महबुब उल हक
महबुक उल हक | |
|---|---|
محبوب الحق | |
| १४औँ अर्थमन्त्री | |
| कार्यकाल ९ जुन १९८८ – १ डिसेम्बर १९९८ | |
| राष्ट्रपति | गुलाम इसाक खान |
| पूर्वाधिकारी | यासिन वात्तू |
| उतराधिकारी | एहसान-उल-हक पिराचा |
| कार्यकाल १० अप्रिल १९८५ – २८ जनवरी १९८६ | |
| राष्ट्रपति | जिया उल हक |
| प्रधानमन्त्री | मोहम्मद खान जुनेजो |
| पूर्वाधिकारी | गुलाम इसाक खान |
| उतराधिकारी | यासिन वात्तू |
| व्यक्तिगत विवरण | |
| जन्म | २४ फेब्रुअरी १९३४ गुरदासपुर, पञ्जाब, बेलायत शासित भारत (हाल पञ्जाब, भारत) |
| मृत्यु | १६ जुलाई १९९८ (उमेर ६४) न्युयोर्क, अमेरिका |
| राष्ट्रियता | अमेरिका |
| जीवन साथी | खदिजा खानुम ( भन्दा अगाडि १९९८) |
| सन्तान(हरू) | २ |
| मातृ शिक्षाप्रतिष्ठान | पञ्जाब विश्वविद्यालय (स्नातक) किङ्स कलेज, क्याम्ब्रिज (स्नातकोत्तर) येल विश्वविद्यालय (विद्यावारिधि) |
| जीवनवृति | अर्थशास्त्री, राजनीतिज्ञ |
महबुब उल हक (उर्दु: محبوب الحق) एक पाकिस्तानी अर्थशास्त्री, अन्तर्राष्ट्रिय विकास सिद्धान्तकार र राजनीतिज्ञ थिए जसले १० अप्रिल १९८५ देखि २८ जनवरी १९८६ सम्म पाकिस्तानको अर्थमन्त्रीको रूपमा सेवा गरेका थिए र पुनः जुनदेखि डिसेम्बर १९८८ सम्म कार्यवाहकको रूपमा सेवा गरेका थिए। आफ्नो समयको सबैभन्दा ठूलो अर्थशास्त्रीमध्ये एक मानिएका हकले लोकप्रिय मानव विकास सूचकाङ्क तयार पारेका थिए जुन राष्ट्रहरूको विकासको मापन गर्न व्यापक रूपमा प्रयोग गरिन्छ।[१]
लाहोरको सरकारी कलेज विश्वविद्यालयबाट अर्थशास्त्रमा स्नातक गरेपछि उनले इङ्ल्यान्डको क्याम्ब्रिज विश्वविद्यालयमा छात्रवृत्ति प्राप्त गर्दै सोही क्षेत्रमा दोस्रो उच्च स्नातकोत्तर हासिल गरेका थिए। पछि उनले संयुक्त राज्य अमेरिकाको येल विश्वविद्यालयबाट विद्यावारिधि हासिल गर्दै हार्वर्ड केनेडी स्कुलमा पोस्टडक्टोरल अनुसन्धान गरेका थिए। हक सन् १९६० को दशकमा योजना आयोगका प्रमुख अर्थशास्त्रीका रूपमा काम गर्न पाकिस्तान फर्केका थिए। सन् १९७० मा अयुब खानको निधनपछि हक सन् १९८२ सम्म विश्व बैंकमा नीति योजना निर्देशकको रूपमा सेवा गर्न वासिङ्टन, डिसी गएका थिए जहाँ उनले कम आय भएका देशहरूमा विकासलाई सहयोग पुर्याउने र यसको दृष्टिकोणलाई पुनर्जीवित गर्न प्रमुख भूमिका खेलेका थिए।[२][३]
उनी सन् १९८२ मा पाकिस्तान फर्किएका थिए र सन् १९८५ मा पाकिस्तान सरकारमा अर्थमन्त्रीको पद सम्हालेका थिए। उनले देशमा आर्थिक उदारीकरणको अवधिको निरीक्षण गरेका थिए। सन् १९८९ मा, उनी संयुक्त राज्य अमेरिका फर्किएका थिए, जहाँ उनले संयुक्त राष्ट्र विकास कार्यक्रमको प्रमुख विलियम हेनरी ड्रेपर तृतीयको अधीनमा विशेष सल्लाहकारको रूपमा काम गरेका थिए। संयुक्त राष्ट्र विकास कार्यक्रममा हकले मानव विकास प्रतिवेदन र व्यापक रूपमा सम्मानित मानव विकास सूचकाङ्कको स्थापनाको नेतृत्व गरेका थिए। उनी सन् १९९६ मा पाकिस्तानको राजधानी इस्लामाबादमा मानव विकास केन्द्र स्थापना गर्न फर्केका थिए।[४]
सन्दर्भ सामग्रीहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- ↑ "Mahbub ul Haq", The Economist, आइएसएसएन 0013-0613, अन्तिम पहुँच २०२०-०५-१६।
- ↑ "Inaugural Mahbub ul Haq-Amartya Sen Lecture, UNIGE | Human Development Reports", hdr.undp.org, अन्तिम पहुँच २०१६-०२-२३।
- ↑ "Amartya Sen - Biographical", www.nobelprize.org, अन्तिम पहुँच २०१६-०२-२३।
- ↑ "Honouring Mahbubul Haq - The Express Tribune", The Express Tribune (अङ्ग्रेजीमा), अन्तिम पहुँच २०१६-०२-२३।
बाह्य कडीहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- युएनडिपी मानव विकास प्रतिवेदनको वेबसाइट
- महबुब-उल-हक संयुक्त राष्ट्र सङ्घमा महबुब उफ हकको पृष्ठ –
- महबुब-उल-हक विकास केन्द्र
- महबुब उल हकको वेबसाइट मानव विकास केन्द्र। इस्लामाबाद
| राजनीतिक कार्यकाल | ||
|---|---|---|
| पूर्वाधिकारी | पाकिस्तानको अर्थमन्त्री सन् १९८५–१९८६ |
पछिल्लो मियाँ यासिन खान वात्तू |