मा शामिल होनेमा विफल रहे थिए। [१६९]विद्वानहरूकोले शेक्सपियरका नाटकहरूमा उनका रोमन क्याथोलिक ईसाईको पक्ष तथा विपक्ष दोनोंको सबूत ढूंढ लागि थिए,मा सच कुनै पनि किसिम देखि साबित गर्नु नामुमकिन है.[१७०]

लिंग आधार

शेक्सपियरका लिंग का केही विवरणमा जानिन्छ. १८ वर्षको उमेरमा उनले, २६ सालकी ऐनी हथावय, जो गर्भवती थी, संग विवाह गरे । आफ्ना तीन बच्चाहरुमा पहली सुसंना को, छह महिना पछाडी २६ मे१५८३मा जन्म भयो थिए । जवकि, सदियों देखि पाठकोंले शेक्सपियरका सोंनेट्सलाई एक जवान मानिसको लागि त्यसको प्रेम का सबूतको रूपमा इंगित गरेका छन । केही मानिस उसी कथाको यौन प्रेमको सट्टा दोस्ती (friendship)को भावनाको रूपमा पढ़ब छ्न ।[१७१]उसी समयमा, छब्बीस तथाकथित "डार्क लेडी" ("Dark Lady") सोंनेट्स को, जो एक विवाहशुदा तथातको संबोधित हैं, विषमलैंगिक संबंधोंको साक्ष्यको रूपमा लिया जाता है.[१७२]

कार्यको सूची

नाटकहरूको वर्गीकरण

चित्र:Gilbert Shakespeares Plays.jpg
विलियम शेक्सपियरको नाटक. सर जोन गिल्बर्ट (Sir John Gilbert), 1849को द्वारा.
शेक्सपियरका 1623को फर्स्ट फोलियो (First Folio)मा 36 मुद्रित नाटक पनि शामिल हैं, उनका फोलियो वर्गीकरणको अनुसार नीचे सूचीबद्धको अनुसार छहास्य (comedies), इतिहास (histories) तथा त्रासदियां (tragedies).[१७३]शेक्सपियरले नाटकहरूको हर शब्दको आफ्नो लागि नही लेखे थिए, तथा कयौं सारे तो सहयोगको चिह्न दिखाते है जो त्यस समयको आम कुरा थी.[१७४]फर्स्ट फोलियोमा दुई नाटक शामिल नही हैंद टू नोबल किंसमेन (The Two Noble Kinsmen) तथा पेरिक्लेस, प्रिन्स अफ टायर (Pericles, Prince of Tyre), अब कैननको भागको रूप मे स्वीकार गरे जाते, विद्वानहरूकोको साथ सहमति व्यक्तको है कि शेक्सपियरले उनको रचनाको लागि एक प्रमुख योगदान दिए छ।[१७५]फर्स्ट फोलियोमा कुनै कविता शामिल नहीं थी. उन्नीसवी सदीको अन्त्य मा,एडवर्ड डोडेन (Edward Dowden)ने चार लेट हास्य कोरोमांस (romances),को रूपमा वर्गीकृत गरे तथा कयौं विद्वानहरूको द्वारा उनलाई ट्रेजिककॉमेडिज़ (tragicomedies), उनीद्वारा अक्सर उपयोग गरे जाने ,को नाम देखि पुकारा जाने लाग्यो[१७६]यो नाटक तथा संबद्ध टू नोबल किंसमेन एक अस्तेरिस्क (*) देखि नीचे चिह्नित छ।1896 मा, फ्रेडरिक एस बोअस (Frederick S. Boas)ले शब्द "प्रॉब्लम प्लेस (problem plays)" चार नाटकहरूको वर्णित गर्नेको लागि गरे है: अल'स वेल देट एंड्स वेल (All's Well That Ends Well), मेजर फर मेजर (Measure for Measure), त्रोइलुस एंड क्रेस्सिदा (Troilus and Cressida) तथा ह्याम्लेट (Hamlet).[१७७]उनले लेखे कि "कुनै एक विषय तथा ध्येय / मिजाज देखि प्रेरित नाटकहरूको पूर्ण रूप देखि हास्य या दुखान्त रचना नहीं कहा जा सकता.""हम इसलिए देखि एक सुविधाजनक वाक्यांश उधार ले सकते छथिएटर आज क्लास तथा उनलाई एक साथ शेक्सपियरका समस्याको रूपमाको निभाता है."[१७८]शब्द, अत्यन्त भाषनीय तथा कभी कभी अन्य नाटकहरूको लागि पनि लागू, उपयोगमा बने भयो, यद्यपि ह्याम्लेट बिल्कुल एक त्रासदीको रूपमा वर्गीकृत है.[१७९]अर्को समस्या नाटकहरू (‡) एक डबल चाकूको साथ नीचे चिह्नित छ। नाटक जो केवल आंशिक रूप देखि शेक्सपियरका द्वारा लेखे गए छएक चाकू (†)को साथ नीचे चिह्नित छ।अन्य कार्य कभी कभी उसलाई भावित छखो गए नाटक या एपोक्रायफ़ाको नाम देखि सूचिबद्ध है.

