परान्तक द्वितीय

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
परान्तक द्वितीय
சுந்தர சோழன்
राजकेसरी
परान्तक द्वितीय
चोल सम्राट
शासनकाल९५८–९७३ ईस्वी
पूर्वाधिकारीअरिन्जय चोल
उत्तराधिकारीउत्तम चोल
जन्मतमिलनाडु, भारत
मृत्यु९८० ई
तमिलनाडु, भारत
सन्तानराजाराज प्रथम
वंशचोल वंश
बाबुअरिन्जय चोल
धर्महिन्दु धर्म

परान्तक चोल द्वितीय (तमिल: சுந்தர சோழன்) एक चोल सम्राट थिए। पुरुष सौन्दर्यको प्रतिक मानिने हुनाले उनलाई सुन्दर चोल पनि भनिन्छ।[१][२] उनी वैडुम्बा परिवारकी राजकुमारी अरिन्जय चोल र रानी कल्याणीका छोरा थिए।[३] गण्डारादित्य चोलका छोरा (अरिन्जय चोलका जेठा भाइ) का छोरा मदुरन्तक उत्तम चोल जीवित रहेको र चोल सिंहासनमा थप दाबी नभएको खण्डमा पनि परान्तक द्वितीयले चोल सिंहासनमा आरोहण गरे।[४]

प्रारम्भिक जीवन[सम्पादन गर्नुहोस्]

अन्बिल प्लेटका अनुसार अरिंजयको उत्तराधिकारी उनका छोरा थिए। सत्तामा आएपछि सुन्दर चोल उर्फ परान्तक द्वितीयले पहिलो पटक आफ्नो ध्यान विरा पाण्ड्याको विरुद्ध दक्षिणतिर खिचे, जसले पाण्ड्य देशमा चोल वर्चस्व पुनर्स्थापित गर्ने गंदारादित्यको प्रयासलाई अस्वीकार गरेका थिए।[५]

शासन[सम्पादन गर्नुहोस्]

राजा बनेलगत्तै, परान्तक द्वितीयको ध्यान दक्षिणमा पाण्ड्यहरूको बढ्दो शक्तितर्फ केन्द्रित भयो। विरा पाण्ड्याले पाण्ड्य साम्राज्यमा चोल वर्चस्व पुनर्स्थापना गर्ने गंदारादित्यको प्रयासलाई अस्वीकार गर्दै एक स्वतन्त्र शक्तिको रूपमा शासन गरिरहेका थिए।[६] सुन्दर चोल परान्तकले पनि श्रीलंकामा सिंहली शासक विरुद्ध युद्ध गरे। यस अभियानको नेतृत्व उनका सेनापति र उनका नातेदार इरुक्कुवेल प्रमुख परन्तका सिरियावेलरले गरेका थिए। यद्यपि यो अभियान चोलहरूको लागि राम्रोसँग समाप्त भएन।[७][८] परान्तक द्वितीयको अन्तिम दिन व्यक्तिगत त्रासदीले ढाकेको देखिन्छ। उत्तराधिकारी-स्पष्ट आदित्य द्वितीयको षड्यन्त्रकारीहरूको समूहद्वारा हत्या गरिएको थियो।[९]

मृत्यु[सम्पादन गर्नुहोस्]

आदित्य द्वितीयको हत्या पछि, उत्तमले परान्तक द्वितीयलाई उत्तराधिकारी बनाउन बाध्य तुल्याएको देखिन्छ। अरुल्मोझिवर्मन (वा राजाराजा प्रथम), परान्तक द्वितीयका दोस्रो छोराले गृहयुद्धबाट बच्न चिन्तित भएर विरोध गरेनन्।[९] परन्तका द्वितीय, व्यक्तिगत त्रासदीले भाँचिएको हृदयको कांचीपुरममा उनको सुनौलो महल (सी. ९८० ) मा मृत्यु भयो। त्यसपछि उहाँ "पोन मालिगाइ थुन्जिना तेवर" - "सुनौलो दरबारमा मर्ने राजा" भनेर चिनिन्थ्यो।[९]

सन्दर्भ सामग्रीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

  1. Early Chola temples:Parantaka I to Rajaraja I, A.D. 907-985
  2. Journal of Indian museums, Volumes 14-16, page 35
  3. N. Subrahmanian (१९९३), Social and Cultural History of Tamilnad: To A.D. 1336, Ennes, पृ: १३०। 
  4. Xavier Pinto, E.G. Myall, Glimpses of History, Frank Brothers, पृ: ९१। 
  5. Sastri, K. A. Nilakanta (१९५५), The Cholas (revised 2nd ed.), University of Madras, पृ: १५३। 
  6. N. Sethuraman (१९८०), Early Cholas: Mathematics Reconstructs the Chronology, Sethuraman, पृ: ६८। 
  7. Wijetunga Mudalige Karunaratna Wijetunga (२००३), Sri Lanka and the Choḷas, Sarvodaya Vishva Lekha Publishers, पृ: 60–61। 
  8. K. R. Venkatarama Ayyar (१९३८), A Manual of the Pudukkóttai State, Volume 1, Printed at the Sri Brihadamba State Press, पृ: ६०४। 
  9. ९.० ९.१ ९.२ S. R. Balasubrahmanyam, Early Chola Temples: Parantaka I to Rajaraja I, A.D. 907-985, Orient Longman, 1971 - Architecture, Chola - 351 pages, पृ: १०६। 
पूर्वाधिकारी चोल सम्राट
९५८–९७३ ईस्वी
पछिल्लो
उत्तम चोल