कृषि

नेपालको एक पहाडी क्षेत्रमा धान रोप्दै गरेका महिलाहरू

कृषि बाली तथा पशुपालन, मत्स्यपालन्र खाद्य तथा गैर खाद्य उत्पादन गरिने तरिका हो। यो खेत वा बारीमा अन्न रोपी त्यसलाई गोडमेल गरेर अन्न उब्जाउने काम हो। पशुपालन्, बाली उत्पादन्, मत्स्यपालन्, र अन्य जिव-जन्तुको खेती वा पालन यस अन्तर्गत पर्दछन्। कृषि मानव सभ्यताको उदयमा प्रमुख विकास थियो, जहाँ विविध प्रजातिहरूको खेतीले खाद्य अधिशेष सिर्जना गर्यो जसले मानिसहरूलाई शहरहरूमा बस्न सक्षम बनायो। 

आधुनिक कृषि विज्ञान, वनस्पति प्रजनन, कृषि रसायन जस्तै कीटनाशक र मल, र प्राविधिक विकासले बालीको उत्पादनमा तीव्र वृद्धि गरेको छ, तर यसले पारिस्थितिक र वातावरणीय क्षतिमा पनि योगदान पुर्याएको छ। पशुपालनमा चुनिंदा प्रजनन र आधुनिक अभ्यासहरूले पनि मासुको उत्पादनमा वृद्धि गरेका छन्, तर पशु कल्याण र वातावरणीय क्षतिको बारेमा चिन्ता व्यक्त गरेका छन्। वातावरणीय मुद्दाहरूमा जलवायु परिवर्तन, जलस्तरको क्षय, वन विनाश, एन्टिबायोटिक प्रतिरोध र अन्य कृषि प्रदूषणमा योगदान समावेश छन्।  कृषि वातावरणीय क्षतिको कारण र संवेदनशील दुवै हो, जस्तै जैविक विविधताको हानि, मरुभूमिकरण, माटोको क्षतिको कारण, र जलवायु परिवर्तन, जुन सबै बालीनालीमा कमी ल्याउन सक्छ। आनुवंशिक रूपले परिमार्जित जीवहरू व्यापक रूपमा प्रयोग गरिन्छ, यद्यपि केही देशहरूले तिनीहरूलाई प्रतिबन्धित गर्छन्।