"कर्म" का संशोधनहरू बिचको अन्तर
सा हिज्जे सच्चाउँदै, replaced: अत्यंत → अत्यन्त, दोस्रो → दोश्रो (5) |
सा →बाहिरी कडिहरु: रोबोट प्रयोग गरि हिज्जे सच्चाउँदै |
||
| पङ्क्ति १६: | पङ्क्ति १६: | ||
जसलाई हामी शुभ कर्म भन्छन्ं उनी पुण्य तथ अशुर्भ कर्म पाप कहलाते छन्। पुण्य र पाप मुख्यत: क्रिया को फलको बोध गराछन। यो कर्म तीन प्रकार को हाते छन्। नित्यकर्म उनी हैं जुन न गरे पछि पाप उत्पन्न गर्छन्, तर गरे पछि केहि पनि हैन उत्पन्न करते। नैमित्तिक कर्म गर्न से पुण्य तथा न गर्न से पाप हुन्छ। काम्य कर्म कामना से गरे जान्छन् अत: उनको गर्न से फल को सिद्धि हुन्छ। न गर्न भन्दा केहि पनि हैन होता। चूँकि तिनै कर्महरुमा यो उद्देश्य छिपा हो कि पुण्य अर्जित गरे जाए, पाप भन्दा टाढा रहयो जाए, अत: यो सबै कर्म मन:प्रेरित छन्। जन्म से छुटकारा पानको लागि नित्य, नैमित्तिक र काम्य कर्महरुको परित्याग अत्यन्त आवश्यक मानिएको छ।</includeonly> |
जसलाई हामी शुभ कर्म भन्छन्ं उनी पुण्य तथ अशुर्भ कर्म पाप कहलाते छन्। पुण्य र पाप मुख्यत: क्रिया को फलको बोध गराछन। यो कर्म तीन प्रकार को हाते छन्। नित्यकर्म उनी हैं जुन न गरे पछि पाप उत्पन्न गर्छन्, तर गरे पछि केहि पनि हैन उत्पन्न करते। नैमित्तिक कर्म गर्न से पुण्य तथा न गर्न से पाप हुन्छ। काम्य कर्म कामना से गरे जान्छन् अत: उनको गर्न से फल को सिद्धि हुन्छ। न गर्न भन्दा केहि पनि हैन होता। चूँकि तिनै कर्महरुमा यो उद्देश्य छिपा हो कि पुण्य अर्जित गरे जाए, पाप भन्दा टाढा रहयो जाए, अत: यो सबै कर्म मन:प्रेरित छन्। जन्म से छुटकारा पानको लागि नित्य, नैमित्तिक र काम्य कर्महरुको परित्याग अत्यन्त आवश्यक मानिएको छ।</includeonly> |
||
==बाहिरी |
==बाहिरी कडिहरु== |
||
*[http://www.lakesparadise.com/madhumati/show_artical.php?id=1148 कर्मको सिद्धान्त] (मधुमती) |
*[http://www.lakesparadise.com/madhumati/show_artical.php?id=1148 कर्मको सिद्धान्त] (मधुमती) |
||
२१:५०, २७ अगस्ट २०११ जस्तै गरी पुनरावलोकन
| यो लेख हिन्दीबाट नेपालीमा अनुवाद गरिएको हो, यसमा कतिपय त्रुटिहरु छन् जसलाई तपाईं सुधार गर्न सक्नु हुन्छ। |
साधारण बोलचालको भाषामा कर्मको अर्थ हुन्छ 'क्रिया' । व्याकरणमा क्रिया भन्नाले निष्पाद्यमान फलको आश्रयलाई कर्म भन्छन्। "राम घर जान्छ' यस उदाहरणमा "घर" गमन क्रियाको फलको आश्रय हुने नाताले "जानु क्रिया'लाई कर्म मानिन्छ।
दर्शनमा कर्म एक विशेष अर्थमा प्रयुक्त हुन्छ। जे पनि मनुष्यले गर्छ जसबाट कुनै फल उत्पन्न हुन्छ। यो फल शुभ, अशुभ अथवा दुवैभन्दा भिन्न हुन्छ। फलको यो रूप क्रिया द्वारा स्थिर हुन्छ। दान शुभ कर्म हो र हिंसा अशुभ कर्म हो। यहाँ कर्म शब्द क्रिया र फल दुवैको लागि प्रयुक्त हुन्छ्स्। यो कुरा यस भावनामा आधारित छ कि क्रिया सर्वदा फल संग संलग्न हुन्छ। क्रियाबाट फल अवश्य उत्पन्न हुन्छ। यहाँ ध्यान राख्नु पर्छ कि शरीरका स्वाभाविक क्रियाहरु यसमा समावेश छैनन्। आँखाका पलकहरु उठ्नु, बन्द हुनु (आँखा झिम्क्याउनु) पनि क्रिया हो, तर यसले फल उत्पन्न हुँदैन। दर्शनको सीमामा यस प्रकारको क्रियाको कुनै महत्व यसैले छैन कि त्यो क्रिया मनद्वारा प्रेरित हुँदैन। उक्त सामान्य नियम मनद्वारा प्रेरित क्रियाहरुमा नै लागू हुन्छ। जानेर कसैलाई दान दिनु अथवा कुनैको वध गर्नु नै सार्थक हो। तर अनजानमा कसैलाई उपकार गर्न अथवा कसैलाई हानि पुर्याउनु के कर्म को उक्तपरिधिमा आउँदैन? कानूनमा भनिन्छ कि नियमको अज्ञानतामा मनुष्यलाई क्रियाको फलबाट बचाउन सकिंदैन। गीतामा पनि भनिएको कि कर्मका शुभ अशुभ फललाई अवश्य भोग्नु पर्दछ, त्यसबाट छुटकारा मिल्दैन। यस स्थितिमा जानी नजानी गरेका क्रियाका शुभ वा अशुभ फल हुन्छन् नैं। अनजानमा गरेका क्रियाहरुको बारेमा केवल यति नै भनिन्छ कि अज्ञान कर्ताको दोष हो र त्यस दोषको लागि कर्ता नै उत्तरदायी हुन्छ। कर्ताको क्रियामा प्रवृत्त हुन अघि पहिला क्रियासित सम्बन्धित सबै कुराहरुको पता लगाउनु पर्छ। स्वाभाविक क्रियाहरुसित अज्ञानमा गरेका क्रियाहरुमा भेद केवल यति हो कि स्वाभाविक क्रियाहरु बिना मनको सहायताले आफै हुन्छन् अनि अज्ञानप्रेरित क्रियाहरु आफै हुँदैनन् यसमा मनको हात हुन्छ। नचाहे पनि आँखा झिम्कन्छ, तर नचाही भएका अज्ञानमा कुनै क्रिया गर्न सकिन्न। क्रियाको परिणाम क्रियाको उद्देश्य भन्दा भिन्न हुन्छ, फेरि पनि यो आवश्यक हुँदैन कि क्रिया गरियोस्। अत: कर्मको परिधिमा ती क्रियाहरु र फल आउँछन् जुन स्वाभाविक क्रियाहरु भन्दा भिन्न हुन्छन्।
बाहिरी कडिहरु
- कर्मको सिद्धान्त (मधुमती)
 | यो लेख एक उत्तम लेख हो। यो नेपाली विकिपिडियामा सठीकता, तटस्थता र शैलीको आधारमा सबभन्दा राम्रा लेखहरुमा पर्छ। |