करीमगन्ज जिल्ला

करीमगन्ज जिल्ला
असमको जिल्ला
देश	भारत
राज्य	असम
जिल्ला	करीमगन्ज
सदरमुकाम	करीमगन्ज
क्षेत्रफल
• जम्मा	१८०९ किमी२ (६९८ वर्ग माइल)
समय क्षेत्र	युटिसी+५:३०
वेबसाइट	https://karimganj.gov.in

करीमगन्ज जिल्ला, आधिकारिक रूपमा श्रीभूमि जिल्ला नामले पुनःनामकरण गरिएको, भारतको असम राज्यको ३५ जिल्लाहरू मध्ये एक हो। करीमगन्ज जिल्लाको प्रशासनिक मुख्यालय र सबैभन्दा ठुलो सहर हो। यो दक्षिणी असममा अवस्थित छ र त्रिपुरा र बङ्गलादेश सिलेट विभाग सिमानामा छ। यसले हैलाकान्डी र कछर छेउमा बराक उपत्यका बनाउँछ। करीमगन्ज भारतको विभाजन सिल्हट जिल्लाको हिस्सा थियो। यो सन् १९८३ मा पूर्ण विकसित जिल्ला बन्यो।

व्युत्पत्तिशास्त्र

रवीन्द्रनाथ ठाकुर यस क्षेत्रलाई श्रीभूमि (श्रीभूमि) भनेर उल्लेख गरे र नोभेम्बर २०२४ मा, ठाकुरको दर्शनलाई सम्मान गर्न यसको नाम परिवर्तन गरियो। यसलाई पहिले करीमगन्ज भनेर चिनिन्थ्यो, जसको नाम मुहम्मद करिम चौधरीको नाममा राखिएको थियो, जसले वर्तमान करीमगन्ज सहरमा बजार स्थापना गरेका थिए। 'गन्ज' भनेको बजार हो।

अर्थतन्त्र

करीमगन्ज सहर उत्तर पूर्वी भारतको व्यापार र वाणिज्यको एक महत्वपूर्ण केन्द्र हो। कार्गो-टर्मिनल, जेट्टी, गोदामहरू आदि जस्ता विस्तृत पूर्वाधारहरू सहितको यसको नदी बन्दरगाहले बङ्गलादेश हुँदै नदी मार्गहरू हुँदै जाने स्टीमरहरूद्वारा ढुवानी गरिएका ठुलो परिमाणका कार्गोहरू ह्यान्डल गर्न सक्षम छ। करीमगन्ज एक सीमा व्यापार केन्द्र पनि हो र शहरको डाकबंगला घाटमा रहेको भन्सार व्यापार बिन्दु र सुतरकाँदी भन्सार स्टेशन मार्फत करोडौं रुपैयाँको आयात-निर्यात व्यवसाय गरिन्छ।

जनसाङ्ख्यिकी

२०११ को जनगणना अनुसार करीमगन्ज जिल्लाको जनसङ्ख्या १,२२८,६८६ छ, जुन लगभग बहराइन राष्ट्र वा अमेरिकी राज्य न्यू ह्याम्पशायरको बराबर हो। यसले यसलाई भारतमा (कुल ६४० मध्ये) ३९२औँ स्थानमा राख्छ। यस जिल्लाको जनघनत्व ६७३ निवासी प्रति वर्ग किलोमिटर (१,७४० /वर्ग माइल) . २००१-२०११ को दशकमा यसको जनसङ्ख्या वृद्धि दर २०.७४% थियो करीमगन्जमा प्रति १००० पुरुषको लागि ९६१ महिलाको लिङ्ग अनुपात छ, र साक्षरता दर ७९.७२% छ। ८.९३% जनसङ्ख्या सहरी क्षेत्रमा बसोबास गर्छन्। अनुसूचित जाति र अनुसूचित जनजातिहरू क्रमशः जनसङ्ख्याको १२.८५% र ०.१६% छन्।

धर्म

धार्मिक जनसाङ्ख्यिकी यस प्रकार छन्:

• मुस्लिम ( ) - ६९२,४८९
• हिन्दुहरू ( ) - ५२१,९६२
• ईसाईहरू ( ) - ११,९९०।

धर्म अनुसार उप-जिल्लाको जनसङ्ख्या

सर्कल	मुस्लिम (%)	हिन्दु (%)	ईसाई (%)	अन्य (%)
करिमगन्ज	५७.१६	४२.३६	०.२२	०.२६
बदरपुर	६४.९१	३४.४९	०.३७	०.२४
निलामबजार	७५.३०	२४.२४	०.३५	०.१२
पाथरकाण्डी	४५.७४	५१.५५	२.४९	०.२३
रामकृष्ण नगर	४०.२८	५८.४२	१.२१	०.०९

२०११ को भारतीय जनगणना अनुसार, जिल्लामा मुस्लिमहरूको थोरै बहुमत छ, जुन जनसङ्ख्याको ५६.४% हो, जसमा हिन्दुहरूको जनसङ्ख्या ४२.५% छ, त्यसपछि १.०% ईसाईहरू छन्। यस जिल्लामा जैन, बौद्ध र सिख धर्मावलम्बीहरूको पनि सानो जनसङ्ख्या बसोबास गर्छ।

भाषा

२०११ को जनगणना अनुसार, जिल्लाका ८६.८४% मानिसहरूले बङ्गाली, ५.७०% हिन्दी, २.००% विष्णुप्रिया र १.६५% भोजपुरीलाई आफ्नो मातृभाषाको रूपमा बोल्थे। बराक उपत्यकाका अन्य दुई जिल्लाहरू, जसमा हैलाकाँदी र काचर समावेश छन्, सँगसँगै करीमगन्जमा बङ्गाली आधिकारिक भाषा हो। बङ्गाली आधिकारिक भाषा भएतापनि, सबैभन्दा बढी बोलिने भाषा सिलेटी हो, जसलाई प्रायः बङ्गालीको बोली मानिन्छ। यो बाराक उपत्यकाका अन्य जिल्लाहरूमा पनि बोलिन्छ।