राहुल बजाज

राहुल बजाज
Bajaj in 2014
जन्म	(१९३८-०६-१०)१० जुन १९३८ Calcutta, Bengal Presidency, British India
मृत्यु	१२ फेब्रुअरी २०२२(2022-02-12) (उमेर ८३) पुणे, महाराष्ट्र, भारत
मातृ शिक्षाप्रतिष्ठान	St. Stephen's College, Delhi (BA) Government Law College, Mumbai (LLB) Harvard Business School (MBA)
पेशा	CEO emeritus, Bajaj Group
राजनीतिक दल	भारतीय राष्ट्रिय काङ्ग्रेस
जीवनसाथी	रुपा बजाज ​ ( वि १९६१; मृत्यु २०१३)
सन्तान	3; including Rajiv and Sanjiv
आफन्त	Jamnalal Bajaj (grandfather) Tarang Jain (nephew)
पुरस्कार	पद्मभूषण

राहुल बजाज (१० जुन १९३८ - १२ फेब्रुअरी २०२२) एक भारतीय अर्बपति व्यापारी थिए। उनी भारतीय समूह बजाज समूहका अध्यक्ष एमेरिटस थिए। उनलाई सन् मा भारतको तेस्रो-सर्वोच्च नागरिक पुरस्कार पद्मभूषणबाट सम्मानित गरिएको थियो।

बाल्यकाल

बजाजको जन्म १० जुन १९३८ मा कमलनयन बजाज र सावित्री बजाजको घरमा भएको थियो । उनी भारतीय स्वतन्त्रता सेनानी जमनालाल बजाजका नाति थिए, जो महात्मा गान्धीका निकट सहयोगी थिए। बजाज अमेरिकाको हार्वर्ड बिजनेस स्कूल, सेन्ट स्टीफन्स कलेज, दिल्ली, सरकारी कानून कलेज, मुम्बई र क्याथेड्रल र जोन कोनन स्कूलका पूर्व छात्र थिए।

क्यारियर

बजाज २०१६ होरासिस ग्लोबल मीटिंगमा बोल्दै।

बजाजले सन् १९६५ मा बजाज समूहको जिम्मा लिएका थिए । पाँच दशकभन्दा लामो करियरमा, उनले समूहको फ्लागशीप कम्पनी बजाज अटोको कारोबारलाई ₹७.५ crore बाट ₹१२,००० crore नेतृत्व गरे, जसमा कम्पनीको स्कुटर बजाज चेतक मुख्य वृद्धि चालक थियो।

बजाजले २००५ मा आफ्नो भूमिकाबाट राजीनामा दिए र उनका छोरा राजीव समूहको प्रबन्ध निर्देशक बने। बजाजले २००८ मा बजाज अटोलाई तीन इकाइहरूमा विभाजन गरेका थिए : बजाज अटो, बजाज फिनसर्भ र एक होल्डिङ कम्पनी। उनले बजाज फिनसर्भको अध्यक्ष र गैर-कार्यकारी निर्देशक पदबाट राजीनामा दिएका थिए र मार्च २०१९ मा अध्यक्ष इमेरेटस बन्न थालेका थिए अप्रिल २०२१ मा, बजाजले बजाज अटोको गैर-कार्यकारी अध्यक्षको पदबाट राजीनामा दिए, आफ्नो भाइ निरज बजाजलाई पद सुम्पिदै, र कम्पनीको अध्यक्ष इमेरिटसको रूपमा रहे।

बजाज २००६-२०१० अवधिको लागि प्रमोद महाजनको मृत्युबाट रिक्त भएको सीट भरेर, भारतको संसदको माथिल्लो सदन राज्यसभामा निर्वाचित भएका थिए।

बजाज सन् १९७९–१९८० र १९९९–२००० मा दुई पटक भारतीय उद्योग परिसंघ (CII) को अध्यक्षका रूपमा निर्वाचित भएका थिए। भारतीय उद्योगमा उनको उत्कृष्ट कामको लागि, भारतका तत्कालीन राष्ट्रपति, प्रणव मुखर्जीले उनलाई २०१७ मा लाइफटाइम अचीभमेन्टको लागि सीआईआई प्रेसिडेन्ट्स अवार्ड प्रदान का थिए

बजाजले इन्डियन एयरलाइन्सको अध्यक्ष, विश्व आर्थिक मञ्चमा अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार परिषद्को अध्यक्ष, इन्डियन इन्स्टिच्युट अफ टेक्नोलोजी बम्बेमा बोर्डको अध्यक्ष, ब्रुकिङ्स इन्स्टिच्युटमा अन्तर्राष्ट्रिय सल्लाहकार परिषद्को सदस्य र अन्य पदहरू सम्हालेका थिए र हार्वर्ड बिजनेस स्कूलको दक्षिण एशिया सल्लाहकार बोर्डको सदस्य लगायत का केही अरु पदहरु समालेका थिए।

बजाजले २००१ मा भारतको तेस्रो-सर्वोच्च नागरिक सम्मान पद्मभूषण प्राप्त गरे

फोर्ब्स , २०१६ को विश्वका अर्बपतिहरूको सूचीमा, उनी २.४ बिलियन अमेरिकी डलरको कुल सम्पत्तिका साथ ७२२ औँ स्थानमा थिए।

व्यक्तिगत जीवन र मृत्यु

उनका छोराहरू राजीव बजाज र सञ्जीव बजाज उनको कम्पनीको व्यवस्थापनमा संलग्न छन्। उनकी छोरी सुनैनाको विवाह टेमासेक भारतका पूर्व प्रमुख मनिष केजरीवालसँग भएको छ ।

बजाजको ८३ वर्षको उमेरमा १२ फेब्रुअरी २०२२ मा निमोनियाबाट निधन भयो। उनलाई यसअघि पुणेको रुबी हल क्लिनिकमा भर्ना गरिएको थियो र अस्पतालमा उनको उपचार भइरहेको थियो। मृत्यु हुनुअघि उनलाई क्यान्सर र मुटुको समस्या पनि थियो ।

थप पढाइ

• Business Maharajas, १४ अक्टोबर २०००। 
• The Portfolio Book of Great Indian Business Stories: Riveting Tales of Famous Business Leaders and Their Times, १५ मे २०१५। 

बाह्य लिङ्कहरू

• राहुल बजाजसँग सम्बन्धित चित्र तथा श्रव्यदृश्यहरू विकिमिडिया कमन्समा रहेको छ।