पिँडालु

पिँडालु
वैज्ञानिक वर्गीकरण
जगत:	वनस्पति
प्राकृतिक समूह:	फूल फुल्ने वनस्पति
प्राकृतिक समूह:	एकदलीय वनस्पति
गण:	एलिसमाटालेस
परिवार:	एरासी
वंश:	कोलोकासिया Schott
प्रजाति:	Colocasia
वैज्ञानिक नाम
Colocasia Schott

पिंडालु (वैज्ञानिक नाम: कोलोकासिया; अन्य नामहरू: कर्कलो, पाप्रो, पाण्ड्यालु, गद्री, अरबी) तरकारीका लागि खेती गरिने बोट हो।  यसको डाँठ, पात र बीउ सबै तरकारीको रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसको पातहरु गोलाकार र फल आलु जस्तै हुन्छन्।

वर्गिकरण

पिँडालु

पिँडालु वा गुइयान (अङ्ग्रेजी: Taro) को रूपमा पनि चिनिन्छ। यो मुख्यतया यसको tubers को लागी खेती गरिन्छ।  यसको फलबाट तरकारी बनाइन्छ, वर्तको समयमा यी फललाई उसिनेर फलफूल खान प्रयोग गरिन्छ।  यसको पातबाट तरकारी पनि बनाइन्छ। केही प्रजातिमा कोक्याउने तत्व पाइन्छ। जुन उमालेपछि समाप्त हुन्छ। कोक्याउने गुण यसको जरामा भन्दा पातमा बढी पाइन्छ।

प्रजातिहरू

पिँडालु पात र डाँठको रंग अनुसार, पिँडालुका दुई प्रजातिहरू छन्: एउटामा डाँठहरू बैजनी र अर्कोमा हरियो हुन्छन्।

त्यस्तै, हरियो र गोलाकार ट्युबर भएका प्रजातिहरू छन्।  कुनै फलको पल्प सेतो, कुनै पहेँलो, कुनै सुन्तला र बैजनी रंगको हुन्छ।

पिँडालुका प्रमुख प्रजातिहरू यस प्रकार छन्- गौरिया, काका कछु, पंचमुखी, फैजाबादी गेडिया, एफ.सी.  १, F.C.४, र F.C.  ६ आदि।

पुसा कोमल, पुसा बारसाती, पुसा फागुनी र पुसा दुई बाली

पारिस्थितिकी

पाल्पिफर मुरिनुस र पाल्पिफर सेक्सनोटाटस सहित धेरै लेपिडोप्टेरा प्रजातिहरूको लार्भा द्वारा कोलोकेसिया प्रजातिहरू खाद्य बिरुवाहरूको रूपमा प्रयोग गरिन्छ।

खेती गर्न

C. esculenta र त्यस जातका अन्य सदस्यहरूलाई सजावटी बोटबिरुवा वा खाद्य कर्मको रूपमा खेती गरिन्छ, धेरै उष्णकटिबंधीय क्षेत्रहरूमा यो बिरुवा घर बाहिर वा ठूला कन्टेनरहरूमा उब्जाउन सकिन्छ।  तिनीहरू उपोष्णकटिबंधीय र उष्णकटिबंधीय क्षेत्रहरूमा वर्षभरि बाहिर हुर्किन्छन्।  समशीतोष्ण क्षेत्रहरूमा, तिनीहरू गर्मीमा रोपिन्छन्, र जाडोमा तिनीहरूलाई माटोबाट खनेर सुक्खा, हावायुक्त ठाउँमा भण्डारण गरिन्छ, तिनीहरूलाई फंगल संक्रमणबाट बचाउन।  तिनीहरू लगभग कुनै पनि तापक्रम क्षेत्रमा उब्जाउन सकिन्छ ।

तिनीहरू 20 र 30 °C (68 र 86 °F) बीचको तापक्रममा राम्रोसँग बढ्छन्।  केही दिनभन्दा बढीको लागि १० डिग्री सेल्सियस (५० डिग्री फारेनहाइट) भन्दा कम तापक्रमले बोटबिरुवालाई हानि पुर्‍याउन सक्छ। यो जरा सामान्यतया सतहको नजिक रोपिन्छ।  वृद्धिको पहिलो लक्षण 1 देखि 3 हप्तामा देखा पर्छ।  एउटा परिपक्व बोटलाई राम्रोसँग बढ्नको लागि कम्तिमा 1 m2 (11 वर्ग फुट) ठाउँ चाहिन्छ। तिनीहरू कम्पोस्ट-समृद्ध माटो र छायामा राम्रोसँग बढ्छ, तर सामान्य माटोमा पनि राम्रोसँग बढ्न सक्छ, जबसम्म यो पानी-प्रतिरोधी हुन्छन्।  बिरुवाहरू लामो समयसम्म सुख्खा माटोमा छोड्नु हुँदैन, यदि सुख्खा भयो भने पातहरू ओइलाउँछन्। त्यस्ता बिरुवाहरू धेरै सुख्खा हुनु अघि पानी हाल्नु पर्छ। नियमित बिरुवाको मलको साथ आवधिक शीर्ष ड्रेसिंग (हरेक 3-4 हप्ता) ले उत्पादन बढाउँछ।

पिँडालुको गुणहरू

पिँडालु एक शक्तिवर्धक, तुरट, कामोत्तेजक, कफ हटाउने र जाडो कम गर्ने औषधी हो र तेलमा भुटेको पिँडालुलाई स्वादिष्ट परिकारको रूपमा लिइन्छ।