राम सिंह ठकुरी

Captain राम सिंह ठकुरी
जन्म	(१९१४-०८-१५)१५ अगस्ट १९१४ Khanyara, Dharamsala, Punjab Province, British India (now in Himachal Pradesh, India)
मृत्यु	१५ अप्रिल २००२(2002-04-15) (उमेर ८७) Bhaisakund, Uttar Pradesh, India
निष्ठा	British India ढाँचा:Country data Azad Hind India
सेवा/शाखा	ब्रिटिस भारतीय सेना ढाँचा:Country data Azad Hind Indian National Army भारतीय सेना
सक्रिय सेवा अवधि	1942–1974
सैन्य क्रम	Company Havildar Major
एकाइ	1st Gorkha Rifles
युद्ध	Khyber-Pakhtunkhwa War
पुरस्कारहरू	King George VI Coronation Medal
जीवनसाथी(हरू)	प्रेमु ठकुरी
अन्य कार्य	ब्यान्ड मास्टर

राम सिंह ठकुरी (१५ अगस्ट १९१४ - १५ अप्रिल २००२) एक भारतीय स्वतन्त्रता सेनानी, संगीतकार र संगीतकार थिए।उनले भारतीय राष्ट्रिय सेनामा सेवा गर्दै गर्दा कदम कदम बडाए जा र सुभ सुख चेन लगायत देशभक्तिपूर्ण गीतहरू रचना गरे। पछि, क्याप्टेन सिंहले उत्तर प्रदेश प्रान्तीय सशस्त्र कान्स्टेबुलरी (पीएसी) को लागि काम गरे र कन्स्टेबुलरी ब्यान्ड स्थापना गरे।

प्रारम्भिक जीवन

क्याप्टेन राम सिंह ठकुरीको जन्म अगस्ट १५, १९१४ मा धर्मशाला नजिकैको भगसु खनियारा गाउँमा भएको थियो। उनका बुबा हवलदार देलिप सिंहले राम सिंहलाई सेनामा भर्ना गर्न तयार पारे। माध्यमिक परीक्षा पास गरेपछि उनी सन् १९२७ मा भारतीय गोर्खा राइफल्समा धर्मशाला क्यान्टोनमेन्टमा ब्यान्डमा भर्ती भए। "मलाई मेरो हजुरबुवा नाथु चन्दबाट संगीत सिक्न प्रेरणा मिलेको थियो । पछि, मैले प्रख्यात बेलायती संगीतकार ह्याडसन र डेनिसबाट आर्मीमा ब्रास ब्यान्ड, स्ट्रिङ ब्यान्ड र डान्स ब्यान्डको तालिम लिएँ। उनले क्याप्टेन रोजबाट भायोलिन पनि सिके ।

सेवा

आर्मीमा, सिंहले आफ्नो सेवासँग संगीतप्रतिको माया जोडे। उनले शास्त्रीय र पश्चिमी संगीतका साथै ब्यालेड, ब्रास ब्यान्ड, स्ट्रिङ ब्यान्ड र डान्स ब्यान्डमा तालिम लिए। संगीतका अलावा उनलाई फुटबल, खेलकुद र कुस्तीमा पनि रुचि थियो ।

ब्रिटिश भारतीय सेना

सिंहले सन् १९३७ र १९३९ को बीचमा खैबर-पख्तुनख्वामा सेवा गर्दा राजा जर्ज छैठौं पदक जितेका थिए। सन् १९४१ मा कम्पनी हवलदार मेजरमा बढुवा भएर दोस्रो विश्वयुद्धको दौडान उनलाई सिङ्गापुर र मलाया पठाइयो।

भारतीय राष्ट्रिय सेना

डिसेम्बर सन् १९४१ मा, जापानी सेनाले मलाया-थाइल्याण्ड सीमामा आक्रमण गरे र ब्रिटिश सेनालाई पछि हट्न बाध्य पार्यो। जापानीहरूले करिब २०० भारतीय सैनिकलाई गिरफ्तार गरेका थिए।

