आकाशगङ्गा
आकाशगङ्गा जसमा सौर्यमण्डल समावेश छ, जसको नाम पृथ्वीबाट ग्यालेक्सीको रूप वर्णन गर्दछ: रातको आकाशमा देखिने प्रकाशको धुलो ब्यान्ड जुन नाङ्गो आँखाले व्यक्तिगत रूपमा छुट्याउन सकिँदैन। मिल्की वे शब्द ग्रीक γαλακτικὸς κύκλος (galaktikòs kýklos) बाट lactea मार्फत ल्याटिनको अनुवाद हो, जसको अर्थ "दुग्ध चक्र" हो। पृथ्वीबाट, मिल्की वे ब्यान्डको रूपमा देखिन्छ किनभने यसको डिस्क आकारको संरचना भित्रबाट हेरिन्छ। ग्यालिलियो ग्यालिलीले पहिलो पटक 1610 मा आफ्नो टेलिस्कोपको साथ व्यक्तिगत ताराहरूमा प्रकाशको ब्यान्डलाई समाधान गरे। 1920 को शुरुवात सम्म, धेरै खगोलविद्हरूले सोचेका थिए कि मिल्की वे ब्रह्माण्डमा सबै ताराहरू छन्। खगोलविद् हार्लो शापली र हेबर डस्ट कर्टिस बीचको 1920 को महान् बहस पछि, एडविन हबलले गरेको अवलोकनले मिल्की वे धेरै आकाशगंगाहरू मध्ये एउटा मात्र हो भनेर देखाएको छ।। मिल्की वे एक प्रतिबन्धित सर्पिल आकाशगंगा हो जसको अनुमानित D25 आइसोफोटल व्यास 26.8 ± 1.1 किलोपार्सेक (87,400 ± 3,590 प्रकाश-वर्ष), [ तर सर्पिल भुजाहरूमा लगभग 1,000 प्रकाश वर्ष मोटो छ (बल्जमा बढी)। भर्खरको सिमुलेशनहरूले सुझाव दिन्छ कि अँध्यारो पदार्थ क्षेत्र, जसमा केही दृश्य ताराहरू पनि छन्, लगभग 2 मिलियन प्रकाश-वर्ष (613 kpc) को व्यास सम्म फैलिन सक्छ। मिल्की वेमा धेरै उपग्रह ग्यालेक्सीहरू छन् र यो स्थानीय आकाशगंगाहरूको समूहको भाग हो, जुन VIRGO सुपरक्लस्टरको अंश हो, जुन आफैं लानियाकेआ सुपरक्लस्टरको एक भाग हो। यसमा 100 - 400 बिलियन ताराहरू र कम्तीमा पनि ग्रहहरूको संख्या रहेको अनुमान गरिएको छ। सौर्यमण्डल ग्यालेक्टिक केन्द्रबाट लगभग 27,000 प्रकाश-वर्ष (8.3 kpc) को त्रिज्यामा स्थित छ, ओरियन आर्मको भित्री किनारमा, ग्यास र धुलोको सर्पिल आकारको सांद्रता मध्ये एक। सबैभन्दा भित्री 10,000 प्रकाश-वर्षहरूमा ताराहरूले एउटा बल्ज र एक वा बढी बारहरू बनाउँछन् जुन बल्जबाट विकिरण हुन्छ। ग्यालेक्टिक सेन्टर एक तीव्र रेडियो स्रोत हो जसलाई Sagittarius A* भनिन्छ, 4.100 (± 0.034) मिलियन सौर्य पिण्डको सुपरमासिभ ब्ल्याक होल। तारा र ग्यासहरू ग्यालेक्टिक केन्द्रको कक्षाबाट लगभग 220 किलोमिटर प्रति सेकेन्डमा दूरीको विस्तृत दायरामा। स्थिर घूर्णन गतिले केप्लेरियन गतिशीलताको नियमको विरोधाभास भएको देखिन्छ र यसले मिल्की वेको द्रव्यमानको धेरै (लगभग 90%) भाग टेलिस्कोपहरूमा अदृश्य छ, न त विद्युत चुम्बकीय विकिरण उत्सर्जन