भौतिक शास्त्र
भौतिकशास्त्र (प्राचिन ग्रिक बाट: φυσική (ἐπιστήμη) phusikḗ (epistḗmē) प्रकृतिको ज्ञान) एउटा प्राकृतिक विज्ञान हो जसले शक्ति र बल सँग सम्बन्धित समय र स्थानबाट यसको चाल र पदार्थको अध्ययन गर्छ। भौतिक विज्ञान सबैभन्दा आधारभूत वैज्ञानिक विषयहरू मध्ये एक हो। यो ब्यापक अर्थमा ब्रह्माण्डलाई बुझ्नका निम्ति गरिने प्रकृतिको बृहत्त अध्ययन हो।
भैतिकशास्त्र पढाइको सबैभन्दा पुरानो विधा हो। पछिल्ला दुई सय शताब्दीतिर यो प्राकृतिक दर्शन र रसायन शास्त्रको एउटा खण्ड थियो तर १७औँ शताब्दीको बैज्ञानिक क्रान्तीको समयमा यो प्राकृतिक विज्ञानको छुट्टै अनुसन्धानको को रूपमा यसले आफूलाई स्थापित गर्यो ।
भौतिक विज्ञानमा भएको प्रगतिले अक्सर नयाँ प्रविधिहरूलाई सक्षम बनाउँछ। उदाहरण को लागि, विद्युत चुम्बकत्व, आणविक भौतिकी इत्यदि मा धेरै प्रगति भएकाले सीधा नयाँ उत्पादनहरु को विकास को लागी नेतृत्व गर्यो जसले नाटकीय रूप मा आधुनिक समाज को रूपान्तरण गरेको छ, जस्तै टेलिभिजन, कम्प्यूटर, घरेलु उपकरणहरू। तापविज्ञानमा भएको प्रगतिले औद्योगिकीकरण को विकास को नेतृत्व गर्यो; र मेकानिक्समा भएको प्रगतिले क्यालकुलसको विकासलाई प्रेरित गर्यो।
शास्त्रीय भौतिकविज्ञान (क्लासिकल फिजिक्स)
[सम्पादन गर्नुहोस्]शास्त्रीय भौतिकविज्ञानले २० औँ शताब्दीभन्दा पुरान पुरातन विषयहरूलाई समेट्छ। यसले बस्तुको चाल र त्यसमा बलको असरका बारेमा अध्ययन गर्छ । यसलाई स्ट्यटिक्स, काइनेम्याटिक्स र डाइनामिक्स गरी मुख्य तीन खण्डमा बिभाजन गर्न सकिन्छ। स्ट्याटिक्ले बस्तुमा उत्पन्न हुने प्रवेगलाई ख्याल नगरी बस्तुमा हुने बलको प्रयोगका बारेमा अध्ययन गर्छ तर काइनेम्याटिक्सले बस्तुमा त्यसको कारणलाई ख्याल नगरी बस्तुमा हुने चालको अध्ययन गर्छ भने डाइनामिक्स भनेको बस्तुको चाल र त्यसलाई असर गर्ने बलको बारेमा अध्ययन गर्छ।
आधुनकि भौतिकविज्ञान (मोडर्न फिजिक्स)
[सम्पादन गर्नुहोस्]शास्त्रीय भौतिकविज्ञानमा सामान्यतया अवलोकनको सामान्य स्तरमा पदार्थ र ऊर्जाको अध्ययन हुन्छ, जबकि आधुनिक भौतिक विज्ञानमा धेरैजसो चरम परिस्थितिहरूमा वा धेरै ठूलो वा धेरै सानो स्तरमा पदार्थ र ऊर्जाको व्यवहारका बारेमा अध्ययन हुन्छ। उदाहरणका लागि, आणविक र आणविक भौतिकशास्त्रले रासायनिक तत्वहरू पहिचान गर्न सकिने सानो मात्रामा अध्ययन गर्छ। प्राथमिक कणहरूको भौतिक विज्ञान अझ सानो स्तरमा छ किनकि यो पदार्थको सबैभन्दा आधारभूत एकाइहरूसँग सम्बन्धित छ; भौतिक विज्ञानको यस शाखालाई उच्च-ऊर्जा भौतिकी पनि भनिन्छ किनभने कण प्रवेगकहरूमा धेरै प्रकारका कणहरू उत्पादन गर्न अत्यधिक उच्च ऊर्जा आवश्यक हुन्छ। यस मापनमा, अन्तरिक्ष, समय, पदार्थ र ऊर्जाको सामान्य, सामान्य सेन्सिकल धारणाहरू अब मान्य छैनन्। आधुनिक भौतिकीका दुई प्रमुख सिद्धान्तहरूले शास्त्रीय भौतिकीद्वारा प्रस्तुत गरिएका ठाउँ, समय र पदार्थका अवधारणाहरूको फरक चित्र प्रस्तुत गर्छन्।
शास्त्रीय मेकानिक्सले प्रकृतिलाई निरन्तर रूपमा अनुमान गर्छ, जबकि क्वान्टम सिद्धान्तले परमाणु र उपपरमाणविक स्तरमा धेरै घटनाहरूको अलग प्रकृति र त्यस्ता घटनाहरूको विवरणमा कण र तरंगहरूको पूरक पक्षहरूसँग सम्बन्धित छ। सापेक्षताको सिद्धान्त एक पर्यवेक्षकको सन्दर्भमा गतिमा रहेको सन्दर्भको फ्रेममा हुने घटनाहरूको विवरणसँग सम्बन्धित छ; सापेक्षताको विशेष सिद्धान्त गुरुत्वाकर्षण क्षेत्रहरूको अनुपस्थितिमा गति र गतिसँगको सापेक्षताको सामान्य सिद्धान्त र गुरुत्वाकर्षणसँग यसको सम्बन्धसँग सम्बन्धित छ। दुवै क्वान्टम सिद्धान्त र सापेक्षता सिद्धान्त आधुनिक भौतिक विज्ञान को धेरै क्षेत्रहरु मा आवेदन फेला पार्छ।