"वेब्याक मेसिन" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
अन्तरक्रियात्मक रूपमा इतिहास हेर्नुहोस्
← अघिल्लो भिन्नतापछिल्लो भिन्नता →
Content deleted Content added
दृश्यात्मकविकिपाठ
स्टाइल/लेआउट त्रुटिहरू सुधार
लेखलाई विस्तार गरे
पङ्क्ति १७: पङ्क्ति १७:
<!-- | revenue = This parameter is more appropriate for the Internet Archive article. This article is only about the website. -->}}
<!-- | revenue = This parameter is more appropriate for the Internet Archive article. This article is only about the website. -->}}
'''वेब्याक मेशिन''' {{lang-en|Wayback Machine}} [[इन्टरनेट]] मा [[वर्ल्ड वाइड वेब]] र अन्य जानकारी का लागि [[संयुक्त राज्य अमेरिका]]को [[सान फ्रान्सिस्को]] मा रहेको एक [[गैर-नाफा संगठन]] मा आधारित [[इन्टरनेट सङ्ग्रह]] द्वारा निर्मित [[डिजिटल अभिलेख]] हो ।<ref>{{cite web|url=http://www.burmalibrary.org/reg.burma/archives/200110/msg00079.html |title=Internet Archive launches WayBack Machine |work=Online Burma Library |date=2001-10-25 |accessdate=2016-03-13 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160324102039/http://www.burmalibrary.org/reg.burma/archives/200110/msg00079.html |archivedate=2016-03-24 }}</ref><ref>{{cite web|url=https://archive.org/ |title=The Internet Archive: Building an 'Internet Library' |work=[[Internet Archive]] |date=2001-11-30 |accessdate=2016-03-14 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20011130142035/https://archive.org/ |archivedate=November 30, 2001 }}</ref>
'''वेब्याक मेशिन''' {{lang-en|Wayback Machine}} [[इन्टरनेट]] मा [[वर्ल्ड वाइड वेब]] र अन्य जानकारी का लागि [[संयुक्त राज्य अमेरिका]]को [[सान फ्रान्सिस्को]] मा रहेको एक [[गैर-नाफा संगठन]] मा आधारित [[इन्टरनेट सङ्ग्रह]] द्वारा निर्मित [[डिजिटल अभिलेख]] हो ।<ref>{{cite web|url=http://www.burmalibrary.org/reg.burma/archives/200110/msg00079.html |title=Internet Archive launches WayBack Machine |work=Online Burma Library |date=2001-10-25 |accessdate=2016-03-13 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160324102039/http://www.burmalibrary.org/reg.burma/archives/200110/msg00079.html |archivedate=2016-03-24 }}</ref><ref>{{cite web|url=https://archive.org/ |title=The Internet Archive: Building an 'Internet Library' |work=[[Internet Archive]] |date=2001-11-30 |accessdate=2016-03-14 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20011130142035/https://archive.org/ |archivedate=November 30, 2001 }}</ref>

== इतिहास ==
इन्टरनेट सङ्ग्रहले अक्टोबर २००१ मा वेब्याक मेशिनको सुरू गर्यो । यो [[ब्रूस्टर काहले]] र [[ब्रूस गिलेट]] द्वारा स्थापित गरिएको थियो । जुन एलेक्सा इन्टरनेटमा सामग्रीहरू राखिएको छ । सेवाले प्रयोगकर्ताहरूलाई समय समयमा वेब पेजहरूको संग्रहित संस्करण हेर्न सक्षम बनाउँछ । जुन अभिलेखलाई "तीन आयामी सूचकांक" भनिन्छ ।

१९९६ देखि, वेब्याक मेसिनले वेबसाइटहरूको क्याच पृष्ठलाई [[लिनक्स|लिनक्स नोड]]हरूको ठूलो परिणाममा संग्रह गर्दैछ । यसले चाहिएको अवसरमा साइटहरू पुन:अवलोकन गर्दछ र नयाँ संस्करण अभिलेख गर्दछ । साइटहरूले साइटमा यूआरएल खोजी बक्समा प्रवेश गर्ने व्यक्तिहरूद्वारा क्याच पृष्ठमा पनि सङ्ग्रह गर्न सक्छन् । इरादा त्यस समाग्रीको संग्रह गर्ने हो जुन अन्य साइट खोल्न नसकिने वा बन्द हुने हुन्छन् । मेशिनको रचनाकारहरूको समग्र दृष्टि सम्पूर्ण इन्टरनेटको सङ्ग्रह गर्नु हो ।<ref>{{cite news|last=Cook |first=John |title=Web site takes you way back in Internet history |url=http://www.seattlepi.com/news/article/Web-site-takes-you-way-back-in-Internet-history-1070534.php |accessdate=15 August 2011 |newspaper=Seattle Post-Intelligencer |date=November 1, 2001 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140812205508/http://www.seattlepi.com/news/article/Web-site-takes-you-way-back-in-Internet-history-1070534.php |archivedate=12 August 2014 }}</ref>

