दोस्रो विश्वयुद्धका कारणहरू
दोस्रो विश्वयुद्धका विभिन्न कारणहरू रहेका छन्।
कारणहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]
- कारणहरू
- भर्सेलिजको सन्धि
- अधिनायकवादको उदय
- जापानी साम्राज्यवाद
- राष्ट्रहरूको गठबन्धन
- ढाकछोपको नीति
- आर्थिक कष्ट
- राष्ट्र संघको असफलता
- युद्धको तयारी
भर्सेलिजको सन्धि[सम्पादन गर्नुहोस्]
भर्सेलिजको (वर्लिस ) संधि जर्मनी र मित्र राष्ट्रहरू (बेलायती, फ्रान्स, अमेरिका, रूस आदि) को बीच प्रथम विश्व युद्धको अन्त्यमा थियो।
विश्वयुद्धको युद्ध पछि, जर्मनीले २८ जुन १९१९ मा वर्सेलिसको संधिमा हस्ताक्षर गरे। यसकारण, जर्मनीले यसको जमिनको ठूलो भागको त्याग्नुपर्यो, अन्य राज्य कब्जा गर्न प्रतिबन्ध लगाइयो। आर्मीको आकार सीमित गरियो र भारी जरिवाना लगाईयो।
जर्मनीमा भएको वर्लिसको सन्धि लागू भयो। यस कारण एडल्फ हिटलर र अन्य जर्मन मान्छेले यो व्यभिचारी मानिदिए र यसैले यो सम्झौता द्वितीय विश्वयुद्धको कारण थियो।
क्षेत्रीय व्यवस्था / प्रणाली[सम्पादन गर्नुहोस्]
एल्सास-लरेन क्षेत्र:[सम्पादन गर्नुहोस्]
भर्सेलिज सन्धिको क्षेत्रीय परिवर्तनहरुद्वारा जर्मनीको अंग-भंग भयो। १८७१ मा, जर्मनीले फ्रान्सबाट एलिस-लरेनको क्षेत्रमा कब्जा गरेको थियो। सबैले एक स्वरले स्वीकार गरे कि यो एक गलत काम थियो र यसको अन्त्य आवश्यक छ। त्यसकारण, संधिको सर्तहरू बमोजिम, अल्स्सा-लोरेन फ्रान्सले पायो।
रिनल्याण्ड:[सम्पादन गर्नुहोस्]
फ्रान्सको सुरक्षाको दृष्टिकोणमा, मित्र राष्ट्रका सेनाहरू जर्मनीमा १५ वर्षसम्म रहनेछन् र राइन नदीको वरिपरि क्षेत्र स्थायी रूपमा निःशस्त्र गरिनुपर्छ ताकि जर्मनी कुनै किसिमको आकरमण बनाउन सक्दैन।
सार क्षेत्र[सम्पादन गर्नुहोस्]
द सार क्षेत्र जर्मनीको कोइला क्षेत्रको लागि प्रसिद्ध थियो। यस क्षेत्रको शासनको जिम्मेवारी राष्ट्रलाई सौंपिएको थियो, तर कोइला खनिज फ्रान्सले स्वामित्व लिएका थिए। यो पनि निर्णय भयो कि १५ वर्ष पछि, एक रेफ्रिजियम निश्चित हुनेछ कि सार को मान्छे जर्मनीसँग या फ्रान्ससँग रहन चाहान्छ। यदि सरस्वती जर्मनीसँग भेट्न चाहन्छ भने, त्यसपछि जर्मनीले फ्रान्समा एक निश्चित मूल्य तिर्न खरिदहरू फिर्ता गर्नेछ।
बेल्जियम र डेनमार्कको प्राप्ति:[सम्पादन गर्नुहोस्]
युरोपेली सङ्घ र मालमोडीको क्षेत्र बेल्जियमको अधीनमा रहेको थियो। Schleswig मा एक रेन्जेन्डम डेनमार्क को उत्तरी भाग मा दिइएको थियो।
जर्मनीको पूर्वी सीमा:[सम्पादन गर्नुहोस्]
