चिउरी

चिउरी
पाँचखालमा फलेको चिउरी
वैज्ञानिक वर्गीकरण
जगत:	वनस्पति
(श्रेणीविहीन):	Angiosperms
(श्रेणीविहीन):	Eudicots
(श्रेणीविहीन):	Asterids
गण:	Ericales
कुल:	Sapotaceae
उपकुल:	Sapotoideae
वंश:	Diploknema
वैज्ञानिक नाम
Diploknema butyracea Roxb., H.J. Lam
पर्याय
Aesandra butyracea (Roxb.) Baehni. Bassia butyracea Roxb. Madhuca butyracea (Roxb.), J. F. Macbr.

चिउरी नेपालको पहाडी भूभागमा पाइने रुख । यसको फल खाद्यपदार्थको रूपमा प्रयोग गरिन्छ भने बिऊ पेलेर निकालिएको तेल भुटनको रूपमा प्रयोग गरिन्छ ।

परिचय

Diploknema butyracea, सामान्यतया chyuri भनेर चिनिन्छ, रूखको एक प्रजाति हो जुन हिमालय क्षेत्रको मूल निवासी हो, विशेष गरी नेपाल, भारत र भुटानमा पाइन्छ। यो रूख Sapotaceae परिवारसँग सम्बन्धित छ र यसको खाद्य फल र बीउहरूको लागि परिचित छ।

नेपालमा, च्युरी यसको बहुमुखी प्रयोगको लागि उच्च मूल्यवान छ। फल खान योग्य छ र एक मीठो, सुगन्धित स्वाद छ। बीउहरू विशेष गरी बोसोमा धनी हुन्छन् र प्रायः चिउरी बटर उत्पादन गर्न प्रयोग गरिन्छ, जुन शिया बटर जस्तै हुन्छ र खाना पकाउने, सौन्दर्य प्रसाधन र परम्परागत औषधिमा विभिन्न अनुप्रयोगहरू छन्।

च्युरी रूखहरू तिनीहरूको काठको लागि पनि मूल्यवान छन्, जुन निर्माण र फर्निचर निर्माणमा प्रयोग गरिन्छ। थप रूपमा, रूखका विभिन्न भागहरू छाला रोग, पाचन समस्याहरू, र श्वासप्रश्वास समस्याहरू जस्ता रोगहरूको उपचारको लागि परम्परागत औषधिमा प्रयोग गरिन्छ।

Diploknema butyracea को संरक्षण स्थिति यसको दायरा मा भिन्न हुन्छ, केहि जनसंख्याहरु बासस्थान को क्षति र अत्यधिक शोषण को कारण खतराहरु को सामना संग। यस बहुमूल्य प्रजातिको दीर्घकालीन अस्तित्व सुनिश्चित गर्न दिगो फसल काट्ने अभ्यास र संरक्षण उपायहरूलाई प्रवर्द्धन गर्न प्रयासहरू भइरहेका छन्।

चित्र दीर्घा

• 
  चिउरीको बोट
• 
  चिउरीको बोटमा लागेको फूल
• 
  चिउरीको फूलको कोपिला
• 
  चिउरीको बोट
• 
  चिउरीको फल
• 
  चिउरीको फूल
• 
  चिउरीको फूल
• 
  चिउरीको बोट
• 
  चिउरीको बोट
• 
  ललितपुरको लगनखेलमा चिउरी बेच्दै एक बृद्ध महिला।