कार्य

हास्य आल्स वेल देड एंड्स वेल (All's Well That Ends Well) एज यू लाइक ईट (As You Like It) दी कमेडी अफ एरर्स (The Comedy of Errors) लव्स लेबर्स लोस्ट (Love's Labour's Lost) * मेजर फर मेजर (Measure for Measure) द मर्चेन्ट अफ भेनिस (The Merchant of Venice) * दी मेर्री वइवेस अफ विंडसर (The Merry Wives of Windsor) * अ मिडसमर नाईटस ड्रिम (A Midsummer Night's Dream) * मच एडो अबाउट नोथिङ (Much Ado About Nothing) * पेरिक्लेस, प्रिन्स अफ टायर (Pericles, Prince of Tyre)* द टेमिंग अफ द श्रीऊ (The Taming of the Shrew) * दी टेम्पेस्ट (The Tempest)* * ट्वेल्थ नाईट, तथा व्हाट यू विल (Twelfth Night, or What You Will) * दी टू जेन्टलमेन अफ भेरोना (The Two Gentlemen of Verona) * दी टू नोबल किन्समेन (The Two Noble Kinsmen)* दी विंटर्स टेल (The Winter's Tale)* इतिहास * किंग जोन (King John) * रिचर्ड II (Richard II) * हेनरी IV, भाग 1 (Henry IV, part 1) * हेनरी IV, भाग 2 (Henry IV, part 2) * हेनरी V (Henry V) * हेनरी VI, भाग 1 (Henry VI, part 1)† * हेनरी VI, भाग 2 (Henry VI, part 2) * हेनरी VI, भाग 3 (Henry VI, part 3) * रिचर्ड III (Richard III) * हेनरी VIII (Henry VIII) ;त्रासदीहरू रोमियो तथा जूलियट (Romeo and Juliet) * कोरिओलानुस (Coriolanus) * टाइटस एंड्रोनिकस (Titus Andronicus) * टिमोन अफ एथेंस (Timon of Athens)† * जूलियस सीसर (Julius Caesar) * म्याकवेथ (Macbeth)† * ह्याम्लेट (Hamlet) * त्रोइलुस तथा क्रेसिडा (Troilus and Cressida)‡ * किङ लियर (King Lear) * ओथेलो (Othello) * एंटनी तथा क्लेओपात्रा (Antony and Cleopatra) * क्यम्बेलिने (Cymbeline)* ;कविता * शेक्सपियरका सोंनेट्स (Shakespeare's Sonnets) * वीनस तथा एडोनिस (Venus and Adonis) * दी रैप अफ लुक्रेस (The Rape of Lucrece) * दी पेशॉनेट पिलग्रिम (The Passionate Pilgrim) * दी फिनिक्स एंड दी टर्टल (The Phoenix and the Turtle) * ऐ लवर्स कंप्लेंट (A Lover's Complaint) ;खोए भए नाटक * लव्स लेबर्स वन (Love's Labour's Won) * कार्डेनिओ (Cardenio) ;अपोक्रिफा * आर्डेन अफ फेवार्शैम (Arden of Faversham) * दी बर्थ अफ मर्लिन (The Birth of Merlin) * लोक्रिने (Locrine) * दी लण्डन प्रोडिगल (The London Prodigal) * दी पुरितन (The Puritan) * दी सेकंड मैडेन'स ट्रेजेडी (The Second Maiden's Tragedy) * सर जोन ओल्डकास्टेल (Sir John Oldcastle) * थोमस लोर्ड क्रॉमवेल (Thomas Lord Cromwell) * ए यार्कशिरे ट्रेजेडी (A Yorkshire Tragedy) * एडवर्ड III (Edward III) * सर थोमस मोरे (Sir Thomas More)

साहित्यिक प्रशंसा

शेक्सपियरका कामले अंग्रेजी भाषा भाषी विश्वमा साहित्यमा अत्यन्त बड़ा प्रभाव पारेका छन डाला है.शेक्सपियरका दिन कोपछाडी देखि महत्वपूर्ण साहित्यिक आंकड़ों देखि स्तुतिको निम्नलिखित शब्दहरू जुनमा उनले आयोजित गरे गयो है कि उच्च संबंधको केही छोटे संकेत दे: * इनमा देखि कयौं तो समझ रहे थिए उसलाई तथा बेन जोंसनको बीच, जो कि एक स्पैनिश महान गल्लों तथा युद्ध का एक अंग्रेजी मनुष्य है,को किसिम यादोंमा बसे छ।मास्टर जोंसन, पूर्वको किसिम, टाढा सीखनेमा उच्च बनेया गयो थिए; ठोस तर उनका प्रदर्शनमा धीमी गति थी.शेक्सपियर, दी इंग्लिश मेन अफ वार, आफ्नो कार्यको अत्यन्त हल्के देखि लेते थिए, उनी आफ्नो आफ्नो नवीन विचारों तथा बुद्धिको द्वारा सबै सम्मलीफ़ोको एकदमै बखुबी देखि अंजाम देते थिए! ** थोमस फुलर (Thomas Fuller) (1608-1661), हिस्ट्री अफ दी वोर्थिएस * त्यो जो सबै आधुनिक का है, तथा शायद प्राचीन कवि है, तथा सबैभन्दा व्यापक तथा सबैभन्दा ठुली आत्मा थी. ** जोन ड्रायडेन (John Dryden) (1631-1700) नाटकीय कवितामा निवन्ध * अमूल्य शेक्सपियर प्रकृति का मुफ्त उपहार थिए; पुरै किसिम देखि चुपचाप दिए गयो - कुल मिलाकर चुपचाप प्राप्त है, जस्तो कि यो छोटी खातेमा एक चीज़.तथा फेरि भी, अत्यन्त वस्तुतः, यो एक अमूल्य चीज है. ** थोमस कार्ल्य्ले (Thomas Carlyle) (1795-1881) हीरोज, हीरो वरशिप एंड दी हेरोइक यी हिस्ट्री * हमारे असंख्य-दिमागी शेक्सपियर. ** शमूएल टेलर कोलेरिद्गे (1772-1834), जीवनी.चाप. xv * तथा ननै तर्कसंगत सदियां मिटा सकती है
शेक्सपियरका बुद्धिको राशि तथा कक्षा. ** राल्फ वाल्डो एमरसन (Ralph Waldo Emerson) (1803-1882), मे-दिवस तथा अन्य भाग * वहाँ शेक्सपियर, जसको माथेमा सजा भयो
द क्राउन अफ द वर्ल्ड; ओह, हर समयको लागि विस्मयकारी
आखें आँसूहरू तथा हंसीको साथ! ** एलिजाबेथ बर्रेट्ट ब्राउनिंग (Elizabeth Barrett Browning) (1806-1861), कवियोंको दृष्टिकोण * यसै कुंजीको साथ
शेक्सपियर एक पटक तथा आफ्नो दिलको खोला!
