दवानगेरे जिल्ला
 | एक अनाथ पृष्ठको रुपमा रहेको, अन्य विकिपृष्ठसित नजोडिएको वा एक-दुईवटा लेखहरूसँग मात्र जोडिएको हुनसक्छ। कृपया सम्बन्धित लेखहरूलाई यस पृष्ठ सूत्रसँग जोड्न सहायता गर्नुहोस् |
दवानगेरे जिल्ला भारतीय राज्य कर्नाटकको एउटा जिल्ला हो। दवानगेरे जिल्ला भारतको कर्नाटक राज्यको एक प्रशासनिक जिल्ला हो। यो कर्नाटकको केन्द्र हो। दावनगेरे सहर जिल्ला सदरमुकाम हो। यसको जनसंख्या 1,643,494 थियो जसमध्ये 2011 को अनुसार 32.31% शहरी थियो। यो जिल्ला 1997 मा कर्नाटकका तत्कालीन मुख्यमन्त्री जे एच पटेलले चेन्नागिरी र होनाली तालुकहरू शिमोगा जिल्ला सहित चित्रदुर्ग जिल्लाबाट अलग गरेको थियो।
राज्यको उत्तर र दक्षिणको प्रभाव रहेको यस जिल्ला राज्यको मध्य मैदानमा अवस्थित छ। यस जिल्लाका प्रमुख सहरहरू हरिहरा, जगलुर, होन्नाली चन्नागिरी र न्यामती हुन्, यी पनि यसका अन्य छवटा तालुकहरू हुन्। यो पश्चिममा शिमोगा जिल्ला र हावेरी जिल्ला, पूर्वमा चित्रदुर्ग जिल्ला, उत्तरमा विजयनगर जिल्ला र दक्षिणमा चिकमगलूर जिल्लाले घेरिएको छ।
दवानगेरे जिल्लामा 6 तालुक, 20 होब्लिस, 197 ग्राम पञ्चायत, 652 गाउँ, 904 बस्ती, र 2 नगर नगरपालिका र एक नगर निगम छ।
इतिहास
[सम्पादन गर्नुहोस्]यस क्षेत्रमा कुनै समय मौर्य, र पछि सथवाहन द्वारा शासन गरिएको थियो। यस क्षेत्रलाई पछि कदम्बा ले कब्जामा लिएको थियो, जसलाई बदामीको चालुक्यहरू द्वारा चाँडै विस्थापित गरियो। 9 औं शताब्दी ईस्वी सम्मको अनाजीको शिलालेखले पल्लवहरूको शाखालाई नोलाम्बाले जिल्लाको शासित भाग भनिन्छ। असन्दी मा गंगा को एक शाखाद्वारा जिल्लाको केही भाग छोटकरीमा जितेको थियो। 8 औं शताब्दीको मध्यमा, मालखेडका राष्ट्रकूटहरूले चालुक्यहरूमाथि वर्चस्व स्थापित गरिसकेका थिए र दक्षिणमा तुमकुरसम्मको भूभागलाई जितेका थिए।
बगाली मन्दिरमा रहेको शिलालेखले दावनगेरे जिल्लाको केही भागमा १० औं शताब्दीमा राष्ट्रकुटाका चालुक्य सामन्तहरूले शासन गरेको संकेत गर्छ। अन्य भागहरू राष्ट्रकूटहरूको सामन्तहरूको रूपमा नोलाम्बाद्वारा शासन गरिरहे। जब राष्ट्रकूट शक्ति पतन हुन थाल्यो, नोलाम्बाहरूले गंगाप्रति आफ्नो वफादारी बदले र चोल आक्रमणहरू विरुद्ध लडे। जब कल्याणीका चालुक्यहरू सत्तामा पुगे, नोलाम्बाहरू उनीहरूप्रति वफादार भए। जब चोलहरूले काम्पलीलाई बर्खास्त गरे, उनीहरूले आफ्ना केही पाण्ड्या वासलहरूलाई दावनगेरेको भागसँग मिल्ने नोलाम्बवाडीको गभर्नरको रूपमा नियुक्त गरे। कालाचुरीहरू, जो चालुक्यहरूका सामन्तहरू पनि थिए, चाँडै नै चालुक्य डोमेनको सम्पूर्ण दक्षिणको जिम्मा दिइयो। तिनीहरूका शासक बिज्जला द्वितीयले चालुक्यहरूलाई पराजित गरे र उनको वंशले 1181 सम्म शासन गरे, जब चालुक्य राजकुमार सोमेश्वर चतुर्थले सिंहासन फिर्ता लिए।
संक्षेपमा होयसलास ले १२ औं शताब्दीको उत्तरार्धमा यस क्षेत्रलाई देवगिरीका यादवहरूले कब्जा गर्नु अघि दावनगेरे जिल्लाका केही भागहरूमा शासन गरेको थियो। १४ औं शताब्दीमा दिल्ली सल्तनत को मलिक काफुर को आक्रमणले यस क्षेत्रको यादव र होयसाला शासनलाई ध्वस्त पारेको थियो, तर चाँडै यो जिल्ला विजयनगर साम्राज्य प्रत्यक्ष नियन्त्रणमा आयो। विजयनगर बाट।
1565 मा तालिकोटाको युद्ध पछि विजयनगर साम्राज्य गम्भीर रूपमा कमजोर भएपछि, दावनगेरेका स्थानीय नायकहरूले आफ्नो स्वतन्त्रताको दाबी गर्न थाले। यी मध्ये केही प्रमुखहरूलाई बिजापुरको अदिल शाही को सामन्तहरूको रूपमा शासन गर्न अनुमति दिइएको थियो। मुगल र मराठा दुवैले छोटो समयका लागि जिल्लाका किल्लाहरू कब्जा गरे। 1763 मा, यी मध्ये एक परिवार, बेलगुट्टीका नायकहरूले हैदर अली लाई बुझाए र जिल्ला मैसूर को अधीनमा थियो। चान्नागिरी को धोन्डिया वाघ जसले स्वतन्त्र राज्य बनाउनुभएको थियो टिपु सुल्तानको पराजय पछि सन् १८०० मा आफ्नो मृत्यु नहोउन्जेल अंग्रेजहरूको प्रतिरोध गरे। त्यसपछि जिल्लालाई मैसूर राज्यले राखेको थियो।