जानकारी पाँच वर्ष को लागी डिजिटल टेप मा राखिएको थियो । [[कहले]] ले कहिलेकाही शोधकर्ता र वैज्ञानिकहरूको अधिक डाटाबेस मा ट्याप गर्न अनुमति दिन्छ । सन् २००१ मा जब अभिलेख आफ्नो पाँचौं वर्षगाठमा पुग्यो, यो क्यालिफोर्निया विश्वविद्यालय, बर्कले विश्वविद्यालय मा एक समारोह मा अनावरण गरियो र [[जनता]]का लागि खोलिएको थियो ।<ref>{{cite web |url=https://www.wired.com/2001/10/wayback-goes-way-back-on-web/ |title=Wayback Goes Way Back on Web |work=Wired |author= |date=October 28, 2001 |accessdate=October 16, 2017}}</ref>

वेब्याक मेसिनको नाम "WABAC मेशिन" को सन्दर्भको रूपमा छनोट गरिएको थियो । समय-यात्रा यन्त्र मा, पे रबडी र शर्मेन्ट ले [[द रोकि र बुल्डविन्कल शो]]मा एनिमेटेड कार्टून क्यारेक्टरद्वारा प्रयोग गरिएको थियो । एनिमेटेड कार्टूनको घटक खण्डमा, पेबाडीको सम्भावना इतिहास, क्यारेक्टरहरू नियमित रूपमा मशीनको साक्षी, भाग लिन, र अधिक भन्दा अक्सर इतिहासमा प्रसिद्ध घटनाहरू परिवर्तन गर्न प्रयोग गर्थे ।<ref>{{cite news |first=Heather |last=Green |title=A Library as Big as the World |publisher=BusinessWeek |date=February 28, 2002 |url=http://www.businessweek.com/technology/content/feb2002/tc20020228_1080.htm |archive-date=20 December 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111220074306/http://www.businessweek.com/technology/content/feb2002/tc20020228_1080.htm}}</ref><ref>{{cite news|last=TONG |first=JUDY |title=RESPONSIBLE PARTY – BREWSTER KAHLE; A Library Of the Web, On the Web |url=https://www.nytimes.com/2002/09/08/business/responsible-party-brewster-kahle-a-library-of-the-web-on-the-web.html |accessdate=15 August 2011 |newspaper=New York Times |date=September 8, 2002 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110220181725/http://www.nytimes.com/2002/09/08/business/responsible-party-brewster-kahle-a-library-of-the-web-on-the-web.html |archivedate=20 February 2011 }}</ref>

== प्राविधिक विवरण ==
सफ्टवेयरलाई "क्रल" गर्नका लागि विकास गरिएको छ र सबै सार्वजनिक पहुँचयोग्य [[वर्ल्ड वाइड वेब]] पृष्ठहरू, [[गोफर पदानुक्रम]], [[नेटन्यूज]] बुलेटिन बोर्ड प्रणाली र सफ्टवेयर डाउनलोड गर्न योग्य इन्टरनेटमा सामग्रीहरू डाउनलोड गर्न सकिन्छ ।<ref name=ArchivingInternet>{{cite web|last=Kahle |first=Brewster |title=Archiving the Internet |url=http://www.uibk.ac.at/voeb/texte/kahle.html |publisher=Scientific American – March 1997 Issue |accessdate=19 August 2011 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120403042627/http://www.uibk.ac.at/voeb/texte/kahle.html |archivedate=3 April 2012 }}</ref> यी "क्रलहरू" द्वारा एकत्रित जानकारी इन्टरनेटमा उपलब्ध सबै जानकारी समावेश गर्दैन, किनकि डेटा प्रकाशक ​​द्वारा प्रतिबन्धित वा डेटाबेसमा भण्डारण गरिएको धेरै कुरामा सीमित छैन । आंशिक रूपमा सञ्चालित वेबसाइटहरूमा विसंगतिहरू हटाउनका लागि इन्टरनेट सङ्ग्रहद्वारा संस्थाहरू र सामग्री सिर्जनाकर्ताहरूलाई स्वैच्छिक रूपमा फसल र डिजिटल सामग्रीको संग्रह सुरक्षित गर्न र डिजिटल संग्रहणहरू सिर्जना गर्न अनुमति दिनको रूपमा प्रयोग गरिएको थियो ।<ref>{{cite web |url=https://blog.archive.org/2014/10/27/archive-it-crawling-the-web-together/ |title=Archive-It: Crawling the Web Together |work=Internet Archive Blogs |author=Jeff Kaplan |date=October 27, 2014 |accessdate=October 16, 2017}}</ref>