फेब्रुअरी १५, १९४२ मा जापानले सिंगापुरलाई जितेको थियो, जसको फलस्वरूप आईएनएलाई भरपर्दो भयो। क्याप्टेन राम सिंह पनि जापानीहरुको चंगुलबाट मुक्त हुन आईएनएमा सामेल भए । सुभाष चन्द्र बोसले एक समर्पित संगीत निर्देशकको रूपमा क्याप्टेन राम सिंहको प्रतिभालाई प्रयोग गर्न महत्वपूर्ण भूमिका खेलेका थिए। क्याप्टेन राम सिंहले सम्झाए, "सुभाषजीले मलाई कौमी तरानाको धुन यति शक्तिशाली र प्रेरणादायी हुनुपर्दछ कि जब आईएनएका सिपाहीहरूले त्यसैलाई प्रस्तुत गर्दछन्, यसले सिपाहीहरूको मात्र होइन, लाखौं भारतीयहरूको आत्मालाई पनि उत्तेजित तुल्याउनुपर्दछ भनेर भन्नुभयो, जसरी हामीले जारी राख्यौं। सिंगापुरको देदाद्री क्याम्पमा कौमी तराना अभ्यास गर्दै। कौमी तरानाको बारेमा सुभाष चन्द्र बोसले बोलेका शब्दहरू म स्पष्ट रूपमा सम्झन्छु। उनले भनेका थिए, ‘राम सिंह, जुन दिन सिंगापुरको क्याथे बिल्डिङमा इन्डियन नेशनल आर्मी बनेर ‘सुभ सुख चैं कि बरखा बरसे’ गीत बज्नेछ । गीतमा यस्तो अमिट प्रभाव र बल हुनुपर्छ कि क्याथे बिल्डिंग दुई भागमा टुक्रियोस् र आकाश देखिनु पर्छ। भारतको तिरंगामा सिधै देवी-देवताले फूलको वर्षा गर्नेछन्।’ ३१ अक्टोबर १९४३ मा आइएनए सत्तामा आयो र मेरो आर्केस्ट्राले कौमी तराना बजाएको थियो। क्याथे भवन गर्जन संग प्रतिध्वनित भयो। यो ब्रिटिश शासनबाट भारतलाई स्वतन्त्र गराउने विनम्र कदम थियो।"

सन् १९४४ मा, क्याप्टेन राम सिंहलाई सुभाष चन्द्र बोसले स्वर्ण पदकले सम्मानित गरेका थिए। "सिंगापुरबाट रंगुन गएपछि स्वर्ण पदक रंगुन पठाइयो। नेताजी चाहन्थे कि कुनै ऐतिहासिक दिनमा भारत सरकारले मलाई स्वर्ण पदक प्रदान गरोस्। तर यो हुन सकेन । पछि २३ जनवरी, १९४४ मा सबै आईएनए अधिकारीहरूको उपस्थितिमा रङ्गुनमा जनरल लोकानन्दले मलाई यो स्वर्ण पदक प्रदान गरे। नेताजीले एउटा उद्धरण पठाउनुभएको थियो जुन समारोहमा पढेर सुनाइएको थियो: "आज हामी क्याप्टेन राम सिंहलाई उनको सांगीतिक सिर्जनाको लागि INA को सर्वोच्च कमाण्डको तर्फबाट स्वर्ण पदक प्रदान गर्दैछौं।" INA को यो कौमी तराना पूर्वी एशियामा बसोबास गर्ने 30 लाख हिन्दुस्तानीहरूले गाएको थियो।

पुरस्कार

आफ्नो लामो क्यारियरमा, क्याप्टेन राम सिंहले धेरै पुरस्कारहरू कमाए जसमा समावेश छ:

• जर्ज VI पदक, 1937
• नेताजी स्वर्ण पदक (आजाद हिन्द), 1943
• उत्तर प्रदेश 1 राज्यपाल स्वर्ण पदक, 1956
• राष्ट्रपति प्रहरी पदक, १९७२
• UP संगीत नाटक अकादमी (UP संगीत र नाटक अकादमी) पुरस्कार, 1979
• सिक्किम सरकार मित्रसेन पुरस्कार, 1993
• 1996 मा पश्चिम बंगाल सरकार द्वारा पहिलो आजाद हिन्द फौज पुरस्कार