सामग्रीमा जानुहोस्

च्याटजिपिटी

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
च्याटजिपिटी
निर्माणकर्ता (हरू)ओपनएआई
मौलिक संस्करणनोभेम्बर ३०, २०२२; २१ महिना पहिले (२०२२-११-30)
स्थिर संस्करण
जुलाई १८, २०२४; ५६ दिन पहिले (२०२४-०७-18)[]
संयत्र
मञ्चक्लाउड कम्प्युटिङ प्लेटफर्म
प्रकार
अनुमति पत्रप्राइभेटिव सेवा
वेबसाइटchatgpt.com

च्याटजीपीटी

[सम्पादन गर्नुहोस्]

च्याटजीपीटी एक कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) मा आधारित भाषा मोडेल हो जसलाई ओपनएआईले विकास गरेको हो। यसलाई GPT-4 आर्किटेक्चरको आधारमा बनाइएको हो। यसमा अत्याधुनिक प्राकृतिक भाषा प्रशोधन (NLP) क्षमताहरू छन्, जसले गर्दा यसले विभिन्न भाषामा संवाद गर्न, प्रश्नहरूको उत्तर दिन, लेख लेख्न, अनुवाद गर्न, र अन्य धेरै कामहरू गर्न सक्षम छ।

च्याटजीपीटीको प्रयोग विभिन्न क्षेत्रमा गर्न सकिन्छ जस्तै शिक्षा, व्यवसाय, ग्राहक सेवा, र मनोरञ्जन। यो इन्टरनेटबाट धेरै जानकारी प्राप्त गरेर प्रशिक्षण गरिएको हो र यो ठूलो मात्रामा पाठ्य सामग्रीहरूमा आधारित छ।

विकास र इतिहास

[सम्पादन गर्नुहोस्]

च्याटजीपीटीको विकास ओपनएआईले गरेकाले यसको विभिन्न संस्करणहरू क्रमशः सुधार गर्दै ल्याइएको छ। जीपीटी (Generative Pre-trained Transformer) शृंखलाका विभिन्न संस्करणहरू क्रमशः:

  • GPT-1
  • GPT-2
  • GPT-3
  • GPT-4 (च्याटजीपीटीको आधारभूत संस्करण)

शुरुआती चरण:

  • ओपनएआईको स्थापना (2015): ओपनएआईको स्थापना एलोन मस्क, साम अल्टम्यान, र अन्य प्रविधि विशेषज्ञहरूले कृत्रिम बुद्धिमत्ताको सुरक्षित र लाभकारी प्रयोग सुनिश्चित गर्नको लागि गरेका थिए।
  • पहिलो जीपीटी (GPT-1, 2018): ओपनएआईले पहिलो जेनेरेटिभ प्रि-ट्रेन्ड ट्रान्सफर्मर (GPT) मोडेलको विकास गर्‍यो। यो मोडेल ट्रान्सफर्मर आर्किटेक्चरमा आधारित थियो र यसले प्राकृतिक भाषा प्रशोधनमा राम्रो प्रदर्शन देखायो।
    ओपनएआई सीईओ सैम अल्टम्यान

विकासको प्रगति:

  • जीपीटी-2 (2019): जीपीटी-2 मोडेलको परिचय दिइयो, जसमा 1.5 अर्ब पैरामिटरहरू थिए। यो आफ्नो पूर्ववर्तीको तुलनामा धेरै शक्तिशाली थियो र धेरै जटिल कार्यहरू गर्न सक्षम थियो।
  • जीपीटी-3 (2020): जीपीटी-3 मोडेलको विकास गरियो, जसमा 175 अर्ब पैरामिटरहरू थिए। यो मोडेलले अत्यधिक ठूला डेटा सेटहरूबाट प्रशिक्षण लिएको थियो र यसको प्रदर्शन अत्यन्तै प्रभावकारी थियो। यसले प्राकृतिक भाषा प्रशोधनका धेरै कामहरूमा उत्कृष्ट नतिजा देखायो।

च्याटजीपीटीको उदय:

