प्रेसर कुकर
प्रेसर कुकर खाना पकाउन प्रयोग हुने एक भाँडो हो। यसमा बाफ जम्मा भएर त्यसबाट चाप बढ्न गई चाँडो खाना पाक्ने भएकोले कम उर्जा लाग्दछ।
ऐसा कुनै पनि वर्तन जसमा भोजन पकानेको लागि वायुमंडलीय दाब भन्दा अधिक दाब उत्पन्न गरेर खाना बनाउन व्यवस्था हो उसलाई प्रेसर कुकर या दाबित रसोइया भन्छन्। प्रेसर कूकरमा भोजन चाडै बन जान्छ किनकी अधिक दाब भएको कारण पानी १०० डिग्री सेल्सिअस भन्दा पनि अधिक ताप सम्म गरम गरिन सक्छ किनकी अधिक दाबमा पानीको क्वथनांक अधिक हुन्छ।
लाभ
[सम्पादन गर्नुहोस्] |
| यो भारतीय व्यञ्जनहरू को बारेमा एक शृङ्खला हो। |
| बनाउने विधिहरू एवं सामग्री |
| क्षेत्रीय व्यञ्जन |
|
पञ्जाबी • उत्तर प्रदेश • |
|
केरल • तमिल • |
|
|
|
|
|
गोआ • गुजराती • मराठी • |
|
इन्डो-चाइनीज • फास्ट-फूड · |
| सामग्री एवं प्रकार |
| यो पनि हेर्नुहोस्: |
| बाकस सम्पादन गर्नुहोस् |
- भोजन पकानेमा कम समय लाग्इन्छ (समयको बचत)
- कम जलको खर्च
- ईंन्धन कम खर्च हुन्छ।
- अधिक तापमा भोजन बननेको कारण सबै कीटाणु मारे जान्छन्।
- प्रेसर कुकर एक कारगर स्टेरिलाईजर (कीटाणुनाशी)को रूपमा प्रयोग गरिन सक्छ।
- प्रेसर कुकर देखि खाना पकानेमा तापको वितरण समान रूपबाट हुन्छ। अतः पूरा भोजन समान रूपले पकता छ।
- अधिक ऊंचाई वाला स्थानहरू (जस्तै पहाडों मा) यसले धेरै लाभ भेटिन्छ किनकी बिना दाबको वहाँ भोजन पकानेमा पानी १०० डिग्री सेल्सिअस भन्दा पनि कम तापमा उबलने लाग्इन्छ जसबाट भोजन पकानेमा अधिक समय एवं असुविधाको सामना गर्न पडता छ।
- बर्तन धोनेको तकलीफ् बी कम हुन्छ किनकी बर्तन/खाना जलता छैन।
- प्रेसर कुकरको ढक्कन धेरै टाइट बन्द हुन्छ। यसैले यसमा राखएर भोजनको कहींले जानेमा पनि सुविधा हुन्छ। भोजन या यसको रस बाहिर हैन आता।
- आवश्यकता पर्ए पछि यसको ढक्कन हटाउएर सामान्य तरिका भन्दा पनि यसको प्रयोग गरिन सक्छ।
इतिहास
[सम्पादन गर्नुहोस्]प्रेशर कुकरको इतिहासमा नजर दौडाहरू त थाहा हुन्छ कि वर्ष १६७९मा फ्रान्सीसी भौतिकशास्त्री डेनिस पापिनले पहिलो प्रेशर कुकर बनाया थियो , जसलाई उनले ' स्टीम डाइजेस्टर ' नाम दिए | उन समय उनले आफ्नो यस आविष्कारको लन्डनको रोंयल सोसाइटीको समक्ष प्रदर्शन पनि गरेको थियो | हुनत यसलाई प्रयोग गर्न सजिलो पनि थिएन र यसको लागि खास तरिकाको भट्टीको पनि आवश्यक पडती थियो , लिहाजा यसलाई लामो समय सम्म ज्यादातर होटलों तथा इंडस्ट्रिजमा नै प्रयोग हुिरह्यो | मान्छेको घरहरू सम्म पुगनको लागि यसलाई बीसऔं सताब्दी सम्म इंतजार गर्न पर्यो | वर्ष १९१५मा पहिलो पल्ट यस उपकरणको लागि ' प्रेशर कुकर' शब्दको प्रयोग गरियो | अमेरिकाको न्यूयोंर्कमा वर्ष १९३९मा आयोजित वैश्विक मेलामा अल्फ्रेड विशलरले पहिलो पल्ट यस्तो एलुमिनियम प्रेशर कुकर प्रदर्शित गरे , जसको आकार घरहरूमा खाना बनाउन वाला देगजी या पतीली जस्तो थियो | यसलाई आधुनिक कुकरको शुरूआती रूप मान सकते हो | यो मोंडल चाँडै घर-घरमा लोकप्रिय भयो |
सन्दर्भ सामग्री
[सम्पादन गर्नुहोस्]बाह्य सूत्र
[सम्पादन गर्नुहोस्]
- प्रेसर कुकर की सहायता से दाब की समझ विकसित करना
- The Physics of Pressure Cooker, Dr. John Knox, Idaho State University वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २००७-०९-२९ मिति
- Electric Pressure Cooker
- How pressure cooking works from Presto, a manufacturer. वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २००८-०७-२३ मिति
