ऋत्विक घटक

ঋত্বিক ঘটক
ऋत्विक घटक
ঋত্বিক ঘটক; ऋत्विक घटक
	ऋत्विक घटक को युवा अवस्थाको तस्वीर
जन्म	४ नोभेम्बर १९२५; ढाका, पूर्वी बङ्गाल (वर्तमान बङ्गलादेश)
मृत्यु	६ फेब्रुअरी १९७६ (उमेर ५०); कोलकाता, भारत
पेशा	फिल्म लेखक तथा निर्माता

ऋत्विक घटक (listen^ⓘ बङ्गाली: ঋত্বিক (কুমার) ঘটক, ऋतिक (कुमार) घोटोक ; ४ नोबेम्बर १९२५ – ६ फरवरी १९७६)^[१] एक बङ्गाली चलचित्र निर्देशक, निर्माता र लिपि लेखक थिए । प्रमुख समकालीन बङ्गाली फिल्मकार सत्यजित राय र मृणाल सेन संगै थिए भने उनका चलचित्र मा मुख्य रूपमा सामाजिक वास्तविकतालाइ उनले सावधानीपूर्वक चित्रण गरेका कुरालाइ याद गरिने गरिन्छ । यद्यपि उनको भूमिका विशेष गरी विरोधाभासी थिए तर उनी एक अर्काका निकै ठुला प्रशंस थिए । घटकलाइ आफ्नो जीवन कालमा धेरै पुरस्कार प्राप्त भए, जसमध्ये सन् १९७४ मा राष्ट्रीय फिल्म पुरस्कार रजत कमल अवार्डका लागि बेस्ट स्टोरी 'जुक्ति तोक्को आर गोप्पो'^[२] र बङ्गलादेश सिने पत्रकारिता एसोसिएशनबाट 'तिताश एक्टि नादिर नाम' मा सर्वश्रेष्ठ निर्देशकको पुरस्कार प्राप्त गरेका थिए । भारत सरकार ले सन् १९७० मा कला को लागि उनलाई पद्म श्री का साथ सम्मान दिएका थिए ।^[३]^[४]

प्रारम्भिक जीवनी

ऋत्विक घटक को जन्म पूर्वी बङ्गाल को ढाका मा भएको थियो (हाल बङ्गलादेश)। ^[५] उनका बुवा सुरेश चन्द्र घटक एक जिल्ला मजिस्ट्रेट, एक कवि तथा नाटककार थिए भने उनकी आमा नाम इन्दुवाला देबी थियो । उनी र उनकी जुम्ल्याह बहिनी प्रतेती, नौ ओटा बच्चाहरूमा सबै भन्दा कम उमेरका थिए । अरु बच्चाहरूमा मनिष, सुधिश, तपति, सम्प्रीती, ब्रोटोटी, आशीष चन्द्र र लोकेश चन्द्र थिए । उनी र उनको परिवार पूर्वी बङ्गालबाट लाखौँ अन्य शरणार्थीहरू का साथ सन् १९४३ मा विनाशकारी बङ्गाल अकालबाट बच्न र सन् १९४७ मा बङ्गाल बिभाजन हुन् पुर्व उनी र उनको परिवार ब्रह्मपुर, मुर्शिदाबाद र पछि कलकत्ता (हाल कोलकाता) गएका थिए ।

रचनात्मक कार्य

सन् १९४८ मा, घटक ले आफ्नो पहिलो नाटक कालो सायार (द डार्क लेक) लेखे र ऐतिहासिक नाटक नाबन्ना को पुनरुद्धार मा भाग लिएका थिए ।

घटकले फिल्म संसारमा निमाई घोषको चिन्नामूल (१९५०) द्वारा अभिनेता तथा निर्देशकका रूपमा प्रवेश गरेका थिए । चिन्नामूल पछि दुइ वर्षमा घटक को पहिलो पुरा फिल्म नागरिक (१९५२) आयो ।^[६]^[७] घटकले शुरुवाती कार्यहरूमा नाटकहरू र साहित्यिक प्रधानतामा जोड दिए र एक वृतचित्र यथार्थवाद, जुन लोक रंगमंचबाट लिईएको शैलीको प्रदर्शनले युक्तहुने गर्थ्यो, उनले ब्रेश्टीयन फिल्म निर्माण का उपकरणहरूको उपयोगसँग संयोजन गरे ।

चलचित्रहरू

निर्देशक तथा पटकथा लेखन

नागोरिक (नागरिक) (१९५२)
अजांत्रिक (दयनीय भ्रान्ति) (१९५८)
बाड़ी थेके पालिए (भगोडा) (१९५८)
मेघे ढाका तारा (बादल ले ढाकिएका तारा) (१९६०)
कोमोल गंधार (१९६१)
सुवर्णरेखा (१९६२/१९६५)
तिताश एक्टि नादिर नाम (तिताश एक नदी को नाम) (१९७३)
जुक्ति तोक्को आर गोप्पो (कारण, बहस र एक कहानी) (१९७४)

पटकथा लेखन

मुसाफिर (१९५७)
मधुमती (१९५८)
स्वरलिपि (१९६०)
कुमारी मोन (१९६२)
दीपेर नाम टिया रोंग (१९६३)
राजकन्या (१९६५)

अभिनेता (एक्टर)