क्या शेक्सपियर?यदि ऐसा है, तो त्यो शेक्सपियर देखि कम होला! ** रोबर्ट ब्राउनिंग (Robert Browning) (1812-1899), '‘घर (तथा शेक्सपियरका द्वारा, तथा थप प्रसिद्ध शब्दहरूको लागि देखे विकिकोट (Wikiquote)[१])

नोट्स

तिथियाँ उपयोगको गई है जो जूलियन क्यालेण्डर, इंग्ल्याण्डमा शेक्सपियरका जीवन भर प्रयोग भएको थियो । सन 1582 इस्वी सन्‌मा क्याथोलिक देशहरूले अपनाएको ग्रेगोरियन क्यालेण्डर अनुसार शेक्सपियरको मृत्यु 3 मे (May 3)[१८०]मा भएको थियो. * बी0 . सही आँकडा अज्ञात छन्। तथा थप जानकारीको लागि शेक्सपियरका कोल्याबोरेसन (Shakespeare's collaborations)तथा शेक्सपियर अपोक्रिफा (Shakespeare Apocrypha)हेर्नुहोस्। * सी0. हेरॉल्ड ब्रुक्स द्वारा लिखित एक निवन्ध यस कुराको तिर इशारा गर्दछ कि शेक्सपियर की रचना रिचर्ड तृतीय[१८१], मार्लो द्वारा लिखित एडवर्ड द्वितीय देखि प्रभावित है.अन्य विद्वान यस कुराको यस कुरा देखि नकार्छन् समकक्ष एकै ठाउँमा छ।[१८२] * डी0 कयौं विद्वानहरूको का मान्यता छ कि प्रईजलेस जॉर्ज विल्किंस (George Wilkins)को साथ मिलेर लेखिएको थियो।[१८३] * ई0 द टू नोबल किंसमेन जोन फ्लेचर (John Fletcher)को साथ मिलेर लेखिएको थिए. [१८४] * फ. हेनरी VI, भाग एकको प्रायः कयौं लेखकहरूको सामूहिक प्रयास मानिन्छ, तर केही विद्वानहरूको, जस्तो माइकल हट्टावे को मत छ कि यो नाटक संपूर्ण रूप देखि शेक्सपियर द्वारा लिखित हो।[१८५] * जी0 हेनरी VIIIजोन फ्लेचर (John Fletcher)को साथ मिलेर लेखिएको थिए.[१८६] * एच0 . ब्रायन विकर्स बताउँछन् छको टाइटूस एंड्रोनिकस जॉर्ज पीले (George Peele)को साथ मिलेर लेखिएको थिए, हांलाकि जोनाथन बाते जो अर्दें शेक्सपियर (Arden Shakespeare)को सबैभन्दा नवीनतम सम्पादक हैं, का मान्यता छको त्यो पुरै किसिम देखि शेक्सपियर का कार्य थिए.[१८७] * आई. ब्रायन विकर्स तथा अरू का विश्वास है कि टीमों एथेंस का थोमस मिड्डेलेटोन (Thomas Middleton)को साथ लेखिएको है, यद्यपि केही टिप्पणीकारों असहमत छ।[१८८] * जे म्याकवेथ का मूल पाठ जो बचा भयो साधारण रूप देखि पछाडीको हातहरू बदला गरिएको छ।सबैभन्दा उल्लेखनीय थोमस मिड्डेलेटोनको नाटकहरू दी वीत्च (The Witch) (1615) देखि दुई गीत शामिल है .[१८९] * के. दी पेशोनेट पिलग्रिम, जो शेक्सपियरको नामको अन्तरगत उनको अनुमति बिना प्रकाशित भएको थियो। 1599 मा, त्यसको शुरूआती दुई सोंनेट्स छत्यसमे, तीन लव्स लेबर्स लोस्ट देखि निकाले हैं, कयौं कविता तथा कवियोंको नाम देखि जानी जाती हैं, तथा एघार कविता हरू प्रमाणित छैन.[१९०] * एल कार्डेनिओको जाहिरा रूपमा जोन फ्लेचरको साथ लेखिएको थिए.[१९१]

सन्दर्भ

== अग्रगामी पठन/ अध्ययन == 
* ग्रीनब्लाट्ट, स्टीफन (Greenblatt, Stephen) ( 2005 ).विल यी द वर्ड :शेक्सपियर, शेक्सपियर कसरी बने.लण्डन : पिमलिको .ISBN 0-7126-0098-1. * होनान, पार्क (1998). शेक्सपियर: एक जीवन.अक्सफोर्ड , न्यूयॉर्क : अक्सफोर्ड विश्वविद्यालय प्रेस .ISBN 0-19-811792-2. * वेल्स , स्टैनले (Wells, Stanley), एट अल ( 2005 ).द अक्सफोर्ड शेक्सपियर: संपूर्ण कृतिहरू / द कम्प्लीट वर्क्स , दूसरा संस्करण अक्सफोर्ड : अक्सफोर्ड विश्वविद्यालय प्रेस .ISBN 0-19-926717-0. * वेंडलर, हेलन (Vendler, Helen) (1997). शेक्सपियरका सोंनेट्सको कलात्मकता हार्वर्ड विश्वविद्यालय प्रेस ISBN 0-674-63712-7
  1. बेर्तोलिनी, जोन एंथोनी (1993). शॉ तथा अन्य नाटककार.पेनसिल्वेनिया : राज्य पेन्सिलवेनिया विश्वविद्यालय प्रेस , 119 .आईएसबीएन 027100908X.
  2. स्कोएंबम (1987), विलियम शेक्सपियर : एक संक्षिप्त जीवनवृत्त , संशोधित संस्करण , अक्सफोर्ड : अक्सफोर्ड विश्वविद्यालय प्रेस , 14-22.आईएसबीएन 0195051610.
  3. स्चोएंबौम, कम्प्याक्ट, 24-6.
  4. स्चोएंबौम, कम्प्याक्ट, 24, 296.
    • होनान, 15-16.
  5. स्चोएंबौम, कम्प्याक्ट, 23-24.
  6. स्चोएंबौम, कम्प्याक्ट, 62-63.
    आकरौयद , पीटर (Ackroyd, Peter)(2006) . शेक्सपियर : जीवनवृत्त लण्डन : विंटेज , 53आईएसबीएन 0749386558.
    वेल्स , स्टैनले (Wells, Stanley), ऐट अल ( 2005 ) . द अक्सफोर्ड शेक्सपियर: संपूर्ण कृतिहरू , द्वितीय संस्करण .अक्सफोर्ड: अक्सफोर्ड विश्वविद्यालय प्रेस, एक्स0 वी0 - एक्स0 वी0 आई0 आईएसबीएन 0199267170.
  7. बाल्डविन, 164-84.
    • क्रेस्स्य, डेविड (1975). ट्यूडर तथा स्टुअर्ट इंग्ल्याण्ड मा शिक्षा.न्यूयॉर्क: सेन्ट मार्टिन प्रेस, 28, 29.ओसीएलसी (OCLC)2148260.
  8. बाल्डविन, 164-66.
    • क्रेस्स्य, 80-82.
    • ऑक्रोय्द, 545.
    • वेल्स, अक्सफोर्ड शेक्सपियर, Xvi.
  9. स्कोएंबम,कम्पैक्ट, 77–78.
  10. वुड माइकल (Wood, Michael) ( 2003 ) . शेक्सपियर.न्यूयॉर्क: मूल पुस्तकें, 84.आईएसबीएन 0465092640.
    स्कोएंबम,कम्पैक्ट, 78–79.
  11. स्कोएंबम,कम्पैक्ट, 93
  12. स्कोएंबम,कम्पैक्ट, 94
  13. स्कोएंबम,कम्पैक्ट, 224
  14. स्चोएंबौम, कम्प्याक्ट, 95.
  15. स्चोएंबौम, कम्प्याक्ट, 97-108.
    [[निकोलस रो ( नाटककार )|]] ( Rowe, Nicholas)रो निकोलस (1709). मिस्टर / श्रीमान विलियम शेक्सपियरको जीवन तथा चरित्र सँग जोडिएको केही विवरण टेरी ए द्वारा पुनर्त्पादित ग्रे ( 1997)मा :श्रीमान विलियम शेक्सपियर तथा इंटरनेट. 30 जुलाई (30 July)2007को पुनः प्राप्त.
  16. स्चोएंबौम, कम्प्याक्ट, 144-45.
  17. स्चोएंबौम, कम्प्याक्ट, 110-11.