क्रल विभिन्न स्रोतबाट योगदान गरिन्छ । केहि केहि तेस्रो पक्षबाट आयात गरिएका छन् र अरूलाई आन्तरिक रूपमा अभिलेख राखिएको छ । उदाहरणको लागि स्लोन फाउन्डेसन र एलेक्सले क्रललाई योगदान दिएका छन् । एनआरए र इन्टरनेट मेमोरीको दर्पणमार्फत एनआरए को तर्फबाट चल्दछ । "[[वर्ल्ड वाइड वेब]] क्रलहरू" २०१० बाट चलिरहेको छ र वैश्विक वेब मा कब्जा गरिरहेको छ ।<ref>{{cite web |url=https://archive.org/details/widecrawl&tab=about |title=Worldwide Web Crawls |publisher=Internet Archive |author= |date= |accessdate=October 16, 2017}}</ref>

स्न्यापशट क्याप्चरको आवृत्ति प्रति वेबसाइटमा भिन्न हुन्छ । "विश्वव्यापी वेब क्रलहरू" मा वेबसाइटहरू "क्रल सूची" मा समावेश गरिएको छ । यस साइट क्रल प्रति एक पटक अभिलेख गरिएको छ । एक क्रल महिनाको आधारमा महिना वा पूर्णतया पूरा गर्न सक्दछ । उदाहरणको लागि "वाइड क्रल नम्बर १३" ९ जनवरी, २०१५ मा सुरू भयो र ११ जुलाई, २०१६ मा सम्पन्न भयो ।<ref>{{cite web |url=https://archive.org/details/wide00013?&sort=-publicdate&page=3 |title=Wide Crawl Number 13 |publisher=Internet Archive |author= |date= |accessdate=October 16, 2017}}</ref> तथापि त्यहाँ कुनै पनि समयमा धेरै क्रलहरू हुन सक्दछ र साइट एक पटक भन्दा बढी क्रल सूचीमा समावेश हुन सक्छ । त्यसैले कति पटक साइट क्रल गरिएको छ भन्ने धेरै फरक हुन्छ ।<ref name=leetaru>{{cite web |url=https://www.forbes.com/sites/kalevleetaru/2016/01/18/the-internet-archive-turns-20-a-behind-the-scenes-look-at-archiving-the-web/#222f2e5682e0 |title=The Internet Archive Turns 20: A Behind the Scenes Look at Archiving the Web |work=Forbes |author=Kalev Leetaru |date=January 28, 2016 |accessdate=October 16, 2017}}</ref>


==सन्दर्भ सामग्रीहरू==
==सन्दर्भ सामग्रीहरू==

१२:१८, २९ नोभेम्बर २०१७ जस्तै गरी पुनरावलोकन

वेब्याक मेशिन
साइटको प्रकार
सङ्ग्रह
मालिकइन्टरनेट सङ्ग्रह
युआरएलweb.archive.org Edit this at Wikidata
अलेक्सा क्रम२४९ (नोभेम्बर २०१७ सम्म)[१]
दर्ताइच्छाधीन

वेब्याक मेशिन अङ्ग्रेजी: Wayback Machine इन्टरनेट मा वर्ल्ड वाइड वेब र अन्य जानकारी का लागि संयुक्त राज्य अमेरिकाको सान फ्रान्सिस्को मा रहेको एक गैर-नाफा संगठन मा आधारित इन्टरनेट सङ्ग्रह द्वारा निर्मित डिजिटल अभिलेख हो ।[४][५]

