तेस्रोलिङ्गी व्यक्तिहरूको अधिकार

तेस्रोलिङ्गी व्यक्तिहरूको अधिकार राज्य र देश अनुसार फरक छ । तेस्रोलिङ्गीको अवधारणा दक्षिण एसियामा नेपाल, भारत, पाकिस्तान र बङ्लादेशमा मात्र छ । तेस्रोलिङ्गीको अवधारणा विशेषतः हिन्दु धर्म र मुश्लिम धर्म सँग सम्बन्धित लैङ्गिक पहिचान हो । विश्वका विभिन्न संस्कृतिहरूमा महिला र पुरुष बाहेक परम्परागत रूपले विभिन्न लैङ्गिक पहिचानहरूको स्वीकार्यता रहेतापनि तेस्रोलिङ्गीकै अवधारणा भने यो क्षेत्र विशेष मात्र हो ।

नेपाल

नेपालमा सन् २००७मा तेस्रोलिङ्गी व्यक्तिहरूले मान्यता पाएका थिए ।

अधिकारकर्मी

• भूमिका श्रेष्ठ
• पिङ्की गुरुङ
• आनिक राना मगर

पाकिस्तान

पाकिस्तानमा तेस्रोलिङ्गी व्यक्तिहरूलाई ख्वाजा सिराको रूपमा चिनिएको छ । पञ्जाबी भाषामा खुस्रा र सिन्धी भाषामा खदरा भनी तेस्रोलिङ्गी व्यक्तिहरूलाई चिनिन्छ ।

इतिहास

पाकिस्तानमा ख्वाजा सिराको इतिहास मुगल साम्राज्यको बेला देखि सुरु भएको मानिन्छ । पाकिस्तानी संस्कृतिमा ख्वाजा सिरालाई वरदानको रूपमा हेरिन्छ र तेस्रोलिङ्गी व्यक्तिहरू प्रति सहोरदयता छ ।

बङ्लादेश

बङ्गलादेशमा तेस्रोलिङ्गी व्यक्तिहरूलाई हिजडाको रूपमा चिनिएको छ ।

मान्यता

सन् २०१३ नोभेम्बर ११ तारिखका दिन बाङ्लादेशको सरकारले तेस्रोलिङ्गी व्यक्तिहरूलाई मान्यता दिने निर्णय गरेको थियो । त्यस निर्णयमा हिजडाहरूलाई तेस्रोलिङ्गीका रूपमा पहिचान दिने र सबै कागजपत्रहरूमा महिला, पुरुष र हिजडा भनी विधाहरू दिने निर्णय गरिएको थियो ।

समाज कल्याण मन्त्रालय

बङ्लादेशको समाज कल्याण मन्त्रालयले सामाजिक सुरक्षा कार्यक्रम मार्फत् ज्येष्ठ तेस्रोलिङ्गी नागरिकलाई भत्ता प्रदान गरेको छ । हिजडा समुदायका व्यक्तिहरूलाई शिक्षामा छात्रवृत्ति पनि प्रदान गरिएको छ ।

यो पनि हेर्नुहोस्

• सिमान्कृत यौन अभिमुखिकरण, लैङ्गिक पहिचान र यौन विशेषताका व्यक्तिहरूको अधिकार
• पारलैङ्गिक व्यक्तिहरूको अधिकार
• अन्तरलिङ्गी व्यक्तिहरूको अधिकार
• गैर-द्वयसांखिक व्यक्तिहरूको अधिकार