  18. होंनिग्मन, ई0. ए.जे .(1999). शेक्सपियर : हराएको वर्ष/ गुमनामीको वर्ष / अन्धकार वर्ष . संशोधित संस्करणम्यानचेस्टर : म्यानचेस्टर विश्वविद्यालय प्रेस , 1 .आईएसबीएन 0719054257.
    • वेल्स, अक्सफोर्ड शेक्सपियर, Xvii.
  19. स्चोएंबौम, कम्प्याक्ट, 95-117.
    वुड, 97–109.
  20. चेम्बर्स , ई0 के0. (Chambers, E.K.)(1930). विलियम शेक्सपियर :तथ्य तथा समस्याहरूको एक अध्ययन.खण्ड / जिल्द 1.अक्सफोर्ड: क्लारेंदों प्रेस, 287, 292.ओसीएलसी (OCLC)353406.
  21. ग्रीन्ब्लात्त, 213
  22. ग्रीन्ब्लात्त, 213.
    • स्कोएंबम, 153.
  23. एक्रोयद, 176.
  24. स्चोएंबौम, कम्प्याक्ट, 151-52.
  25. वेल्स , अक्सफोर्ड, 666 है .
  26. वेल्स, स्टेनली (2006). शेक्सपियर तथा कं न्यूयॉर्क :पंथेहरू , 28 .आईएसबीएन 0375424946.
    • स्चोएंबौम, कम्प्याक्ट, 144-46.
    • चेम्बर्स , विलियम शेक्सपियर, संस्करण . 1 , पी.59
  27. स्चोएंबौम, कम्प्याक्ट, 184.
  28. चेम्बर्स , ई0 के0. (Chambers, E.K.)(1923). एलिजाबेथ कालीन रंगमंच .संस्करण.2.अक्सफोर्ड: क्लारेंदों प्रेस, 208-209.ओसीएलसी (OCLC) 336379.
  29. चेम्बर्स , विलियम शेक्सपियर, संस्करण . 2 , पी.67-71.
  30. बेंटले , जी0.ई (1961). शेक्सपियर : एक जीवनी पुस्तिका.न्यू हेवेन: येल यूनिवर्सिटी प्रेस, 36.ओसीएलसी (OCLC)356416.
  31. स्चोएंबौम, कम्प्याक्ट, 188.
    • कस्तान, डेविड स्कॉट (1999). शेक्सपियरका पछाडीको सिद्धांत.लण्डन, न्यूयोर्क: रौत्लेद्गे, 37.आईएसबीएन 041590112X.
  32. एडम्स, यूसुफ कुंच्य (Adams, Joseph Quincy) (1923). विलियम शेक्सपियरको जीवन.बोस्टन : होटन/ फ्रांसीसी प्रोटेस्टेंट मिफ्लिन . 275. ओसीएलसी (OCLC)1935264.
  33. वेल्स, शेक्सपियर एंड कं, 28.
  34. स्चोएंबौम, कम्प्याक्ट, 200.
  35. स्चोएंबौम, कम्प्याक्ट, 200-201.
  36. रो, एन0. विवरण .
  37. अक्रोयद , 357.
    वेल्स , अक्सफोर्ड शेक्सपियर, xxii .
  38. स्चोएंबौम, कम्प्याक्ट, 202-3.
  39. होनान , पार्क ( 1998 ) . शेक्सपियर : एक जीवन.अक्सफोर्ड , न्यूयॉर्क : अक्सफोर्ड विश्वविद्यालय प्रेस , 121.आईएसबीएन 0198117922.
  40. शापिरो, 122.
  41. होनान, 325 ; ग्रीन्ब्लात्त, 405
  42. स्कोएंबौम, कम्प्याक्ट, 279.
  43. होनान, 375-78.
  44. स्कोएंबौम, कम्प्याक्ट, 276.
  45. ४५.० ४५.१ अक्रोयद, 476.
  46. होनान, 382-83.
  47. होनान, 326.
    • अक्रोयद, 462-464.
  48. स्कोएंबौम, कम्प्याक्ट, 272-274.
  49. होनान, 387.
  50. स्कोएंबौम, कम्प्याक्ट, 25, 296.
  51. स्कोएंबौम, कम्प्याक्ट, 287.
  52. स्कोएंबौम, कम्प्याक्ट, 292, 294.
  53. स्कोएंबौम, कम्प्याक्ट, 304.
  54. होनान, 395-96.
  55. कक्षों, विलियम शेक्सपियर, भोल्यूम 2: 8, 11, 104.
    स्कोएंबौम, कम्प्याक्ट, 296.
  56. चैम्बर्स, विलियम शेक्सपियर, वोल 2: 7, 9, 13.
    • स्कोएंबौम, कम्प्याक्ट, 289, 318-19.
  57. अक्रोयद ,483.
    फ्र्ये, रॉलेंड मुश्त (Frye, Roland Mushat) (2005). नाटककारको कला.लण्डन, न्यूयोर्क: रौत्लेद्गे, 16.आईएसबीएन 0415352894.
    • ग्रीनब्लाट्ट, 145-6.
  58. स्कोएंबौम, 301-3.
  59. स्कोएंबौम, कम्पैक्ट, 306–07.
    वेल्स , अक्सफोर्ड शेक्सपियर, xviii .
  60. स्कोएंबौम, कम्प्याक्ट, 308-10.
  61. डोदेन , एडवर्ड (Dowden, Edward) (1881) . शेक्सपियर.न्यूयॉर्क: एप्पलेटोन एंड कं, 48-9.ओसीएलसी0 (OCLC)8164385.
  62. फ्रे, 9.
    • होनान, 166.
  63. स्कोएंबौम, कम्प्याक्ट, 159-61.
    फ्रे, 9.
  64. डट्टोन, रिचर्ड ; तथा जीन हावर्ड (2003) . शेक्सपियरका कृतिहरू का साथी: द हिस्टरीज़.अक्सफोर्ड : ब्ल्याकवेल , 147.आईएसबीएन 0631226338.
  65. रिब्नेर , इरविंग (2005) . शेक्सपियर कालीन अंग्रेजी ऐतिहासिक नाटक .लण्डन, न्यूयोर्क: राउटलेड्ज, 154-155.आईएसबीएन 0415353149.
  66. फ्रे, 105.
    रिब्नर, 67.
    चेनी /शेने , पैट्रिक जेरार्ड (2004) . दी कैम्ब्रिज कम्पेनियन टु क्रिस्टोफर मारलोवे.कैम्ब्रिज : कैम्ब्रिज विश्वविद्यालय प्रेस, 100. आईएसबीएन 0521527341.
  67. होनान, 136.
    • स्कोएंबौम, कम्प्याक्ट, 166.
  68. फ्रे, 91.
    • होनान 116-117.