इतिहास

इन्टरनेट सङ्ग्रहले अक्टोबर २००१ मा वेब्याक मेशिनको सुरू गर्यो । यो ब्रूस्टर काहले र ब्रूस गिलेट द्वारा स्थापित गरिएको थियो । जुन एलेक्सा इन्टरनेटमा सामग्रीहरू राखिएको छ । सेवाले प्रयोगकर्ताहरूलाई समय समयमा वेब पेजहरूको संग्रहित संस्करण हेर्न सक्षम बनाउँछ । जुन अभिलेखलाई "तीन आयामी सूचकांक" भनिन्छ ।

१९९६ देखि, वेब्याक मेसिनले वेबसाइटहरूको क्याच पृष्ठलाई लिनक्स नोडहरूको ठूलो परिणाममा संग्रह गर्दैछ । यसले चाहिएको अवसरमा साइटहरू पुन:अवलोकन गर्दछ र नयाँ संस्करण अभिलेख गर्दछ । साइटहरूले साइटमा यूआरएल खोजी बक्समा प्रवेश गर्ने व्यक्तिहरूद्वारा क्याच पृष्ठमा पनि सङ्ग्रह गर्न सक्छन् । इरादा त्यस समाग्रीको संग्रह गर्ने हो जुन अन्य साइट खोल्न नसकिने वा बन्द हुने हुन्छन् । मेशिनको रचनाकारहरूको समग्र दृष्टि सम्पूर्ण इन्टरनेटको सङ्ग्रह गर्नु हो ।[६]

जानकारी पाँच वर्ष को लागी डिजिटल टेप मा राखिएको थियो । कहले ले कहिलेकाही शोधकर्ता र वैज्ञानिकहरूको अधिक डाटाबेस मा ट्याप गर्न अनुमति दिन्छ । सन् २००१ मा जब अभिलेख आफ्नो पाँचौं वर्षगाठमा पुग्यो, यो क्यालिफोर्निया विश्वविद्यालय, बर्कले विश्वविद्यालय मा एक समारोह मा अनावरण गरियो र जनताका लागि खोलिएको थियो ।[७]

वेब्याक मेसिनको नाम "WABAC मेशिन" को सन्दर्भको रूपमा छनोट गरिएको थियो । समय-यात्रा यन्त्र मा, पे रबडी र शर्मेन्ट ले द रोकि र बुल्डविन्कल शोमा एनिमेटेड कार्टून क्यारेक्टरद्वारा प्रयोग गरिएको थियो । एनिमेटेड कार्टूनको घटक खण्डमा, पेबाडीको सम्भावना इतिहास, क्यारेक्टरहरू नियमित रूपमा मशीनको साक्षी, भाग लिन, र अधिक भन्दा अक्सर इतिहासमा प्रसिद्ध घटनाहरू परिवर्तन गर्न प्रयोग गर्थे ।[८][९]

प्राविधिक विवरण

सफ्टवेयरलाई "क्रल" गर्नका लागि विकास गरिएको छ र सबै सार्वजनिक पहुँचयोग्य वर्ल्ड वाइड वेब पृष्ठहरू, गोफर पदानुक्रम, नेटन्यूज बुलेटिन बोर्ड प्रणाली र सफ्टवेयर डाउनलोड गर्न योग्य इन्टरनेटमा सामग्रीहरू डाउनलोड गर्न सकिन्छ ।[१०] यी "क्रलहरू" द्वारा एकत्रित जानकारी इन्टरनेटमा उपलब्ध सबै जानकारी समावेश गर्दैन, किनकि डेटा प्रकाशक ​​द्वारा प्रतिबन्धित वा डेटाबेसमा भण्डारण गरिएको धेरै कुरामा सीमित छैन । आंशिक रूपमा सञ्चालित वेबसाइटहरूमा विसंगतिहरू हटाउनका लागि इन्टरनेट सङ्ग्रहद्वारा संस्थाहरू र सामग्री सिर्जनाकर्ताहरूलाई स्वैच्छिक रूपमा फसल र डिजिटल सामग्रीको संग्रह सुरक्षित गर्न र डिजिटल संग्रहणहरू सिर्जना गर्न अनुमति दिनको रूपमा प्रयोग गरिएको थियो ।[११]