जर्मनीले पूर्वी सिमानामा सबैभन्दा खराब क्षति लगाउनुपर्ने थियो। सहयोगीहरूले एक स्वतन्त्र पोल्यान्ड राज्य निर्माण गर्ने निर्णय गरे। दानजिंग को एक स्वतन्त्र शहर में परिवर्तित किया गया था और यह राष्ट्र सङ्घ के संरक्षण के तहत रखा गया था। पोल्यान्डमा समुद्री मार्ग दिन, डगको पोर्ट प्रयोग गर्ने अधिकार दिइएको थियो। Mammell को पोर्ट जर्मनी ले लिथुआनिया लाई दिइएको थियो। जर्मनीले चेकोस्लोवाकियाको अवस्था पहिचान गर्यो। यसरी, क्षेत्रीय व्यवस्था अन्तर्गत, जर्मनीले २५,००० वर्ग माइल क्षेत्र र ७० लाख जनसङ्ख्या गुमायो।
जर्मन औपनिवेशीकरण प्रणाली: मित्र राष्ट्रहरूले आफ्नै साम्राज्यमा जर्मन उपनिवेशहरू भेट्न चाहन्थे, तर विल्सनले यो कडा विरोध गरे। विल्सनको विरोधको कारण, मित्र राष्ट्रहरूले सुरक्षा प्रणाली सुरु गरे। यसको अर्थ भनेको पछाडि रहेका देशहरूको उचित कल्याण र विकास। सभ्य राष्ट्रहरूमा, पवित्र सम्पदाको रूप राष्ट्रलाई यसको प्रगतिमा दिइनेछ। Mindet प्रणाली अन्तर्गत, जर्मनीले सबैको उपनिवेश छोड्न र मित्र राष्ट्रहरूको संरक्षणमा राख्नुपर्छ। जर्मनी प्रशांत महासागरका थुप्रै द्वीपहरूमा र अफ्रिका महाद्वीपमा खोलियो, जर्मनी हराउँदै।
सैन्य प्रणाली[सम्पादन गर्नुहोस्]
जर्मन सेनाको अधिकतम संख्या १ लाख दिइएको थियो। अनिवार्य सैन्य सेवा प्रतिबन्धित गरियो। हवाई जहाजहरू प्रतिबन्धित छन्। यसको अतिरिक्त, नौसेना शक्ति पनि सीमित थियो। जर्मनीमा केवल नौसेनाको मात्र ६ युद्धक्षेत्रलाई अनुमति दिइएको थियो सहयोगीहरूलाई पनडुब्बीहरूलाई तल लगाउने बारे कुरा गर्छ मित्रता को सैन्य आयोग को जर्मनी को खर्च मा यस निवारण प्रणाली को रखरखाव को निगरानी को लागि स्थापित गरियो। यस प्रकार, जर्मनी सैन्य दृष्टिसँग विलम्बित भएको थियो।
वित्तीय प्रणाली[सम्पादन गर्नुहोस्]
Versailles Treaty of Article 231 को अधीन, जर्मनी र यसका सहयोगीहरू युद्धको लागि मात्र जिम्मेवार मानिन्छ। यसैले, युद्धमा लड्ने सबै साथीहरूको लागि, जर्मनीलाई क्षतिपूर्ति गर्न आग्रह गरिएको थियो, १९२१ सम्म जर्मनीले ५ अरब डलरलाई सहयोग पुर्याउनेछ। जर्मनीबाट केही वस्तुहरूको आयात र निर्यातका लागि सहयोगीहरूलाई विशेष सेवा दिइएको थियो। नहरको अन्तरराष्ट्रीयकरण सबै जहाजहरूमा खुला थियो।
नैतिक दायित्व[सम्पादन गर्नुहोस्]
संधिको 231 औँ संधिको अनुसार जर्मनी सबै क्षति र युद्धको लागि जिम्मेवार बनाइयो।
अधिनायकवादको उदय[सम्पादन गर्नुहोस्]
जापानी साम्राज्यवाद[सम्पादन गर्नुहोस्]
राष्ट्रहरूको गठबन्धन[सम्पादन गर्नुहोस्]
=== ढाकछोपको नीति