उत्तर गोवा जिल्ला
उत्तर गोवा जिल्ला
उत्तर गोंय | |
|---|---|
 उत्तर गोवा जिल्ला | |
| देश |  भारत |
| राज्य | गोवा |
| मुख्यालय | पणजी |
| क्षेत्रफल | |
| • जिल्ला | १७३६ किमी२ (६७० वर्ग माइल) |
| • क्रम | दोस्रो |
| उच्चतम उचाई (सोनसोगोर) | ११६६ मिटर (३८२५ फिट) |
| जनसङ्ख्या (सन् २०११) | |
| • जिल्ला | ८१८००८ |
| • क्रम | पहिलो |
| • घनत्व | ४७०/किमी२ (१२००/वर्ग माइल) |
| • सहरी | ६०.२८%[१] |
| जनसाङ्ख्यिकी | |
| • भाषा | कोङ्कणी |
| समय क्षेत्र | युटिसी+०५:३० (भारतीय मानक समय) |
| वेबसाइट | northgoa |
उत्तर गोवा जिल्ला (कोङ्कणी: उत्तर गोंय) भारतको गोवा राज्यको गठन गर्ने दुई जिल्लाहरू मध्ये एक हो। यस जिल्लाको क्षेत्रफल १,७३६ वर्ग किलोमिटर (६७० वर्ग माइल) रहेको छ र यस जिल्लाको उत्तरमा महाराष्ट्र राज्यको कोल्हापुर र सिन्धुदुर्ग जिल्लाहरू र पूर्वमा कर्नाटकको बेलगावी जिल्ला, दक्षिणमा दक्षिण गोवा जिल्ला र पश्चिममा अरब सागरले घेरेको छ।
इतिहास[सम्पादन गर्नुहोस्]
१५१० मा पुर्तगालीहरूको आगमनमा, आजका सबै उत्तरी क्षेत्रहरू (इल्हास, बर्डेज, पर्नेम, बिचोलिम, अन्त्रुज र सत्तरी) बीजापुर सल्तनतको भाग थिए। इल्हास र बार्डेजलाई पुर्तगालीहरूले उनीहरूको सफल विजय पछि संलग्न गरेका थिए र यस क्षेत्रलाई अहिले भेल्हास कन्क्विस्टास (पुरानो विजय) भनिन्छ। सन् १६०० को दशकको उत्तरार्धमा डेक्कन सल्तनतहरूको पतन र मराठाहरूको उदयपछि, बाँकी क्षेत्र अन्ततः इस्वी संवत् १७८३ सम्म सावन्तवाडीको मराठा राज्यको नियन्त्रणमा आयो। गोवामा भइरहेको पुर्तगाली इन्क्विजिशनबाट भागेका हिन्दु, मुस्लिम र नयाँ इसाईहरूका लागि यी क्षेत्रहरूलाई सुरक्षित आश्रयस्थलको रूपमा हेरिएको थियो। यी क्षेत्रहरू पुर्तगालीहरूले १८औँ शताब्दीको उत्तरार्धमा नोभास कन्क्विस्टास (नयाँ विजय) को भागको रूपमा अधिग्रहण गरेका थिए। उनीहरू सन् १९६१ सम्म पोर्चुगिजहरूसँग रहे जब उनीहरूलाई भारतले गाभेको थियो।
जनसाङ्ख्यिकी[सम्पादन गर्नुहोस्]
सन् २०११ को जनगणना अनुसार उत्तरी गोवाको जनसङ्ख्या ८,१८,००८ रहेको छ जुन कोमोरोस राष्ट्र वा अमेरिकी राज्य साउथ डकोटासँग लगभग बराबर छ। यसले यसलाई भारतमा ४८०औँ स्थान (कुल ६४० मध्ये) प्रदान गर्दछ। यस जिल्लाको जनसङ्ख्या घनत्व ४७१ प्रति वर्ग किलोमिटर (१,२२०/वर्ग माइल) रहेको छ। सन् २००१-२०११ को दशकमा यसको जनसङ्ख्या वृद्धिदर ७.८ प्रतिशत थियो। उत्तर गोवामा प्रति १० पुरुषमा ९५९ महिलाको लिंग अनुपात रहेको छ भने साक्षरता दर ८८.८५% रहेको छ। यस जिल्लाको कुल जनसङ्ख्याको २.१५% र ६.९२% अनुसूचित जाति र जनजातिहरू रहेका छन्।[२]
कोङ्कणी उत्तरी गोवा जिल्लामा बसोबास गर्ने अधिकांश मानिसहरूको मातृभाषा हो। पुर्तगाली पनि थोरै सङ्ख्यामा मानिसहरूले बोल्छन् र बुझ्छन्।
भारतको सन् २०११ को जनगणनाअनुसार यस जिल्लामा ६५.८६% जनसङ्ख्याले कोङ्कणी, १४.३६% मराठी, ८.६५% हिन्दी, ३.६२% कन्नड, २.३९% उर्दु, ०.९२ पुर्तगाली, ०.८६ अङ्ग्रेजी, ०.८० मलयालम, ०.६८% तेलगु, ०.४७% तमिल, ०.४६% गुजराती र ०.४३% बङ्गाली भाषा बोल्दथे।[३]
सन्दर्भ सामग्रीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]
- ↑ "North Goa District Population Census २०११–२०१९, Goa literacy sex ratio and density", Indian Census २०११, अन्तिम पहुँच ३१ डिसेम्बर २०१९।[dead link]
- ↑ "District Census २०११", Census२०११.co.in, २०११, अन्तिम पहुँच ३० सेप्टेम्बर २०११।
- ↑ "C-१६ Population By Mother Tongue - Goa", censusindia.gov.in, अन्तिम पहुँच ४ अक्टोबर २०१९।