क्रल विभिन्न स्रोतबाट योगदान गरिन्छ । केहि केहि तेस्रो पक्षबाट आयात गरिएका छन् र अरूलाई आन्तरिक रूपमा अभिलेख राखिएको छ । उदाहरणको लागि स्लोन फाउन्डेसन र एलेक्सले क्रललाई योगदान दिएका छन् । एनआरए र इन्टरनेट मेमोरीको दर्पणमार्फत एनआरए को तर्फबाट चल्दछ । "वर्ल्ड वाइड वेब क्रलहरू" २०१० बाट चलिरहेको छ र वैश्विक वेब मा कब्जा गरिरहेको छ ।[१२]

स्न्यापशट क्याप्चरको आवृत्ति प्रति वेबसाइटमा भिन्न हुन्छ । "विश्वव्यापी वेब क्रलहरू" मा वेबसाइटहरू "क्रल सूची" मा समावेश गरिएको छ । यस साइट क्रल प्रति एक पटक अभिलेख गरिएको छ । एक क्रल महिनाको आधारमा महिना वा पूर्णतया पूरा गर्न सक्दछ । उदाहरणको लागि "वाइड क्रल नम्बर १३" ९ जनवरी, २०१५ मा सुरू भयो र ११ जुलाई, २०१६ मा सम्पन्न भयो ।[१३] तथापि त्यहाँ कुनै पनि समयमा धेरै क्रलहरू हुन सक्दछ र साइट एक पटक भन्दा बढी क्रल सूचीमा समावेश हुन सक्छ । त्यसैले कति पटक साइट क्रल गरिएको छ भन्ने धेरै फरक हुन्छ ।[१४]

सन्दर्भ सामग्रीहरू

  1. ↑ "Archive.org Site Info", Alexa Internet, मूलबाट ३ अगस्ट २०१६-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १८ जुन २०१६। 
  2. ↑ "WayBackMachine.org WHOIS, DNS, & Domain Info – DomainTools", WHOIS, अन्तिम पहुँच २०१६-०३-१३। 
  3. ↑ "InternetArchive.org WHOIS, DNS, & Domain Info – DomainTools", WHOIS, अन्तिम पहुँच २०१६-०३-१३। 
  4. ↑ "Internet Archive launches WayBack Machine", Online Burma Library, २००१-१०-२५, २०१६-०३-२४-को मूल रूप सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २०१६-०३-१३।  |deadurl= प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता)
  5. ↑ "The Internet Archive: Building an 'Internet Library'", Internet Archive, २००१-११-३०, मूलबाट नोभेम्बर ३०, २००१-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २०१६-०३-१४।  |deadurl= प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता)
  6. ↑ Cook, John (नोभेम्बर १, २००१), "Web site takes you way back in Internet history", Seattle Post-Intelligencer, १२ अगस्ट २०१४-को मूल रूप सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १५ अगस्ट २०११।  |deadurl= प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता)
  7. ↑ "Wayback Goes Way Back on Web", Wired, अक्टोबर २८, २००१, अन्तिम पहुँच अक्टोबर १६, २०१७। 
  8. ↑ Green, Heather (फेब्रुअरी २८, २००२), "A Library as Big as the World", BusinessWeek, मूलबाट २० डिसेम्बर २०११-मा सङ्ग्रहित। 
  9. ↑ TONG, JUDY (सेप्टेम्बर ८, २००२), "RESPONSIBLE PARTY – BREWSTER KAHLE; A Library Of the Web, On the Web", New York Times, २० फेब्रुअरी २०११-को मूल रूप सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १५ अगस्ट २०११।  |deadurl= प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता)
  10. ↑ Kahle, Brewster, "Archiving the Internet", Scientific American – March 1997 Issue, ३ अप्रिल २०१२-को मूल रूप सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १९ अगस्ट २०११।  |deadurl= प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता)
  11. ↑ Jeff Kaplan (अक्टोबर २७, २०१४), "Archive-It: Crawling the Web Together", Internet Archive Blogs, अन्तिम पहुँच अक्टोबर १६, २०१७। 
  12. ↑ "Worldwide Web Crawls", Internet Archive, अन्तिम पहुँच अक्टोबर १६, २०१७। 
  13. ↑ "Wide Crawl Number 13", Internet Archive, अन्तिम पहुँच अक्टोबर १६, २०१७। 
  14. ↑ Kalev Leetaru (जनवरी २८, २०१६), "The Internet Archive Turns 20: A Behind the Scenes Look at Archiving the Web", Forbes, अन्तिम पहुँच अक्टोबर १६, २०१७।  
"https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=वेब्याक_मेसिन&oldid=625662" बाट अनुप्रेषित