तोथापी (१९५०)
चिन्नामूल (१९५१)
कुमारी मोन (१९६२)
सुवर्णरेखा (१९६२)
तितस एक्टि नादिर नाम (१९७३)
जुक्ति, तोक्को, आर गोप्पो (१९७४)

रंगमन्च

चोंद्रोगुप्तो, अभिनेता
अचलायोतों रवीन्द्रनाथ ठाकुर (१९४३), निर्देशक र अभिनेता
कालो सायोर (घटक) (१९४७-१९४८), अभिनेता र निर्देशक
कोलोंको (भट्टाचार्य) (१९५१), अभिनेता
दोलिल (घटक) (१९५२), अभिनेता र निर्देशक
कोतो धाने कोतो चाल (घटक) (१९५२)
ऑफिसर (गोगोल) (१९५३), अभिनेता
इस्पात (घटक) (१९५४-१९५५)
खोरीर गोंडी (बर्टोल्ट ब्रेश्ट)
गैलिलियो चोरिट (ब्रेश्ट)
जागोरोन (अतीन्द्र मोज़ुमदार), अभिनेता
जोलोंतो (घटक)
जाला (घटक)
डाकघोर (टैगोर)
ढेऊ (बीरू मुखोपाध्याय)
ढेंकी स्वर्गे गेलो धान भोने (घटक/पानू पाल)
नातिर पूजा (टैगोर)
नोबोंनो (भट्टाचार्य)
नीलदोरपन (दिनोंबोंधू मित्रा), अभिनेता
निचेर महल मेक्सिम गोर्की
नेताजीके नीये (घटक)
पोरित्रान (टैगोर)
फाल्गुनी (टैगोर)
बिद्यासागोर (बोनोफूल)
बिसर्जन (टैगोर)
वंगाबांदोर (पानू पाल), अभिनेता
वोटर वेट (पानू पाल), अभिनेता
मुसाफिरों के लिए (गोर्की), अभिनेता
मैकबेथ विलियम शेक्सपीयर अभिनेता
राजा (टैगोर)
सांको (घटक), अभिनेता
सेई मेये (घटक), निर्देशक
स्त्रीर पत्रो (टैगोर)
होजोबोराला

पुस्तकहरु

जाला (नाटक)
दोलिल (नाटक)
मेघे ढाका तारा (पटकथा)
चोलोचित्रो, मानुस एबोंग आरो किछु
सिनेमा एंड आई, ऋत्विक मेमोरियल ट्रस्ट, कोलकाता
अन कल्चरल फ्रंट

सन्दर्भ सामग्रीहरू

↑ Carrigy, Megan (डिसेम्बर २००३), "Ritwik Ghatak – Great Director Profile", Senses of Cinema, आइएसएसएन 1443-4059, अन्तिम पहुँच २४ जुन २०१२।
↑ "Na22nd National Film Awards", Iffi.nic.in, मूलबाट २८ सेप्टेम्बर २०११ -मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ३० जुलाई २०१२। |deadurl= प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता)
↑ "National Portal of India", India.gov.in, अन्तिम पहुँच ३० जुलाई २०१२। ^{[मृत कडी]}
↑ "Controversy", Ramachandraguha.in, अन्तिम पहुँच ३० जुलाई २०१२।
↑ हूड, जे. डब्ल्यू.: दी एसेंशीय्ल मिस्ट्री पृष्ठ 20.
↑ Ghatak, Ritwik (२०००), Rows and Rows of Fences: Ritwik Ghatak on Cinema, Ritwik Memorial & Trust Seagull Books, पृ: ix & 134–36, आइएसबिएन 8170461782।
↑ Hood, John (२०००), The Essential Mystery: The Major Filmmakers of Indian Art Cinema, Orient Longman Limited, पृ: 21–4, आइएसबिएन 8125018700।

बाह्य कडीहरू

इन्टरनेट चलचित्र डेटाबेसमा Ritwik Ghatak

[Carrigy2003-1] Carrigy, Megan (डिसेम्बर २००३), "Ritwik Ghatak – Great Director Profile", Senses of Cinema, आइएसएसएन 1443-4059, अन्तिम पहुँच २४ जुन २०१२।

[2] "Na22nd National Film Awards", Iffi.nic.in, मूलबाट २८ सेप्टेम्बर २०११ -मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ३० जुलाई २०१२। |deadurl= प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता)

[india1990-3] "National Portal of India", India.gov.in, अन्तिम पहुँच ३० जुलाई २०१२। ^{[मृत कडी]}

[ramachandraguha1-4] "Controversy", Ramachandraguha.in, अन्तिम पहुँच ३० जुलाई २०१२।

[5] हूड, जे. डब्ल्यू.: दी एसेंशीय्ल मिस्ट्री पृष्ठ 20.

[Ghatak-6] Ghatak, Ritwik (२०००), Rows and Rows of Fences: Ritwik Ghatak on Cinema, Ritwik Memorial & Trust Seagull Books, पृ: ix & 134–36, आइएसबिएन 8170461782।

[Hood-7] Hood, John (२०००), The Essential Mystery: The Major Filmmakers of Indian Art Cinema, Orient Longman Limited, पृ: 21–4, आइएसबिएन 8125018700।

[१]

[२]

[३]

[४]

[५]

[६]

[७]