    • वर्नर, सारा (2001). शेक्सपियर तथा नारीवादी प्रदर्शन.लण्डन, न्यूयोर्क: रौल्टेज, 96-100.आईएसबीएन 0415227291.
  69. फ्राईडम्यान, माइकल डी (2006) ." म एक नारीवादी निर्देशक होइन , तर............": हालको द टैमिंग अफ द श्रीऊको नारीवादी उत्पत्ति को, आलोचनाको अधिनियममा: शेक्सपियर तथा उनका समकालीनमा प्रदर्शन को मामला: जेम्स पी.को सम्मानमा निवन्ध लुसर्दी .पल नेल्सन तथा जून स्च्लुएटर (इड्स.).न्यू जर्सी: फैर्लेइघ डिकिंसन यूनिवर्सिटी प्रेस, 159.आईएसबीएन 0838640591.
  70. अक्रायद, 235.
  71. वुड, 161-162.
  72. वुड, 205-206.
    • होनान 258.
  73. ऑक्रोयद, 359.
  74. शापिरो, 150.
    • गिबन्स, ब्रायन (1993). शेक्सपियर तथा विविधता/ बहुलता. कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 1.आईएसबीएन 0521444063.
    • ऑक्रोयद, 356.
  75. वुड, 161.
    • होनान, 206.
  76. ऑक्रोयद, 353, 358.
    • शापिरो, 151-153.
  77. शापिरो, 151.
  78. ब्राडली, ए सी (Bradley, A. C) (1991 संस्करण). शेक्सपीयरेअन त्रासदी: ह्याम्लेट, ओथेलो, किङ लियर तथा म्याकवेथमा व्याख्यान.लण्डन: पेंगुइन, 85.आईएसबीएन 0140530193.
    • मुइर, केनेथ (2005). शेक्सपियर का त्रासद अनुक्रम.लण्डन, न्यूयोर्क: रौउत्लेगेज, 12-16.आईएसबीएन 0415353254.
  79. ब्राडली, 94.
  80. ब्राडली, 86.
  81. ब्राडली, 40, 48.
  82. ब्राडली, 42, 169, 195.
    • ग्रीनब्लाट्ट, 304.
  83. ब्राडली, 226.
    • ऑक्रोयद, 423.
    केर्मोडे, फ्र्याङ्क (Kermode, Frank) (2004). दी ऐज़ अफ शेक्सपियर.लण्डन: वेइदेंफेल्ड & निकोलसन, 141-2.आईएसबीएन 029784881क्स.
  84. म्याकडोनाल्ड , रस (2006). शेक्सपियरका लेट स्टाइल.कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 43-46.आईएसबीएन 0521820685.
  85. ब्राडली, 306.
  86. ऑक्रोयद, 444.
    • म्याकडोनाल्ड , 69-70.
    एलियट, टी एस (Eliot, T S) (1934). एलिज़ाबेथन निवन्ध.लण्डन: फैबर & फैबर, 59.ओसीएलसी (OCLC)9738219.
  87. डोव्देन, 57.
  88. डोव्देन, 60.
    • फ्र्ये, 123.
    • म्याकडोनाल्ड , 15.
  89. वेल्स, ऑक्सफ़ोर्ड, 1247, 1279.आईएसबीएन 0199267170.
  90. वेल्स, अक्सफोर्ड शेक्सपियर, Xx.
  91. वेल्स, अक्सफोर्ड शेक्सपियर, XXI.
  92. शापिरो, 16.
  93. फोअकेस, आर ए (Foakes, R. A) (1990)."प्लेहाउसेस तथा प्लयेर्स".दी केम्ब्रिज कमपेनियन टू इंग्लिश रेनैस्संसे ड्रामा.ए.ब्रौन्मुलर तथा माइकल हत्तावय (इड्स.).कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 6.आईएसबीएन 0521386624.
    • शापिरो, 125-31.
  94. फोअकेस, 6.
    • नागलेर, एएम (1958). शेक्सपियरका स्टेज.न्यू हेवन, सीटी: येल यूनिवर्सिटी प्रेस, 7. आईएसबीएन 0300026897.
    • शापिरो, 131-2.
  95. वेल्स, अक्सफोर्ड शेक्सपियर, xxii .
  96. फोअकेस, 33.
  97. ऑक्रोयद, 454.
    • हॉलैंड, पीटर (एड.)(2000). क्य्म्बेलिने.लण्डन: पेंगुइन, परिचय, xli.आईएसबीएन 0140714723.
  98. रिन्ग्लेर, विलियम जूनियर (1997). "शेक्सपियर तथा उनका अभिनेता: केही टिप्पणी राजा लेअरमा ".लेअरमा अध्ययन गर्ने देखि स्टेज सम्म: आलोचनामा निवन्ध.जेम्स ओग्दें तथा आर्थर हावली स्कॉउतें (इड्स.). न्यू जर्सी: फैर्लेइघ डिकिनसन यूनिवर्सिटी प्रेस, 127.आईएसबीएन 083863690X.
  99. स्कोएंबौम, कम्प्याक्ट, 210.
    • चैम्बर्स, विलियम शेक्सपियर, संस्करण. 1, पी.341.
  100. शापिरो, 247-9.
  101. १०१.० १०१.१ वेल्स, अक्सफोर्ड शेक्सपियर, 1247.
  102. वेल्स, अक्सफोर्ड शेक्सपियर, Xxxvii.
  103. वेल्स, अक्सफोर्ड शेक्सपियर, Xxxiv.
  104. पोल्लार्ड, XI.
  105. वेल्स, अक्सफोर्ड शेक्सपियर, Xxxiv.
    पोल्लार्ड, अल्फ्रेड डब्ल्यू ( Pollard, Alfred W) (1909). शेक्सपियर कुँर्तोस तथा फोलिओस.लण्डन: मेथुएँ, XI.ओसीएलसी (OCLC)46308204.
    • मगुइरे, लॉरी ई (1996). शेक्सपियरका संदिग्ध ग्रंथ: दी "बैड" कुँर्तोस तथा उनका संदर्भ.कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 28.आईएसबीएन 0521473640.
  106. बोवेर्स, फ्रेद्सों (1955). शेक्सपियर तथा अलिज़बेथन नाटककारको संपादनमाफिलाडेल्फिया: पेनसिल्वेनिया प्रेस का विश्वविद्यालय , 8-10.
    • वेल्स, अक्सफोर्ड शेक्सपियर, Xxxiv-xxxv.
  107. वेल्स, अक्सफोर्ड शेक्सपियर, 909, 1153.
  108. रोवे, जोन, ब्रायन गिबन्स; तथा एआर ब्रौन्मुलर (इड्स.)(2006). कविता: वीनस तथा अदोनिस, दी रैप अफ लुक्रेस, दी फोएनिक्स तथा दी टर्टल, दी पेशोनेट पिलग्रिम, ए लवर्स कंप्लेंट, विलियम शेक्सपियरका द्वारा.कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 2 संशोधित एड .; परिचय, 21.आईएसबीएन 0521855519.
