गाउँखाने कथा

कसौडि पाको भात काचो गाउँ खानी कथा खाने कथा नेपाली जनजीव्रोमा चलिआएको ज्ञानगुनसम्बन्धी रमाइलो खेल हो। यो सुन्दाखेरी लय मिल्ने खालको हुन्छ। गाउँ खाने कथाको उत्तर दिन नसक्नेले सोध्नेलाई गाउँ दिनुपर्छ। त्यो गाउँको राम्रो कुरा आफ्नो र नराम्रो कुरा कथा भन्नेको भाग लगाएपछि सोध्ने मानिसले प्रश्नको उत्तर दिने प्रचलन रहेको छ।

केही प्रचलित नेपाली गाउँ खाने कथाहरू:

हिँड्दै छ पाइला मेट्दै छ? के हो? - डुङ्गा
आकाशको आगो पतालको पानी मुखबाट ताने नाकबाट जाने = हुक्का तानेको।
अजङ्गे बाबु, बझाङे छोरो, कालो नाती सेतो पनाति = कटुसको फल।
आमा छाद्छे, छोरी खान्छे- गाग्रीबाट लोटामा पानी सारेको।
आमाको रगतमा छोरी पकाई खान्छु के हो? =तोरीको तेलमा तोरीकै साग पकाएको
एकखुट्टे धामी थरथरी कामी- जूको।
खाऊँ रोटी खाइनसक्नु, दाऊँ बहर दाइँनसक्नु, टेकौँ लौरो टेकिनसक्नु, - घाम, बाघ र सर्प।
तीन भाइको एउटै पगरी- ओदान।
धार्नी न बिसौली दुई हातले उचाली- टोपी।
पुड्के बाहुनको सिर्के चन्दन, के हो? - मासको गेडा
नखाऊँ भने दिनभरको शिकार खाऊँ भने कान्छा बाउको अनुहार = बाँदरको शिकार।
नौतले घरको झ्याल न ढोका, के हो? - बाँस
नाङ्लोभरि सुपारी, गन्नै नजान्ने व्यापारी = जून र तारा।
बीस तत्त्व एउटै घाउ यति कथा नजाने मुसा पोली खाऊ- गोरु जोतेको।
भुइँमा इऊँ इऊँ टिपी ल्याउनेलाई सय रूपेैयाँ दिऊँ- छाया।
भए दिन्थेँ, छैन ; खाएर जा, के हो ?

-लिँडे गाईको पुच्छर

यहाँ नाइँ त्यहाँ नाइँ बानियाँको बजारमा नाइँ, खोजी गए पाइँदैन आइँगए चाहिँदैन के हो? = भुँइँचालो
लिखितिखी लिखितिखी आमा भन्दा छोरी तिखी- जिरे खुर्सानी।
लेककी चरीऔँलामा झरी च्यापमा परी भुतुक्कै मरी- जुम्रा मारेको।
वरपर गुट्टी माझमा घ्वाईं, यति कथा नजान्ने स्यालको ज्वाइँ। के हो? = दाँत र जीव्रो।
वारि भर्‍याङ पारि भर्‍याङ तेरो बाउको लुते करङ- बाँसको फड्के (सेतु)।
सेती गाई पानी खान गई फर्केर आउँदा राती भई = सेलरोटी पकाएको।
सेतो मान्द्रो कालो बिस्कुन मुखबाट तान्दा नाकबाट निस्कुन् = चुरोट खाएको।
हस्तवीरले सिङ्गवीरलाई पछार्‍यो- सिँगान फ्याँकेको।
माथिबाट आए सिंहराज शाही, तलबाट आए पाँचै भाइ, सिंहराज शाहीले पछराई पाई के हो? =सिँगान फालेको
लाटोले बाटोमा फाल्छ, बाठोले खल्तीमा हाल्छ के हो? =रुमालले सिँगान पुछेको
तामे नल फलामे फल के हो? = फापर
चाँदीको ठेकी स्याउलाको बिर्को = मूला
आफू छ काली, नाम भने राती।= रात (राति)
महिनाभरि झुन्डिएर बस्छ, फेरिएपछि अनुहार फेर्छ, के हो? = भित्ते पात्रो
जति तान्यो त्यति छोटो हुने, के हो? चुरोट ‍‌
सानो सानो बोट चड्नमा गाह्रो ? = सिस्नो
आइगुजी पैगुजी पानी देखि दराइगुजी के हो ? = जुत्ता
सुत सुत बुरी ख्वात्ता हाल्छु के हो ?= जुत्ता लगाउनु
भित्र सुन बाहिर चादि के हो ? - अन्डा
खाम खाम भञ्छ खान मिल्दैन के हो?-खाम
राजा कुन रानी सङ्ग सुत्छ?-सिरानी
नाकमा टेकी काम समात्ने क हो? - चस्मा
१ भाइ नाच्ने ४ भाइ लुक्ने ५ भाइ हेर्ने के हो? - सुर्ती माडेको

Read more Nepali Gau Khane Katha वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०२३-०४-२४ मिति here.