गर्दैन वा अवशोषित गर्दैन। यो अनुमानित द्रव्यमानलाई "डार्क मेटर" भनिन्छ। घूर्णन अवधि सूर्यको त्रिज्यामा लगभग 212 मिलियन वर्ष हो। समग्रमा मिल्की वे एक्स्ट्राग्यालेक्टिक फ्रेम्स अफ रेफरेन्सको सन्दर्भमा लगभग ६०० किलोमिटर प्रति सेकेन्डको वेगमा चलिरहेको छ। मिल्कीवेका सबैभन्दा पुराना ताराहरू ब्रह्माण्ड जत्तिकै पुराना छन् र यसैले बिग ब्याङ्गको अँध्यारो युगको केही समयपछि नै बन्न सकेका हुन सक्छन ।
.jpg)
इतिहास[सम्पादन गर्नुहोस्]
आकाशगङ्गाको आयु ठम्याउन निक्कै कठिन छ, तापनि यस पुञ्जको सबै भन्दा पुरानो ताराको आयु अन्दाजि करिव १३.६ अर्ब वर्ष छ जुन लगभग यस तारापुञ्जकै आयु समान छ। आकाशगङ्गा १३.६१ बिलियन वर्ष अघि बिग ब्याङ्गको केही समय पछि ब्रह्माण्डमा जन वितरणमा एक वा धेरै सानो ओभरडन्सिटीको रूपमा सुरु भयो। यी मध्ये केही अतिघनताहरू ग्लोबुलर क्लस्टरहरूका बीउहरू थिए जसमा अहिले मिल्की वे बनेको सबैभन्दा पुरानो बाँकी ताराहरू थिए। मिल्की वेमा रहेको झण्डै आधा कुरा अन्य टाढाका आकाशगंगाहरूबाट आएको हुन सक्छ। यद्यपि, यी ताराहरू र समूहहरूले अब मिल्की वेको तारकीय हलो समावेश गर्दछ। पहिलो ताराहरूको जन्म भएको केही अरब वर्ष भित्र, मिल्की वेको द्रव्यमान यति ठूलो थियो कि यो तुलनात्मक रूपमा छिटो घुमिरहेको थियो। कोणीय गतिको संरक्षणको कारणले गर्दा, यसले ग्यासीय इन्टरस्टेलर माध्यमलाई लगभग गोलाकार आकारबाट डिस्कमा पतन गर्न नेतृत्व गर्यो। त्यसकारण, यस सर्पिल डिस्कमा ताराहरूको पछिल्ला पुस्ताहरू बने। सूर्य सहित अधिकांश युवा ताराहरू डिस्कमा देखिएका छन्। पहिलो ताराहरू बन्न थालेदेखि, आकाशगंगा दुवै ग्यालेक्सी विलय (विशेष गरी मिल्की वेको विकासको प्रारम्भमा) र ग्यालेक्टिक हलोबाट सीधै ग्यासको वृद्धि मार्फत मिल्की वे बढेको छ। मिल्की वेले हाल यसका दुई ठूला उपग्रह ग्यालेक्सीहरू, ठूला र साना म्यागेलानिक क्लाउडहरू, म्यागेलानिक स्ट्रिम मार्फत धेरै साना आकाशगंगाहरूबाट सामग्री संकलन गरिरहेको छ। स्मिथ क्लाउड जस्ता उच्च-वेगका बादलहरूमा ग्यासको प्रत्यक्ष अभिवृद्धि अवलोकन गरिन्छ। ब्रह्माण्ड सम्बन्धी सिमुलेशनहरूले संकेत गर्दछ कि, ११ बिलियन वर्ष पहिले, यो विशेष गरी ठूलो आकाशगंगासँग विलय भएको थियो जसलाई क्राकेन भनिन्छ। यद्यपि, मिल्की वेका विशेषताहरू जस्तै तारकीय द्रव्यमान, कोणीय गति, र यसको बाहिरी क्षेत्रहरूमा धातुपनले गत १० अर्ब वर्षमा ठूला आकाशगंगाहरूसँग कुनै विलय भएको छैन भनी बताउँछ। हालैका प्रमुख विलयहरूको