  109. फ्र्ये, 288.
  110. रोवे जे, कविता, 3, 21.
  111. रोवे जे, कविता, 1.
    • ज्याक्सन , माकडी पी (2004)."ए लवर'स कंप्लेंट रीविसिटेड." शेक्सपियरका अध्ययन मा.सुसान ज़िम्मेर्मन्न (ऐड.).क्रेन्बुरी, एनजे.: एसोसिएटेड यूनिवर्सिटी प्रेस, 267-294.आईएसबीएन 0838641202.
    होनान, 289.
  112. रोवे जे, कविता, 1.
    होनान, 289.
    • स्कोएंबौम, कम्प्याक्ट, 327.
  113. वुड, 178.
    • स्कोएंबौम, कम्प्याक्ट, 180.
  114. होनान, 180.
  115. स्कोएंबौम, कम्प्याक्ट, 268.
  116. होनान, 180.
    • स्कोएंबौम, कम्प्याक्ट, 180.
  117. स्कोएंबौम, कम्प्याक्ट, 268-269.
  118. वुड, 177
  119. क्लेमा, वोल्फगैंग (2005). शेक्सपियरका नाटकीय कला: एकत्र निवन्ध, 150.लण्डन, न्यूयोर्क: रौत्लेद्गे.आईएसबीएन 0415352789.
  120. फ्र्ये, 105, 177.
    क्लेमा, वोल्फगैंग (2005). शेक्सपियरका कल्पना.लण्डन, न्यूयोर्क: रौल्टेएज, 29.आइएसबीएन 0415352800.
  121. ब्रुक, निकोलस, "लैंगुएज एंड स्पीकर यी मेकबेथ", 69, तथा ब्रेडब्रूक्स, एम सी (Bradbrook, M.C.), "शेक्सपियरका मारलोवेको अभिज्ञान ", 195: दोनों शेक्सपियरका शैलियाँ: केनेथ मुइरको आदरमा निवन्ध मा.एडवर्ड्स, फिलिप, इंगा-स्तिना एव्बंक, तथा जीकेशिकारी (इड्स.) (2004 संस्करण).कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस.आईएसबीएन 0521616948.
  122. क्लेमा, शेक्सपियरका कल्पना, 63.
  123. फ्र्ये, 185.
  124. ह्याम्लेट, एक्ट 5, सीन 2, 4-8.राइट, जॉर्ज टी (2004)."दी प्ले अफ फ्रेस एंड लाइन" शेक्सपियर: अन अन्थोलोग्य अफ क्रितिसिस्म एंड थिएओरी, 1945–2000 मा.रस मकडोनाल्ड (एड.).अक्सफोर्ड: ब्ल्याकवेल, 868.आईएसबीएन 0631234888.
  125. ब्राडली, 91.
  126. १२७.० १२७.१ मकडोनाल्ड, 42-6.
  127. मकडोनाल्ड, 36, 39, 75.
  128. गिबन्स, 4.
  129. गिबन्स, 1-4.
  130. गिबन्स, 1-7, 15.
  131. मकडोनाल्ड, 13.
    • मेआघेर, जोन सी.(2003). शेक्सपियरका नाटक लेख्नेको कला का पीछा करते भए: उनका नाटक बनेनेमा केही संदर्भ, संसाधन तथा रणनीतियाँ.न्यू जर्सी: फेयरलेइघ डिकिंसन यूनिवर्सिटी प्रेस, 358.आईएसबीएन 0838639933.
  132. चैम्बर्स, इ. क (1944). शेक्सपियर का संग्रह.अक्सफोर्ड: अक्सफोर्ड यूनिवर्सिटी प्रेस, 35.ओ सी एल सी (OCLC)2364570.
  133. लेवेंसों , जिल एल (2000) (एड.) .परिचय. रोमियो तथा जूलियट.विलियम शेक्सपियर.अक्सफोर्ड: अक्सफोर्ड यूनिवर्सिटी प्रेस, 49-50.आई एस बी एन 0192814966.
  134. क्लेमेन, वोल्फगैंग (1987). शेक्सपियरका आत्म भाषण.लण्डन: रौट्लेएज, 179.आई एस बी एन 0415352770.
  135. मिल्ल्गेत , माइकल, तथा विल्सन, कीथ (2006). थोमस हार्डीले फेरि देखि प्रशंसा की: माइकल मिलगेटको सम्मानमा निवन्ध टोरंटो: टोरंटो विश्वविद्यालय प्रेस, 38.आई एस बी एन 0802039553.
  136. ब्रयंट, जोन (1998)."मोबी डिक क्रांतिको रूप मा".दी कैम्ब्रिज कम्पेनियन टु हेरमन मेलविल्ले मा.रोबर्ट स्टीवन लेविने (एड.).कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 82.आई एस बी एन 052155571X .
  137. ग्रोस, जोन (2003)."शेक्सपियर का प्रभाव".शेक्सपियर: एक अक्सफोर्ड गाइड मा.वेल्स, स्टेनली तथा ओर्लिन, लेना कोवेन (इड्स.).अक्सफोर्ड: अक्सफोर्ड यूनिवर्सिटी प्रेस, 641-2.आईएसबीएन 0199245223.
  138. पोर्टर, रोय, एंड मिकुलास टेइच (1988). राष्ट्रीय संदर्भमा स्वच्छंदतावाद.कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 48.आईएसबीएन 0521339138.
    • लम्बौरने, लायनेल (1999). विक्टोरियन चित्र.लण्डन: फीडों, 193-8.आईएसबीएन 0714837768.
  139. परैस्ज़, जूलिया (2006)."एक रोमान्टिक संस्करणको प्रकृति".शेक्सपियर सर्वेक्षण 59 मा.पीटर हॉलैंड (एड.).कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 130.आईएसबीएन 0521868386.
  140. निकोलस रोयल (2000)."घोषणा होनी है"दी लिमिट्स अफ डेथ मा: दर्शनशास्त्र तथा मनोविश्लेषणको बीच मा.जोंने मोर्रा, मार्क रोब्सन, मर्कुँर्द स्मिथ (इड्स.).म्यानचेस्टर: म्यानचेस्टर यूनिवर्सिटी प्रेस.आईएसबीएन 0719057515.
  141. क्रिस्टल, डेविड (Crystal, David) (2001). केम्ब्रिज का अंग्रेजी भाषा का विश्वकोश.कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 55-65, 74.आईएसबीएन 0521401798.
  142. वेन, जोन ( Wain, John) (1975). सामुएल जॉन्सन.न्यूयॉर्क: वाइकिंग, 194.आईएसबीएन 0670616710.
