जहांगीर रतनजी दादाभाई टाटा

जे॰आर॰डी॰ टाटा
वर्ष 1955 में टाटा
जन्म	(१९०४-०७-२९)२९ जुलाई १९०४ पेरिस, फ्रांस
मृत्यु	२९ नोभेम्बर १९९३(1993-11-29) (उमेर ८९) जिनेवा, स्विट्ज़रलैण्ड
नागरिकता	फ्रांस (1904–1928) भारत (1929–1993)
पेशा	व्यवसायी
चिनारीको कारण	टाटा कंसल्टेंसी सर्विसेज, टाटा मोटर्स, टाइटन इंडस्ट्रीज, वोल्टास और एअर इंडिया के संस्थापक
जीवनसाथी	थेल्मा टाटा
मातापिता	रतनजी दादाभाई टाटा सुज़ैन "सूनी" ब्रियरे
आफन्त	टाटा परिवार देखें
पुरस्कार	भारत रत्न

जहांगीर रतनजी दादाभाई टाटा (२९ जुलाई १९०४ - २९ नोभेम्बर १९९३) एक भारतीय विमानचालक, उद्योगपति, उद्यमी र टाटा समूहका अध्यक्ष थिए। भारतको टाटा परिवारमा जन्मेका उनी प्रख्यात व्यापारी रतनजी दादाभाई टाटा र उनकी पत्नी सुजैन ब्रिएरका छोरा थिए। उनकी आमा भारतमा कार चलाउने पहिलो महिला थिइन् र १९२९ मा उनी भारतमा पहिलो इजाजतपत्र प्राप्त पाइलट बन्नुभयो। उनी टाटा कन्सल्टेन्सी सर्भिस, टाटा मोटर्स, टाइटन इन्डस्ट्रीज, टाटा साल्ट, भोल्टास र एयर इन्डिया लगायत टाटा समूह अन्तर्गतका धेरै उद्योगहरूको संस्थापकको रूपमा पनि परिचित छन्। १९८३ मा, उनलाई फ्रान्सेली सेनाको सम्मानबाट सम्मानित गरियो र १९५५ र १९९२ मा, उनले भारतको दुई सर्वोच्च नागरिक पुरस्कार पद्म विभूषण र भारत रत्न प्राप्त गरे। भारतीय उद्योगमा उनको योगदानको लागि उनलाई यो सम्मान प्रदान गरिएको हो।

बाल्यकाल

जेआरडी टाटाको जन्म २९ जुलाई १९०४ मा फ्रान्सको पेरिसमा एक भारतीय पारसी परिवारमा भएको थियो। उनी व्यापारी रतनजी दादाभाई टाटा र उनकी फ्रान्सेली पत्नी सुजेन "सुनी" ब्रिएरका दोस्रो सन्तान थिए। उनका बुबा भारतका अग्रणी उद्योगपति जमशेदजी टाटाका चचेरे भाई थिए। उनकी आमा फ्रान्सेली हुनुहुन्थ्यो, उनले आफ्नो बाल्यकालको धेरै समय फ्रान्समा बिताए र फलस्वरूप, फ्रान्सेली उनको पहिलो भाषा थियो। उनले पेरिसको जानसन डे सेली स्कूलमा भर्ना गरे। टाटाले लन्डन, जापान, फ्रान्स र भारतमा शिक्षा हासिल गरेका थिए।

पुरस्कार र सम्मान

जेआरडी टाटालाई धेरै पुरस्कारले सम्मानित गरिएको छ। भारतीय वायुसेनाले उनलाई समुह क्याप्टेनको मानद पद प्रदान गर्‍यो र उनलाई पछि 1 अप्रिल 1974 मा एयर कमोडोर र त्यसपछि एयर वाइस मार्शलको पदमा बढुवा गरियो। उनले उड्डयनका लागि धेरै अन्तर्राष्ट्रिय पुरस्कारहरू पाएका थिए - मार्च 1979 मा टोनी जानुस पुरस्कार, 1995 मा फेडेरेशन एरोनोटिक इन्टरनेशनल द्वारा गोल्ड एयर मेडल, 1986 मा क्यानाडा स्थित अन्तर्राष्ट्रिय नागरिक उड्डयन संगठन द्वारा एडवर्ड वार्नर पुरस्कार र डेनियल गुगेनहेम पुरस्कार । सन् १९८८। सन् १९५५ मा उनलाई पद्मविभूषणबाट सम्मानित गरिएको थियो । उनको निस्वार्थ मानवीय प्रयासहरूको लागि, जेआरडी टाटालाई 1992 मा भारतको सर्वोच्च नागरिक सम्मान, भारत रत्न प्रदान गरियो।

मृत्यु

टाटाको मृगौला संक्रमणका कारण स्वीट्जरल्याण्डको जेनेभामा २९ नोभेम्बर १९९३ मा ८९ वर्षको उमेरमा निधन भएको थियो । उनको मृत्यु पछि, भारतीय संसद उनको सम्झनामा स्थगित गरियो - यो सम्मान सामान्यतया संसद सदस्य नभएका व्यक्तिहरूलाई दिइँदैन। उनलाई पेरिसको पेरे लाचेस कब्रिस्तानमा गाडिएको थियो।

बाह्य लिङ्कहरू

• जेआरडीले भारतीयहरूको सपनालाई पखेटा दिए</link> </link> </link> (वेबदुनिया)
• जेआरडी टाटा एक बहुमुखी उद्यमी थिए।