  • च्याटजीपीटी (2020): जीपीटी-3 को आधारमा च्याटजीपीटीको विकास गरियो, जसलाई विशेष गरी संवादात्मक प्रयोगका लागि डिजाइन गरिएको थियो। यो मोडेलले च्याटबटहरू, ग्राहक सेवा, र अन्य संवादात्मक अनुप्रयोगहरूमा उच्चस्तरीय प्रदर्शन देखायो।
  • जीपीटी-4 (2023): जीपीटी-4 को विकास गरियो, जसमा अझ सुधारिएको भाषा मोडेल र अधिक परिष्कृत क्षमता थियो। यसले अझ बढी सटीकता र समझका साथ जटिल प्रश्नहरूको उत्तर दिन सक्छ र विभिन्न कार्यहरूमा अझ राम्रो प्रदर्शन गर्न सक्षम छ।
    तेल अवीव मा सडक कला
विकासका प्रमुख बिन्दुहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]
  • ट्रान्सफर्मर आर्किटेक्चर: जीपीटी मोडेलहरू ट्रान्सफर्मर आर्किटेक्चरमा आधारित छन्, जसले लामो दूरीका निर्भरताहरूलाई राम्रोसँग कब्जा गर्न सक्षम बनाउँछ।
  • प्रि-ट्रेन्डिङ र फाइन-ट्युनिङ: जीपीटी मोडेलहरूलाई विशाल डेटा सेटहरूमा प्रि-ट्रेन्ड गरिन्छ र त्यसपछि विशिष्ट कार्यहरूको लागि फाइन-ट्युन गरिन्छ।
  • भाषा मोडेलको विस्तार: प्रत्येक नयाँ संस्करणमा पैरामिटरहरूको संख्या र मोडेलको जटिलता बढाइएको छ, जसले गर्दा प्रदर्शनमा सुधार भएको छ।
  • सुरक्षा र नैतिकता: ओपनएआईले आफ्ना मोडेलहरूको दुरुपयोग रोक्न र सुरक्षित तथा नैतिक प्रयोग सुनिश्चित गर्न कडा मापदण्डहरू अपनाएको छ।
    OpenAI को पूर्व मुख्यालय, पायोनियर बिल्डिंग, सान फ्रान्सिस्को
    यसरी, च्याटजीपीटीको विकास र इतिहासले देखाउँछ कि ओपनएआईले लगातार सुधार र नवाचार मार्फत कृत्रिम बुद्धिमत्ताको क्षेत्रमा महत्वपूर्ण प्रगति गरिरहेको छ।
  • शैक्षिक सहायताः विद्यार्थीहरूलाई गृहकार्य, अनुसन्धान परियोजना, र अध्ययन सामग्रीहरूमा मद्दत गर्न।
  • व्यावसायिक सहायताः ग्राहक सेवा, बजार अनुसन्धान, डाटा विश्लेषण, र अन्य व्यापारिक गतिविधिहरूमा सहयोग पुर्याउन।
  • लेखन सहायताः लेख, निबन्ध, रिपोर्ट, र सिर्जनात्मक लेखनमा मद्दत गर्न।
  • भाषा अनुवादः विभिन्न भाषाहरूमा पाठको अनुवाद गर्न।
  • मनोरञ्जनः कहानी लेख्न, कविता बनाउन, र खेलहरू खेल्न।
  • प्राकृतिक भाषा प्रशोधन (NLP): मानव भाषालाई बुझ्न र प्रतिक्रिया दिन सक्षम।
  • बहुभाषिक समर्थनः धेरै भाषाहरूमा काम गर्न सक्षम।
  • ज्ञानको विविधताः विज्ञान, प्राविधिक, साहित्य, इतिहास, र अन्य धेरै क्षेत्रहरूको ज्ञान राख्छ।
  • अनुकूलता: विभिन्न अनुप्रयोगहरूमा समाहित गर्न सकिने (जस्तै, वेबसाइट, मोबाइल एप्स, र च्याटबटहरू)।
  • सम्पर्करहित सेवाः प्रश्नहरूको उत्तर दिन र समस्या समाधान गर्न तत्काल प्रतिकृया दिने क्षमता।

प्राविधिक विवरण

[सम्पादन गर्नुहोस्]

च्याटजीपीटीको संरचना GPT आर्किटेक्चरमा आधारित छ, जसमा ट्रान्सफार्मर (Transformer) मोडेल प्रयोग गरिएको छ। यसको मुख्य कम्पोनेन्टहरूमा निम्न समावेश छन्:

  • Encoder: इनपुट पाठलाई विभिन्न स्तरमा विश्लेषण गर्ने
  • Decoder: विश्लेषित पाठलाई उत्तरका रूपमा उत्पादन गर्ने
  • Attention Mechanism: सन्दर्भ र सन्दर्भित जानकारीलाई समेट्ने

