हाडौती भाषा
| हाडौती | |
|---|---|
| हाड़ौती, हाड़ोती | |
 | |
| मूलभाषी | भारत |
| मातृभाषी वक्ता | २,९४४,३५६ |
| देवनागरी लिपि | |
| भाषा सङ्केतहरू | |
| आइएसओ ६३९-३ | hoj |
 | |
हाडौती वा हाडोती भारतको दक्षिणपूर्वी राजस्थानको हाडौती क्षेत्रमा करिब ४० लाख मानिसहरूले बोल्ने राजस्थानी भाषा हो। यसका वक्ताहरू राजस्थानको कोटा, बाराँ, बूँदी र झालावाड जिल्लाहरू साथै मध्य प्रदेशका छिमेकी क्षेत्रहरूमा केन्द्रित छन्।[१]
परिचय[सम्पादन गर्नुहोस्]
हाडौती भाषा राजस्थान, भारतको कोटा क्षेत्र र छिमेकी मध्य प्रदेशका केही भागहरूमा र नजिकैको समुदायद्वारा बोलिने राजस्थानी भाषाको एक क्षेत्रीय विविधता हो। यो आर्य भाषा परिवारको मध्य-पूर्वी राजस्थानी उपसमूहसँग सम्बन्धित छ, जसलाई गियर्सन र दोशी र पुरोहितले वर्गीकृत गरेका छन्।[२] यो भाषा सन् १९६१ सम्म भारतीय जनगणनामा समावेश थियो, र राजस्थानी भाषाको साथमा हिन्दी अन्तर्गत समूहबद्ध मातृभाषाहरू मध्ये एकको रूपमा वर्गीकृत गरिएको थियो।[२]
लिपि[सम्पादन गर्नुहोस्]
भारतमा, हाडौती देवनागरी लिपिमा लेखिएको छ, एक अक्षरात्मक लिपि जुन बायाँबाट दायाँ लेखिएको छ। पहिले राजस्थानी लेख्नका लागि महाजनी लिपि वा मोडिया प्रयोग गरिन्थ्यो। लिपिलाई केही रेकर्डहरूमा मारु गुर्जरी पनि भनिन्छ।[३]
भिन्नताहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]
| मानक राजस्थानी | हाडौती | अर्थ |
|---|---|---|
| अठै | अठी | यहाँ |
| वठै/उठै | वठी/उठी | त्यहाँ |
| कोनी | कोइने/कोने | होइन |
| आवैलो/आवैली | आवगो/आवगी | आउनेछ |
सन्दर्भ सामग्रीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]
- ↑ Dwivedi, Amitabh Vikram (२०१२), "The Status of Haroti: An Enquiry into Rajastani Language", Revistes Catalanes amb Accés Obert, अन्तिम पहुँच २३ जुलाई २०१८।
- ↑ २.० २.१ Potter, Gulab Chand; Kar, Somdev, "REVIVAL OF ENDANGERED LANGUAGES: A CASE STUDY OF HADOTI", International Journal of Dravidian Linguistics: ३।
- ↑ "Goaria", Ethnologue, अन्तिम पहुँच ९ अगस्ट २००९।
