नगर पञ्चायत

भारतको नगर पञ्चायत ग्रामीणबाट सहरीमा संक्रमणको बस्ती हो र यसैले नगरपालिकासँग तुलना गर्न मिल्ने सहरी राजनीतिक एकाइको रूप हो। १२,००० भन्दा बढी र ४०,००० भन्दा कम बासिन्दा भएको सहरी केन्द्रलाई नगर पञ्चायतको रूपमा वर्गीकृत गरिएको छ। एक सहर पञ्चायतको लागि जनसङ्ख्या आवश्यकता राज्य अनुसार फरक हुन सक्छ।^[१]

यस्ता परिषद्हरू पञ्चायती राज प्रशासनिक प्रणाली अन्तर्गत गठन हुन्छन्। तमिलनाडु पहिलो राज्य थियो जसले पञ्चायत सहरलाई ग्रामीण गाउँ र सहरी स्थानीय निकायहरू बीचको मध्यवर्ती चरणको रूपमा परिचय गराएको थियो। नगर पञ्चायतको संरचना र काम राज्य सरकारले निर्धारण गर्छ।^[२]

शासन

प्रत्येक नगर पञ्चायतमा वडा सदस्यसहित अध्यक्ष रहेको समिति हुन्छ। सदस्यतामा कम्तिमा १० निर्वाचित वडा सदस्य र तीन मनोनित सदस्यहरू हुन्छन्। एक तिहाई सिट अनुसूचित जाति, अनुसूचित जनजाति, पिछडिएका वर्ग र महिलाका लागि आरक्षित छन्। नगर पञ्चायतका निर्वाचक वडाहरूबाट प्रत्यक्ष निर्वाचनद्वारा काउन्सिलर वा वडा सदस्यहरू चयन गरिन्छन्। निर्वाचित अधिकारीहरूको साथसाथै, राज्य सरकारले नगर पञ्चायतहरूको प्रशासन र कामकाजलाई सहज बनाउन अधिकारीहरू नियुक्त गर्दछ।^[३]

प्रत्येक भारतीय राज्यको पञ्चायत सहरहरूको लागि आफ्नै व्यवस्थापन निर्देशनालय छ।

केरल: स्थानीय स्वशासन विभाग^[४]
तमिलनाडु: नगर पञ्चायत निदेशालय^[५]
कर्नाटक: नगरपालिका प्रशासन निर्देशनालय^[६]

सन्दर्भ सामग्रीहरू

↑ "The Constitution (seventy-fourth Amendment) Act, 1992", India Code Legislative Department, Ministry of Law and Justice, अन्तिम पहुँच २८ सेप्टेम्बर २०१५।
↑ "About Us: Town Panchayats Administration: Introduction", Directorate of Town Panchayats, Government of Tamil Nadu, मूलबाट २२ जनवरी २०१२-मा सङ्ग्रहित।
↑ Tamil Nadu, Directorate of Town Panchayats, "Town Panchayat Administration", Government of Tamil Nadu, अन्तिम पहुँच मे २१, २०२३।
↑ "Local Self Government Department", Local Self Government Department, Government of Kerala। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१२-०७-०७ मिति
↑ "Directorate of Town Panchayats", Directorate of Town Panchayats, Government of Tamil Nadu।
↑ "About Us: Urbanization in Karnataka, ULB Organization Chart, DMA Organization Chart", Directorate of Municipal Administration, Government of Karnataka, २ फेब्रुअरी २०१३, मूलबाट ११ फेब्रुअरी २०१३-मा सङ्ग्रहित। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण ११ फेब्रुअरी २०१३ मिति

[1] "The Constitution (seventy-fourth Amendment) Act, 1992", India Code Legislative Department, Ministry of Law and Justice, अन्तिम पहुँच २८ सेप्टेम्बर २०१५।

[2] "About Us: Town Panchayats Administration: Introduction", Directorate of Town Panchayats, Government of Tamil Nadu, मूलबाट २२ जनवरी २०१२-मा सङ्ग्रहित।

[3] Tamil Nadu, Directorate of Town Panchayats, "Town Panchayat Administration", Government of Tamil Nadu, अन्तिम पहुँच मे २१, २०२३।

[4] "Local Self Government Department", Local Self Government Department, Government of Kerala। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१२-०७-०७ मिति

[5] "Directorate of Town Panchayats", Directorate of Town Panchayats, Government of Tamil Nadu।

[DMA-KA-6] "About Us: Urbanization in Karnataka, ULB Organization Chart, DMA Organization Chart", Directorate of Municipal Administration, Government of Karnataka, २ फेब्रुअरी २०१३, मूलबाट ११ फेब्रुअरी २०१३-मा सङ्ग्रहित। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण ११ फेब्रुअरी २०१३ मिति

[१]

[२]

[३]

[४]

[५]

[६]