हल्दीघाटी

हल्दीघाटी
हल्दीघाटी
	भञ्ज्याङको बेसार रङको माटो
स्थान	राजसमन्द जिल्ला, राजस्थान, भारत
शृङ्खला	Aravalli

हल्दीघाटी पश्चिम भारतको राजस्थानको अरवल्ली रेन्जमा अवस्थित खमनोर र बलिचा गाउँको बीचमा रहेको एउटा पहाड हो जसले राजसमन्द र उदयपुर जिल्लाहरुलाई जोड्छ। यो भञ्ज्याङ उदयपुरबाट ४४ किलोमिटरको दूरीमा अवस्थित छ। ‘हल्दीघाटी’ नाम यस क्षेत्रको बेसार रङको पहेँलो माटोबाट आएको मानिन्छ । (Turmeric हिन्दीमा हल्दी हो)। ^[१]

इतिहास[सम्पादन गर्नुहोस्]

पहाडी दर्रा एक महत्वपूर्ण ऐतिहासिक स्थान हो। खमनोरको रक्ततलाई हल्दीघाटीको युद्धको स्थल हो, जुन १८ जुन १५७६ मा मेवाड राज्य र कुँवरमान सिंहको नेतृत्वमा रहेको मुगल सेनाबीच भएको थियो। महाराणा प्रतापले मुगल सम्राट अकबरका सेनापति मान सिंह प्रथम अम्बरको नेतृत्वमा लडेका मुगलहरु विरुद्ध मेवाडको सशस्त्र सेनाको नेतृत्व गरे।

स्मारक[सम्पादन गर्नुहोस्]

महाराणा प्रतापको घोडा चेतकले हल्दीघाटी युद्धमा निर्णायक भूमिका खेलेको थियो। यस युद्धमा चेतकको ज्यान गएको थियो र उनको मृत्यु १८ जुन १५७६ मा भएको थियो । चेतक खसेको ठाउँमा महाराणा प्रतापले आफ्नो घोडाको लागि सानो स्मारक बनाइदिए। हल्दीघाटीमा त्यो मन्दिर अझै पनि छ।

भारत सरकारले सन् १९९७ मा महाराणा प्रताप राष्ट्रिय स्मारक निर्माणको जिम्मा दिएको थियो र सन् २००९ को जुनमा स्मारक खोलिएको थियो। ^[२] मेमोरियलमा महाराणा सवार चेतकको कांस्य मूर्ति राखिएको छ। यद्यपि राष्ट्रिय स्मारक घोषणाको पर्खाइमा छ ।