टेस्ट ट्युब बेबी

आईवीएफ को चित्र

कृत्रिम गर्भाधान इन व्रिटो फर्टिलाईजेशन (आईवीएफ) महिलाहरू मा कृत्रिम गर्भाधान गराउने स्वास्थ्य विज्ञानको एक प्रविधि हो। यसलाई बाँझोपन कम गर्ने प्रभावकारी प्रविधि मानिन्छ। यस प्रक्रिया मा कुनै महिला को अण्डाशयबाट अण्डलाई अलग गरेर त्यसलाई टेष्ट ट्युबमा शुक्राणु सँग निशेचित गराइन्छ। यसपछि निषेचित अन्डा महिलाको गर्भाशय मा राखिन्छ। विश्व मा पहिलो पल्ट यस प्रक्रिया को प्रयोग बेलायत मा पैट्रिक स्टेपो र रबर्ट एडवर्डस ले गरेका थिए। उनीहरूको यस प्रक्रिया ले जन्मेको बच्चाको नाम लुईस ब्राउन थियो जसको जन्म २५ जुलाई, १९७८ मा मेनचेस्टर मा भएको थियो। भारत मा पहिलो पल्ट डाक्टर सुभाष मुखोपाध्याय ले यस प्रक्रिया को प्रयोग गरेका थिए। आज यो प्रविधि नि-सन्तान दम्पत्तीहरूको लागि एक नयाँ आशा को किरण भएको छ। भारतमा यो प्रविधिबाट जन्मेको शिशुको नाम दुर्गा थियो। दुर्गा विश्व को दोश्रो टेष्ट ट्युब बेबी थिइन्। नेपालमा टेष्ट ट्युब बेबीको प्रविधि भित्र्याउने डाक्टर भोला रिजाल हुन्। उनले ओम अस्पतालमा यो प्रविधि भित्र्याएका छन्। नेपालको पहिलो टेष्ट ट्युब बेबी चाहीँ ओममणी हो। (जन्म २०६१/११/२०)

विधि

आरंभिक दौर मा आईवीएफ को प्रयोग महिलाहरू मा फैलोपिन ट्यूब को समस्या को समाधान को तरिका मा गरिन्छ, तर त्यस पछि यसको यस्तो प्रविधि पनि विकसित को गई, जुन पुरुषहरु को नपुंसकता को पनि उपचार हो। वर्तमानमा आईवीएफ मा धेरै प्रविधि प्रचलन मा छ जसमा आईसीएसआई, जेडआईएफटी, जीआईएफटी र पीजीडी छ।

आईसीएसई को प्रयोग स्थिति मा गरिन्छ जब अंडों को संख्या कम हुन्छ या फेरि शुक्राणु, अंडाणु देखि क्रिया गर्न लायक राम्रो अवस्थामा हुदैनन्। यसमा माइक्रोमेनीपुलेशन प्रविधिद्वारा शुक्राणुहरूको सीधा अंडाणुहरूमा इंजेक्ट गराउइन्छ। जेडआईएफटी मा महिलाको अंडाणुहरूको निकालएर उनलाई निषेचित गरेर महिलाको गर्भाशयमा स्थापित गर्नको बजाए उनको फेलोपिन टच्यूब मा स्थापित गरिन्छ। आईवीएफ को प्रक्रिया सुपरओव्यूलेशन, अन्डा को पुन:प्राप्ति, निषेचन, र भ्रूण स्थानांतरण को रूप मा पूर्ण हुन्छ। यसको प्रयोग उनी महिलाहरू पनि गर्न सक्छं जसमा रजोनिवृत्ति भइ सकेको छ, र फैलोपियन ट्यूब बंद हो चेके छन्। यस प्रकार यो सुविधा एक वरदान सिद्ध हुन्छ

सन्दर्भ

नेपालको पहिलो आइभिएफ केन्द्र ॐ अस्पताल एण्ड रिसर्च सेन्टर चावहिलमा खोलिएको थियो । यसले हालसम्म पाँचहजार भन्दा बढी निःसन्तान दम्पत्तिले वात्शल्य सुख प्राप्त गरिसकेका छन् । यस अस्पतालको आईभिएफ केन्द्रमा तयार गरिएको पहिलो बालकको नाम समेत ॐ मणी तामाङ हो । उनी हाल जाउलाखेलको सेन्ट मेरिज स्कुलमा कक्षा १० मा अध्ययनरत छन् । #नेपालकोपहिलोआईभिएफ #ॐअस्पतालतथारिसर्चसेन्टर