सामाजिक प्रभाव

[सम्पादन गर्नुहोस्]

च्याटजीपीटीले विभिन्न क्षेत्रमा महत्त्वपूर्ण प्रभाव पारेको छ। यसले मानिसहरूलाई विभिन्न क्षेत्रहरूमा सहयोग पुर्याएको छ भने, यसको प्रयोगले केही नैतिक र गोपनीयता सम्बन्धी प्रश्नहरू पनि उठाएका छन्। यसलाई जिम्मेवारीपूर्वक प्रयोग गर्नुपर्ने आवश्यकता छ। ChatGPT जस्ता AI भाषा मोडेलहरूको सामाजिक प्रभाव विभिन्न क्षेत्रहरूमा देख्न सकिन्छ। यहाँ केही महत्त्वपूर्ण प्रभावहरू छन्:

शिक्षा:

  • व्यक्तिगत शिक्षण सहायक: ChatGPT विद्यार्थीहरूको प्रश्नहरूको जवाफ दिने, गृहनिर्देशमा सहयोग गर्ने, र अध्ययन सामग्री बुझाउन मद्दत गर्न सक्छ।
  • विद्यार्थीहरूको पहुँच: दुर्गम क्षेत्रका विद्यार्थीहरूलाई पनि समान गुणस्तरीय शिक्षामा पहुँच दिन सक्छ।

व्यवसाय र उद्योग:

  • ग्राहक सेवा: कम्पनीहरूले ChatGPT जस्ता बोटहरू प्रयोग गरेर २४/७ ग्राहक सेवा प्रदान गर्न सक्छन्, जसले ग्राहक सन्तुष्टि र वफादारी बढाउँछ।
  • वस्तु विकास: AI को उपयोगले नयाँ उत्पादनहरू र सेवाहरू विकास गर्न मद्दत गर्न सक्छ, जसले प्रतिस्पर्धात्मक फाइदा दिन सक्छ।

मानसिक स्वास्थ्य:

  • सहयोग: मानसिक स्वास्थ्य सेवाहरूको पहुँच बढाउन ChatGPT ले आधारभूत परामर्श प्रदान गर्न सक्छ।
  • मनोविमर्श: अनलाइन प्ल्याटफर्महरूमा मनोविमर्शकर्ताको रूपमा काम गरेर प्राथमिक स्तरको समर्थन दिन सक्छ।

अनुसन्धान र विकास:

  • डाटा विश्लेषण: ठूला डाटा सेटहरू विश्लेषण गर्न र मूल्यवान इनसाइट्स निकाल्न मद्दत गर्न सक्छ।
  • नवीनता: नयाँ प्रविधिहरू र समाधानहरूको अनुसन्धानमा सहायक हुन सक्छ।

सामाजिक संचार:

  • सामाजिक संजाल: ChatGPT जस्ता मोडेलहरूले व्यक्तिहरू बीचको संचारलाई सशक्त बनाउन सक्छन्, भाषा अवरोधहरू हटाउन र अन्तरक्रिया सुधार गर्न मद्दत गर्छन्।
  • समुदाय विकास: स्थानीय भाषामा जानकारी उपलब्ध गराएर समुदायहरूको विकासमा योगदान गर्न सक्छ।

सामाजिक चुनौतीहरू:

  • भ्रम फैलावट: गलत जानकारी फैलाउन पनि AI मोडेलहरू प्रयोग हुन सक्छन्, जसले समाजमा नकारात्मक असर पार्न सक्छ।
  • नैतिक प्रश्नहरू: गोपनीयता, पूर्वाग्रह, र अन्य नैतिक प्रश्नहरूको समाधान गर्न महत्वपूर्ण छ।

च्याटजीपीटी जस्ता AI भाषा मोडेलहरूले समाजमा सकारात्मक र नकारात्मक दुवै प्रकारका प्रभाव पार्न सक्छन्। त्यसैले, जिम्मेवार र नैतिक प्रयोग सुनिश्चित गर्न महत्त्वपूर्ण छ। ओपनएआईले यस दिशामा ठूला कदमहरू उठाएको छ, तर भविष्यमा अझ धेरै सुधार र नवाचार आवश्यक हुनेछ।

सन्दर्भ सामग्रीहरू

[सम्पादन गर्नुहोस्]
  1. "ChatGPT – Release Notes", मूलबाट जुलाई १९, २०२४-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच जुन २८, २०२४