यो अभाव समान सर्पिल आकाशगंगाहरूमा असामान्य छ; यसको छिमेकी एन्ड्रोमेडा ग्यालेक्सीको तुलनात्मक रूपमा ठूला आकाशगंगाहरूसँग हालैको विलयले आकारमा थप विशिष्ट इतिहास भएको देखिन्छ। हालैका अध्ययनहरूका अनुसार, मिल्की वे र एन्ड्रोमेडा ग्यालेक्सी ग्यालेक्सी रङमा रहेको कुरामा रहेको छ–मग्निच्युड रेखाचित्रलाई "ग्रीन भ्याली" भनिन्छ, "निलो क्लाउड" (सक्रिय रूपमा बन्ने आकाशगंगाहरू) बाट संक्रमणमा ग्यालेक्सीहरूले आबादी भएको क्षेत्र। नयाँ ताराहरू) "रातो अनुक्रम" मा (तारा गठन नभएको आकाशगंगाहरू)। हरियो उपत्यका आकाशगंगाहरूमा तारा-निर्माण गतिविधि सुस्त भइरहेको छ किनभने तिनीहरू अन्तरतारकीय माध्यममा तारा-बनाउने ग्यास बाहिर निस्कन्छ। मिल्की वे र एन्ड्रोमेडा दुवै बीचको टक्करको कारण तारा निर्माणको दरमा अपेक्षित, छोटो अवधिको बृद्धिको लागि लेख्दा पनि समान गुणहरू भएका सिमुलेटेड आकाशगंगाहरूमा, ताराको गठन सामान्यतया अबदेखि करिब पाँच अरब वर्ष भित्र समाप्त हुनेछ। ग्यालेक्सी। वास्तवमा, मिल्की वेसँग मिल्दोजुल्दो अन्य आकाशगंगाहरूको मापनले यो सबैभन्दा रातो र चम्किलो सर्पिल ग्यालेक्सीहरू मध्येको हो जसले अझै नयाँ ताराहरू बनाउँदैछ र यो नीलो रातो अनुक्रम ग्यालेक्सीहरू भन्दा थोरै नीलो छ भन्ने सुझाव दिन्छ।
संयोजन र बनावट[सम्पादन गर्नुहोस्]
तारापुञ्ज गर्भ[सम्पादन गर्नुहोस्]
तारापुञ्जिय चक्का, जुन गर्भबाट बाहिरतिर उठेको छ, को व्यास करिब ७० हजार देखि एक लाख प्रकाशवर्ष लामो छ। [१] सूर्य देखि पुञ्जगर्भ सम्मेको दुरी करिव २६,००० ± १४०० प्रकाशवर्ष लामो रहेको अनुमान छ।
तारापुञ्जको गर्भमा धनुराशि ए नामको एक निक्कै घना पिण्ड रहेको छ जुन अति धेरै तौल भएको छ। यो एक निक्कै विशाल ब्ल्याक होल हो भन्ने अनुमान गरिएको छ। सबैजसो तारापुञ्जको गर्भमा एक विशाल ब्ल्याक होल रहेको हुन्छ भन्ने अनुमान गरिएको छ।[२]
सन्दर्भ[सम्पादन गर्नुहोस्]
- ↑ Grant. J.; Lin, B. (२०००), "The Stars of the Milky Way", Fairfax Public Access Corporation, अन्तिम पहुँच २००७-०५-०९।
- ↑ Blandford, R.D. (1999). "Origin and evolution of massive black holes in galactic nuclei". Galaxy Dynamics, proceedings of a conference held at Rutgers University, 8–12 Aug 1998,ASP Conference Series vol. 182. http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-bib_query?bibcode=1999ASPC..182...87B&db_key=AST&data_type=HTML&format=&high=455327e36328623.
