मतुआ महासंघ

माटुआ महासंघ एक धार्मिक सुधार आन्दोलन हो जुन सन् १८६० ईस्वीको वरिपरि सुरु भएको थियो, जुन आजको बंगलादेश मा, बंगलादेश र भारतको पश्चिम बङ्गाल दुबैमा उल्लेख्य संख्यामा अनुयायीहरूको साथ। मतुआ दलित वर्ग हिन्दूहरूको एउटा सम्प्रदाय हो जो नमशुद्रहरू हुन्, एक अनुसूचित जाति समूह। यो आन्दोलन हरिचन्द ठाकुरका अनुयायीहरूले सुधारको रूपमा सुरु गरेका थिए। ठाकुर एक प्रारम्भिक उमेर मा आत्मदर्शन हासिल गरे र पछि बाह्र आज्ञामा आफ्नो दर्शनको प्रचार गरे। ठाकुरको शिक्षाले शिक्षालाई अनुयायीको कर्तव्य र जनसङ्ख्याको उत्थानका लागि शिक्षालाई प्रमुख रूपमा स्थापित गर्दछ, साथै सामाजिक द्वन्द्व अन्त्य गर्ने सूत्र पनि प्रदान गर्दछ।

मतुआ महासंघ परमेश्वरको पवित्र नाम जप, हरिनाम को जप, अर्थात् मार्फत स्वयम-दि क्षिती ( "स्व-प्राप्ति") मा विश्वास गर्दछ। हरिचन्दले भगवानको नामको कीर्तनलाई मुक्तिको एकमात्र माध्यमको रूपमा सम्मेलन सम्बन्धीत जपमा जोड दिए। 19 औं शताब्दीमा उहाँका अनुयायीहरू भगवान हरिको सामूहिक जपबाट मंत्रमुग्ध भएका थिए, जसलाई बंगालीमा 'हरिनाम मतुआरा' भन्ने सम्प्रदायलाई हालको नाम 'मटुआ' भनिन्छ। त्यसैले भगवान हरिचन्दको दर्शन वा दर्शनमा आस्था राख्ने जो कोही मतुआ-महासंघका हुन्। 

Matua Mahasangha

Thakurbari Temple of Matua Mahasangha
कुल जनसङ्ख्या
अन्दाजी 50 millions
स्थापनाकर्ता
Harichand Thakur
धर्म
Matua, Hinduism
भाषाहरू
Sacred BengaliSanskrit Holy Book Harililamrito_Adi-Rigvedi Priest Gosain/Guru_Santo/ Ma_Santo Majority Bengali
सम्बन्धित जातीय समूहहरू
Avarna Namaswej

इतिहास

हरिचन्द ठाकुरको जन्म नमशुद्र समुदायको किसान परिवारमा भएको थियो। इतिहासकार शेखर बन्द्योपाध्यायका अनुसार ठाकुरले " आत्मा दर्शन वा आत्म-प्रकाशको अनुभव गरे, जसको माध्यमबाट उनले आफू स्वयं ईश्वरको अवतार हो भन्ने महसुस गरे, यस संसारमा पीडितहरूलाई मुक्ति दिन जन्मेका थिए"। वैष्णव भक्तिवादमा सुधार गर्दै उनले हिन्दू धर्मको मतुआ सम्प्रदाय स्थापना गरे। को सम्प्रादाय ठाकुर गरेको पैतृक गाउँ, ओरकन्दी, फरिदपुर, बङ्गाल प्रेसीडेंसी (अब बङ्गलादेशको) मा केन्द्रित थियो। तिनीहरूको सबैभन्दा पवित्र तीर्थहरू त्यहाँ अवस्थित छन्।

भक्त व्यवस्थित गर्न १९१५ अघि अनुयायी द्वारा एक मतुआ महासंघ गठन भएको थियो। १९३० को प्रारम्भमा, हरिचन्द ठाकुरका नाति प्रमथ रञ्जन ठाकुरले संगठनलाई पुनर्जीवित गरे। यसले खुल्ना को लबन्चोर ईलाका आश्रम सुरु गर्‍यो १९४७ को विभाजन पछि, माटुआ प्रवासीहरूको ठूलो संख्या पश्चिम बंगाल, भारतमा बसाई सरे । जसमध्ये प्रमथ रञ्जन ठाकुर पनि थिए । उनले ठाकुरनगर सहरको स्थापना गरे, जुन मटुआ महासंघको नयाँ मुख्यालय बन्यो।

सन्दर्भहरू

• Bandyopadhyay, Sekhar (१७ नोभेम्बर १९९०), "Community Formation and Communal Conflict-Namasudra-Muslim Riot in Jessore-Khulna", Economic & Political Weekly 25 (46), जेएसटिओआर 4396995। 
• Bandyopadhyay, Sekhar (१९९५), "The Matua Sect and the Namasudras", in Ray, Rajat Kanta, Mind Body and Society: Life and Mentality in Colonial Bengal, Oxford University Press, आइएसबिएन 019-563757-7। 
• Lorea, Carola Erika (२८ फेब्रुअरी २०२०), "Religion, Caste, and Displacement: The Matua Community", in Ludden, David, Oxford Research Encyclopedias: Asian History, Oxford University Press, डिओआई:10.1093/acrefore/9780190277727.013.428। 
• Mukherjee, Aditi (२०२०), "Re-thinking protracted displacements: insights from a namasudra refugee camp-site in suburban Calcutta", Contemporary South Asia 28 (1), डिओआई:10.1080/09584935.2019.1666089। 
• Walker, Dennis (Winter १९९९), "Matua Untouchable Writers In West Bengal: Between Islam And India's Changing Upper Caste-Led System", Islamic Studies 38 (4), जेएसटिओआर 20837062। 

बाह्य लिङ्कहरू

• Matua at Banglapedia