  143. लिंच, जैक (2002). सैमुएल जोनसनको शब्दकोश: 1755 का कार्यको चयन देखि अंग्रेजी भाषा निर्धारित है.डेलरे बीच, ऍफ़एल: लेवेंगेर प्रेस, 12.आईएसबीएन 184354296X.
    • क्रिस्टल, 63.
  144. बर्त्लेत्त, जोन मा, उद्धरित फेमिलियर कोटेशन्स, 10 वीं संस्करण, 1919.14 जून2007को पुनः प्राप्त.
  145. डोमिनिक, मार्क (1988). शेक्सपियर-मिडड्लेटन सहयोग.बेअवेर्तों, या.अलिओथ प्रेस, 9.आईएसबीएन 0945088019.
    • ग्रेडी, ह्यूग (2001)."शेक्सपियरका आलोचना 1600-1900".देग्रजिया मा, मार्गरेट, तथा वेल्स, स्टेनली (Wells, Stanley) (इड्स.), दी कैम्ब्रिज कम्पेनियन टु शेक्सपियर.कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 267.आईएसबीएन 0521650941.
  146. ग्रेडी, शेक्सपियरका आलोचना, 265.
    • ग्रीर, जर्मेन (1986). विलियम शेक्सपियर.अक्सफोर्ड: अक्सफोर्ड यूनिवर्सिटी प्रेस, 9.आईएसबीएन 0192875388.
  147. ग्रेडी, शेक्सपियरका आलोचना, 266
  148. ग्रेडी, शेक्सपियरका आलोचना, 266-7
  149. ग्रेडी, शेक्सपियरका आलोचना, 269.
  150. ड्रायडेन, जोन (Dryden, John) (1668)."नाटकीय कविता का एक निवन्ध".ग्रेडी देखि शेक्सपियर आलोचना, 269मा उद्धृत ; पूर्ण उद्धरणको लागि, देखें लेविन, हैरी (Levin, Harry) (1986)."1660 देखि 1904 सम्म शेक्सपियरका लागि गंभीर दृष्टिकोण".केम्ब्रिज कम्पेनियन टु शेक्सपियर स्टडीज मा.वेल्स, स्टेनली (एड.).कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 215.आईएसबीएन 0521318416.
  151. ग्रेडी, शेक्सपियरका आलोचना, 270-271.
    • लेविन, 217.
  152. डोब्सोन, मिचेल (1992). दी मेकिंग अफ दी नेशनल पोएट: शेक्सपियर, अनुकूलन तथा ग्रन्थकारिता, 1660-1769.अक्सफोर्ड: क्लारेंदों प्रेस.आईएसबीएन 0198183232.ग्रेडी देखि उद्धृतशेक्सपियरका आलोचना, 270.
  153. ग्रेडी ह देता है वोल्तैरेको दार्शनिक साहित्य (1733); गोएथेको विल्हेम मेस्टर्स एप्रेंटिसेशिप (1795); स्टेंडहलको दुई भाग पुस्तिका रसिने एट शेक्सपियर (1823-5); तथा विक्टर ह्यूगोको प्रेफसस टु क्रॉमवेल (1827) तथा विलियम शेक्सपियर (1864).ग्रेडी, शेक्सपियरका आलोचना, 272-274.
  154. लेविन, 223.
  155. साव्येर, रोबर्ट (2003). शेक्सपियरका विक्टोरियन अप्प्रोप्रिएशन.न्यू जर्सी: फैर्लेइघ डिकिंसन यूनिवर्सिटी प्रेस, 113.आईएसबीएन 0838639704.
  156. कार्लेले, थोमस (Carlyle, Thomas) (1840)."हीरोजमा, हीरो वरशिप एंड दी हेरोइक यी हिस्ट्री". स्मिथमा उद्धरित, एमा (2004). शेक्सपियरका त्रासदी.अक्सफोर्ड: ब्ल्याकवेल, 37.आईएसबीएन 0631220100.
  157. स्चोच, रिचर्ड (2002)."चित्रमय शेक्सपियर".केम्ब्रिज कम्पेनियन टु शेक्सपियर ऑन स्टेज मावेल्स, स्टेनली, तथा सारा स्तान्तों (एड्स.).कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 58-59.आईएसबीएन 052179711X.
  158. ग्रेडी, शेक्सपियरका आलोचना, 276.
  159. ग्रेडी, ह्यूग (2001)."बीशौं शताब्दीको शेक्सपियरमा आधुनिकता, आधुनिकवाद तथा आधुनिकवादको पश्चात".शेक्सपियर तथा आधुनिक थिएटर मा: आधुनिकता का प्रदर्शन.ब्रिस्टल, माइकल, तथा कैथलीन मैकलुस्कि (इड्स.).न्यूयॉर्क: रौट्लेएज, 22-6.आईएसबीएन 0415219841.
  160. ग्रेडी, आधुनिकता, आधुनिकवाद तथा आधुनिकवादको पश्चात, 24.
  161. ग्रेडी, आधुनिकता, आधुनिकवाद तथा आधुनिकवादको पश्चात, 29.
  162. म्कमिचैल, जॉर्ज, तथा एडगर एम.ग्लेन (1962). शेक्सपियर तथा उनका उनका प्रतिद्वंद्वी: एक केसबुकको ग्रन्थकारिताको विवादमा.न्यूयॉर्क: ओडिसी प्रेस.ओसीएलसी (OCLC)2113359.
  163. कैथमेन, डेविड (2003)."ग्रन्थकारिता का सवाल".शेक्सपियर: एक अक्सफोर्ड गाइड मा.वेल्स, स्टेनली (एड.).अक्सफोर्ड: अक्सफोर्ड यूनिवर्सिटी प्रेस, 620, 625-626.आईएसबीएन 0199245223.
    • प्रेम, हेरोल्ड (2002). ग्रन्थकारिताको भाव : एक परिचय.कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, 194-209.आईएसबीएन 0521789486.
    • स्कोएंबौम, जीवन, 430-40.
  164. वुड, 75-8.
    • ऑक्रोयद, 22-3.
  165. १६९.० १६९.१ वुड, 78.
    • ऑक्रोयद, 416.
    • स्कोएंबौम, कम्प्याक्ट, 41-2, 286. उद्दरण त्रुटी: Invalid <ref> tag; name "Cath" defined multiple times with different content
  166. विल्सन, रिचर्ड (2004). गुप्त शेक्सपियर: थिएटर, धर्म तथा प्रतिरोधमा अध्ययन.म्यानचेस्टर: म्यानचेस्टर विश्वविद्यालय प्रेस, 34.आईएसबीएन 0719070244.
    • शापिरो, 167.
  167. कसरी, चार्ल्स (फाल 1998).क्या शेक्सपियर समलैंगिक थिए? गाथा 20 तथा अध्यापनको राजनीति. कॉलेज साहित्य.2 अप्रिल2007 देखि पुनः प्राप्त.
