अनुगुल जिल्ला
अनुगुल जिल्ला | |
|---|---|
जिल्ला | |
 छाप | |
 | |
| निर्देशाङ्क: २०°४९′५९″N ८५°०६′००″E / २०.८३३°N ८५.१°Eनिर्देशाङ्कहरू: २०°४९′५९″N ८५°०६′००″E / २०.८३३°N ८५.१°E | |
| देश |  भारत |
| राज्य | ओडिशा |
| स्थापित | १ अप्रिल १९९३ |
| सदरमुकाम | अनुगुल |
| सरकार | |
| • प्रकार | नगरपालिका |
| क्षेत्रफल | |
| • जम्मा | ६,२३२ किमी२ (२४०६ वर्ग माइल) |
| उन्नतांश | ८७५.५ मिटर (२८७२.४ फिट) |
| जनसङ्ख्या (सन् २०११) | |
| • जम्मा | १,२७३,८२१[१] |
| • घनत्व | १९९/किमी२ (५२०/वर्ग माइल) |
| भाषा | |
| • आधिकारिक | ओडिशा, अङ्ग्रेजी |
| समय क्षेत्र | युटिसी+५:३० (भारतीय मानक समय) |
| लिङ्ग अनुपात | ०.९४२ ♂/♀ |
| साक्षरता | ७८.९६% |
| वेबसाइट | angul |
अनुगुल जिल्ला भारतको ओडिशा राज्य अन्तर्गत पर्ने एक जिल्ला हो। यस जिल्लाको सदरमुकाम अनुगुल सहर हो। अनुगुल जिल्लालाई ओडिशाको औद्योगिक राजधानीको रूपमा लिइन्छ।
भूगोल
[सम्पादन गर्नुहोस्]अनुगुल जिल्ला ओडिशा राज्यको केन्द्रीय भागमा अवस्थित छ भने भने यो जिल्ला २०°३१' देखि २१°४०' उत्तर अक्षांश र ८४°१५' देखि ८५°२३' पूर्वी देशान्तरणमा अवस्थित छ। अनुगुल जिल्लाले भारतको कुल क्षेत्रफल मध्ये ६२३२ वर्ग किलोमिटर ओगटेको छ।[२] यस जिल्लालाई कटर र ढेङ्कानाल जिल्लाले पूर्व, देवगढ, केन्दुझर र सुन्दरगढ जिल्लाले उत्तर, सम्बलपुर र सोनेपुर जिल्लाले पश्चिम, नयागढ र बौद्ध जिल्लाले दक्षिणबाट घेरेको छ। यस जिल्लामा प्रशस्त प्राकृतिक स्रोत रहेको छ। अनुगुल जिल्लाको सदरमुकाम अनुगुल सहर भुवनेश्वरबाट १५० किलोमिटरको दुरीमा अवस्थित छ।[३]
जनशाङ्खिकि
[सम्पादन गर्नुहोस्]सन् २०११ को राष्ट्रिय जनगणना अनुसार यस जिल्लाको कुल जनसङ्ख्या १२७३८२१ रहेको छ[४] जसमध्ये पुरुषको जनसङ्ख्या ६५५७१८ छ भने महिलाको जनसङ्ख्या ६१८१०३ रहेको छ। यस जिल्लाको जनघनत्व १९९ प्रति वर्ग किलोमिटर (५२०/वर्ग माइल) रहेको छ।[४] सन् २००१ देखि २०११ सम्म एक दशकको अन्तरालमा यस जिल्लाको जनसङ्ख्या ११% ले वृद्धि भएको थियो।[५] यस जिल्लामा प्रत्येक १००० पुरूषका लागि ९४२ महिलाको लिङ्गीक अनुपात र यस जिल्लाको कुल साक्षरता दर ७८.९६% रहेको छ। यस जिल्ला १९३० गाउँहरू रहेका छन्। [४]
अर्थतन्त्र
[सम्पादन गर्नुहोस्]अनुगुल जिल्लाको अर्थतन्त्रमा कृषिले महत्त्वपूर्ण स्थान ओगटेको छ किनकि सन् २०११ को राष्ट्रिय जनगणना अनुसार कृषिले यस जिल्लाका ७०% लाई प्रत्यक्ष तथा अप्रत्यक्ष रोजगार प्रदान गरेको छ। यस जिल्लाको कुल उत्पादन योग्य क्षेत्र २१६४०३ हेक्टरमा फैलिएको छ जुन यस जिल्लाको कुल क्षेत्रफल मध्ये ३२.७% हो। खरीफ ऋतुमा उत्पादन हुने प्रमुख बाली धान, मकै, रागी, तिलहन, दाल, कोदो, गहुँ, मटर, सूर्यमुखी, लसुन, अदुवा, आलु, प्याज, सुर्ति, उखु र धनिया आदि हुन्।
प्रशासन
[सम्पादन गर्नुहोस्]अनुगुल जिल्लाको प्रशासनिक सदरमुकाम अनुगुल सहरमा अवस्थित छ। प्रशासनिक संरचनाको हालको परिदृश्यमा जिल्लामा ४ उप विभाग, ८ तहसील र ८ विकास खण्डहरू रहेका छन्। अनुगुल जिल्लामा कुल २२५ ग्राम पञ्चाय, २ नगरपालिका, १ अधिसूचित क्षेत्र परिषद् र २ २३ प्रहरी थानाहरू रहेका छन्। सन् २००८ देखि अनुगुल जिल्लाले धेनकनाल (लोकसभा क्षेत्र) र सम्बलपुरको (लोकसभा क्षेत्र) प्रतिनिधित्व गर्दै आएको छ।[६]
सन्दर्भ सामग्री
[सम्पादन गर्नुहोस्]- ↑ "Anugul (Angul) District Population Census 2011, Orissa literacy sex ratio and density", मूलबाट ६ जनवरी २०१५-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ९ फेब्रुअरी २०१५।
- ↑ "Census of India 2001: Data from the 2001 Census, including cities, villages and towns (Provisional)", भारतको जनगणना आयोग, मूलबाट १६ जुन २००४-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १ नोभेम्बर २००८। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण १६ जुन २००४ मिति
- ↑ "Angul-Talcher seventh most polluted industrial cluster in the country", द हिन्दु, ५ जनवरी २०१०।
- ↑ ४.० ४.१ ४.२ "सन् २०११ को जिल्लाको जनगणना", २०११, मूलबाट ११ जुन २०११-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ३० सेप्टेम्बर २०११।
- ↑ "देशको तुलना:जनसङ्ख्या", मूलबाट २७ सेप्टेम्बर २०११-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १ अक्टोबर २०११। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २७ सेप्टेम्बर २०११ मिति
- ↑ www.census2011.co.in সংগৃহীত ৯ আগস্ট, ২০১৮
बाह्य कडीहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]