    • पेग्यूईग्ने, जोसफ़ (1985). सच यस माय लव: शेक्सपियरका सोंनेट्स का एक अध्ययन.शिकागो: शिकागो विश्वविद्यालयको प्रेस.आईएसबीएन 0226655636.
    • शेक्सपियर, विलियम (1996). दी सोंनेट्स.जी ब्ल्याकमोर इवांस (एड.).कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस, टीका, 132. आईएसबीएन 0521222257.
  168. फोर्ट, जेए."यो कहानी शेक्सपियरका सोंनेट्सको अर्को श्रृंखलामा थी." अंग्रेजी अध्ययनको समीक्षा.(अक्टूबर 1927) 3,12, 406-414.
  169. बोयस, चार्ल्स (1996). शेक्सपियरका शब्दकोश.वारे, हेर्ट्स, ब्रिटेन: वोर्ड्सवोर्थ, 91, 193, 513.आईएसबीएन 1853263729.
  170. थोमसन, पीटर (2003)."नाटक लेख्ने क सम्मलेन".शेक्सपियर: एक अक्सफोर्ड गाइड मा.स्टेनली वेल्स तथा लेना कोवेन ओर्लिन (इड्स.).अक्सफोर्ड: अक्सफोर्ड यूनिवर्सिटी प्रेस, 49.आईएसबीएन 0199245223.
  171. कैथमेन, 629.
    • बोयस, 91.
  172. एडवर्ड्स, फिलिप (1958)."शेक्सपियरको रोमांस, 1900-1957." शेक्सपियर सर्वेक्षण 11: 1-10.
    • स्न्य्दर, सुसान, तथा कर्रें-अकुइनो, देबोराह, टी (इड्स.)(2007). सर्दियोंको कहानी.कैम्ब्रिज: कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी प्रेस.परिचय.आईएसबीएन 0521221587.
  173. स्चंजेर, अर्नेस्ट (1963). शेक्सपियरका समस्यात्मक नाटक.लण्डन: रौट्लेएज तथा केगन पल, 1-10. आईएसबीएन 041535305X.
  174. बोअस, ऍफ़एस ( Boas, F.S) (1896), शेक्सपियर तथा उनका पूर्ववर्ति, 345.स्चंजेर, 1को द्वारा उद्धरित.
  175. स्चंजेर, 1.
    ब्लूम, हेरोल्ड (Bloom, Harold) (1999). शेक्सपियर: दी इन्वेंशन अफ दी ह्यूमन.न्यूयॉर्क: रिवेर्हेअद पुस्तकें, 325-380.आईएसबीएन 157322751X.
    • बेरी, राल्फ (2005). शेक्सपियरमा बदलती शैलियाँ.लण्डन, न्यूयोर्क: रौट्लेएज, 37.आईएसबीएन 0415353165.
  176. उद्दरण त्रुटी: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Cal
  177. मॉरिस , ब्रायन रोबर्ट (1968) . क्रिस्टोफ़र मारलो.न्यूयॉर्क: हिल तथा वैंग, 65-94.आईएसबीएन 0809067803.
  178. टेलर , गैरी (1988) . विलियम शेक्सपियर : एक मौलिक / वाचनिक साथी .अक्सफोर्ड: अक्सफोर्ड यूनिवर्सिटी प्रेस, 116.आईएसबीएन 0198129149
  179. ब्लूम, 30.
    होएनिगेर , एफ़0 डी0 ( ई0 डी0)(1963). पेरिक्लेस .लण्डन : आर्डेन शेक्सपियर (Arden Shakespeare), थिएमसन .परिचयआईएसबीएन 0174435886l.
    ज्याक्सन , म्याकडोनाल्ड पी0 (2003) . शेक्सपियरलाई परिभाषित गर्नु : पेरिक्लेस एक प्रयोग विषयको रूपमा .अक्सफोर्ड : अक्सफोर्ड विश्वविद्यालय प्रेस, 83.आईएसबीएन 0199260508.
  180. पॉटर , लोयस ( ई0 डी0)(1997). द टू नोबल किंसमेन.विलियम शेक्सपियर .लण्डन : आर्डेन शेक्सपियर , थिएमसन .परिचय, 1-6.आईएसबीएन 1904271189.
  181. एडवर्ड बर्न्स ( ई0 डी0)(2000). राजा हेनरी VI, को प्रथम भाग .विलियम शेक्सपियर .लण्डन : आर्डेन शेक्सपियर , थिएमसन .परिचय, 73-84.आईएसबीएन 1903436435.
    • हट्वय ( ई0 डी0)(1990). राजा हेनरी VI का प्रथम भाग .विलियम शेक्सपियर .कैम्ब्रिज : कैम्ब्रिज विश्वविद्यालय प्रेस.परिचय, 43.आईएसबीएन 052129634एक्स .
  182. गॉर्डन मैक्मुलन ( ed. )(2000). राजा हेनरी VIII.विलियम शेक्सपियर .लण्डन : आर्डेन शेक्सपियर , थिएमसन .परिचय, 198.आईएसबीएन 1903436257.
  183. विक्केर्स, ब्रायन (2002). शेक्सपियर, सह-लेखक: पाँच सहयोगात्मक नाटकहरू का एक ऐतिहासिक अध्ययन.अक्सफोर्ड : अक्सफोर्ड विश्वविद्यालय प्रेस. 8.आईएसबीएन 0199256535.
    • डिलन, जनेट्टे (2007). शेक्सपियरका दुखान्त नाटकहरू का कैम्ब्रिज परिचय कैम्ब्रिज : कैम्ब्रिज विश्वविद्यालय प्रेस , 25 .आईएसबीएन 0521858178.
  184. विकर्स, 8.
    • डोमिनिक, 16.
    • फर्ले - हिल्स , डेविड ( 1990 ) . शेक्सपियर तथा प्रतिद्वंद्वी नाटककार, 1600-06.लण्डन, न्यूयोर्क: रौट्लेएज, 171-172.आईएसबीएन 0415040507.
  185. ब्रुक , निकोलस ( ed. )(1998) . म्याकवेथको त्रासदी / दुखान्त .विलियम शेक्सपियर .अक्सफोर्ड: अक्सफोर्ड यूनिवर्सिटी प्रेस, 57.आईएसबीएन 0192834177.
  186. वेल्स , अक्सफोर्ड शेक्सपियर, 805.
  187. ब्र्याडफोर्ड , गमलिएल जूनियर," श्री फ्लेचर र शेक्सपियर द्वारा लिखित कार्डेनिओ को इतिहास ."आधुनिक भाषा नोट्स (फरवरी 1910) 25.2, 51-56.
    • फ्रीहफेर , जोन ."'कार्डेनिओ', शेक्सपियर तथा फ़्लेचर द्वारा."पी0 एम0 एल0 ए0 .(मे 1969) 84.3, 501–513.

बाहिरी लिङ्क